حوادث خونبار جهان آنلاین در دنیای واقعی
حوادث خونبار جهان آنلاین در دنیای واقعی
جنایت اخیر در اسلو پایتخت نروژ که حدود صد کشته و ده ها زخمی برجا گذاشت، بار دیگر سویه تاریک اینترنت را به عنوان فضایی با ویژگی های خاص برای گسترش افکار منفی در معرض دید عموم قرار داد، به خصوص که در مانیفستی که «آندرس برینگ بریویک» عامل این جنایت منتشر کرد، جملاتی مشاهده می شود که عینا از وبلاگ های نژادپرستانه کپی برداری شده اند
جنایت اخیر در اسلو پایتخت نروژ که حدود صد کشته و ده ها زخمی برجا گذاشت، بار دیگر سویه تاریک اینترنت را به عنوان فضایی با ویژگی های خاص برای گسترش افکار منفی در معرض دید عموم قرار داد، به خصوص که در مانیفستی که «آندرس برینگ بریویک» عامل این جنایت منتشر کرد، جملاتی مشاهده می شود که عینا از وبلاگ های نژادپرستانه کپی برداری شده اند. مطلب زیر یادداشتی است که یک فعال چپ گرای استرالیایی با نام «جف اسپارو» در وب سایت «کاونترپانچ» که یک وب سایت ضدجنگ است، منتشر کرده است. هرچند وی از موضع چپ به این مساله پرداخته اما نکته اصلی این یادداشت که بهانه ای برای ترجمه آن شد، یکی از محورهای ثابت شده در بحث های امروزی درباره تاثیرات اینترنت بر گسترش نژادپرستی در جهان است.
درک این مساله از اهمیت به سزایی برخوردار است که وبلاگ های افراطی دارای تاثیراتی به مراتب بیش از صرف اشاعه نفرت هستند. این روزها، عوام فریبان ضداسلامی در وبلاگ ها یک ساختار منسجمی می بینند که به آن ها این امکان را می دهد تا بر برخی از مشکلات سنتی پوپولیسم نژادی غلبه کنند.
به لحاظ تاریخی، افراط گرایی نژادی برخاسته از ندای حاشیه نشینان اجتماعی است که بین طبقات صنعتی سرگردان هستند. برای مثال فاشیسم طبقاتی مبتنی بر نفرت خودانگخیته افراد از سرمایه گذاران بزرگی است که مدام نگران از دست دادن جایگاه خود در جامعه بوده و هستند. پوپولیسم نژادی دارای دو ویژگی کاملا متفاوت انتقاد شدید از وال استریت در یک سو و انتقاد از مارکسیسم فرهنگی در سوی دیگر است که به خوبی حس دوگانه حامیان این گروه ها را به نمایش می گذارد؛ گروه هایی که از بالا و پایین تحت فشار قرار دارند و در ظاهر نیز هیچ راهی برای برون رفت از این بحران ندارند.
● اتحاد سایبری
چطور می توان بین این حاشیه نشینان اتحاد ایجاد کرد؟ کسانی که هیچ وابستگی به دیگران جز حس بی کسی و دورافتادگی با یکدیگر ندارند؟ پاسخ سنتی به این پرسش، فعالیت سیاسی بود که با انـزوای ناامـیدکننده وجود این افراد در تضاد قرار دارد. هیتلر در جمله مشهوری می نویسد لشگرکشی های عظیم او این آتش را در جان فرد حقیر و پست آن دوران انداخت که هرچند در فردیت خود کرمی حقیر بیشتر نیست اما در نگاه کلی بخشی از پیکره یک اژدهای بزرگ است. در فاشیسم کلاسیک، میتینگ ها، تظاهرات و خشونت خیابانی نه فقط در خدمت تبلیغات برای جنبش، بلکه عاملی برای به هیجان درآوردن اعضای گروه است و این حس را در آن ها القا می کند که آن ها درگیر یک کار عظیم هستند.
اما همانطور که مارکس می گوید، با رشد پوپولیسم که ناشی از افزایش کشش های انسانی است، حفظ ساختار سازمانی برای گروه های نژادی افراطی همواره با مشکلات مواجه بوده است. گروه های پوپولیستی نژادی عموما حول یک شخصیت شکل می گیرندـ یک شخصیت تنها که می تواند افراد را در قالب نیروی اراده دور یکدیگر حفظ کند ـ اما بعد از رشد فوری ناگهان در یک نقطه این گروه ها از هم می پاشند، زیرا با گسترش اعضا گرایشات مختلفی شکل می گیرد که آن ها نیز داعیه رهبری دارند و اینجاست که فضای سایبری به کمک آن ها می آید.
