◄◄◄مبارزه با کم خونی ◄◄◄

سلام به همه

این تاپیک رو زدم تا با راه حلهای دوستان در مبارزه با کم خونی آشنا بشیم
:40::40::40:
فقط لطف کنید تاپیک دیگه ای با همین عنوان یا چیزی شبیه به این نزنید

کم خونی درد اکثر ایرانی ها یا بهتر بگم شرقی هاست

تمام بحث ها و گفتگوها در مورد کم خونی بهتره تو این تاپیک مطرح بشه

درمان كم خوني با تخم مرغ و آب پرتقال

صبحانه چه مي‌خوريد؟ كره، عسل، خامه، پنير؟ شايد هم تخم‌مرغ.
اما اين نكته را مي‌دانستيد كه خوردن تخم مرغ به همراه آب پرتقال به عنوان صبحانه در درمان كم خوني موثر است.
تخم مرغ منبع غني از آهن است كه به سالم نگه‌داشتن خون كمك مي‌كند. اما اغلب زنان به اندازه كافي آهن دريافت نمي‌كنند و تقريبا 40 درصد از زنان 19 تا 34 ساله به فقر آهن دچارند.

متخصصان مي‌گويند، هرچند تخم مرغ مقادير زيادي آهن دارد اما نوع اين آهن با آهن موجود در گوشت قرمز متفاوت است و به خوبي در بدن جذب نمي‌شود.

اين همانجايي است كه آب پرتقال به كمك شما مي‌آيد. ميوه‌هاي ترش همانند پرتقال سرشار از ويتامينC هستند و اين ويتامين به بدن كمك مي كند تا 3 برابر بيشتر آهن موجود در تخم مرغ را جذب كند.

در واقع هرچه ويتامين C بيشتري بخوريد، ميزان جذب آهن هم بالاتر مي‌رود. پس از اينكه يك ليوان بزرگ آب پرتقال همراه با تخم مرغ‌هاي صبحانه نوش‌جان كنيد، نهراسيد.
تهیه و تنظیم:مجله اينترنتي تک محفل دات كام

اسفناج

اسفناج منبع غنی ویتامین‌هایC،B، A و آهن و پتاسیم است.
طبیعت آن خنك و برای پایین آوردن تب مفید است.بیمارانی كه به بیماری ورم روده كوچك مبتلا هستند،می‌توانند برای درمان از برگ‌های سبز اسفناج استفاده كنند.
اسفناج ملین و ضد یبوست است و كسانی هم كه از چاقی رنج می‌برند،می‌توانند برای لاغر شدن و كم كردن وزن از آن استفاده كنند.طب سنتی برای رفع سرفه‌های خشك،برگ اسفناج پخته شده را به همراه جو پوست كنده و روغن بادام توصیه می‌كند؛همچنین آش اسفناج با گشنیز برای سر دردهای ناشی از سوءهاضمه و اختلال دستگاه گوارشی مفید است.
خوردن اسفناج از ابتلا به سرطان پیشگیری می‌كند و به ویژه در پیشگیری از سرطان‌های روده بزرگ، معده،پروستات،حنجره و رحم موثر است.این گیاه خوش طعم كه با آن می‌توان انواع غذاها را پخت،بهترین دارو برای كسانی است كه به كم‌خونی مبتلا هستند.اسفناج مانند جارو روده بزرگ را تمیز می‌كند و ترشحات لوزالمعده را افزایش می‌دهد.این گیاه در تقویت اعصاب، رفع بیماری آسم و گرفتگی صدا معجزه می‌كند.


زیان‌ها
اسفناج به علت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگ‌های كلیه و مثانه مناسب نیست. در ضمن كسانی كه سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم مانند زنجبیل و هل میل كنند.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ

با درود
همان طور که همه میدانید متاسفانه چندی است که کم خونی در ایران زیاد شده است.
این تاپیک را ایجاد کردم تا دوستان و کسانی که اطلاعات دارند در این تاپیک اطلاعاتشون رو بزنند.
راه حل های ساده برای پیشگیری و یا درمان در بسیاری از موارد این بیماری را بحث بشه.
منظور از کم خونی ، کم خونی یا آنمی فقر آهن هست
خوشحال میشم اگر دوستان نظری دارن در این مورد یا مطلبی جایی خوندن بگن تا باهم در موردش بحث کنیم:11:

انواع کم خونی و روشهای درمان آن
عارضه کم خونی زمانی بروز می‌کند که خون فاقد هموگلوبین کافی است. هموگلوبین به گلبول‌های قرمز خون در حمل اکسیژن از ریه‌ها به تمام اندام‌های بدن کمک می‌کند.
کم خونی انواع مختلفی دارد که هر کدام به دلایل مختلف بروز می‌کنند و به اختصار در ذیل معرفی شده‌اند:
۱) کم خونی ناشی از فقر آهن (IDA):
این نوع کم خونی از شایعترین انواع این بیماری است. فقر آهن زمانی بروز می‌کند که بدن فاقد آهن کافی است.
بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد.

این حالت معمولا در اثر از دست دادن خون به دلیل مشکلاتی همچون عادت ماهانه طولانی و سنگین، زخم‌های داخلی، پولیپ‌های روده یا سرطان روده بروز می‌کند.
همچنین، رژیم غذایی فاقد آهن کافی می‌تواند منجر به بروز این حالت شود. در دوره بارداری نیز عدم وجود آهن کافی برای مادر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن می‌شود.
بدن می‌تواند با مصرف مود غذایی مانند گوشت گاو، صدف‌های خوراکی، اسفناج، عدس، سیب زمینی کباب شده با پوست و تخمه گل آفتابگردان، آهن مورد نیاز خود را به دست آورد.

این نوع کم خونی معمولا در اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین B-۱۲ بروز می‌کند. این ویتامین‌ها به بدن در سالم نگهداشتن خون یا سیستم عصبی کمک می‌کنند. در این نوع کم خونی، بدن گلبول‌های قرمز خونی تولید می‌کند که نمی‌توانند اکسیژن را به خوبی تحویل دهند.
قرص‌های مکمل حاوی فولیک اسید می‌توانند این نوع کم خونی را درمان کنند. فولیک اسید را همچنین می‌توان از مصرف دانه‌ها و بنشن‌ها، مرکبات و آب میوه‌ها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزیجات برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و کبد به دست آورد.
گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص دهد که علت این بیماری کمبود ویتامین B-۱۲ است. این حالت معمولا در افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز می‌کند که در حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است. عدم دریافت ویتامین B-۱۲ کافی می‌تواند موجب کرخی و بی‌حسی دست‌ها و پاها، مشکلات در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشکلات بینایی شود. نوع درمان بستگی به عامل مولد بیماری دارد، اما به هر حال مصرف ویتامین B-۱۲ ضروری است.

بیماری‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند به توانایی بدن در تولید گلبول‌های قرمز خونی آسیب برسانند.
برای مثال، افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی به ویژه بیمارانی که دیالیز می‌شوند در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. کلیه‌های این بیماران قادر به ترشح هورمونهای کافی برای تولید گلبول‌های خونی نبوده و در هنگام دیالیز نیز آهن از دست می‌دهند.

اگر در خانواده سابقه بیماری خونی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در افراد دیگر نیز افزایش می‌یابد. یکی از امراض خونی ارثی کم خونی گلبول‌های داسی شکل است. به جای تولید گلبول‌های قرمز خونی طبیعی که به راحتی درون رگ‌های خونی حرکت می‌کنند، گلبول‌های داسی شکل حرکت سختی داشته و دارای لبه‌های خمیده هستند.
۲) کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین: ۳) بیماری‌های نهفته: ۴) بیماری‌های خونی ارثی:
این گلبول‌ها نمی‌توانند در رگ‌های خونی ظریف به آسانی حرکت کنند و در نتیجه مسیر رسیدن خون به اعضای بدن را مسدود می‌کنند.
بدن گلبول‌های قرمز داسی شکل را نابود می‌کند، اما نمی‌تواند با سرعت کافی انواع طبیعی و سالم جدیدی را تولید کند. این امر موجب بروز کم خونی می‌شود نوع دیگری از کم خونی ارثی تالاسمی است. تالاسمی زمانی بروز می‌کند که بدن ژن‌های ویژه‌ای را از دست می‌دهد و یا ژن‌های غیر طبیعی مختلف از والدین به کودک ارث می‌رسد که به نحوه تولید هموگلوبین تاثیر منفی می‌گذارند.

