دنياي مجازي در تسخير مورچگان ديجيتال
بزودي دنياي مجازي و كاربران آن شاهد رفت‌و‌آمد مورچه‌هاي ديجيتال در رايانه‌ها خواهند بود كه برخلاف كرم‌ها و ويروس‌هاي خرابكار، حضورشان جاي نگراني ندارد و فناوري نوين آنها را براي كمك به ما اعزام كرده است.
هوش مورچگان يا مورچه‌هاي ديجيتال عنوان ريزبرنامه‌هايي است كه اكنون و به همت محققان بر اساس رفتار واقعي مورچگان و با هدف تامين امنيت رايانه‌ها مدل‌سازي شده است و از قرار معلوم اين ريزبرنامه‌هاي سرگردان در هيئت مأموران امنيتي با پرسه‌زدن در رايانه‌ها و بخش‌هاي مختلف آن به كار تفحص و شناسايي مهاجمان و مزاحمان امنيت و سلامت دنياي مجازي يا همان كرم‌ها و ويروس‌هاي رايانه‌اي مي‌پردازند.
دانشمنداني از دانشگاه ويك فارست و آزمايشگاه ملي پاسيفيك موفق به خلق ارتشي از مورچه‌هاي ديجيتال شده‌اند كه با تمام قوا و همراه با افسران ارشد، گروهبانان ديجيتال و نگهبانان و ديده‌وران خود در اعماق رايانه‌ها به كار جستجوي ويروس‌ها، كرم‌ها و ساير افزارهاي مضر مي‌پردازند. دانشمندان معتقدند اين نرم‌افزار آنتي‌ويروس جديد مي‌تواند ضمن آزاد گذاشتن دسترسي سخت‌افزار، حفاظت بهتري را براي رايانه ايجاد كند.
در همين رابطه، ارن فالپ دانشيار علوم رايانه دانشگاه ويك فارست كه سهم بسزايي در توسعه فناوري ريزبرنامه‌هاي جستجوگر هوشمند موسوم به مورچه‌هاي ديجيتال داشته، درباره اين ايده فناورانه ضدويروسي خاطرنشان مي‌سازد كه اين مورچه‌ها در واقع براي پي بردن به موردي بسيار اساسي و پايه همچون نرخ و سرعت اتصال استفاده مي‌شوند؛ اما در ادامه و با بهره‌برداري واحد پردازش مركزي رايانه و ديگر عناصر درگير با آن، كار جمع‌آوري شواهدي كه ما را به آلودگي خاصي يا تهديدي امنيتي رهنمون مي‌شوند نيز در دستور كار اين ريزبرنامه‌ها قرار مي‌گيرد.
هريك از اين مورچه‌هاي منفرد همچون همتايان زيستي واقعي خود خيلي زرنگ و باهوش نيستند. اما مواردي نظير سرعت برقراري اتصال، بهره‌برداري سي‌پي‌يو يا يكي از تقريبا 60 مورد جزييات فني ديگر رايانه همان چيزي است كه تمام و كمال از سوي اين جانوران مجازي احساس شده و مورد دقت و مراقبت لازم قرار مي‌گيرد.
در حقيقت اساس مكانيسم عملكرد اين مورچه‌هاي مجازي بر پايه همان ساز و كاري شكل گرفته كه در عالم طبيعت و در دنياي مورچگان در جريان است. به عبارتي همان‌طور كه مورچه‌ها در مواجهه با موردي غيرعادي مقداري از ماده شيميايي فرمون را از خود در موضع مربوطه برجاي مي‌گذارند تا علامت و هشداري براي سايرين باشد، در عالم مجازي نيز زماني كه مورچه‌اي چيزي غيرعادي را رديابي و كشف مي‌كند، از خود فرمون ديجيتال برجاي مي‌گذارد كه در واقع مصداق حس ديجيتال ظريفي است كه وجود موردي غيرعادي در آن موضع را اعلام مي‌كند و همچنين به ساير مورچه‌ها نيز مي‌گويد كه بايد مورد مربوطه را بازديد و كنترل كنند.
