تأمین آب تهران به قیمت کاهش آب برخی مناطق کشور تمام می شود
جغرافیدان پیشکسوت ایران در گفتگو با شبکه ایران:(بخش نخست)
تأمین آب تهران به قیمت کاهش آب برخی مناطق کشور تمام می شود
شبکه ایران-سمیه بهمنی: پورفسور پرویز کردوانی در گفت و گو با شبکه ایران با اشاره به وضعیت آب تهران اظهار داشت: در گذشته منابع آبی تهران به صورت قنات بود و در حال حاضر نیز در دشت تهران 500 رشته قنات وجود دارد.
وی ادامه داد: همچنین در گذشته آب حوزه های تهران را جوی ها تأمین می کردند در حالی که امروزه آب آشامیدنی مردم تهران از طریق فاضلاب ها تأمین می شود.
چهره ماندگار کشور تصریح کرد: انتقال آب از کرج به تهران از سال 1309آغاز شد و با گسترش زندگی شهرنشینی در تهران مردم این شهر با کمبود آب مواجه شدند و همین امر موجب شد که آب های سطحی از جمله برخی سدها به تهران انتقال داده شود.
**آب لتیان به تهران رسید
کردوانی با اشاره به مشکلات آب 360 آبادی در ورامین گفت: با ساخت سدلتیان قرار شد که این مشکلات رفع شود و تنها یک دهم از آب آن به تهران منتقل شود اما متأسفانه چنین نشد و تمام آب این سد به تهران انتقال داده شد و مردم ورامین در حال حاضر از آب های زیر زمینی استفاده می کنند و سطح این منابع آبی نیز بشدت کاهش یافته و امکان شور شدن آن وجود دارد.
وی در ادامه گفت: متأسفانه با گرفتن آب ورامین و انتقال آن به تهران قرار شد که فاضلاب تهران را تصفیه کنند و سطح وسیعی از آن را به این منطقه اختصاص دهند تا ورامینی ها بتوانند این آب را با جاجرود مخلوط کرده و به مصرف کشاورزی برسانند ولی این اقدام نیز تاکنون صورت نگرفته است.
پدر علم جغرافیای ایران ادامه داد: همچنین زمانی که آب ورامین را گرفتند قرار شد آبی که از جنوب دماوند سرازیر می شود و در واقع در سد ماملو ذخیره می شود را به ورامین دهند ولی این بار هم تنها میزان کمی از آن را برای مصرف شهری به ورامین و پاکدشت دادند و آبی به کشاورزی این مناطق اختصاص نیافت.
**انتقال آب از سد کرج
این جغرافیدان پیشکسوت با واژه انتقال آب از سد کرج به تهران مخالف است و می گوید: تمام آب این سد به تهران انتقال داده شده است و تنها یک متر مکعب آن برای کرج قدیم انتقال داده شده است پس نمی توان گفت انتقال آب از سد کرج به تهران.
وی اضافه کرد: در گذشته تمام آب این سد برای کشاورزی، باغبانی و مزارع کرج مصرف می شد ضمن اینکه با نفوذ در زمین نیز قنات های اطراف رباط کریم، شهریار و بته را آبدار می کرد ولی متأسفانه با این اقدام آب این مناطق کاهش یافت.
**تهران به لار هم رحم نکرد
پورفسور کردوانی همچنین خاطر نشان کرد: در حالی که برنجکاران مازندران در بدترین شرایط برای تأمین آب قرار دارند اما آب سد لار واقع در رودخانه هراز نیز به تهران انتقال داده شده است وبستگی به میزان نیاز تهران دارد اگر زیاد باشد برای برنجکاری مردم مازندران باز می شود و در غیر این صورت تمام آن به تهران می رود.
وی همچنین از انتقال شاخه ای از قسمت شرقی یعنی از کوه های طالقان با نام شاهرود به تهران گفت: این رود قبلا به گیلان می ریخت ولی در حال حاضر وارد تهران می شود و 70 هزار از برنجکاری گیلان در خطر است ضمن اینکه باز هم با کمبود آب در تهران مواجه هستیم.
