گذر زهره از مقابل خورشید - پدیده ای که تا 105 سال دیگر تکرار نخواهد شد
گذرچیست؟
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
گذر سیاره از مقابل خورشید از پدیده‌های کم‌یاب آسمان‌است که از دید ناظر زمینی تنها برای دو سیاره تیر و ناهید (سیارات داخلی مدار زمین) رخ می‌دهند. گذرها پدیده‌هایی مثل خورشیدگرفتگی هستند، با این تفاوت که در خورشیدگرفتگی کامل، ماه تمام قرص خورشید را می‌پوشاند و دیگر نوری از خورشید به زمین نمی‌رسد، اما تیر و ناهید آن قدر از زمین دورند که هنگام گذر مثل لکه گرد سیاهی بر قرص درخشان خورشید دیده می‌شوند . در هنگام گذر زمین ، سیاره مورد نظر و خورشید در یک راستا قرار و از دید ناظر زمینی سیاره از روی خورشید می گذرد . کجی مداری تیر 7 درجه نسبت به مدار زمین است و در هر قرن 13 گذر در اردیبهشت یا آبان رخ میدهد و کجی مداری زهره 3 درجه نسبت به زمین است که باعث وقوع گذرهایی با فاصله 120 و 8 سال می شود.
گذر سال ۱۳۹۱
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عبور سیاره ناهید از مقابل خورشید در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۱ (۵ ژوئن ۲۰۱۲م) از ساعت ۲:۴۰ تا ۹:۲۰ بامداد به وقت ایران (ساعت ۲۲:۰۹ تا ۴:۴۹ به وقت جهانی) خواهد بود. شروع گذر را می‌توان در سراسر آمریکای شمالی، هاوایی، مناطق انتهای شمالی و باختری آمریکای جنوبی، نوارهای شمالی و خاوری آسیا و استرالیا و زلاند نو تماشا کرد. در ایران تماس‌های اول و دوم سیاره ناهید با خورشید قبل از طلوع خورشید رخ خواهد داد و ساکنان ایران تنها قادر به مشاهده تماس‌های سوم و چهارم خواهند بود که مناطق شرقی جنوب شرقی و شمال شرقی در ایران با توجه به زمان طلوع خورشید مناطق مناسب رصد هستند. این رخداد نجومی 105 سال دیگر تکرار خواهد شد.
رصد گذر
برای مشاهدهٔ گذر ناهید لزوما نیاز به ابزار اپتیکی نیست بلکه با چشم غیرمسلح هم می‌توان این پدیده را مشاهده کرد. شیشه های جوشکاری با نمره 14 یکی از ابزار های ایمن جهت رصد گذر و خورشید گرفتگی ها می باشد که به راحتی قابل دسترسی می باشد . عینک های مخصوص خورشید گرفتگی نیز برای رصد این پدیده مناسب است ولی برخلاف تصور عمومی استفاده از ورق های عکس پزشکی و یا نگاتیو های فیلم و حتی سی دی ها نمی تواند جلوی اشعه های مضر خورشید را بگیرد و رصد با آنها بسیار خطر ناک است . در صورت استفاده ار تلسکوپ و یا ابزار های نجومی جهت رصد باید دهانه آن با فیلتر های مخصوص رصد خورشید پوشانده شود.
مراحل گذر
تماس اول: لحظه‌ای که قرص سیاره از بیرون با خورشید مماس می‌شود. از این زمان گذر آغاز می‌شود.
تماس دوم: حدود بیست دقیقه بعد که قرص سیاره از درون با خورشید مماس می‌شود.
بعد از آن طی چند ساعت سیاره از مقابل خورشید حرکت می‌کند.
تماس سوم: زمانی که قرص سیاره به لبه دیگر خورشید می‌رسد.
تماس چهارم: سرانجام سیاره با خورشید از بیرون مماس می‌شود و گذر به پایان می‌رسد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تاریخچه:
ابوعلی سینا 539 سال قبل از تولد کپلر و 586 سال قبل از ژرمیه هارکس توانست گذر زهره را پیش بینی و مشاهده کند. شاید بتوان وی را نخستین فرد در این زمینه دانست. بعد از اختراع تلسکوپ تا به حال 6 گذر زهره رخ داده است. در سال 1631 کپلر به طور نادقیق گذر را پیش بینی کرد که البته این گذر مشاهده نشد.
هشت سال بعد در سال 1639 ژرمیه هارکس و دوستش ویلیام کربتری گذر زهره را مشاهده کردند که ژرمیه پیش بینی کپلر برای گذرهای قرن 17 را تصحیح کرد و محاسبه نمود که در هر قرن دو گذر با فاصله 8 سال رخ میدهد. ژرمیه همچنین با مشاهده این گذر فاصله زمین تا خورشید را برابر با 95 میلیون کیلومتر برآورد کرد که این مقدار دقیق ترین عدد تا آن زمان بود. وی همچنین قطر قرص زهره را 1 دقیقه قوسی محاسبه نمود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
