یخ خشک

یخ خشک

یخ خشک نامی است که به دی‌اکسید کربن(CO2) منجمد گفته می‌شود. گاز دی‌اکسید کربن در دمای -78/5 درجه‌ی سانتی‌گراد و در فشار عادی جو بدون عبور از حالت مایع و به‌طور مستقیم جامد می‌شود و در دمای بالاتر از 56/4 -درجه‌ی سانتی‌گراد و فشار پایین‌تر از 2/5 اتمسفر مستقیما از حالت جامد به‌صورت گاز در می‌آید (تصعید می‌شود).
به همین دلیل است که دی‌اکسید کربن جامد را یخ خشک می‌نامند. از ویژگی‌های عمومی یخ خشک می‌توان به نداشتن رنگ و بو و طعم، غیر قابل اشتعال بودن، و داشتن اندکی خاصیت اسیدی اشاره کرد. چگالی این ماده متغیر است اما معمولا مقداری بین 1/4 تا 1/6 گرم بر سانتی‌متر مکعب دارد.
در یخ‌دان‌های معمولی در هر 24 ساعت بین 3 تا 5 کیلوگرم یخ خشک تصعید می‌شود. تصعید این ماده سریع‌تر از ذوب شدن یخ معمولی است ولی ماندگاری آن در محیط تقریبا به همان اندازه است.

یخ خشک به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارد به‌طور گسترده به‌عنوان خنک کننده و منجمد کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ویژگی‌ها عبارتند از:
1- تولید آسان
2- جابه‌جایی آسان با دستکش‌های مخصوص
3- دمای بسیار پایین‌تر و جذب انرژی بیش‌تر از محیط در مقایسه با آب منجمد (یخ معمولی)، یک قالب یخ خشک نسبت به یک قالب یخ معمولی با همان جرم، دو برابر بیش‌تر و نسبت به یک قالب یخ معمولی با همان حجم سه برابر بیش‌تر از محیط گرما می‌گیرد.
4- تبدیل مستقیم به حالت گازی و بر جا نماندن مایع در ظرف (یخ معمولی پس از ذوب شدن به آب تبدیل می‌شود که در ظرف باقی می‌ماند و باعث خیس شدن یا خراب شدن اشیای داخل ظرف می‌شود).
بهتر است یخ خشک را در فریزر خانه‌ی خود نگهداری نکنید! زیرا سرمای بسیار زیاد آن باعث می‌شود ترموستات فریزر، دستگاه را خاموش کند. چنان‌چه این اتفاق بیافتد، یخ خشک با سرمای خود از مواد غذایی شما محافظت خواهد کرد.
اگر یخ خشک را لمس کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟ چنان‌چه قصد داشتید یخ خشک را با دست جابه‌جا کنید، مطمئن باشید که دستکش‌های مناسبی به دست کرده‌اید. زیرا اگر به‌طور مستقیم با دست شما تماس پیدا کند دمای -78/5 درجه‌ی سانتی‌گرادی آن به‌راحتی به‌دست شما آسیب می‌زند.
لمس کردن این ماده بدون محافظ، بسیار شبیه است به دست گرفتن دستهی یک ماهی‌تابهی داغ، بدون دستکش‌های مخصوص. اگر شما برای کم‌تر از یک ثانیه چنین وسیله‌ی گرمی را در دست بگیرید، به‌سادگی گرمای آن را احساس خواهید کرد و به‌سرعت دست خود را عقب می‌کشید که در این حالت پوست دستتان قرمز می‌شود.
حال اگر بخواهید دسته‌ی ظرف را برای چند ثانیه محکم در دست بگیرید، دچار سوختگی نسبتا دردناکی خواهید شد. گرمای ظرف،سلول‌های دست شما را می‌کشد. این اتفاق در مورد لمس کردن مستقیم یخ خشک نیز همین‌طور است. یخ خشک سلول‌های دست شما را منجمد می‌کند. جراحت ناشی از این اتفاق بسیار شبیه سوختگی است و باید به‌همان روش درمان شود.

به‌دلیل مشابه، شما نباید یخ خشک را بچشید یا ببلعید. این کار مانند نوشیدن مایعی جوشان است و که سبب آسیب دیدن دهان، گلو و قسمت‌هایی از مری شما خواهد شد.