این چهره ماندگار علمی کشور از بهره برداری طرحی جدید در 3 سال آینده بر روی رود تنکابن خبر داد و اظهار داشت: قرار است در برنامه ریزی های جدید مقداری از آب این رود به استان های قزوین و البرز و بیشتر آن به تهران انتقال داده شود.
**آب های زیر زمینی مورد استفاده تهرانی ها
پدر کویرشناسی ایران ادامه داد: علاوه بر آب های سطحی، آبهای زیر زمینی نیز در تهران مورد استفاده قرار می گیرد به طوری که در پایین دست سد لتیان چندین حلقه چاه حفر شده که آب این چاه ها نیز به تهران منتقل می شود که متأسفانه حفر این چاه ها موجب خشک شدن قنات های لواسان شده است.
وی حداقل آب مصرفی تهران از طریق آب های زیر زمینی را 30 درصد عنوان و اظهار کرد: این میزان در مواقع خشکسالی نیز به 50 درصد می رسد.
کردوانی با بیان اینکه آبهای زیر زمینی به دو دسته تقسیم می شود، اضافه کرد: آب های زیر زمینی سطحی که همان فاضلاب هاست و دارای آلودگی های فراوانی است که باید برای آبیاری فضای سبز استفاده شود.
وی همچنین آبهای زیر زمینی عمیق را از جمله آبهای سالم وپاکیزه عنوان وخاطر نشان کرد: این آبها که 200 تا 300 متر رسوبات دارد از بهترین و سالمترین منابع آبی موجود در میدان امام خمینی(ره) تهران است.
این جغرافیدان پیشکسوت افزود: در بسیاری از مناطق تهران که از قدیم دارای آب زیر زمینی بوده در حال حاضر نیز از این منابع آبی استفاده می کنند مانند میدان بسیج که بیشتر آب آن نیز به صورت گچی است.
وی همچنین از دیگر مناطق تهران به عنوان مصرف کننده های آب زیر زمینی یاد کرد و اظهار داشت: در برخی از این مناطق مانند شمال شرق تهران آب زیر زمینی سالمی وجود دارد ولی در مناطقی مانند یافت آباد آب مورد استفاده ساکنانش بشدت ناسالم است به طوری که در چند سال گذشته به دستور مجلس برای مصرف آب شرب در این منطقه آب معدنی توزیع می شد.
کردوانی دیگر شهرهای جنوبی و غربی تهران مانند شهریار و رباط کریم را از جمله مناطق دارای آب ناسالم عنوان کرد.
وی در ادامه تصریح کرد: معمولا آب های زیر زمینی در جهت شیب هدایت می شوند یعنی اگر آبهای زیر زمینی تهران را تصور کنیم باید به سمت راه آهن، بهشت زهرا و به همین ترتیب حرکت کنند ولی متأسفانه چنین نیست و هر چه به سمت شیب حرکت می کنیم دیگر آب زیر زمینی باقی نمی ماند و این به دلیل اجرای ناصحیح مقررات است.
کردوانی وضعیت آب تهران را نامطلوب عنوان کرد و افزود: با توجه به اینکه برای تأمین آب تهران دست به هر کاری زده شده ولی متأسفانه این وضعیت آب تهران است!
**ساخت وساز ها در تهران کنترل نشده است
چهره ماندگار علمی کشور در ادامه با اشاره به اینکه در کشورهای پیشرفته اقتصادی مانند آلمان در دشت ها شروع به ساختن برج می کنند و هر چه به سمت ارتفاعات پیش می روند ساخت برج ها کمتر می شود گفت: متأسفانه در کشور ما عکس این عمل انجام شده و بیشتر ساختمان سازی ها در شمیرانات،ازگل و دیگر مناطقی است که در ارتفاعات قرار دارند و این باعث شده که بیشتر باغ ها نیز از بین روند.
کردوانی ساخت وساز بیش از حد در تهران را موجب افزایش جمعیت در این استان دانست و بیان داشت: همچنین این ساخت وسازهای بی اندازه موجب نابودی بسیاری از قنات های تهران شده است.
