مخالفت صنف و بازار با تولید لپ‌تاپ درایران/تراژدی موبایل ایرانی تکرار می‌شود؟
انتشار اخبار پراکنده در خصوص تولید اولین لپ‌تاپ در ایران با نظرات منفی از سوی صنف، بازار و مسوولان مواجه شد.
به گزارش عصر ارتباط، در پی انتشار اخبار مبهم تولید لپ‌تاپ خارجی در داخل، که شنبه هفته گذشته از سوی سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی منتشر شد، بسیاری از نمایندگان تولید و واردات صنف رایانه با استناد بر پروژه‌‌های شکست‌خورده‌ای مانند تولید رایانه ملی(کلونایزر)، مادربورد و تلفن‌همراه، شروع تولید لپ‌تاپ را آغازی دوباره برای آشفته کردن بازار این کالا عنوان کردند.
این در حالی است که به فاصله یک روز از اعلام این خبر که در هاله‌ای از ابهام و سکوت رسانه‌ای سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی سپری شد، وب سایت سازمان امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی در گزارشی، از صدور مجوز به منظور تولید لپ‌تاپ در این استان خبر داد.
براساس اعلام سرپرست این سازمان، در ادامه تصویب طرح فوق، مجوز سرمایه‌گذاری خارجی این پروژه در شهرک صنعتی شهرستان فاروج به ارزش 150 میلیون یورو صادر شد تا به این ترتیب گمانه‌زنی‌ها در خصوص کشف نام شرکت پشت پرده قوت یابد.
از سوی دیگر براساس آنچه که از اخبار پراکنده این طرح بر می‌آید، علاوه بر حضور یک شرکت بی‌نام و نشان به عنوان سرمایه‌گذار خارجی، ردپایی از یک شرکت خصوصی ایرانی نیز دیده می‌شود که گویا در دهه 70 از سرمایه‌گذاران طرح شکست‌خورده تولید مادربورد بوده است.
خبر صحت ندارد
ريیس سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات، در واکنش به این خبرگفت: «با وجود نقش و وظایفی که برای سندیکا در حیطه تولید فناوری اطلاعات تعریف شده، ما جز داده‌های مبهمی که سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی به صورت ناقص در رسانه‌ها منتشر کرده، هیچ اطلاعات روشنی نداریم.»
محمدحسین محبی با انتقاد صریح از تکروی این سازمان در خصوص جذب سرمایه‌گذار خارجی به منظور تولید ادامه داد: «اعداد اعلام شده در این طرح از هزینه سرمایه‌گذاری گرفته تا اهداف دراز مدت آن، فاقد جنبه‌های کارشناسی هستند؛ به همین دلیل اجرا و موفقیت آن بدون شک دور از انتظار خواهد بود.»
او با اشاره به اینکه هیچ‌یک از زیرساخت‌های فنی و اقتصادی تولید لپ‌تاپ در کشور فراهم نیست، افزود: «اگر قرار است بدون داشتن بسترهای لازم برای تولید این کالا اقدام کنیم، ناگفته پیداست که فقدان فناوری‌های لازم و عدم به‌روزآوری آنها، این طرح را هم مانند کلونایزر با شکست روبه‌رو خواهد کرد.»
محبی با بیان اینکه در نیازسنجی این طرح، جوانب لازم در نظر گرفته نشده است ادامه داد: «علاوه بر اینکه هیچ‌یک از برنامه‌های این سازمان برای پیشبرد تولید مشخص نیست، مساله تعرفه گمرکی لپ‌تاپ نکته‌ای است که هر گونه نیاز برای ساخت لپ‌تاپ داخلی را عقیم می‌کند.»
ريیس سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات اضافه کرد: «چه لزومی دارد در شرایطی که تولیدکنندگان قدرتمندی برای اجرای این طرح در ایران وجود دارد از یک شرکت گمنام چینی یا آلمانی برای تولید لپ‌تاپ دعوت شود.» به گفته محبی، تولیدی که بدون در نظر گرفتن جوانب امر و به دور از واقعیت جامعه صورت گیرد، ادامه پیدا نمی‌کند مگر اینکه روالی غیرشفاف را از سر گرفته یا به صورت انحصاری دنبال شود. در غیر این صورت مانند طرح‌های قبلی محکوم به شکست خواهد بود.