نوع نادری از کم خونی است و زمانی بروز می‌کند که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی‌کند. از آنجا که این امر بر گلبول‌های سفید نیز تاثیر می‌گذارد، از این خطر بالای بروز عفونت‌ها و خونریزی‌های غیر قابل توقف می‌شود. این حالت دلایل مختلفی دارد که عبارتند از:
الف) روش‌های درمانی سرطان‌ها (پرتودرمانی و شیمی درمانی)
ب) قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی (مانند مواد مورد استفاده در برخی حشره‌کش‌ها، رنگ و پاک کننده‌ها و شوینده‌های خانگی)
پ) برخی داروها (مانند داروهای مخصوص درمان روماتیسم مفصلی)
ت) بیماری‌های خود ایمنی (مانند لوپوس)
ث) عفونت‌های ویروسی که بر تراکم استخوانی تاثیر می‌گذارد.
نوع درمان بستگی به میزان حاد بودن کم خونی دارد. این بیماری را می‌توان با تعویض خون، مصرف دارو و یا پیوند مغز استخوان درمان کرد. کم خونی برای پیشرفت در بدن به گذر زمان احتیاج دارد. در آغاز ممکن است هیچ علایمی بروز نکند و یا علایم بیماری بسیار خفیف باشد، اما با پیشرفت بیماری می‌توان شاهد علایمی چون خستگی، ضعف، عدم توانایی در کار و تحصیل، کاهش دمای بدن، پریدگی رنگ پوست، ضربان قلب سریع، کوتاهی تنفس‌ها، درد سینه، سرگیجه، تحریک پذیری، کرخی و سردی دست‌ها و پاها و سردرد بود.
تشخیص این بیماری با انجام یک آزمایش خون امکانپذیر است. در صورت مثبت بودن جواب آزمایش و ابتلا به کم خونی انجام آزمایشات دیگری نیز برای تشخیص نوع آن ضروری است. انتخاب نوع درمان کم خونی بستگی به علت بروز آن دارد.
برای مثال، نحوه درمان کم خونی گلبول‌های داسی شکل با نحوه درمان کم خونی ناشی از رژیم غذایی فاقد آهن یا فولیک اسید متفاوت است. از این رو برای کشف بهترین روش معالجه باید به متخصص مربوطه مراجعه کرد.
به روش‌های گوناگون می‌توان مانع از بروز برخی انواع کم خونی شد که مجموعه‌ای از آنها در زیر آمده است؛


۳) خودداری از نوشیدن قهوه و چای همراه با وعده‌های غذایی چرا که این نوشیدنی‌ها جذب آهن در بدن را دشوار می‌کند.
۵) کم خونی آپلاستیک: ۱) مصرف غذاهای حاوی آهن زیاد از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، میوه‌های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزیجات سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم و یا غله‌های حاوی آهن غنی شده. ۲) مصرف مواد خوراکی که جذب آهن را در بدن افزایش می‌دهد مانند آب پرتغال، توت فرنگی، کلم و یا سایر میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C.






کودکان نوپا و زنان باردار نیز در این گروه هستند. این افراد باید به طور دوره‌ای آزمایش کم خونی بدهند و در صورت فقر آهن حتما باید با مشورت پزشک از مکمل‌های آهن استفاده کند که نحوه درمان مشکل آنها بر عهده پزشک است. ۴) کلسیم جذب آهن را مشکل می‌کند لذا برای به کار گرفتن بهترین روش برای مصرف کلسیم به میزان مناسب و کافی با پزشک متخصص باید مشورت کرد. ۵) اطمینان از مصرف کافی فولیک اسید و ویتامین B-۱۲ در رژیم غذایی ۶) مشاوره با پزشک برای خوردن قرص‌های مکمل آهن چرا که مصرف این قرص بدون مشورت با فرد متخصص صحیح نیست. این قرص‌ها در دو نوع فروس و فریک ارایه می‌شوند. جذب فروس در بدن بهتر صورت می‌گیرد اما اثرات جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال در پی دارد با این حال این اثرات جانبی را می‌توان با کمک برخی اقدامات کاهش داد، از آن جمله اینکه ابتدا با نیمی از دوز تجویز شده شروع کرد و به تدریج آن را به دوز کامل رساند. قرص را در دوزهای تقسیم شده مصرف کرد. قرص را همراه با غذا مصرف کرد و اگر نوعی از قرص آهن مشکلاتی ایجاد می‌کند با متخصص مربوطه برای مصرف نوع دیگر مشورت کرد. ۷) زنانی که باردار نبوده اما در سن بارداری قرار دارند باید هر ۵ تا ۱۰ سال یکبار آزمایش کم خونی بدهند. این امر حتی در شرایط سلامت باید صورت گیرد. انجام این آزمایش‌ها باید از زمان نوجوانی آغاز شود. ۸) همچنین زنانی که باردار نیستند و در سن بارداری قرار دارند در صورت داشتن علایمی چون عادت ماهانه شدید و طولانی، مصرف آهن کم و یا تشخیص قبلی ابتلا به کم خونی باید هر سال آزمایش خون بدهند. اکثر افراد از طریق یک رژیم غذایی سالم و منظم می‌توانند از غذاهای سرشار از آهن استفاده کنند اما برخی افراد نمی‌تواند آهن کافی بدست آورند که مهمترین این افراد دختران نوجوان و زنان در سن بارداری هستند که یا در هر عادت ماهانه خون زیادی را از دست می‌دهند یا بیش از یک بچه دارند و یا از IUD استفاده می‌کند.
==============
كم خوني يا آنمي
عارضه كم خوني زماني بروز مي‌كند كه خون فاقد هموگلوبين كافي است. هموگلوبين به گلبول‌هاي قرمز خون در حمل اكسيژن از ريه‌ها به تمام اندام‌هاي بدن كمك مي‌كند.



به گزارش ايسنا، به نقل از منابع اينترنتي، كم خوني انواع مختلفي دارد كه هر كدام به دلايل مختلف بروز مي‌كنند و به اختصار در ذيل معرفي شده‌اند:



- كم خوني ناشي از فقر آهن (IDA): اين نوع كم خوني از شايعترين انواع اين بيماري است. فقر آهن زماني بروز مي‌كند كه بدن فاقد آهن كافي است.



بدن براي ساختن هموگلوبين به آهن نياز دارد.

اين حالت معمولا در اثر از دست دادن خون به دليل مشكلاتي همچون عادت ماهانه طولاني و سنگين، زخم‌هاي داخلي، پوليپ‌هاي روده يا سرطان روده بروز مي‌كند.



همچنين، رژيم غذايي فاقد آهن كافي مي‌تواند منجر به بروز اين حالت شود. در دوره بارداري نيز عدم وجود آهن كافي براي مادر و جنين موجب كم خوني از نوع فقر آهن مي‌شود.



بدن مي‌تواند با مصرف مود غذايي مانند گوشت گاو، صدف‌هاي خوراكي، اسفناج، عدس، سيب زميني كباب شده با پوست و تخمه گل آفتاب گردان، آهن مورد نياز خود را به دست آورد.




2- كم خوني مگالوبلاستيك يا فقر ويتامين: اين نوع كم خوني معمولا در اثر كمبود فوليك اسيد يا ويتامين B-12 بروز مي‌كند. اين ويتامين‌ها به بدن در سالم نگهداشتن خون يا سيستم عصبي كمك مي‌كنند. در اين نوع كم خوني، بدن گلبول‌هاي قرمز خوني توليد مي‌كند كه نمي‌توانند اكسيژن را به خوبي تحويل دهند.


قرص‌هاي مكمل حاوي فوليك اسيد مي‌توانند اين نوع كم خوني را درمان كنند. فوليك اسيد را همچنين مي‌توان از مصرف دانه‌ها و بنشن‌ها، مركبات و آب ميوه‌ها، سبوس گندم و ساير غلات، سبزيجات برگ پهن و سبز تيره، گوشت طيور، صدف و كبد به دست آورد.



گاهي اوقات ممكن است يك متخصص نتواند تشخيص دهد كه علت اين بيماري كمبود ويتامين B-12 است. اين حالت معمولا در افراد مبتلا به كم خوني وخيم بروز مي‌كند كه در حقيقت نوعي بيماري خود ايمني است. عدم دريافت ويتامين B-12 كافي مي‌تواند موجب كرخي و بي‌حسي دست‌ها و پاها، مشكلات در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشكلات بينايي شود. نوع درمان بستگي به عامل مولد بيماري دارد، اما به هر حال مصرف ويتامين B-12 ضروري است.