وی با اشاره به قنات های باقی مانده در تهران اضافه کرد: این قنات ها نیز مورد هجوم فاضلاب های ساختمانی واقع شده و آلوده شده اند و دیگر کمتر قناتی پیدا می شود که آب صاف و سالم داشته باشد.
کردوانی گفت: همچنین در حال حاضر شهرداری تهران در بالای میدان امام حسین(ع) مخزنی ساخته است که آب قنات ها را در آن جمع آوری و فضای سبز را به وسیله آن آبیاری می کند بنابراین این منابع آبی نیز در تهران نابود شده است.
**آب تهران خاصیت ژئوهیدروشیمی دارد
این جغرافیدان پیشکسوت ایران خاصیت آب تهران را ژئوهیدروشیمی عنوان و تصریح کرد: طبق خاصیت ژئوهیدروشیمی، آب زیر زمینی دشت تهران به سه بخش تقسیم می شود.
کردوانی ادامه داد: با توجه به اینکه آب تهران دارای خاصیت ژئوهیدروشیمی است بنابراین در ابتدای دشت که شامل منطقه شمیران است دارای خاصیت کربناته و چون کربنات در آب حل نمی شود بنابراین آب این منطقه قابل آشامیدن است.
وی بیان داشت: آب وسط دشت نیز خاصیت سولفاته دارد و چون سولفات ها قابلیت محلول در آب هستند این آب برای شرب مصرف نمی شود بلکه تنها برای مصارف کشاورزی کاربرد دارد.
این استاد دانشگاه همچنین آب پایان دشت را دارای خاصیت کلریده دانست و افزود: مناطق جنوبی تهران یعنی شهر ری و بهشت زهرا دارای خاصیت کلریده است و چون کلرید در آب حل می شود آب این مناطق به میزان قابل توجهی شور است.
کشاورزی تهران به وسیله فاضلاب آبیاری می شود/ خشک شدن سد کرج و لتیان در 40 سال آینده
کردوانی در گفتگو با شبکه ایران:(بخش پایانی)
کشاورزی تهران به وسیله فاضلاب آبیاری می شود/ خشک شدن سد کرج و لتیان در 40 سال آینده
شبکه ایران-سمیه بهمنی- پورفسور کردوانی در گفت و گو با شبکه ایران در این باره گفت: از جمله رودهای فاضلاب در تهران رود سرخه حصار است که فاضلاب های تهران پارس و مناطق اطراف آن را جمع می کند و با عبور از مشیریه و کوه بی بی شهربانو وارد دشت شهر ری و سپس دشت ورامین می شود.
کردوانی ادامه داد: آب این رود فاضلاب در حال حاضر به دلیل کمبود آب در تهران و کاهش آب های زیر زمینی برای مصرف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
پدر علم جغرافیای ایران دیگر رود به وجود آمده بر اثر مصرف بیش ار حد آب در تهران را جوانمرد قصاب و فیروز آباد عنوان کرد و اظهار داشت: این رود فاضلاب های مناطق مرکزی مانند تجریش و اطراف دانشگاه تهران را می گیرد و به شهر ری می ریزد و در این منطقه صدها و هزاران هکتار مزرعه سبزی کاری را آبیاری می کند.
وی با اشاره به مصرف سبزی در بین مردم بیان داشت: تمام سبزی هایی که در فصل بهار و پاییز مورد استفاده قرار می گیرد در منطقه شهر ری کشت می شود و به وسیله این آب که علاوه بر آلودگی فراوان دارای فاضلاب های بیمارستانی نیز است، آبیاری می شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: رود کن نیز دیگر رودی است که شامل فاضلاب های شمال وغرب منطقه حرم امام(ره) است و با قرار دادن موتور پمپ بر سر راه این رود صدها و هزاران هکتار از زمین های کشاورزی آبیاری می شود.
وی خاطر نشان کرد: شهرداری نیز تصمیم دارد آب رود کن را بگیرد و با تصفیه آن آب دریاچه مصنوعی چیتگر واقع در منطقه 12 را تأمین کند.
**سه مصرف در تهران داریم
جغرافیدان پیشکسوت ایران گفت: در حال حاضر سه نوع مصرف در تهران داریم و این سه منبع از جمله خانگی، ادارات وشهرداری است.