● مشارکت غیردموکراتیک
وبلاگ در نوع خود یک محیط منحصر به فرد است، از این نظر که به هواداران یک گروه این امکان را می دهد تا خود را مالک یک پروژه سیاسی حس کنند بدون اینکه عملا هیچ کنترل عملی بر آن داشته باشند. به عبارت دیگر، آن ها به صورت خودانگیخته در یک پروژه مشارکت می کنند، بدون اینکه ردی از اصول دموکراتیک در این مشارکت وجود داشته باشد. برای همین است که به نظر می رسد، وبلاگ ها و وب سایت های ضداسلامی معروف را باید جدی گرفت زیرا آن ها نه فقط منابعی برای اقنای نظری خوانندگان یا در واقع اعضای خود، بلکه منشا حس مشترک در آن ها هستند.
شکی نیست که فعالیت سیاسی آنلاین به مراتب راحت تر از فعالیت سازمانی سنتی است زیرا هیچ محدودیتی برای فرد در فضای آنلاین وجود ندارد و او می تواند هر قدر که می خواهد در یک وب سایت ضدجهادی مطلب بنویسد. او این اختیار را دارد که کل روز را پای رایانه اش بنشیند و درباره روایت های جعلی از تاریخ تولد اسامه بن لادن بحث کند، بدون اینکه لحظه ای صندلی راحتی خود را ترک کند. در این حالت، طولی نمی کشد که او خود را عضوی از یک گروه حس می کند و از سوی اعضای دیگر به رسمیت شناخته می شود. از طریق این مشارکت اجتماعی است که او یک هویت جدید برای خود تعریف می کند؛ هویتی هدفمند و البته هیجان انگیز. در زندگی واقعی، شما ممکن است یک دندانپزشک بازنشسته باشید که از زندگی کسالت بار خود ناراضی است اما در یک وب سایت نژادپرستانه شما می توانید یک عضو فعال باشید که مثلا علیه یک مذهب فعالیت جدی آنلاین دارد و از این بابت بسیار راضی و خرسند به نظر می رسد.
وب سایـت هـای سـیـاســی بزرگ اغلب به صورت دوره ای اقدام به راه اندازی جنگ های وبلاگی با رقبای خود کرده و با این کار اعضای خود را سازماندهی مجدد می کنند. زمانی بود که راست افراطی سابق از طریق نبردهای خیابانی با نیروهای چپ عضوگیری می کرد اما اکنون هر فرد می تواند با درج نظرات شجاعانه در وب سایت های نژادپرستانه خود را در یک گروه جدید جا کرده و با دیگران ارتباط برقرار کند. اما در این میان نباید فراموش کرد که هر چند وبلاگ ها و وب سایت ها امکان مشارکت را برای همگان فراهم می کنند اما این الزاما به معنای ایجاد شرایطی دموکراتیک برای مشارکت نیست.
در عالم واقعیت، به محض اینکه شما یک سازمان سیاسی ایجاد می کنید، بحث تصمیم گیری به میان می آید و در اینجاست که مساله چالش برانگیز اینکه قدرت در دست چه کسی باشد، مطرح می شود اما در حوزه سایبری مساله فرق می کند. هرچند محبوب ترین وب سایت ها نیز حول یک شخصیت کاریزما شکل می گیرند اما نقش او بر اساس خط سیاسی روزانه ای که اعضا پیگیری می کنند، تعریف می شود. علاوه بر این، قابلیت داشتن هویت گمنام در فضای سایبری باعث می شود که رجزخوانی در این فضا گسترش یابد و این همان شرایطی است که گروه های افراطی به شدت به آن نیازمند هستند.
یک تفاوت دیگر بین فعالیت سیاسی در فضای واقعی و سایبری نیز این است که وقتی شما در یک میتینگ سیاسی شرکت می کنید، ممکن است قبل از اینکه میل درونی خود را با دیگران در میان بگذارید، کمی فکر کنید زیرا در هر صورت نگرانید که مبادا مجبور شوید نیت درونی خود را برای همسایگان خود توضیح بدهید. اما در فضای سایبری هیچ کدام از این موانع وجود ندارد و شما می توانید آزادانه و بدون نگرانی نظرات خود را مطرح کنید. همه این ها حاکی از نوعی فضای غیرواقعی حاکم بر سیاست آنلاین است.
جنایت اسلو نشان دهنده حماقت ناشی از آسودگی خیال از افراط گرایی نژادی در فضای آنلاین است. هرچند سازمان های نژادپرستانه همچنان کوچک هستند اما اسلام هراسی بدون دلیل و منطق برخی وب سایت ها را فراگرفته است. در حال حاضر شبکه ای ایجاد شده است که به افراد این امکان را می دهد تا در خیالات نژادی خود غوطه ور شوند و جذب گروه هایی شوند که بدون نگاه انتقادی نظرات آن ها را می پذیرند. بنابراین تعجبی ندارد اگر جهان آنلاین بعضا باعث حوادثی خونبار در جهان واقعی شود.
در فضای بی ثبات قرن بیست و یکم که فشار اقتصادی رو به افزایش است و هنوز جهان از زیر بار بحران اقتصادی اخیر خارج نشده است، بسیاری از گروه های افراطی هستند که در فضای سایبری اسلام هراسی را گزینه ای برای برون رفت از مشکلات جاری معرفی می کنند و این خطرناک است.
منبع : روزنامه شرق (
کد:
www.sharghnewspaper.com
)