براي مثال، افراد مبتلا به بيماري‌هاي كليوي به ويژه بيماراني كه دياليز مي‌شوند در معرض ابتلا به كم خوني قرار دارند. كليه‌هاي اين بيماران قادر به ترشح هورمونهاي كافي براي توليد گلبول‌هاي خوني نبوده و در هنگام دياليز نيز آهن از دست مي‌دهند. 3- بيماري‌هاي نهفته: بيماري‌هاي خاصي وجود دارند كه مي‌توانند به توانايي بدن در توليد گلبول‌هاي قرمز خوني آسيب برسانند.




4- بيماري‌هاي خوني ارثي: اگر در خانواده سابقه بيماري خوني وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در افراد ديگر نيز افزايش مي‌يابد. يكي از امراض خوني ارثي كم خوني گلبول‌هاي داسي شكل است. به جاي توليد گلبول‌هاي قرمز خوني طبيعي كه به راحتي درون رگ‌هاي خوني حركت مي‌كنند، گلبول‌هاي داسي شكل حركت سختي داشته و داراي لبه‌هاي خميده هستند.
اين گلبول‌ها نمي‌توانند در رگ‌هاي خوني ظريف به آساني حركت كنند و در نتيجه مسير رسيدن خون به اعضاي بدن را مسدود مي‌كنند. بدن گلبول‌هاي قرمز داسي شكل را نابود مي‌كند، اما نمي‌تواند با سرعت كافي انواع طبيعي و سالم جديدي را توليد كند. اين امر موجب بروز كم خوني مي‌شود نوع ديگري از كم خوني ارثي تالاسمي است. تالاسمي زماني بروز مي‌كند كه بدن ژن‌هاي ويژه‌اي را از دست مي‌دهد و يا ژن‌هاي غير طبيعي مختلف از والدين به كودك ارث مي‌رسد كه به نحوه توليد هموگلوبين تاثير منفي مي‌گذارند.




5- كم خوني آپلاستيك: نوع نادري از كم خوني است و زماني بروز مي‌كند كه بدن به اندازه كافي گلبول قرمز توليد نمي‌كند. از آنجا كه اين امر بر گلبول‌هاي سفيد نيز تاثير مي‌گذارد، از اين خطر بالاي بروز عفونت‌ها و خونريزي‌هاي غير قابل توقف مي‌شود. اين حالت دلايل مختلفي دارد كه عبارتند از: الف - روش‌هاي درماني سرطان‌ها (پرتودرماني و شيمي درماني)


ب- قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي سمي (مانند مواد مورد استفاده در برخي حشره‌كش‌ها، رنگ و پاك كننده‌ها و شوينده‌هاي خانگي)



پ ـ برخي داروها (مانند داروهاي مخصوص درمان روماتيسم مفصلي)



ت- بيماري‌هاي خود ايمني (مانند لوپوس)



ث - عفونت‌هاي ويروسي كه بر تراكم استخواني تاثير مي‌گذارد.



نوع درمان بستگي به ميزان حاد بودن كم خوني دارد. اين بيماري را مي‌توان با تعويض خون، مصرف دارو و يا پيوند مغز استخوان درمان كرد. كم خوني براي پيشرفت در بدن به گذر مان احتياج دارد. در آغاز ممكن است هيچ علايمي بروز نكند و يا علايم بيماري بسيار خفيف باشد، اما با پيشرفت بيماري مي‌توان شاهد علايمي چون خستگي، ضعف، عدم توانايي در كار و تحصيل، كاهش دماي بدن، پريدگي رنگ پوست، ضربان قلب سريع، كوتاهي تنفس‌ها، درد سينه، سرگيجه، تحريك پذيري، كرخي و سردي دست‌ها و پاها و سردرد بود. تشخيص اين بيماري با انجام يك آزمايش خون امكانپذير است. در صورت مثبت بودن جواب آزمايش و ابتلا به كم خوني انجام آزمايشات ديگري نيز براي تشخيص نوع آن ضروري است. انتخاب نوع درمان كم خوني بستگي به علت بروز آن دارد.
براي مثال، نحوه درمان كم خوني گلبول‌هاي داسي شكل با نحوه درمان كم خوني ناشي از رژيم غذايي فاقد آهن يا فوليك اسيد متفاوت است. از اين رو براي كشف بهترين روش معالجه بايد به متخصص مربوطه مراجعه كرد.



به روش‌هاي گوناگون مي‌توان مانع از بروز برخي انواع كم خوني شد كه مجموعه‌اي از آنها در زير آمده است؛




1- مصرف غذاهاي حاوي آهن زياد از جمله گوشت قرمز، ماهي، مرغ، تخم‌مرغ، ميوه‌هاي خشك شده، عدس و لوبيا، سبزيجات سبز برگ پهن مانند اسفناج، كلم و يا غله‌هاي حاوي آهن غني شده.



2- مصرف مواد خوراكي كه جذب آهن را در بدن افزايش مي‌دهد مانند آب پرتغال، توت فرنگي، كلم و يا ساير ميوه‌ها و سبزيجات حاوي ويتامين C.


3- خودداري از نوشيدن قهوه و چاي همراه با وعده‌هاي غذايي چرا كه اين نوشيدني‌ها جذب آهن در بدن را دشوار مي‌كند.






4- كلسيم جذب آهن را مشكل مي‌كند لذا براي به كار گرفتن بهترين روش براي مصرف كلسيم به ميزان مناسب و كافي با پزشك متخصص بايد مشورت كرد.



5- اطمينان از مصرف كافي فوليك اسيد و ويتامين B-12 در رژيم غذايي



6- مشاوره با پزشك براي خوردن قرص‌هاي مكمل آهن چرا كه مصرف اين قرص بدون مشورت با فرد متخصص صحيح نيست. اين قرص‌ها در دو نوع فروس و فريك ارايه مي‌شوند. جذب فروس در بدن بهتر صورت مي‌گيرد اما اثرات جانبي مانند تهوع، استفراغ و اسهال در پي دارد با اين حال اين اثرات جانبي را مي‌توان با كمك برخي اقدامات كاهش داد، از آن جمله اينكه ابتدا با نيمي از دوز تجويز شده شروع كرد و به تدريج آن را به دوز كامل رساند. قرص را در دوزهاي تقسيم شده مصرف كرد. قرص را همراه با غذا مصرف كرد و اگر نوعي از قرص آهن مشكلاتي ايجاد مي‌كند با متخصص مربوطه براي مصرف نوع ديگر مشورت كرد.



7- زناني كه باردار نبوده اما در سن بارداري قرار دارند بايد هر 5 تا 10 سال يكبار آزمايش كم خوني بدهند. اين امر حتي در شرايط سلامت بايد صورت گيرد. انجام اين آزمايش‌ها بايد از زمان نوجواني آغاز شود.



8- هم چنين زناني كه باردار نيستند و در سن بارداري قرار دارند در صورت داشتن علايمي چون عادت ماهانه شديد و طولاني، مصرف آهن كم و يا تشخيص قبلي ابتلا به كم خوني بايد هر سال آزمايش خون بدهند. اكثر افراد از طريق يك رژيم غذايي سالم و منظم مي‌توانند از غذاهاي سرشار از آهن استفاده كنند اما برخي افراد نمي‌تواند آهن كافي بدست آورند كه مهمترين اين افراد دختران نوجوان و زنان در سن بارداري هستند كه يا در هر عادت ماهانه خون زيادي را از دست مي‌دهند يا بيش از يك بچه دارند و يا از IUD استفاده مي‌كند.


كودكان نوپا و زنان باردار نيز در اين گروه هستند. اين افراد بايد به طور دوره‌اي آزمايش كم خوني بدهند و در صورت فقر آهن حتما بايد با مشورت پزشك از مكمل‌هاي آهن استفاده كند كه نحوه درمان مشكل آنها بر عهده پزشك است.
.

====================

کم خونی و عوارض ناشی از آن

کم خونی و عوارض ناشی از آن یکی از مشکلات عمده مردم دنیا از نظر بهداشت عمومی است.سازمان جهانی بهداشت گزارش می دهد که بیش از دو میلیارد نفر در سراسر دنیا مبتلا به کم خونی هستند که دربین شیرخواران، کودکان در سن مدرسه، نوجوانان، زنان در سنین باروری بخصوص زنان باردار بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار دارند. کم خونی به معنای کاهش عدد هموگلوبین و کاهش تعداد سلول های قرمز خون است.کم خونی ناشی از فقر آهن نیز شیوع بسیار بالایی دارد و عوارض بهداشتی- اقتصادی آن بر کسی پوشیده نیست. در رابطه با کم خونی و عوارض ناشی از ان با خانم دکتر ثمین علوی، فوق تخصص خون کودکان گفت وگویی ترتیب داده ایم.

