عجیب ترین فرم هاي حيات و قابل زيست در جهان (قسمت اول)
در حالي كه دانشمندان سيارات بسياري را در اطراف ستارگان ديگر پيدا كرده اند و در انديشه انجام عمليات هاي ديگر براي بررسي هرچه بيشتر منظومه شمسي خودمان هستند، محققان به دنبال سيارات زمين مانندي هستند تا بتوانند راه هايي براي شناسايي انواع موجودات زنده احتمالي در هر نقطه اي از اين هستي پيدا كنند.
حيات مي تواند در مناطق سوزان، اسيدي و داغ خشكترين بيابان ها و يا در اعماق سرد و تاريك اقيانوس ها وجود داشته باشد. حتي مي توان حيات را در نواحي يخ زده قطبي و يا در انباره هاي سمي نيز يافت.
كريس ايمپي (Chris Impey) از دانشگاه آريزونا مي گويد: "حيات بر روي زمين در هر جايي كه تصور كنيد – و همچنين در هر جايي كه تصورش را هم نمي كنيد – پخش شده است."
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
وجود تعداد زياد اين موجودات زنده سرسخت و پرطاقت به اين نكته اشاره دارد كه حيات مي تواند در اقليم سرد و خشك مريخ، شرايط اسيدي و يخبندان Europa (قمر مشتري)، و يا در نقاط بيشمار ديگري در آنسوي منظومه شمسي ما وجود داشته باشد. در اينحا برخي از پرطاقت ترين و سرسخت ترين موجودات زنده زميني كه در شرايط سخت قادر به حيات هستند آورده شده است:
مكان هاي داغ و سوزان:
استخرهاي بخارهاي داغ و منافذ هيدروترمال (hydrothermal) سوزان در ته درياها يك زيستگاه امن و راحت براي موجودات گرمادوست ها يا ترموفيل ها (thermophiles) فراهم مي كند. برخي از موجودات گرمادوست آنزيم هايي توليد مي كنند كه در حرارت هاي بالا پايدار مي ماند.
حد بالاي درجه حرارت قابل تحمل براي زيست 113 درجه سليسيوس تشخيص داده شده و اين درجه حرارت مربوط به يك باكتري به نام پيرولوبوس فورماري (Pyrolobus fumari) است. اين باكتری در سال 1997 در درون يك حفره هيدروترمال در اقيانوس آرام كشف شد. تقريباً در 3650 متري زير سطح.
دانشمندان مي گويند اين باكتري قادر است پس از طي دوره 10 ساعته در اتوكلاو [1] 121 درجه سانتيگراد نيز زنده مانده و تكثير كند. دانشمندان با بالابردن درجه حرارت تا 130 درجه سانتيگراد توانستند اين باكتري را از بين ببرند. در ابتدا نام "نژاد 121" به آن داده شد و در واقع از همان خانواده پيرولوبوس فوماري است.
برخي دانشمندان مي گويند احتمالاً منافذ هيدروترمال در جاهايي از مريخ و يا در اقيانوس زير پوسته يخي Europa (قمر مشتري) وجود داشته باشد. از اين رو به عنوان اهداف اوليه براي جستجوي حيات ماوراي زميني مناسب هستند.
مناطق كاملاً سرد:
اكثر نواحي قطبي يخ زده و تاريك ترين اعماق اقيانوس ها خانه اي امن براي تعداد كمي از موجودات زنده اي هستند كه سرمادوستند.
بسياري از آنها باكتري ها يا تك سلولي هايي به نام Archaeaهستند اما برخي گلسنگ ها نيز به نام كريپتواندوليت ها (cryptoendoliths) به صورت كلني بر روي صخره هاي منجمد قطب جنوب ديده شده اند.
موجودات زنده سرما دوست يا psychrophilesداراي يك غشاي سلولي اختصاصي بوده كه در درجه حرارت هاي انجمادي از بين نمي رود. همچنين بسياري از آنها يك نوع پروتئين ضد انجماد توليد مي كنند.
در مورد باكتريها اين نكته شناخته شده است كه در 12 - درجه سانتيگراد هم رشد مي كنند و در 20 – درجه سانتيگراد زنده مي مانند. حتي در برخي از مطالعات به باكتري اي به نام Colwellia psychrerythraeaنژاد 34Hاشاره شده كه قادر است در 196 - درجه سانتيگراد (دماي نيتروژن مايع) مقاومت كند.
به گفته كريس مك كي (Chris McKay) يكي از دانشمندان ناسا كه درباره حيات در نواحي سرد و خشك مطالعه مي كند: "تحقيق بر روي موجودات سرمادوست زمين به طور ويژه اي ارزشمند است چراكه تمام مكانهاي موجود در منظومه شمسي كه ممكن است ضامن حيات باشند – نظير مريخ و Europa– اماكن سرد و يخ زده هستند."
تصوير بالن شكل سمت چپ- بالا يك گونه از نژاد 121 است؛ باكتري اي كه در درجه حرارت 130 درجه سانتيگراد زنده مي ماند. (خط مقياس برابر يك ميكرون). اعتبار تصوير: Derek Lovley/UMass Amherst