چگونگی پیدایش جام‌جهانی فوتبال
نوزدهمین دوره رقابتهای فوتبال جام جهانی در حالی از روز جمعه به میزبانی آفریقای جنوبی آغاز خواهد شد که در هجده دوره گذشته تیم ملی فوتبال برزیل با کسب عنوان پنج قهرمانی و بردن جام طلای "ژول ریمه" در بین کشورهای عضو فیفا رکورددار است.
به گزارش خبرنگار مهر، ژول ریمه که متولد 24 اکتبر 1871 در ناحیه «توله‌اوت مون» فرانسه است، با همکاری هانری دلونای که مسابقات جام ملتهای اروپا را در سال 1960 بنیانگزاری کرد، پس از اینکه در سال 1919 به ریاست فدراسیون فوتبال فرانسه رسید، 11 سال تمام ایده راه اندازی جام جهانی را پیگیری کرد تا سرانجام با کمک دولت فرانسه موفق به اجرایی کردن این ایده شد.
" ریمه " در دهه سوم قرن بیستم پس از " گورین " فرانسوی و "برلی وولفال" انگلیسی، سومین فردی بود که ریاست فدراسیون بین‌المللی فوتبال را برعهده گرفت و در اندیشه خلق جام جهانی به نقاط مختلف جهان سفر کرد اما در اروپا بویژه در بریتانیا نتوانست طرفدارانی پیدا کند. البته بعضی از کشورهای این قاره مانند ایتالیا، اسپانیا، پرتغال و یوگسلاوی و برزیل، آرژانتین، اروگوئه و شیلی از آمریکای جنوبی هواداران این طرح شدند اما در کنگره فوتبال در سال 1928 که به مناسبت برگزاری بازی‌های المپیک آمستردام برگزار شد، وی توانست با رای‌های موافق کشورهای آمریکای جنوبی طرح برگزاری جام جهانی فوتبال را به تصویب برساند.
در آن زمان انگلیسی‌ها خود را از فوتبال تازه پاگرفته جدا کرده بودند و کشورهای اروپای شمالی هم میانه خوبی با ژول ریمه و افکارش نداشتند اما سومین رئیس فیفا توانست پس از گذشت هشت سال ایده ای که در کنفرانس آنتورپ در سال 1920 مطرح کرده بود، را در رأی‌گیری فدراسیون جهانی فوتبال با 26 رای موافق و 5 کشور دانمارک، فنلاند، نروژ، سوئد و استونی به عنوان مخالف، به نتیجه و سرانجام برساند.
در 8 سپتامبر 1928 در کنفرانس زوریخ در سوئیس پس از این رای‌گیری موافقت شد که جام جهانی هر 4 سال یکبار برگزار شود و اعضای فیفا تصمیم گرفتند نخستین دوره آن در سال 1930 انجام شود. البته اعضای فیفا برای انتخاب اولین میزبان جام جهانی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شدند اما ژول ریمه با درایت خود اروگوئه که در رشته فوتبال دو المپیک 1924 و 1928 قهرمان شده بود، را برای میزبانی در نظر گرفت که این مسئله در کنگره فیفا در شهر بارسلونای اسپانیا به تاریخ 18 ماه مه سال 1929 اروگوئه رسماً میزبانی جام جهانی را پذیرفت.
ضمن اینکه مشکلات برپایی اولین دوره به همین جا ختم نشده زیرا زد وبندهای سیاسی مانع رشد مسابقات نوپا شد. تحریم چند عضو اروپایی، از جمله تمام 4 اتحادیه فوتبال بریتانیا، تعداد شرکت کنندگان اولین دوره را به 13 تیم کاهش داد که این تعداد نه تنها کافی نبود، بلکه حتی برای شکل‌گیری چهار گروه 4 تیمی نیز کفایت نمی‌کرد. از طرفی مسافرت اروپایی‌ها به اروگوئه مشکلات فراوانی برای آنها به همراه داشت، به طوریکه تیم رومانی سه هفته طول کشید تا در رقابت‌ها حاضر شود.