●طبقه بندی بیماری های کم خونی با توجه به علل آنها شامل چند گروه می شود؟

▪کم خونی علل و تقسیم بندی های متفاوتی دارد. یک دسته از آنها به دلیل مشکلات و بیماری های اولیه مغزاستخوان است که قادر به تولید انواع سلول های خونی از جمله گلبول های قرمز نیستند و حتی توانایی تولید گلبول قرمز را هم ندارند. گاهی اوقات هم مغزاستخوان سالم است ولی افزایش تخریب گلبول های قرمز وجود دارد.

●با توجه بر انواع بیماری های کم خونی، در حال حاضر شایع ترین این بیماری ها بیشتر شامل کدام نوع آن می شود؟

یکی از شایعترین انواع کم خونی در سراسر دنیا فقر آهن است. این بیماری ارثی نیست و در بین زنان شیوع بیشتری دارد و این هم به دلیل دوران بارداری و شیردهی و همچنین از دست دادن مقادیری خون در دوره های ماهانه است. انتظار وجود فقر آهن در مردها وجود ندارد. علاوه بر آن در شیرخواران بعد از هشت ماهگی احتمال بروز کم خونی، فقر آهن وجود دارد یعنی زمانی که کودک شروع به استفاده از غذاهای خانواده می کند که اگر در این دوران در کنار غذای خانواده، ذخایر غنی آهن وجود نداشته باشد خطر بروز فقر آهن در این سن افزایش می یابد. در دوران بلوغ هم اگر ذخایر غنی آهن در منابع غذایی موجود نباشد بروز فقر آهن زیاد می شود.

بطور کلی در هر گروه سنی با توجه به اینکه شدت فقر آهن چقدر باشد علایم آن متفاوت است مثلاً جالب است که بدانیم یک کودک دچار فقر آهن بیقرار است، بی دلیل گریه می کند، بداخلاق و بدخلق است و به تدریج علائم دیگری به صورت رنگ پریدگی در پوست و چهره در او نمود پیدا می کند یا تغییراتی در شکل ناخن ها بوجود می آید. یکی از علائم مشخص فقر آهن پیکا (pica) یا بروز میل مفرط به خوردن مواد غیرمعمول است که هم در کودکان و هم در زنان به صورت های مختلف تظاهر دارد. عده ای از آنها تمایل به خوردن یخ، خاک و یا گچ دیوار دارند. لازم به ذکر است که فقر آهن بیشتر در میان قشرهایی از جامعه که به دلیل مشکلات اقتصادی مصرف فرآورده های گوشتی از جمله گوشت قرمز در آنها کم است دیده می شود.

●بیماری های تالاسمی از جمله تالاسمی مینور و تالاسمی ماژور چه علائمی را در فرد مبتلا ایجاد می کنند؟

▪برخلاف فقر آهن، گروه بیماری های تالاسمی ارثی هستند. تالاسمی یکی از معضلات در کشور ما است که شیوع گسترده ای دارد.

البته اقدامات درمانی و پیشگیری در زمینه تالاسمی در ایران وجود دارد که در نتیجه آنها از میزان تولد کودکان مبتلا به تالاسمی ماژور به طور چشمگیری کاسته شده است. از نظر علائم فرد مبتلا به تالاسمی مینور می تواند یک فرد کاملاً بدون علامت باشد یا فردی باشد که بطور اتفاقی درطی آزمایش های خون بیماری اش تشخیص داده می شود. بطور کلی علائم تالاسمی مینور بصورت یک طیف است. یا اینکه فرد مبتلا می تواند درجاتی از ضعف، رنگ پریدگی و خستگی داشته باشد. لفظ تالاسمی ماژور نیز به کسی اطلاق می شود که کم خونی در او آنقدر شدید باشد که او برای ادامه زندگی باید در یک برنامه منظم و مکرر تزریق خون قرار بگیرد.

در بین افراد مبتلا به تالاسمی مینور و ماژور افرادی هستند که آنقدر کم خونی در آنها شدید نیست که نیازمند تزریق خون مکرر باشند.

● پیوند مغزاستخوان برای درمان تالاسمی ماژور چگونه انجام می شود و تا چه حد موفقیت آمیز است؟

▪یکی از بهترین روش های درمانی در مبتلایان به تالاسمی ماژور پیوند مغزاستخوان است. بهترین کاندیدها برای پیوند مغز استخوان به کودکی که مبتلا به تالاسمی ماژور است، خواهر یا برادر غیر مبتلای کودک هستند که در اولین فرصت اگر سازگاری نسجی بین آنها تائید شود، پیوند مغزاستخوان صورت می گیرد.لازم به توضیح است که برای دهنده این بافت هیچ مشکلی بوجود نمی آید و فرد دهنده بافت بعد از ۴۸ تا ۷۲ساعت مغزاستخوانش جایگزین می شود.

البته زمانی که فرد گیرنده کوچکتر است و وزن کمتری نسبت به فرد دهنده دارد پیوند راحت تر صورت می گیرد، چون تعداد سلول های فرد دهنده بافت باید مناسب باشد تا بافت پیوندی بتواند خود را درمغزاستخوان فرد گیرنده بافت جایگزین کند. در فرد گیرنده بافت حتی المقدور نباید زیاد تزریق خون صورت گرفته باشد. هر چقدر مقدار تزریق خون در فرد گیرنده کمتر باشد او برای پیوند مناسب تر است.

●مشاوره ازدواج افراد مبتلا به تالاسمی چه نکاتی را دربرمی گیرد.

▪ کاملا مشخص است که فردی که مبتلا به تالاسمی مینور است اگر با فردی که او هم مبتلا به این بیماری است ازدواج کند، ۲۵درصد فرزندان متولد شده از این زوج مبتلا به تالاسمی ماژور خواهند شد. بسیاری از زوج ها بر این باورند که اگر کودک اول آنها مبتلا به تالاسمی ماژور شد، در بارداری ها و تولدهای بعدی مشکلی برای کودک بوجود نمی آید، ولی نکته بسیار مهم این است که در هر بارداری ۲۵درصد خطر ابتلاء کودک به تالاسمی ماژور در پدر و مادر مبتلا به تالاسمی مینور وجود دارد. اگر با وجود تمام توصیه هایی که در مشاوره ازدواج این افراد وجود دارد، ازدواج صورت گیرد، درصورت تمایل به بچه دار شدن می باید در هفته های دهم تا دوازدهم بارداری از جفت نمونه برداریCVS انجام شود و جنین از نظر ابتلا به تالاسمی ماژور مورد بررسی قرار خواهد گرفت. اگر تشخیص این بیماری در جنین داده شود قبل از هفته شانزدهم اجازه سقط جنین به والدین داده خواهد شد.

●آخرین روش های درمانی در نظر گرفته شده برای هر کدام از این بیماری ها کدامند؟

-▪در مورد کم خونی فقر آهن بعد از تشخیص و تعیین علت آن در صورتی که بر اثر کمبود تغذیه ای و یا دفع خون به صورت غیرعادی نباشد، آهن خوراکی به صورت قطره ها و شربت ها برای کودکان تجویز می شود و انواع قرص های آهن در کنار رژیم غذایی مناسب مثل استفاده از جگر و گوشت قرمز تجویز می شود.

فقر آهن با این شیوه درمانی بعد از ۲ تا ۳ماه درمان می شود.

تالاسمی مینور چون یک بیماری سرشتی و ژنتیکی است درمان خاصی ندارد. ولی این بیماری برخلاف تصور عده ای از مردم هیچگاه بر تالاسمی ماژور نیز تبدیل نمی شود. فرد مبتلا به تالاسمی مینور ممکن است دچار فقر آهن نیز بشود که در اینصورت باید تحت درمان با آهن قرار بگیرد. البته شاید عده ای بر این عقیده باشند که مبتلایان به تالاسمی مینور نباید مواد حاوی آهن را استفاده کنند.

در اینجا لازم به ذکر است که تغذیه این افراد با افراد عادی هیچ تفاوتی ندارد و هیچ محرومیتی در رابطه با استفاده از آهن نیز برای آنها وجود ندارد.تالاسمی ماژور نیز علاوه بر پیوند مغزاستخوان و تزریق خون درمان های خاص خودش را دارد.