به گفته محققان، اين مورچگان ديجيتال، هرگونه فعاليت مشكوك را به مورچه‌هاي قراول و نگهبان گزارش مي‌كنند كه همين مكانيسم ديده‌باني و گزارش در حقيقت برنامه‌اي طراحي شده براي ديده‌باني و مراقبت كامل مجموعه‌اي از رايانه‌هاي متصل به شبكه است.
در اين ميان و با حفظ سلسله‌مراتب، وظيفه مورچه‌هاي نگهبان طبقه‌بندي و مرتب‌‌سازي تمامي داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوري شده از سوي مورچه‌هاي ديگر مي‌باشد و در صورت مشكوك‌بودن اطلاعات واصله، مراتب را با انتقال دادن به يك مورچه گروهبان گزارش مي‌كنند. در اين مرحله مورچه گروهبان زنگ خطر و آماده‌باش را براي ناظري انساني كه مي‌تواند از عهده مشكل مربوطه برآيد به صدا درمي‌آورد.
اما نكته جالب توجه و تدبيري كه از سوي محققان در اين برنامه پايش رايانه‌اي مورچه‌اي پيش‌بيني شده، سياست پاداش و مجازاتي است كه در طبيعت و در جامعه مورچگان وجود دارد، به نحوي كه مورچه‌هاي نگهبان و گروهبان به مورچه‌هاي كارگر براي يافتن مشكلات موجود پاداش خدمت مي‌دهند.
به عبارتي اگر مورچه كارگري نتواند به حد كفايت مشكلات را پيدا كند يك مورچه مرده به حساب مي‌آيد و از دور خارج مي‌شود؛ البته برنامه همواره تعداد حداقلي از اين مورچه‌ها را حفظ مي‌كند و اصطلاحا دست خود را خالي نمي‌گذارد.
از سوي ديگر، اگر نوع بخصوصي از مورچه‌ها حجم قابل ملاحظه‌اي از مشكلات را پيدا كنند، شمار بيشتري از آنها براي كنترل و نظارت مشكل مربوطه به‌عنوان قواي كمكي اعزام مي‌شوند؛ به اين ترتيب به خدمات سودمند گروه مزبور پاداش داده مي‌شود.
به گفته محققان، اين نظام كامل ضد ويروس رايانه‌اي به طور كامل از روي يك كلوني طبيعي مورچگان مدل‌سازي و الگوبرداري شده و در ساختار تشكيلاتي خود از مفهوم هوش گروهي براي يافتن و تشخيص مشكلات بهره مي‌برد.
در حقيقت اين همان نظام تشكيلات اجتماعي مبتني بر غريزه و ذكاوت جمعي است كه در گونه‌هاي مختلف جانوري به اشكال مختلف زندگي اجتماعي گروهي، دسته‌اي و كپه‌اي مشاهده مي‌شود و راهبردهاي دفاعي و تهاجمي چنين گونه‌هايي نيز بر بنياد همين ساختار جمعي بنا شده است؛ به نحوي كه در نظام‌هاي اجتماعي مورچگان و زنبورهاي عسل براي تمامي اعضاي جامعه كار و وظايفي تعريف شده و كار و هوشياري وظيفه هميشگي است و از همين رو چنين ساختارهاي متشكل جمعي در مواجهه با بلايا و بروز مشكلات بزرگ به واسطه گوش به زنگ بودن تمام اعضا از قابليت انعطاف‌پذيري و تصميم‌گيري‌هاي كلي و سريع برخوردارند.
