در حالی که بنابر آخرین آمار رسمی منتشر شده در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شرکت رایتل به عنوان تنها اپراتور نسل سوم کشورمان تاکنون شبکه 3G خود را برای 10 هزار مشترک تهرانی و کرجی مهیا کرده است؛ اما در سال گذشته میلادی، چهار اپراتور مخابراتی منطقه خلیج فارس (شرکت اتصالات در امارات و سه اپراتور موبايل در عربستان سعودي يعني STC، موبايلي و زين)، موفق شدند که عرضه خدمات LTE (یا نسل 3.9) را در کشورهای خود آغاز کنند.
البته بنابر نظر اکثر کارشناسان مخابراتی، منطقه خاورميانه هنوز در ابتداي مسير توسعه LTE قرار دارد. آمار و ارقامي ارايه شده در کنفرانس LTE در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا که در اخیراً در امارات متحده عربی برگزار شد، نشان داد که تعداد اشتراک‌هاي LTE در اين منطقه هنوز بسيار کم و در حد چند هزار مشترک است.
مريم پرستش
نصف مشترکان LTE در آمریکا هستند.
البته اين وضعيت فقط مختص منطقه خاورميانه نيست، زيرا LTE يک فناوري جديد محسوب میشود و تعداد مشترکان آن در جهان در پايان سه ماه اول 2012 فقط در حدود 15ميليون نفر بوده است که بيش از نيمي از آن فقط به اپراتور آمریکایی Verizon با 8 ميليون مشترک متعلق بوده است.
يکي از فاکتورهاي اصلي مؤثر در پايين بودن استقبال از فناوري LTE در خاورميانه يا مناطق ديگر، کمبود تجهيزات مناسب مرتبط به اين فناوري است. تجهيزات LTE که در منطقه خاورميانه تاکنون عرضه شدهاند، تقريباً همگي به مودم‌ها (دانگل‌هاي) USB مجهز به فناوري LTE محدود شدهاند و عملاً خبری از هندستها نیست. البته اخيراً شرکت زين عربستان يک روتر LTE/Wi–Fi نیز به بازار عرضه کرده است.
به نظر میرسد که اپراتورهای اتصالات، STC و زين؛ در حال بررسی تحولات بازار تجهيزات LTE هستند و در فکر آغاز همکاري با سازندگان تجهيزات با هدف معرفي تجهيزات جديد LTE بخصوص تلفن‌هاي هوشمند و تبلت‌هاي مجهز به LTE میباشند.
در مجموع، اپراتورهاي خاورميانه در مقايسه با همتايان اروپايي و آمريکايي خود، در بازار تجهيزات کمتر فعال بودهاند، اما ورود قابل بحث آنها به بازار LTE، آنها را به طور مستقیم، به سوی فروش تجهيزات LTE در کشورهایشان درگير میکند که میتوان از یک فرصت قابل توجه نام برد.
iPad های جدید مجهز به LTE در خاورمیانه کار نمیکنند!
اين واقعيت که اپراتورهاي خاورميانه به تجهيزات مناسب براي توسعه LTE دسترسي ندارند، با عرضه نسخه شماره سه iPad اَپل در اين بازارها به اثبات رسيد. در واقع، اپراتورهاي اين منطقه اميدوار بودند که اين نسخه که مجهز به LTE است نياز به اينگونه تجهيزات را در منطقه بر طرف سازد، اما اميدشان نقش بر آب شد، زيرا نسخه اخیر iPad به گونه‌اي طراحي شده است که متناسب با باندهاي فرکانسي مورد استفاده براي LTE در بازار آمريکاي شمالي است (باندهاي 700مگاهرتز و 2.1گيگاهرتز) که هيچ يک از آنها در منطقه خاورميانه کاربرد ندارد.