کردوانی اظهار داشت: این سه منبع مصرف بدون توجه به وضعیت کمبود آب در تهران و نابودی چندین استان و شهرستان و گرفتن آب آنها برای تهران باز هم به صورت بی رویه مصرف می کنند.
وی افزود: در این صورت اگر از هر جای دیگر برای تهران آب بگیرند از هم به دلیل مصرف بی رویه با کمبود آب در تهران مواجه هستیم.
وی انتقال آب از تنکابن به تهران را اقدامی ناشایست عنوان کرد و تأکید کرد: نباید این اقدام صورت گیرد زیرا در این صورت کشاورزی آن منطقه نیز تعطیل خواهد شد.
**تهران دیگر منبع آبی ندارد
کردوانی با بیان اینکه تهران دیگر منبع آبی ندارد گفت: در حال حاضر منطقه ای باقی نمانده که بتوان آب آن را برای تهران منتقل کرد.
کردوانی گفت: در شرایط کنونی تنها با بی عدالتی می توان آب سایر مناطق را بگیرند و به تهران بدهند.
وی اظهار داشت: همچنین می توانند با قرار دادن راکتورهای اتمی در کنار دریاری خزر و شیرین کردن آب این دریا بتوان آبی را به تهران انتقال دهند. ضمن اینکه هزینه هر متر مکعب آن چندین هزار تومان تمام می شود و اصلا به صرفه نیست.
**سدهای کرج و لتیان در 40 سال آینده تعطیل خواهند شد
این استاد دانشگاه با بیان اینکه سدهای کرج و لتیان از جمله سدهایی هستند که زودتر از هر سد دیگری در ایران پر می شوند، گفت: وزارت نیرو باید در این زمینه توجه کافی را داشته باشد و سدهای کرج و لتیان را تا فاصله 30 متری بالای سد خالی نگه دارد زیرا ممکن است در برخی موارد براثر بارندگی های شدید موجب سریز و یا کنده شدن سد شود.
وی تأکید کرد: زمانی که این سدها پر شوند دیگر جایی برای ساختن سد نیست و این دو منبع آبی تهران نیز حداکثر در 40 سال آینده تعطیل خواهند شد.
وی تأکید کرد: به هر حال نباید سدها پر شود زیرا با بارندگی های پی در پی و ذوب شدن برف ها این امکان وجود دارد که شاهد ویرانی برخی مناطق باشیم.
کردوانی همچنین در ادامه با اشاره به اینکه در مجلات امریکایی آورده شده stop dam یعنی دیگر سد سازی را تعطیل کنید، گفت: دلیل اعلام تعطیلی سد سازی این است که در بسیاری از مناطق زمانی که سدی وجود نداشت بلای طبیعی نیز نبود.
**ساخت کانال ها خطرناک است
پدر علم جغرافیای ایران اقدام شهرداری در ساخت کانال ها را ناشایست عنوان کرد و اظهار داشت: این اقدام بسیار خطرناک است زیرا آب نوسان دارد و با بالا و پایین آن خطراتی را برای ساکنان اطراف کانال ها ایجاد می کند بنابراین شهرداری بایستی حداقل در ساخت این کانال ها برخی موارد را رعایت می کرد و آنها را کمی بزرگتر می ساخت.
**آب به حساب نیامده در تهران 30 درصد است
پوروفسور کردوانی گفت: دیگر مشکلی که در زمینه آب در تهران وجود دارد لوله های پوسیده است که در برخی مناطق مربوط به سال 1328 است.
وی اظهار داشت: این لوله های پوسیده موجب به وجود آمدن آب به حساب نیامده می شوند که میزان آن در تهران بیش از 30 درصد است.
کردوانی تصریح کرد: میزان آبی که وزارت نیرو از طریق تصفیه خانه ها وارد تهران می کند زمان جمع بندی قبوض آب با بیش از 30 درصد کمبود مواجه می شود که این در واقع آبی است که به دلیل نشت لوله های پوسیده هدر می رود.
