امکان وجود هزاران "بمب ساعتی" در کهکشان راه شیری
يك نمونه خاص انفجار ستاره‌يي مورد مطالعه اين محققان، ابرنواختر نوع 1A نام دارد كه در زمان بي‌ثبات شدن ستاره پير و فشرده كوتوله سفيد رخ مي‌دهد.
تحقيقات جديد پژوهشگران مركز فيزيک نجومي هاروارد اسميتسونيان نشان داده كه برخي از ستارگان پير ممكن است در اثر چرخش سريع محافظت شده و با آرام شدن حركتشان به ابرنواختر تبديل شوند.
به گفته اين محققان تا كنون حتي يكي از اين «بمب‌هاي ساعتي» در كهكشان راه شيري كشف نشده، اما طي تحقيقات جديد، احتمالا هزاران نمونه در همسايگي ما وجود دارند.
دانشمندان اكنون در حال كار بر روي راه‌هاي جديد بررسي پيش‌سازهاي ابرنواختر هستند.
يك نمونه خاص انفجار ستاره‌يي مورد مطالعه اين محققان، ابرنواختر نوع 1A نام دارد كه در زمان بي‌ثبات شدن ستاره پير و فشرده كوتوله سفيد رخ مي‌دهد.
كوتوله سفيد يك باقيمانده ستاره‌يي است كه همجوشي هسته‌يي آن متوقف شده است. اين ستاره كه ممكن است 1.4 برابر خورشيد باشد، به جرم چاندراسخار (Chandrasekhar) موسوم است.
در صورت سنگيني بيشتر، گرانش آن به سركوب و متلاشي كردن نيروهاي محافظ كوتوله سفيد پرداخته، آن را به هم فشرده و سوخت همجوشي هسته‌يي اش را فعال مي‌كند كه به از هم پاشيدن ستاره منجر مي‌شود.
دو راه ممكن براي فراتر رفتن از اين جرم چاندراسخار و تبديل ابرنواختر وجود دارد. ستاره موجود مي‌تواند گاز را از يك ستاره ديگر گرفته يا دو ستاره كوتوله سفيد با هم ادغام شوند.
بيشتر ستاره‌شناسان اولين سناريو را ترجيح مي‌دهند، اما اين نظريه‌ها هميشه براي تمام ابرنواخترها صادق نيست.
دانشمندان مركز «هاروارد اسميتسونيان» اكنون بر اين باورند كه چرخش كوتوله‌هاي سفيد مي‌تواند حلال اين معما باشد. فرآيند چرخش زياد و كم مي‌تواند يك وقفه طولاني بين زمان يكپارچگي و انفجار ايجاد كند.
در زمان دستيابي يك كوتوله سفيد به جرم اضافي، اين جسم همچنين از تکانه زاويه‌يي برخوردار مي‌شود كه چرخش آن را افزايش مي‌دهد. هنگامي كه چرخش اين كوتوله سرعت مي‌گيرد، باعث حفظ آن نيز شده و به آن اجازه مي‌دهد كه از مرز جرم خورشيدي گذشته و به يك ستاره ابر جرم چاندراسخار تبديل شود. در زمان توقف اين يكپارچگي، ستاره به مرور آرام شده و ديگر در برابر گرانش مقاومت نكرده و به ابرنواختر تبديل خواهد شد.
فرآيند آرام شدن چرخش، يك وقفه چند ميليارد ساله بين پايان يكپارچگي و انفجار ابرنواختر ايجاد مي‌كند كه اين امر به ستاره فرصت ادامه حيات و تكامل به يك ستاره كوتوله سفيد دوم را داده كه تمام مواد اطراف خود را از هم مي‌پاشد.
به تخمين دانشمندان در كهكشان راه شيري يك ابرنواختر نوع 1A در هر هزار سال وجود دارد. در صورت وجود ستاره‌هايي با جرم چاندراسخار با وقفه‌هاي چند ميليون ساله براي كاهش سرعت و انفجار، بايد ده‌ها سيستم پيش از انفجاري در فاصله چند هزار سال نوري زمين وجود داشته باشند.
در حال حاضر شكار اين پيش‌سازهاي ابرنواختر كار سختي بوده، اما با بررسي‌هاي ميدان گسترده آينده توسط تجهيزاتي مانند تلسکوپ سازمان پانوراميک و سيستم پاسخ سريع (Pan-STARRS) و ديگر تلسكوپ‌ها، مي‌توان در آينده نزديك اين بمب‌هاي ساعتي را شناسايي كرد.
منبع: ایسنا