در این بین اساسی‌ترین مشکل اروگوئه نداشتن ورزشگاهی مناسب برای انجام دیدارها بود. مقامات اروگوئه فقط هشت ماه وقت داشتند تا ورزشگاهی عظیم در شهر مونته ویدئو پایتخت اروگوئه بنا کنند اما در عزمی ملی و تلاشی شبانه روزی این ورزشگاه بزرگ آماده میزبانی نخستین فینال مهمترین تورنمنت فوتبالی جهان شد.
پیش از شروع اولین دوره جام جهانی، کشورهای عضو فیفا به رهبری ژول ریمه، رئیس فیفا تصمیم گرفتند که جامی به عنوان یادبود تهیه و به قهرمان اهدا کنند، از این رو «آبل لافلور» فرانسوی مجسمه ای به ارتفاع 12 اینچ و وزن 8 پوند (480/3 کیلوگرم) از طلای جامد بدین منظور ساخت و طبق توافق اعضای فیفا تصمیم گرفته شد، هر تیمی که سه بار فاتح آن شود، مالک همیشگی جام شود.
تا سال 1956 این جام طلایی عنوان خاصی نداشت اما در این سال در مراسم تجلیل از ژول ریمه جام را به نام وی خواندند و از این تاریخ جام «ژول ریمه» نام گرفت. اروگوئه در سال‌های 1930 و 1950، ایتالیا در سال‌های 1934 و 1938 قهرمان جام جهانی شدند ولی برزیل که دو بار پیاپی در سال‌های 1958 و 1962 قهرمان جهان شده بود با قهرمانی در جام جهانی 1970 برای همیشه مالک جام ژول ریمه شد.
با پایان گرفتن افسانه ژول ریمه، مقامات فدراسیون جهانی فوتبال تصمیم گرفتند که جام دیگری را جایگزین آن کنند. از این رو در تاریخ 5 آوریل 1971، یک ایتالیایی به نام «سیلویو گازاینگا» طرحی جدید به فیفا ارائه کرد که این طرح مورد تایید مقامات فیفا قرار گرفت و کارگاه طلاسازی به نام «برتونی» با دریافت یک میلیون فرانک سوئیس، مجسمه ای از طلا به ارتفاع 15 اینچ و وزن 11 پوند (785/4 کیلوگرم) از طلای جامد ساخت.
برخلاف جام ژول ریمه، قانون برای این جام مالکیت آن پس از کسب سه عنوان قهرمانی برداشته شد تا هیچ کشوری برای همیشه این جام را پیش خود نگاه نخواهد داشت، بلکه قهرمانان جام جهانی تنها یک کپی از آن را برای یادبود در اختیار خواهند گرفت.
به هرحال تاکنون از عمر جام جهانی فوتبال، 18 دوره می گذرد و برزیل با فتح 5 دوره آن رکورددار است. ایتالیا 4 قهرمانی، آلمان 3 قهرمانی، آرژانتین و اروگوئه 2 قهرمانی، فرانسه و انگلستان هم یک قهرمانی در این مسابقات کسب کرده اند.
همچنین تا کنون 15 کشورمیزبان باشکوه‌ترین مسابقات دنیای فوتبال بوده‌اند که مکزیک، ایتالیا و فرانسه هر یک دو بار و ژاپن و کره‌جنوبی به طور مشترک و کشورهای اروگوئه، برزیل، سوئد، آلمان، سوئیس، شیلی، انگلستان، آرژانتین، اسپانیا، آمریکا هر کدام یک بار میزبان جام این جام پربیننده بوده اند.
نوزدهمین دوره رقابتهای فوتبال جام جهانی از روز 21 خردادماه با حضور 32 دو تیم در چهار شهر آفریقای جنوبی آغاز خواهد شد و روز 20 تیرماه با شناخت قهرمان به کار خود پایان خواهد داد.