وی تأکید کرد: اینجاست که هشدار داده می شود که نباید برنامه قطع آب و جیره بندی در تهران داشته باشیم زیرا با قطع و وصل شدن آب در تهران لوله های پوسیده پاره می شوند و دیگر اینکه آب مصرفی مردم پر از شن و ماسه می شود.
وی تأکید کرد : بنابراین هر سه منبع مصرفی در تهران باید آب را به صورت بهینه مصرف کنند تا با این گونه مشکلات در تهران روبرو نباشیم.
**آب را می توان به 4 طریق مصرف کرد
این استاد دانشگاه اضافه کرد: به 4 طریق می توان آب را مصرف کرد که یکی از آنها اسراف در مصرف یعنی بیش از نیاز مصرف کردن است. وی بیان داشت: دیگر روش امساک در مصرف یا کمتر از نیاز مصرف کردن است.
کردوانی دیگر روش مصرف را صرفه جویی در مصرف عنوان و اظهار داشت: این روش مصرف آب یعنی استفاده بهینه نه کمتر و نه بیشتر است.
وی ادامه داد: هدر دادن آب دیگر روش مصرف است که در این روش بیش از اندازه آب مصرف می شود.که متأسفانه در ایران بیشتر این روش مورد استفاده قرار می گیرد.
**هیچ اقدامی برای جلوگیری از کمبود آب صورت نگرفته است
این جغرافیدان پیشکسوت ایران گفت: متأسفانه تا کنون در زمینه کمبود آب هیچ اقدامی انجام نشده است .
وی افزود: متأسفانه تمام آب هایی که برای تهران گرفته شده از جمله آبهای تولیدی بوده که در کشاورزی کاربرد داشته است.
کردوانی ادامه داد: بنابراین گرفتن آب کشاورزان موجب مهاجرت بسیاری از این اقشار به تهران شده به طوری که در حال حاضر در اطراف تهران شهرک های فراوانی ساخته شده است و با این شرایط تهران روز به روز به آب بیشتری نیاز پیدا کند.
** باید از هدر رفتن آب جلوگیری شود
پورفسور کردوانی در ادامه گفت: دولت باید با جلوگیری از هدر رفتن آب یعنی اینکه با وجود بارندگی های فراوان از هرز آب به کویرها، باتلاق ها و غیره جلوگیری کند.
وی اظهار داشت: به منظور جلوگیری از هدر رفت آب ابتدا باید با مدیریت در هرز رفتن آب این مایع حیاتی را کنترل کرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در مرحله بعد باید انتقال آب را مدیریت کرد یعنی اینکه از سالم بودن لوله های آب اطمینان حاصل شود تا آب به شهر برسد.
وی افزود: مرحله بعدی مدیریت در مصرف است که هر کس باید به اندازه نیاز مصرف کند که در این زمینه باید مردم را در تمام حوزه ها از جمله کشاورزی، شهری و صنعتی آگاه کرد.
پرویز کردوانی در ادامه خاطر نشان کرد: آگاه سازی مردم به وسیله رسانه های گروهی از جمله رادیو،تلویزیون و روزنامه ها کافی نیست بلکه باید از طریق تریبون نماز جمعه و نمازهای جماعت به امر مهم پرداخته شود.
وی افزود: همچنین در این زمینه باید سطح فرهنگ افراد را بالا برده و هر فردی باید خود را در این خصوص اصلاح نماید.
وی با ابراز تأسف در این باره گفت: تا کنون هیچ اقدامی در زمینه آگاهی و بالابردن سطح فرهنگ افراد انجام نشده است و تنها آب را برای آنها تأمین می کنند.
کردوانی در پایان هشدار داد: با این روند مصرف تا 50 سال دیگر قسمت مرکزی ایران یعنی از کوه البرز تا خلیج فارس و از زاگرس تا افغانستان و پاکستان دیگر نه گرمساری وجود دارد ونه شیراز و اصفهانی زیرا آب زیر زمینی تمام می شود.
وی ادامه داد: عمر سدها در ایران حداکثر 70 تا 80 سال است بنابراین باید از روش های صحیح مصرف استفاده کنیم.
پایان مطلب/