افراد مبتلا به تالاسمی ماژور باید از ترکیبات آهن زدا استفاده کنند تا آهن از بدنشان خارج شود. هم اکنون نیز داروی دسفرال در دفع آهن اضافی از بدن موفق ترین دارو است.داروهای خوراکی دفع کننده آهن نیز در آینده نزدیک بیش از پیش مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

● تأثیر تغذیه و استفاده از مواد غذایی حاوی آهن، در جذب آن چقدر است؟

آهنی که در رژیم غذایی ما وجود دارد دارای دو ترکیب است: آهن هم (heme) و آهن غیر هم

(non heme)،آهن موجود در داروها از نوع غیرهم(heme) است. بطور کلی جذب آهن هم که در گوشت قرمز، جگر و تخم مرغ دیده می شود بیشتر است. برگ های سبز سبزیجات مثل کاهو و اسفناج که حاوی آهن غیرهم هستند، جذب کمتری دارند. بنابراین مقدار جذب آهن بستگی به منبع غذایی و نوع آهن آن دارد.

خوردن آب مرکبات که حاوی اسید سیتریک هستند جذب آهن غیر هم را بهبود می بخشند. ترکیباتی مثل غلات غنی از نشاسته و یا چای نیز بر جذب آهن غیر هم تأثیر می گذارد. پس برخلاف تصور عمومی مصرف چای بعد از غذا، روی جذب آهن گوشت قرمز تأثیر چندانی ندارد.

---------- Post added at 08:24 PM ---------- Previous post was at 08:22 PM ----------

کم خونی و انواع آن

کم خونی یا آنمی (ANEMIA)زمانی بروز می کند که تعداد هموگلوبین خون کاهش می یابد. هموگلوبین به گلبول های قرمز خون در حمل اکسیژن از ریه به تمام اندام های بدن کمک می کند. رنگ قرمز خون نیز به دلیل وجود هموگلوبین است. سلول های قرمز خون در مغز و استخوان های بزرگ بدن مانند استخوان لگن تولید می شود. مغز استخوان برای ساخت هموگلوبین به آهن، ویتامین B۱۲ و اسید فولیک نیاز دارد.

کم خونی یکی از بیماری های شایع خون است که بیش از همه در زنان دیده می شود. به طور متوسط از هر پنج زن، یکی به کم خونی مبتلاست که این کم خونی نیز بیشتر از فقر آهن ناشی می شود.
کاهش رشد در کودکان و نوجوانان، رشد غیرعادی استخوان ها، نارسایی اعضای داخلی، ضعف ایمنی بدن، ناتوانی ارگان ها در انجام وظایف خود، اختلالات و ناهنجاری های بدن، تغییر شکل ناخن ها، تمایل به خاک خواری، عدم تمرکز، ضعف عضلانی، بی تفاوتی، تحریک پذیری زیاد، کاهش تنفس، غش، یرقان، سوءهاضمه، خستگی زودرس و رنگ پریدگی از عوارض کم خونی است. پزشکان معمولا انواع کم خونی را از طریق معاینات بالینی، آزمایش خون و ادرار و مدفوع، عکسبرداری، سی.تی.اسکن، سونوگرافی و سایر موارد مشابه تشخیص می دهند. در هر حال کم خونی انواع مختلفی دارد که به آنها اشاره می کنیم:
۱) کم خونی ناشی از فقر آهن (IDA)
این نوع کم خونی از شایع ترین انواع این بیماری است. فقر آهن زمانی بروز می کند که بدن فاقد آهن کافی است. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. این حالت معمولا بر اثر از دست دادن خون به دلیل مشکلاتی همچون عادت ماهانه طولانی و سنگین، زخم های داخلی، پولیپ های روده یا سرطان روده بروز می کند. همچنین رژیم غذایی فاقد آهن کافی می تواند به بروز این حالت منجر شود. در دوره بارداری نیز نبود آهن کافی برای مادر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن می شود. بدن می تواند با مصرف مواد غذایی مانند گوشت گاو، صدف های خوراکی، اسفناج، عدس، سیب زمینی کباب شده با پوست و تخمه گل آفتابگردان، آهن مورد نیاز خود را به دست آورد.
۲) کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین
این نوع کم خونی معمولا بر اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین B۱۲ بروز می کند. این ویتامین ها به بدن در سالم نگه داشتن خون یا سیستم عصبی کمک می کنند. در این نوع کم خونی، بدن گلبول های قرمز خونی تولید می کند که نمی توانند اکسیژن را به خوبی تحویل دهند. قرص های مکمل حاوی فولیک اسید می توانند این نوع کم خونی را درمان کنند. فولیک اسید را همچنین می توان از مصرف دانه ها و بنشن ها، مرکبات و آب میوه ها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزی های برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و جگر به دست آورد.
گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص دهد علت این بیماری کمبود ویتامین B۱۲ است.
این حالت معمولا در افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز می کند که در حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است. دریافت نکردن ویتامین B۱۲ کافی می تواند موجب کرختی و بی حسی دست ها و پاها، اختلال در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشکلات بینایی شود. نوع درمان به عامل مولد بیماری بستگی دارد، اما به هر حال مصرف ویتامین B۱۲ ضروری است.
۳) بیماری های نهفته
بیماری های خاصی وجود دارند که می توانند توانایی بدن را در تولید گلبول های قرمز خونی مختل کنند. برای مثال افراد مبتلا به بیماری های کلیوی به ویژه بیمارانی که دیالیز می شوند، در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند.

کلیه های این بیماران قادر به ترشح هورمون های کافی برای تولید گلبول های خونی نیستند و هنگام دیالیز نیز آهن از دست می دهند.
۴) بیماری های خونی ارثی
اگر در خانواده سابقه بیماری خونی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در افراد دیگر نیز افزایش می یابد. یکی از امراض خونی ارثی، کم خونی گلبول های داسی شکل است. گلبول های قرمز خونی طبیعی به راحتی درون رگ های خونی حرکت می کنند، اما حرکت گلبول های داسی شکل به سختی صورت می گیرد و دارای لبه های خمیده هستند. این گلبول ها نمی توانند در رگ های خونی ظریف به آسانی حرکت کنند و در نتیجه مسیر رسیدن خون به اعضای بدن را مسدود می کنند. بدن گلبول های قرمز داسی شکل را نابود می کند، اما نمی تواند با سرعت کافی انواع طبیعی و سالم جدیدی را تولید کند. این موضوع موجب بروز کم خونی می شود. نوع دیگری از کم خونی ارثی تالاسمی است. تالاسمی زمانی بروز می کند که بدن، ژن های ویژ ه ای را از دست می دهد یا ژن های غیرطبیعی مختلف از والدین به کودک ارث می رسد که بر نحوه تولید هموگلوبین تاثیر منفی می گذارند.
۵) کم خونی آپلاستیک
نوع نادری از کم خونی است و زمانی بروز می کند که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی کند. از آنجا که این موضوع بر گلبول های سفید نیز تاثیر می گذارد، عفونت ها و خونریزی های غیر قابل توقف می شود. این حالت دلایل مختلفی دارد که عبارتند از:
▪ به کارگیری روش های درمانی انواع سرطان ها (پرتودرمانی و شیمی درمانی)
▪ قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی (مانند مواد مورد استفاده در برخی حشره کش ها، رنگ و پاک کننده ها و شوینده های خانگی)
▪ بعضی داروها (مانند دارو های مخصوص درمان روماتیسم مفصلی)
▪ بیماری های خود ایمنی (مانند لوپوس)
▪ عفونت های ویروسی که بر تراکم استخوانی تاثیر می گذارد.
نوع درمان به میزان حاد بودن کم خونی بستگی دارد. این بیماری را می توان با تعویض خون، مصرف دارو یا پیوند مغز استخوان درمان کرد. پیشرفت کم خونی به مرور زمان صورت می گیرد. در آغاز ممکن است هیچ علامتی بروز نکند یا علایم بیماری بسیار خفیف باشد، اما با پیشرفت بیماری می توان شاهد علایمی چون خستگی، ضعف، ناتوانایی در کار و تحصیل، کاهش دمای بدن، پریدگی رنگ پوست، سرعت ضربان قلب ، کوتاهی تنفس ، درد سینه، سرگیجه، تحریک پذیری، کرختی و سردی دست ها و پاها و سردرد بود.
تشخیص این بیماری با انجام یک آزمایش خون امکان پذیر است. در صورت مثبت بودن جواب آزمایش و ابتلا به کم خونی انجام آزمایش های دیگر نیز برای تشخیص نوع آن ضروری است.
انتخاب نوع درمان کم خونی به علت بروز آن بستگی دارد. برای مثال، نحوه درمان کم خونی گلبول های داسی شکل با نحوه درمان کم خونی ناشی از رژیم غذایی فاقد آهن یا فولیک اسید متفاوت است. از این رو برای کشف بهترین روش معالجه باید به متخصص مراجعه کرد. با استفاده از روش های گوناگون می توان مانع از بروز برخی انواع کم خونی شد که مجموع های از آنها در زیر آمده است:
▪ مصرف غذا های حاوی آهن زیاد از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، میوه های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزی های سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم یا غله های حاوی آهن غنی شده.
▪ مصرف مواد خوراکی که جذب آهن را در بدن افزایش می دهند، مانند آب پرتقال، توت فرنگی، کلم یا سایر میوه ها و سبزی های حاوی ویتامین C.


