هويت زمين را از بين نبريد
جنگل‌ها بي‌شك نام و نشان زمين هستند يعني با بودنشان براي زمين هويتي به همراه خواهند داشت كه بسادگي به دست نيامده است و درصورت از بين رفتن هرگز دوباره تكرار نخواهند شد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اما بسيار تاثر برانگيز است كه گاهي حتي بسادگي و به بهانه وزيدن يك باد شديد در فصلي خشك پيكره چند صد ساله اين سبز قامتان در چشم به هم زدني از بين مي‌رود كه پيدا كردن مقصر و مسوولي كه براي چنين حوادثي پاسخگو باشد، هيچ دردي را دوا نمي‌كند.
محور پنجم از سياست‌هاي برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد در زمينه مديريت اكوسيستم‌ها كه با عنوان حفظ جنگل، سرمايه‌گذاري در آينده مشترك ما شناخته مي‌شود بر تمركز روي نقش جنگل در اقتصاد سبز تاكيد شده است. بر همين اساس، سازمان ملل امسال را سال بين‌المللي جنگل‌ها ناميد تا بهانه‌اي باشد براي ايجاد حركتي، جنبشي، موجي يا حتي نگاهي تازه براي نجات جنگل‌ها چون با وجود تمام خبرهاي بدي كه در زمينه تخريب و نابودي جنگل‌ها شنيده شده، اما بعضي كارشناسان محيط زيست معتقدند هنوز فهرست باقي است.
سال بين‌المللي جنگل‌ها
برنامه محيط زيست سازمان ملل در فراخوان سال بين‌المللي جنگل‌ها تلاش كرده است با دعوت از دولت‌ها، سازمان‌هاي بين‌المللي، تشكل‌هاي غيردولتي، بخش خصوصي و ديگر گروه‌ها و انجمن‌ها همگي را براي ايجاد مديريتي پايدار در حراست، پشتيباني و مديريت بهره‌برداري از جنگل‌ها گردهم آورد.
حفاظت و توسعه پايدار از تمام انواع جنگل‌ها منافع تمام نشدني براي نسل حاضر و آيندگان دارد. از اين‌رو سال بين‌المللي جنگل‌ها فرصتي است براي ارتقاي دانش عمومي با هدف مديريت پايدار جنگل‌ها جهت ساختن آينده‌اي سبزتر و پايدارتر.
جنگل‌ها كه يكي از عظيم‌ترين منابع طبيعي هستند نقش مهمي در توسعه ملي و اقتصاد سبز كشورها و دولت‌ها دارند. جنگل‌ها وسعتي معادل يك‌سوم از كل خشكي‌هاي سياره زمين را دربرگرفته‌اند و عملكرد‌هاي حياتي ويژه و مهمي را در سراسر جهان به عهده دارند.
از سوي ديگر، وابستگي 6/1 ميليون نفر از مردم جهان به اين اكوسيستم‌ها ضرورت جلوگيري از روند هشداردهنده جنگل‌زدايي را دو چندان مي‌كند. تغذيه رودخانه‌ها و تامين آب حدود 50 درصد از بزرگ‌ترين شهرهاي جهان مانند نيويورك، جاكارتا و كاراكاس را جنگل‌ها به عهده دارند و وجود اكوسسيستم جنگلي همزمان مي‌تواند ضمن تامين آب شرب از بروز توفان‌ها وسيل‌هاي عظيمي كه منجر به نابودي خانه‌ها و شهرها مي‌شود، جلوگيري كند.
جنگل‌ها، مهم‌ترين اكوسيستم‌هايي هستند كه از تنوع گونه‌اي بالايي برخوردارند. بيش از نيمي از گونه‌هاي زمين از جمله گونه‌هاي جانوري، گياهي و حتي حشرات دراين بخش از كره زمين زندگي مي‌كنند.
با اين همه توصيف و آمار و ارقام در زمينه مزاياي جنگل‌ها و معايب جنگل‌زدايي در تمام زواياي اجتماعي، اقتصادي و حتي بهداشتي چطور مي‌توان باور كرد كه جنگل‌زدايي در جهان با سرعتي هشداردهنده و باور نكردني ادامه دارد. سالانه معادل 13 ميليون هكتار جنگل كه برابر با وسعت كشور‌هايي مانند پرتغال يا يونان است، نابود مي‌شود.
با اين حال هنوز برخي كارشناسان معتقدند براي نجات جنگل‌ها دير نيست و بايد براي قلب توسعه پايدار و اقتصاد سبز جهان كاري كرد.
برنامه‌هاي حفاظتي سازمان ملل
در دهه‌هاي اخير برنامه محيط زيست سازمان ملل حدود 100 پروژه را در سراسر جهان براي نجات جنگل‌ها به اجرا در آورده كه شايد يكي ازموفق‌ترين آنها در كشور كنيا بوده است.