در دنياي مجازي نيز لطف به‌كارگيري مورچه‌هاي ديجيتال به جاي برنامه‌هاي آنتي‌ويروس سنتي و رايج را بايد به حساب انعطاف‌پذيري بالاي مورچه‌هاي ديجيتال گذاشت. نرم‌افزارهاي آنتي‌ويروس سنتي كه در حال حاضر استفاده مي‌شوند معمولا كار پايش و تجسس را به شكل دائمي يا بر اساس يك جدول زماني وضع شده انجام مي‌دهند. اين در حالي است كه به‌رغم موثر و كارآمد بودن كنترل و تجسس دائمي براي تهديدات، چنين فرآيندي حجم زيادي از منابع رايانه‌اي را درگير مي‌كند؛ منابعي كه در واقع بهتر است به جاي درگير شدن در اين فرآيند به مصرف انجام كاري در جاي ديگر برسند.
به اعتقاد كارشناسان هرچند فرآيند اسكن يا تجسس آنتي‌ويروس‌ها در اوقات معين و معمولا در شب‌ها، موجب مصرف بهينه رايانه مي‌شود، اما در عوض يك رايانه را در معرض آسيب‌پذيري بيشتري قرار مي‌دهد.
به گفته طراحان برنامه آنتي‌ويروس مورچه‌هاي ديجيتال، از آنجا كه تعداد مورچه‌ها به موازات تعداد مشكلاتي كه پيدا مي‌شوند افزايش و كاهش مي‌يابند، راهكار مناسبي براي آزاد گذاشتن سخت‌افزار رايانه مهيا مي‌كند، طوري كه وقتي حمله و تهاجمي در حال وقوع نيست، سخت‌افزار رايانه آزاد است تا به اجراي محاسبات خود بپردازد.
به‌همين ترتيب در صورتي كه تهاجمي صورت گيرد، مورچه‌هاي بيشتري مي‌توانند بسرعت ايجاد شوند تا با نيروي كافي از عهده حمله برآيند.
محققان در فرآيند طراحي و ساخت برنامه آنتي‌ويروس مورچه‌هاي ديجيتال ابتدا به خلق 4مورچه ديجيتال از ميان 64 نوع كه نهايتا مد نظرشان بود مبادرت كردند. در مرحله بعد و به منظور آزمايش كارايي و تاثيربخشي اين ويروس‌كش‌هاي هوشيار، بانكي از رايانه‌ها را مهياي كار كردند و سپس سه ويروس از گونه كرم‌ها را به داخل اين رايانه‌هاي لينوكس‌محور مملو از مورچه رها ساختند.
نتايج عملكرد نشان داد چهار مورچه ديجيتال حاضر در اين رايانه‌ها كه پيش از اين هيچ ويروسي را ملاقات نكرده بودند، در عين حال موفق به شناسايي و تعيين هويت اين ويروس‌ها شدند و تنها از طريق كنترل و مراقبت 4 جنبه بسيار ويژه رايانه‌ها به اين مهم دست يافتند.
فناوري ريزبرنامه‌هاي تجسسي رايانه‌اي و در راس آنها برنامه آنتي‌ويروسي مورچه‌هاي ديجيتال در حالي براي محافظت بهتر و بيشتر امنيت رايانه‌ها و شبكه مطرح مي‌شود كه تاكنون نرم‌افزارهاي آنتي‌ويروس رايج و سنتي به‌رغم كارايي‌هاي متفاوت و بعضا سودمند خود درخصوص موارد مهمي از جمله كارايي نرخ سرعت اتصال و درگير نكردن سخت‌افزار و درايوهاي سخت رايانه در حين فرآيند تجسس و حذف و پاكسازي نتوانسته‌اند خود را كارآمد نشان دهند بنابراين و در مقام مقايسه، قابليت‌هاي انعطاف‌پذيري فناوري آنتي‌ويروس ابتكاري محققان از آزادي بيشتر سخت‌افزار و كاهش آسيب‌پذيري رايانه‌ها خبر مي‌دهد و از همه مهم‌تر سهولت دسترسي و سرعت بالاي اتصال به شبكه را براي كاربران مهيا خواهد كرد.