▪ خودداری از نوشیدن قهوه و چای همراه با وعده های غذایی زیرا این نوشیدنی ها جذب آهن در بدن را دشوار می کند.
▪ کلسیم جذب آهن را با مشکل مواجه می کند بنابراین برای استفاده از بهترین روش به منظور مصرف کلسیم مناسب و کافی، مشورت با پزشک متخصص ضروری است.
▪ اطمینان از مصرف کافی فولیک اسید و ویتامین B۱۲ در رژیم غذایی.
مشاوره با پزشک برای خوردن قرص های مکمل آهن. مصرف این قرص بدون مشورت با متخصص درست نیست. این قرص ها در دو نوع فروس و فریک ارائه می شوند. جذب فروس در بدن بهتر صورت می گیرد، اما اثرات جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال در پی دارد. با این حال این اثرات جانبی را می توان با کمک برخی اقدامات کاهش داد، از آن جمله اینکه ابتدا با نیمی از دوز تجویز شده شروع کرد و به تدریج آن را به دوز کامل رساند. قرص را در دوز های تقسیم شده مصرف کرد. قرص را همراه با غذا مصرف کرد و اگر نوعی از قرص آهن مشکلاتی ایجاد می کند، با متخصص مربوطه برای مصرف نوع دیگر مشورت کرد.
زنانی که باردار نیستند، اما در سن بارداری قرار دارند باید هر ۵ تا ۱۰ سال یکبار آزمایش کم خونی بدهند. این کار حتی در شرایط سلامت نیز باید صورت گیرد. انجام این آزمایش ها باید از نوجوانی آغاز شود.
همچنین زنانی که باردار نیستند و در سن بارداری قرار دارند، در صورت داشتن علایمی چون عادت ماهانه شدید و طولانی، مصرف آهن کم یا تشخیص قبلی ابتلا به کم خونی باید هر سال آزمایش خون بدهند. بیشتر افراد از طریق رژیم غذایی سالم و منظم می توانند از غذا های سرشار از آهن استفاده کنند، اما برخی افراد نمی توانند آهن کافی به دست آورند که مهمترین این گروه دختران نوجوان و زنان در سن بارداری هستند که یا در هر عادت ماهانه خون زیادی از دست می دهند یا بیش از یک بچه دارند و یا از IUD استفاده می کند.
کودکان نوپا و زنان باردار نیز در این گروه قرار می گیرند. این افراد باید به طور دوره ای آزمایش کم خونی بدهند و در صورت فقر آهن حتما باید با مشورت پزشک از مکمل های آهن استفاده کنند.


كم خونی چیست و علت های آن كدامند ؟
كم خونی به حالتی اطلاق میشود كه در آن تعداد سلولهای قرمز یا میزان هموگلوبین خون شخص كاهش یابد .هموگلوبین رنگدانه ای قرمز است كه نقش مهمی در قرمزی رنگ سلولهای قرمز و خون دارد .اصولا اكسیژن كه برای تولید انرژی سلولها بسیار مهم است ، جهت انتقال از ریه به بافتهای مختلف بدن با هموگلوبین تركیب میشود .
آزمایشی بنام C.B.

C در تشخیص دقیق كم خونی و شدت آن ارزش زیادی دارد ، در این آزمایش تعداد كل سلولهای خونی فرد توسط دستگاه مخصوصی شمارش میشود و میزان هموگلوبین و یك سری ایندكسهای دیگر نیز ارزیابی می گردد.
بیشترین تعداد سلولهای خونی را سلولهای قرمز تشكیل میدهند و هر فردی میلیونها سلول قرمز را در خون خود دارد. كاهش تعداد این سلولها را كم خونی و افزایش بیش از حد آنها را پلی سایتمی یا غلیظ شدن خون مینامند.شكل سلولهای قرمز نیز در ارزیابیهای میكروسكوپی حائز اهمیت است و تغییرات آن میتواند در تشخیص انواع كم خونی مورد استفاده قرار گیرد.
هماتو كریت ( یكی از ایندكسهای اندازه گیری شده در تست C.B.C) نشانگر اینست كه چه میزان از خون توسط سلولهای قرمز تشكیل شده است.

یك نفر از هر پنج زن ، نیمی از زنان باردار ، و سه در صد مردان در امریكا دچار كم خونی فقر آهن هستند !!!
كم خونی ناشی از فقر آهن شایعترین نوع كم خونی است ، و اغلب بدلیل خونریزیهای آهسته و تدریجی پدید می آید. این خونریزی میتواند از طریق روده ها ( بخاطر بیماریهای مخاطی و زخمهای معده و اثنی عشر ، مصرف برخی داروها مثل اسپرین یا بروفن و بسیاری از داروهای دیگر ، یا حتی سرطانهای این سیستم ) ، ادرار( در اثر بیماریهای مختلف ) ، یا قاعدگی ( در خانمها ) باشد.
بطور كلی كم خونی در خانمها شایعتر از آقایان است ، چرا كه با هر بار پریود میزان قابل توجهی از خون و آهن بدن را از دست می دهند.
● علائم شایع و اصلی كم خونی عبارتند از:
ضعف و بیحالی ، رنگ پریدگی پوست ، افزایش ضربان قلب ، كوتاهی نفس ، دردهائی در قفسه ی سینه ، منگی و كرختی ، اختلالات خلق و خو ، سردی دستها و پاها ، سردرد ، تحریك پذیری بیش از حد و بیحوصلگی ، عصبانیت بیمورد ، بیحالی و افسردگی و..

كم خونی را به صورتهای مختلفی تقسیم بندی میكنند كه از جمله میتوان به :
حاد و مزمن ، خفیف تا شدید ، و كم خونی بر اساس علت ایجاد كننده ی آن ( فقر آهن ، فقر ویتامینی ، از بین رفتن سلولهای قرمز به دلایل مختلف مثل داروها ، سرطانی بودن آنها ،بیماریهای مزمن مثل آرتریت روماتوئید ، عفونتهای مختلف ، بزرگی بیش از حد طحال و...) وغیره تقسیم بندی می كنند و هر یك از این حالات برخوردهای خاص خود را می طلبند.
تخمین زده میشود كه فقط در ایالات متحده ی امریكا ۳/۴ میلیون نفر مبتلا به كم خونی وجود دارد !
بسیاری از انواع كم خونی با اصلاح روشهای تغذیه ای همچنین تامین آهن و ویتامینهای مورد نیاز مثل ویتامین ب ۱۲، اسید فولیكویتامین سی ( برای افزایش جذب آهن )، قابل اصلاحند.
گوشت ، سبزیجات با برگ سبز ، آجیل ، میوه جات خشك شده ، لوبیا و.
.. غنی از آهنند و آب میوه های انواع مركبات ، انواع سبزیجاتی كه برگهای پهن و سبز دارند ، حبوبات ، و...

. آكنده از ویتامینها و اسید فولیك هستند .
مصرف آهن خصوصا در اطفال ، زنان باردار و زنانی كه خونریزیهای ماهیانه ی آنان زیاد تر از حد معمول است بسیار مفید خواهد بود .
در برخی شرایط ، پزشكان مبادرت به تجویز مكملهای حاوی آهن میكنند تا نقص موجود را برطرف سازند ، اما اگر كم خونی فقر اهن وجود نداشته باشد ، منابع غذائی غنی از آهن برای احتیاجات روز مره ی بدن كفایت می كنند.
افزایش بیش از حد آهن در بدن میتواند عواقب وخیمی برای بدن بهمراه داشته باشد. به این خاطر استفاده ی روتین از داروهای حاوی آهن را برای درمان خستگی زودرس ، به شما پیشنهاد نمی كنیم مگر اینكه آزمایشات و بررسی های بالینی ، لزوم مصرف آن را تائید كنند.