ارزيابي يونپ (UNEP)نشان مي‌دهد جنگل‌هاي كنيا با ارزشي بيش از 5/1 ميليارد دلار در سال به اقتصاد كنيا كمك مي‌كند.
جنگل‌ها سالانه 14درصد از دي‌اكسيدكربن جهان را جذب مي‌كنند و آمار نشان مي‌دهد تمام جنگل‌ها يك‌چهارم از كربن كره زمين را جذب مي‌كنند.
نكته: افزايش جمعيت مهم‌ترين عامل نابودي جنگل‌هاست. تبديل جنگل‌ها به زمين‌هاي كشاورزي، قاچاق چوب و زغال و تمايل به مسطح‌سازي جنگل‌ها براي ايجاد مراتع نيز از جمله عوامل مهم ديگر تخريب جنگل‌هاست
براساس آمار منتشر شده، سالانه حدود 2 ميليارد تن كربن بر اثر تغيير كاربري جنگل‌ها در جهان منتشر مي‌شود و اين سهم بيش از سهم بخش حمل و نقل در جهان در انتشار دي‌اكسيدكربن است.
در بسياري از كشورهاي در حال توسعه بيش از 80 درصد انرژي موردنياز از جنگل‌ها تامين مي‌شود و تجارت جهاني در بخش محصولات جانبي جنگل مانند چوب و الوار سالانه حدود 330 ميليارد دلار آمريكاست.
اقتصاد سبز تلاش مي‌كند فعاليت‌هاي تجاري و سودده را با توجه به زيرساخت‌هاي طبيعي توسعه دهد و همه جوانب را از كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي تا كاهش توليد پسماند، جنگل‌زدايي و حتي نابرابري‌هاي اجتماعي مورد توجه قرار دهد تا ضمن ايجاد شرايط لازم براي توسعه، مانع تخريب جنگل‌ها شوند.
نگاهي گذرا بر وضعيت ايران
با تمام تلاش‌هايي كه براي جنگل‌زايي و گسترش فضاي سبز صورت مي‌گيرد، اما شنيدن اخبار تخريب و نابودي جنگل‌ها بسيار تاثر برانگيز است. هم‌اكنون به گفته كارشناسان، متوسط سن درختاني كه در كشور تخريب مي‌شوند بين 50 تا 100 سال است، در حالي كه به ازاي هر هكتار تخريبي كه صورت مي‌گيرد بايد 5 هكتار پوشش جنگلي جديد جايگزين شود و تنها با رعايت چنين استانداردي، روند جنگل‌زايي مثبت خواهد بود. بررسي‌ها نشان مي‌دهد افزايش جمعيت مهم‌ترين عامل نابودي جنگل‌هاست. تبديل جنگل‌ها به زمين‌هاي كشاورزي، قاچاق چوب و زغال و تمايل به مسطح‌سازي جنگل‌ها براي ايجاد مراتع نيز از جمله عوامل مهم ديگر تخريب جنگل‌هاست.
متاسفانه همواره در زمان بهره‌برداري از جنگل براي قطع درختان از درختان درجه يك شروع مي‌كنند و درختان درجه دو و سه باقي‌مي‌مانند و بعد از آن دام‌ها به نهال‌هاي قطع شده و نهال‌هاي جايگزين شده هجوم مي‌آورند كه مانع شكل‌گيري و توسعه فضاي سبز پايدار مي‌شوند و به اين ترتيب روند رشد و توسعه جنگل‌ها مختل مي‌شود.
براساس آمارهاي اعلام شده، در حال حاضر 2/14 ميليون هكتار جنگل در كشور وجود دارد كه متاسفانه بعضي گونه‌هاي جنگلي به‌طور كلي از ميان رفته و برخي ديگر از گونه‌هاي ناياب در معرض خطر قرار دارند.
بعضي جنگل‌ها نيز مانند جنگل‌هاي ابر و گلستان و جنگل بلوط در غرب به دليل اجراي طرح‌هاي توسعه‌اي در معرض تخريب قرار گرفتند و به دنبال آن زيستگاه گونه‌هاي زيادي به خطر انداخته شد.
به اين ترتيب پشتوانه‌هاي قوي قانوني به منظور جلوگيري از تخريب‌هاي غيرقانوني و سرمايه‌گذاري جهت ارتقاي دانش جوامع محلي وابسته به اكوسيستم‌هاي جنگلي و اجراي طرح‌هاي جنگل‌زايي قوي و كارآمد مي‌تواند در اولويت برنامه‌هاي حفاظتي باشد و با توجه به اهميت مديريت و توسعه اقتصاد سبز و رويكرد دولت و مسوولان مي‌توان به مديريت پايدار زيست محيطي و توقف تخريب‌ها و تهديد‌ها دست يافت.
منابع: unep/ un