تغییر استراتژی اتصالات برای توسعه LTE
اپراتورهاي خاورميانه هنوز در مراحل اوليه توسعه سيستم‌هاي قيمت‌گذاري و ترغيب مشتريان به استفاده از LTE قرار دارند. البته نشانه‌هايي از اینکه اپراتورها تصميم دارند تا LTE را با هزينه‌هاي پايين‌تر که قابل تحمل براي مشتريان باشد، مشاهده میشود. براي نمونه، شرکت اتصالات قيمت دانگل LTE را از 799درهم به 599درهم (يا به صورت رايگان يا 159درهم و يا 359درهم به همراه استفاده از يکي از طرحهای ارائه خدمات شش ماهه يا 12 ماهه ديتا) کاهش داده است. همچنین اتصالات برنامه بازاريابي خدمات LTE را از تمرکز بر جنبه‌هاي تکنيکي و قابليت‌ها (مثل معرفی LTE به عنوان فناوری 4G و توجه به معيارهاي سرعت دانلود) که اهميت کمتري دارند تغيير داده است و تمرکز خود را بر نياز واقعی مشتريان و ترويج پيام‌هاي تبليغاتي مرتبط با آن سوق داده است. این پيام‌ها، منافع پنهان LTE را بهتر نشان مي‌دهند. مثلاً «850 تصوير را در زماني که در حال خوردن قهوه هستيد، آپلود کنيد»، نمونهای از این پیامها هستند.
تعدد طیف فرکانسی مورد استفاده و چالشهای مشترکان
يکي ديگر از ويژگي‌هاي قابل توجه توسعه LTE در خاورميانه اين است که روش‌ها و باندهاي فرکانسي متعددي در اين منطقه استفاده مي‌شود. در عربستان سعودي، اپراتورهاي موبايل داخلي در ابتدا اميدوار بودند که از باند فرکانسي 2.6گيگاهرتز براي FDD–LTE استفاده کنند،اما اين باند در دسترس آنها نبود، زيرا فقط مورد استفاده ارتش این کشور است.
متعاقبا شرکت STC عربستان نیز تصميم گرفت که TD-LTE را در طيف 2.3گيگاهرتز راه‌اندازي کند، با اين توجیه که اين نوع از LTE در چين و هند استفاده مي‌شود. اپراتور دوم سعودي يعني موبايلي نيز از TD–LTE در طيف 2.3گيگاهرتز استفاده مي‌کند. البته شرکت زين، اپراتور سوم اين کشور، از FDD–LTE در باند 1.8گيگاهرتز بهره میبرد.
در امارات نيز شرکت اتصالات FDD–LTE را در باند 2.6گيگاهرتز راه‌اندازي کرده است و قصد دارد که آن را در باند 1.8گيگاهرتز و باند فرکانسي مخصوص سرويس‌هاي ديجيتالي در زماني که در دسترس قرار گيرد نيز مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
شرکت Du دومين اپراتور اين کشور نيز قصد دارد از باند 1.8گيگاهرتز براي راه‌اندازي LTE استفاده کند. بحرين نيز اخيراً يک پروسه تخصيص طيف فرکانسي را آغاز کرده است که انتظار مي‌رود طي آن، طيف 2.6گيگاهرتز براي راه‌اندازي خدمات LTE در اين کشور اختصاص داده شود.
چنين تنوع و تعددي در انتخاب روش‌ها و طيف‌هاي فرکانسي، براي کاربراني که تمايل دارند تا از تجهيزات LTE خود در هنگام جا‌‌به‌جايي در کشورهای حاشیه خلیج فارس استفاده نمایند، مشکلات قابل توجهی را به همراه دارد.
بنابراین به نظر میرسد که رگولاتورها و فعالان اين صنعت بايد سعي کنند تا با اتخاذ تدابیر مناسب، يک طيف فرکانسي هماهنگ در تمام اين منطقه مورد استفاده قرار گیرد. به هر حال افزايش دسترس‌پذيري تجهيزات LTE، افزيش دسترس‌پذيري شبکه‌هاي LTE و ترويج بيشتر LTE توسط اپراتورها، به توسعه تدریجی سرویسهای جدید مبتنی بر LTE در منطقه خلیج فارس کمک خواهد نمود.
البته توسعه سریع اين فناوري در منطقه، قابل تصور نخواهد بود، به طوری که سازمان ITM، پيش‌بيني کرده است که تعداد اشتراک‌هاي LTE در منطقه خاورميانه در پايان سال 2016، تنها به حدود 15ميليون خواهد رسید.
