سنت؛ قاچاق؛ اسلحه؛ چهره کُرد در سریالهای ترکیه

حسن معروف پور/ کارشناس علوم ارتباطات؛ چند صباحی است که بعضی از کانالهای ماهواره ای فارسی زبان پروژه جدیدی را کلید زده اند. از دوبله فیلم های آمریکای جنوبی شروع کردند. در دنیای فیلم های کره جنوبی نیز خیمه زدند و امروز به سریالهای ترکیه روی آورده اند.

کُرد، آدم بد سریالهای ترکیه

تابوها را می شکند؛ زشتی گناهانی چون خیانت، رابطه جنسی نامشروع را ازبین می برد؛ بنیانهای خانوداه را هدف قرار داده اند. ده ها زیان دیگر از پیامد کانالهای ماهواره ای فارسی زبان است که تا به امروز از زبان خیلی ها گفته شده و گفته می شود. توهین به کُردها و تشدید اختلافات قومی نیز باید به لیست بلند بالای اثرات مضر این کانالها نیز اضافه کرد.
" عشق و جزا" به همراه " ایزل" از سریالهای ترکیه ای هستند که به زیان فارسی دوبله شده اند. سریالهایی که پیش آهنگ توهین به قومیتی خاص و تشدید اختلافات قومی شده اند. قهرمانان این سریالها زاده شهرهای کُردنشین ترکیه است. از آنجا که در ترکیه نباید از "کْرد" اسم برد تنها با این سرنخ می توان به هویت قهرمان این فیلم ها پی برد.
شخصیت های داستان " ایزل" جوانانی خلافکار عضو در باندهای قاچاق اسلحه و مواد مخدر که کافه های استامبول را اداره می کنند. در طول سریال، کارگردان با فلاش بکهایی مخاطب را با گذشته قهرمانان فیلم خود آشنا می کند. یکی از این شخصیت ها جوانی تبهکارست به نام توفیق. زاده یکی از شهرها کردنشین ترکیه. در یکی از سکانها برای تحقیرش او را آسیایی می خوانند. توفیق از سوی خانواده اش طرد شده چون حاضر به کشتن خواهرش نبوده. خانوداه توفیق به دلایل ناموسی حکم به قتل خواهر توفیق می دهند. خواهری محجبه که در سکانسی در حال نماز خواندن نشان داده می شود. " رامبیز" دیگر شخصیت اصلی این سریال رئیس باندی خلافکار. اعتقادی به بخشش ندارد و تنها در فکر انتقام. زاده یکی از شهرهای کُردنشین ترکیه.




قاچاق؛ سنت؛ اسلحه

در سریال " عشق و جزا" توهین به کُرد علنی تر می شود. کارگردان در این سریال در قالب رابطی نامشروع یک پسر کُرد از شهر وان به نام " ساواش" و دختری زیبا رو زاده یکی از شهرهای ترک نشین ترکیه، تقابل سنت و مدرنیته را به تصویر می کشد.
اما کارگردان جبهه مدرنیته را چگونه به تصویر می کشد؟ دختری زیبا رو با پوششی مدرن. از زادگاه خود مهاجرت کرده و تنها در استامبول مشغول به تجارت است. مادرش معلم بازنشسته. از پدرش هیچ نشانی نیست. خواهرش را در جریان سقطِ جنینی نامشروع از دست داده . مادرش نگهداری پسرش را، که حاصل رابطه نامشروعش با ساواش است بر عهده دارد. بازیگران این جبهه همواره با لحنی تعجب گونه در مورد خانواده ساواش حرف می زند. تعجبی آمیخته با تحقیر و سرزنش.
اما جبهه سنت. خانواده ای بزرگ از وان مهاجرت کرده اند. مادر خانواده؛ خانم بزرگ قبیله؛ زنی سیاه پوش با چشمانی شیطانی. خواهر خانواده ؛ بیوه ای خوش سیما. اجازه خروج از خانه را به تنهایی ندارد. دارای مشکلات عاطفی. پسر کوچک خانواده؛ فراری از درس و مدرسه. در سن 17 سالگی مرتکب قتل می شود. عروس خانواده؛ برای پایان جنگ قبیله ای عروس خانواده ساواش شده. با مرگ داداش ساواش که شوهرش است، زن ساواش می شود. تمام مردان خانه مسلح اند. خانه همیشه پر از محافظین مسلح است. بزرگان قبیله در صورت مرتکب شدن خلافی به زندان نمی روند چرا که یکی از مردان قبیله مجازات جرم را تحمل خواهند کرد.در این فیلم چهره وان، شهری غبار گرفته و اندوهناک است اما سیمای استامبول مدرن و زیبا.
تصوری که مخاطب این سریال از جامعه کُردها خواهد داشت را یکی از بازیگران این سریال در یک جمله به آشکارا بیان کرد: سنت؛ قاچاق؛ اسلحه