سایت دکتر ظهرابی

پيشگيري و كنترل كم خوني فقرآهن

زهرا عبداللهی
بطور كلي چهار روش اساسي پيشگيري از كم خوني فقر آهن عبارتند از: آهن ياري، غني سازي مواد غذايي، آموزش تغذيه و كنترل بيماري هاي عفوني و انگلي.

آهن ياري معمولا" براي گروه هاي آسيب پذير و در معرض خطر كم خوني فقرآهن مانند زنان باردار، كودكان زير 5 سال، كودكان سنين مدرسه و دختران نوجوان انجام مي شود.
برنامه آهن ياري در نظام شبكه هاي بهداشتي درماني كشور به شرح ذيل اجرا مي شود:
- به كليه كودكان از پايان ماه ششم و يا همزمان با شروع تغذيه تكميلي تا 24 ماهگي روزانه 15 قطره سولفات فرو و يا يك قاشق cc5/1 شربت آهن بايد داده شود.
- كليه زنان باردار از پايان ماه چهارم بارداري تا 3 ماه پس از زايمان روزانه يك عدد قرص سولفات فرو بايد مصرف كنند.
- براي كودكان 5-2 ساله دوز هفتگي 30 ميلي گرم آهن المنتال يكبار در هفته به مدت 3 ماه در سال توصيه مي شود.
- براي كودكان سن 14-6 سال دوز هفتگي 60 ميلي گرم آهن المنتال يكبار در هفته به مدت 3 ماه در سال توصيه مي شود.
- براي نوجوانان دختر و پسر در سنين 20-14 سال و زنان سنين باروري دوز هفتگي 60 ميلي گرم آهن المنتال يكبار در هفته به مدت 4 ماه در سال توصيه مي شود. بر اين اساس، برنامه آهن ياري هفتگي در حال حاضر براي دختران دانش آموز دبيرستاني از طريق شبكه هاي بهداشتي درماني كشور اجرا مي شود.

در برنامه غذايي روزانه دونوع آهن “هم“ و “غيرهم“ وجود دارد. آهن "هم " در گوشت قرمز، مرغ، ماهي و جگر وجود دارد. آهن "غیر هم "در غذاهاي گياهي مانند غلات، حبوبات، سبزيجات، مغزها (پسته، بادام، گردو و فندق)‌و انواع خشكبار (برگه هلو، زردآلو،‌انجير، كشمش، خرما و ….) وجود دارد. آهن."هم" از قابليت جذب بالايي برخوردار است و به ميزان 20 تا 30 درصد جذب مي شود. در حالي كه آهن غیر هم موجود در غذاهاي گياهي به ميزان 3 تا 8 درصد جذب مي شود و جذب آن بستگي به وجود عوامل كاهش دهنده و افزايش دهنده جذب آهن دارد. آهن موجود در زرده تخم مرغ نيز نوع غیر هم است كه از قابليت جذب كمي برخوردار است. استفاده از منابع غذايي حاوي آهن در برنامه غذايي روزانه، مصرف انواع خشكبار و مغزها در ميان وعده ها بخشي از آهن مورد نياز روزانه را تامين مي كند و به طور كلي مصرف آن ها به جاي تنقلات غذايي كم ارزش از جمله انواع پفك، چيپس و نوشابه هاي گازدار توصيه مي شود.
گوشت قرمز، مرغ و ماهي افزايش دهنده جذب آهن هستند. اين مواد غذايي ارزش دوگانه دارند. از يك سو داراي آهن.هم مي باشند و از سوي ديگر موجب افزايش جذب آهن غیر هم كه در منابع گياهي موجود است مي شوند.يعني اگر حتي مقدار كمي گوشت در غذا وجود داشته باشد آهن موجود در آن موجب افزايش جذب آهن از مواد غذايي گياهي مي شود. اسيد اسكوربيك (ويتامين ث) كه در سبزي ها و ميوه هاي تازه و خام وجود دارد يكي ديگر از افزايش دهنده هاي جذب آهن مي باشد. از طريق مصرف مقداري سبزي خوردن و يا انواع سالاد (شامل گوجه فرنگي، فلفل دلمه اي، كلم، كاهو) همراه بــا آب ليمـو يا آب نارنج تازه جذب آهن غذاهاي گياهي افزايش مي يابد.
استفاده از جوانه غلات و حبوبات مي تواند موجب افزايش آهن قابل جذب در مواد غذايي شود. وقتي غلات جوانه مي زنند ويتامين C در آنها افزايش مي يابد و ميزان تانن ها و اسيد فيتيك كم مي شود. مثلا“ جوانه زدن بعضي از غلات مثل گندم و حبوبات مثل ماش و عدس به مدت 24 تا 48 ساعت مي تواند آهن قابل جذب را تقريبا“‌به دو برابر افزايش دهد. جوانه گندم و ماش را مي توان همراه با سالاد مصرف نمود. افزودن آن ها به غذاي كودك مثل سوپ و در اواخر طبخ آن موجب افزايش ويتامين C غذاي كودك مي شود.
- به طور كلي از نوشيدن چاي، قهوه و دم كرده هاي گياهي يكساعت قبل و يك تا دو ساعت پس از صرف غذا خودداري شود به ويژه در مورد كودكان بايد توصيه شود كه مادران حتي الامكان چاي به آن ها ندهند و يا اين كه فاصله زماني ذكر شده را رعايت نمايند و همچنين، از دادن چاي پررنگ به كودكان خودداري نمايند.

ابتلا به بيماريهاي عفوني موجب كاهش اشتها شده و در نتيجه دريافت مواد مغذي از جمله آهن كاهش مي يابد. از سوي ديگر، بيماريهاي عفوني در جذب و استفاده بدن از مواد مغذي اختلال ايجاد مي كند. بيماري هاي انگلي شايع مثل ژيارديازيس و آمبياز در كودكان با مكانيسمي مشابه بيماري هاي عفوني به طور غير مستقيم در بروز كمبود آهن و كم خوني كودكان موثرند. درمان به موقع و مناسب عفونت ها و آلودگي هاي انگلي احتمال بروز كم خوني فقر آهن را كاهش مي دهد.

غني سازي مواد غذايي با آهن يكي از روش هاي عمده و موثر براي كاهش كمبود آهن و كم خوني فقر آهن در جامعه مي باشد. در اين روش آهن را به مقدار معيني به مواد غذايي اصلي كه غذاي عمده مردم است و هر روز مصرف مي شود اضافه مي كنند. نان يكي از مواد غذايي است كه كشورها از ساليان پيش اقدام به غني سازي آن با آهن و ساير املاح و ويتامين ها نموده اند. برخي از كشورها مواد غذايي ديگري مانند بيسكويت، كيك، كلوچه و ساير مواد غذايي كه توسط كودكان و دانش آموزان مصرف مي شود را نيز با آهن و مواد مغذي ديگر غني كرده اند و در برنامه تغذيه مدارس از آن استفاده مي كنند. مطالعات انجام شده در كشورهايي كه برنامه غني سازي را اجرا كرده اند حاكي از كاهش شيوع قابل ملاحظه كم خوني فقر آهن مي باشد. در كشورما، غني سازي آرد با آهن و اسيد فوليك در استان بوشهر از سال 1380 به مورد اجرا گذاشته شده است و در حال حاضـر اسـتان هاي سيستان و بلوچستان و فارس نيز غني سازي آرد با آهن و اسيد فوليك را آغاز كرده اند. غني سازي آرد در ساير اسـتـان هاي مشكـل دار كشـور بـه تـدريـج انجام خواهد شد. با مصرف نان غني شده، در حدود 30 درصد نياز روزانه به آهن تامين مي شود. غني سازي كيك با آهن و ويتامـيـن A نـيـز در كشور انجام شده است و در حال حاضر كيك غني شده در دسترس است. استفاده از كيك غني شده مي تواند حداقل 30 درصد نياز روزانه كودكان و دانش آموزان به آهن و ويتامين A را تامين نمايد. 1- آهن ياري: 2- توصيه هاي تغذيه اي 3- كنترل بيماريهاي عفوني و انگلي: 4- غني سازي مواد غذايي:

تغذیه در کم خونی ناشی از فقر آهن


کم خونی وضعیتی است که درآن ، تعداد یا اندازه گلبول های قرمز یا مقدار هموگلوبین موجود درخون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن بین خون و سلول ها دچار اختلال می شود . از علل ایجاد کننده کم خونی می توان کمبودهای
تغذیه ای ، خون ریزی ، ناهنجاری های ژنتیکی ، بیماریهای مزمن یا مسمومیت های دارویی را نام برد . منظور از کم
خونی های تغذیه ای ، کم خونی هایی است که در اثر دریافت کم مواد مغذی ایجاد می شوند .
از مهم ترین مواد غذایی جهت خون سازی ، که کمبود آن در خون بدن موجب بروز کم خونی می شود می توان به آهن ، ویتامینB12 و اسید فولیک اشاره کرد که از بین آنها کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع ترین نوع کم خونی تغذیه ای است .