پروانه‌ای صادر نکردیم
مدیرکل صنایع برق، الکترونیک و فناوری اطلاعات وزارت صنایع نیز با اشاره به اینکه تا این لحظه پروانه‌ای برای تولید لپ‌تاپ از سوی این وزارتخانه صادر نشده، اظهار نظر قطعی در این رابطه را منوط به بررسی‌های بیشتر دانست و گفت: «طی سه ماه گذشته، یک استعلام برای تولید این کالا در کشور دریافت کردیم که موافقت‌های اولیه در خصوص آن صورت گرفت. اما تاکنون پروانه‌ای با این عنوان صادر نکردیم.»
محمود لیایی از حضور یک شرکت آلمانی برای سرمایه‌گذاری خارجی در شهرک صنعتی شهرستان فاروج خراسان شمالی خبر داد و افزود: «در طرحی که سه ماه گذشته مطرح شد از یک شرکت آلمانی تولیدکننده ناشناس لپ‌تاپ سخن به میان آمد. اما تاکنون در خصوص اجرای این پروژه خبری دریافت نشده است.»
لیایی با اشاره به جلسات سال گذشته وزارت صنایع با نمایندگان خصوصی صنف فناوری اطلاعات در خصوص امکان‌سنجی برای تولید لپ‌تاپ گفت: «ما این طرح را با هدف ایجاد ارزش افزوده در کشور پیشنهاد کردیم که با نظرات حاضران صنفی جلسه به نتیجه نرسید، چراکه در واقع هیچ‌یک از تولیدکنندگان خصوصی حاضر نشدند ریسک سرمایه‌گذاری این طرح را قبول کنند.»
به قاچاق خدمت نکنید
رییس کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با ابراز نگرانی از قوت‌یافتن این خبر و پیامدهای ناگوار آن برای صنف گفت: «مطمئنا در صورتی که تولید لپ‌تاپ با شرایطی نابه‌سامان کالایی مانند موبایل در گذشته ادامه یابد، باید منتظر افزایش هزینه‌های گمرکی و عرضه نوت‌بوک در کشور باشیم.»
باقر بحری با اشاره به اینکه نوسان تعرفه واردات نوت‌بوک تا مرز30 یا 40 درصد بدون شک زمینه را برای بیمار کردن بازار سالم توزیع فراهم خواهد کرد، ادامه داد: «مطمئنا تولید این کالا نیز مانند موبایل با توسل بر شیوه‌هایی مانند SKD کار دشواری نیست. اما موضوع این است که باز هم تولید به معنای واقعی صورت نمی‌گیرد و تنها بهانه‌ای مسلم برای بالا بردن تعرفه گمرکی لپ‌تاپ به وجود می‌آید.»
بحری در پایان اضافه کرد: «احساس عمومی صنف سخت‌افزار به هر طریق از این ماجرا مثبت نیست و شخصا معتقدم به‌رغم نتایج مثبتی که پدیدآورندگان تولید از آن دم می‌زنند، ما به شدت نگران پیامدهای منفی این طرح هستیم.»
تاوانی که صنف پرداخت خواهد کرد
احمد علیپور مدیرعامل سرشناس مروارید لاوان، معتقد است رونق بی‌اندازه بازار لپ‌تاپ و جریان تولید آن به مثابه تکرار فرصت‌طلبی‌های بی‌ضابطه‌ای است که طی سی سال گذشته این بازار با آن روبه‌رو بوده است.
علیپور به جریان جلسات مکرر نمایندگان صنف فاوا و وزارت صنایع در خصوص بررسی تولید لپ‌تاپ در داخل اشاره کرد و گفت: «شش کارشناس بخش خصوصی این کشور که سابقه معلومی در تولید کالای موبایل داشته‌اند، طی جلسات مختلف به این نتیجه رسیدند که امکان تولید لپ‌تاپ با توجه به شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست. پس چگونه است که سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی ناگهان از تولید بی‌ضابطه و خاموش این کالا خبر می‌دهد.»
علیپور افزایش تعرفه واردات لپ‌تاپ از یک سو و بالا رفتن حجم قاچاق این کالا از سوی دیگر را نتیجه محتمل این امر در آینده‌ای نزدیک خواند و افزود: «افزایش بی‌اندازه قاچاق موبایل یک قدم مثبت بود تا آقایان بیاموزند از مقوله تولید بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌های لازم سخن به میان نیاورند. پس جای تعجب دارد که چگونه می‌خواهند با تکیه بر همان شرایط مشابه، اشتباه گذشته را تکرار کنند.» او ادامه داد: «بدون شک داستان انتقال تکنولوژی که از اهداف این طرح شمرده می‌شود، چشم‌انداز عبثی دارد؛ در شرایطی که فروختن لپ‌تاپ به ایران با مشکل جدی مواجه است چگونه قرار است انتقال تکنولوژی صورت گیرد.»