سریالهای ترکیه به دنبال هژمون فرهنگی
ساواش. شخصیت اصلی سریال "عشق و جزا" که در میان دو جبهه سنت و مدرنیته قرار گرفته. گریزان از خانواده و سنتهایشان. محبوب در میان همکاران و دوستان. شخصیت مثبت فیلم. تجلی تمامی خوبی ها. ساواش در جواب یکی از شخصیتهای سریال که ازاو می پرسد تو علی رغم اینکه در در چنین خانواده سنتی بزرگ شدی، چرا اینقدر خوب و مهربانی؟ می گوید: آخه بزرگ شده استامبولم. کارگردان می خواهد این نظر را القاء کند شخصیت خوب ساواش تحت تاثیر فرهنگ استامبول است. استامبول نماد فرهنگ ترکیه. ترکیه بدور از فرهنگ اسلامی. یعنی آنچه که آنتونی گرامشی از آن به عنوان هژمونی فرهنگی اسم می برد.
آنتونی گرامیشی، مارکسیست و متفکر ایتالیایی که در دهۀ بیست میلادی از سوی فاشیست‌های ایتالیایی زندانی شد، در «یادداشت‌های زندان».هژمونی فرهنگی را مطرح کرد که به تعبیر دیگر همان امپریالیسم فرهنگی است.
هژموني، فرايندي است كه در آن طبقه حاكمه، جامعه را به شيوه‌اي اخلاقي و فكري هدايت مي‌كند. در جامعه‌اي كه هژموني در آن برقرار است طبقات تحت سلطه از آرمانها و ارزشهايي حمايت مي‌كنند كه مورد نظر طبقه مسلط است و آنها را به ساختار قدرت كلي در جامعه پيوند مي‌‌زند. در جامعه ترکیه نیز طبقه مسلط سعی در ایجاد جامعه ای یک دست از لحاظ فرهنگی وزبانی بر اساس آرمانها و تفکرات غرب گرایانه آتاتورک می باشد. طبقه مسلط در راستای این هژمونی فرهنگی از رسانه ها و روشنفکران سود می جوید.




پیام به مخاطب فارسی زبان منتقل نمی شود
در علم ارتباطات گفته می شود که مخاطب آگاه و هوشیار است. این مخاطب آگاه زمانی پیام یک رسانه را قبول خواهد کرد که این پیام با تصوراتش و آنچه که به عنوان عقیده به آن معتقد است هم خوانی داشته باشد.
با توجه به این اوصاف درک پیام این فیلم از سوی مخاطبان فارسی زبان کمی مشکل است چرا که کمتر پیش خواهد آمد که این مخاطب از بافت جمعیتی شهرهای ترکیه آگاه باشد. این در حالی است که سرنخ دریافت پیام تهیه کنندگان این سریالها در شناخت شهرهای ترکیه است یعنی مخاطب فارسی زبان باید بداند که وان، ازمیر کُردنشین است و یا استامبول با توجه به مهاجرتهای صورت گرفته، بزرگترین شهر کُردنشین ترکیه است.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]