کم خونی ناشی از فقر آهن

فقرآهن یکی از شایع ترین اختلالات تغذیه ای در کشور های در حال توسعه و مهمترین نوع کم خونی تغذیه ای در کودکان و زنان ، در سنین باروری است که با ایجاد گلبول های قرمز کوچک و کاهش میزان هموگلوبین مشخص می شود . اگر چه پیامدهای اقتصادی و اجتماعی کم خونی فقرآهن به صورت کمّی محاسبه نشده ولی لازم است به این نکته توجه شود که این بیماری سبب اتلاف منابع و مراقبت های بهداشتی ، کاهش بهره وری در اثرافزایش میزان مرگ و میر ، ابتلا به بیماری در مادران و کودکان و بالاخره کاهش ظرفیت جسمی و روانی در بخش بزرگی از جامعه می شود .
میزان نیاز به آهن

میزان نیاز به آهن براساس سن ، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی افراد متفاوت است . مثلاً زنان باردار به علت افزایش حجم خون ، رشد جنین و جفت ، و سایر بافتها به آهن بیشتری نیاز دارند . به همین دلیل بیش از سایرین در معرض خطر کم خونی قرار دارند . در شیر خواران - در صورت سلامت مادر- ، میزان آهن موجود در شیر مادر برای 4- 6 ماه اول زندگی کافی است ولی در مورد نوزادانی که با وزن کم متولد می شوند ذخایرآهن کم بوده و باید بعد از 3 ماهگی آهن اضافی به صورت قطره خوراکی خورانده شود . همچنین بستن پیش از موقع بند ناف نیز به دلیل اینکه نوزاد را از یک سوم کل خونش محروم می کند خطر فقر آهن را افزایش می دهد .
دلایل فقر آهن

دلایل گوناگونی برای فقر آهن وجود دارد که از آن جمله می توان به علل زیر اشاره کرد :1 – دریافت نا کافی آهنبه دلیل رژیم غذایی مورد استفادهای که در آن آهن کمی وجود دارد ، مانند بعضی از رژیم های گیاه خواری .
2 – جذب ناکافی آهن در اثر اسهال ، کاهش ترشح اسید معده ، مشکلات گوارشی یا تداخلات داروئی ( داروهایی مثل کلستیدامین ، سایمتیدین ، پانکراتین ، رانیتیدین و تتراسایکلین. )
3 – افزایش نیاز به آهن برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی ، نوجوانی ، بارداری و شیر دهی .
4 – خون ریزی زیاد در دوران عادت ماهانه ، در اثر جراحات و ناشی از هموروئید ، بیماری های بدخیم یا انگل ها .
کمبود آهن در مردان بزرگسال معمولاً در اثر از دست دادن خون است .
علائم کم خونی ناشی از فقر آهن

بعضی از علائم کم خونی آهن عبارتند از :1 – رنگ پریدگی زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم
2 – خستگی زود رس
3 – بی تفاوتی
4 – سرگیجه و سردرد
5 – خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست ها و پاها
6 – حالت تهوع
7 – در کم خونی های شدید گود شدن روی ناخن
درمان کم خونی ناشی از فقر آهن

برای درمان کم خونی چند روش وجود دارد که بهترین و کم خطرترین آنها استفاده می شود ؛ بهترین و کم خطرترین راه استفاده از مکمل های خوراکی است . درمان با نمک های ساده آهن ، چون سولفات فرو خوراکی ، کاملاً موثر بوده و به شکل قرص ، کپسول یا مایع است که مصرف آن ها باید تا چند ماه ادامه یابد .چنانچه این قرص ها با معده خالی مصرف شوند ، جذب آنها بهتر و بیشتر صورت می گیرد ولی در این حالت سبب تحریک معده و بروز مشکلات گوارشی خواهند شد .
عوارض گوارشی ، ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع ، دل پیچه ، سوزش قلب ، اسهال یا یبوست را می توان به حداقل رساند ؛ به شرطی که آهن را به میزان کم مصرف کرده و به تدریج به میزان آن افزود تا به حد مورد نیاز بدن برسد. بهتر است قرص آهن ، آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابد.
ویتامین Cجذب آهن را افزایش می دهد . به همین دلیل معمولاً مصرف ویتامینC به همراه آهن پیشنهاد می گردد . البته علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه کرد.
جذب آهن غذا ، اغلب تحت تأثیر شکل آهن موجود در آن می باشد. آهن موجود در پروتئین های حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی و پرندگان ( آهن هِم) بیشتر جذب می شود در حالیکه جذب آهن پروتئین های گیاهی مانند سبزی ها و میوه ها ( آهن غیر هم) کم تر می باشد.
باید توجه داشت که ویتامینCجذب آهن سبزی ها و میوه ها( آهن غیرهم) را بیشتر می کند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد ازغذا نیز می تواند جذب آهن را تا 50 درصد کاهش دهد.
منابع غذایی آهن دار


[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

منابع غذایی آهن دار عبارتند از جگر، قلوه ، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم مرغ ، سبزی های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری ، اسفناج و حبوبات ؛ مثل عدس و لوبیا، هم چنین میوه های خشک ( برگه ها) به خصوص برگه زرد آلو و دانه های روغنی.

عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آنها

1. اسید سیتریک و اسید اسکوربیک ( ویتامینC) که درآلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی ها ، آب پرتقال، لیمو شیرین ، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند، می توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند-.2. اسید مالیک و اسید تارتاریک که در هویج ، سیب زمینی، چغندر، کدو تنبل ، گوجه فرنگی، کلم پیچ و شلغم موجود است ، سبب افزایش جذب آهن می شود.
3. محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می شوند.
توصیه های زیر را به کار بندید :

1. استفاده از غذاهایی که غنی از آهن می باشند.2. فاده از منابع غذایی حاوی ویتامین در هر وعده غذایی ، جهت جذب بهتر آهن ( مثل پرتقال، گریپ فروت، کوجه فرنگی، کلم، توت فرنگی، فلفل سبزو لیمو ترش)
3. اندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی .
4. پرهیز از مصرف چای و قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا
5. برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست
6. تصحیح عادات غذائی غلط ( مثل مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک ، یخ )
7. مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه جهت پیش گیری به موقع و یا بهبود کم خونی
8. استفاده از نان هایی که از خمیر ورآمده تهیه شده اند
9. استفاده از خشکبار مثل توت خشک ، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خونی از آهن هستند.
10. استفاده ازغلات و حبوبات جوانه زده .
11. شست وشو و ضد عفونی کردن سبزی هایی که استفاده می کنید.
12. شستن کامل دست ها با آب و صابون ، قبل از تهیه مصرف غذا و پس ازهر باراجابت مزاج .
13. مصرف روزانه یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار.
14. مصرف قطره آهن هم زمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان 2 سالگی در کودکان .

ببخشید علایم کم خونی چیه؟

احساس ضعف عمومي و احساس سرگيجه پس از بلند شدن از تخت خواب
سرد بودن انگشتان دست يا پا
تنگي نفس
رنگ پريده بودن پوست
علاقه به خوردن چيزهاي يخي و خنك ( ماست و بستني و ... )
علاقه به خوردن چيزهاي عجيب غريب كه خوراكي نيستند ( گياهان و درتان پارك ؛ ميز و صندلي و دوستان و آشنايان و ... )

[
علاقه به خوردن چيزهاي عجيب غريب كه خوراكي نيستند ( گياهان و درتان پارك ؛ ميز و صندلي و دوستان و آشنايان و ... )[/QUOTE]

یعنی علاقه دارن دوستان وآشنایان رو بخورن؟:18: