نگاهی به خدمات ارائه شده در پورتال iran.ir
بازار دیجیتال- درگاه خدمات الکترونیکی با آدرس را شاید بتوان تنها تلاش انسجام یافته دولتی برای تجمیع سرویس‌های الکترونیکی عنوان کرد.
این سایت در جریان موج پورتال‌سازی و پورتال‌محوری توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد شد و قرار بود در اندک زمانی انبوهی از خدمات دولت الکترونیکی را راه‌اندازی کند، اما اینک بعد از گذشت دو سال تعداد سرویس‌هایی که توسط این وزارتخانه راه‌اندازی شده و می‌توان به واقع نام آنها را سرویس گذاشت از تعداد انگشتان یک دست فراتر نمی‌رود، ضمن اینکه سرویس‌های ارائه شده نیز اغلب در حوزه ارائه اطلاعات (و نه فرم‌های انجام خدمات) است.
تعریف سرویس
فقدان تعریف جامعی از سرویس یا خدمات باعث شده که مسوولان این سایت همان راهی را بروند که پیش از این بسیاری از مراکز دولتی در هنگام ارائه خدمات الکترونیکی نیز از آن مسیر رفته‌اند.
به عنوان مثال کم و بیش همه ما دیده‌ایم که بسیاری از بانک‌های دولتی هر نوع ارائه اطلاعات به مشتریان را یک سرویس به حساب می‌آورند و در مجموع تعداد سرویس‌های بانکداری الکترونیک خود را بالا نشان می‌دهند.
درگاه خدمات الکترونیکی ایران نیز با استناد به همین روش تلاش کرده که ارائه اطلاعات (و انجام یک عمل) را به شکل یک سرویس الکترونیکی به حساب آورد. از این رو شاهد آن هستیم که قرار دادن لیست بانک تجارت یا شعب بانک سپه یا لیست و آدرس سازمان‌های بازنشستگی هر کدام به عنوان یک سرویس محسوب شده است.
سرویس‌های فعلی
آیا دسترسی به آدرس دفاتر خدمات ارتباطی می‌تواند یک سرویس برای درگاه خدمات الکترونیکی ایران محسوب شود یا مثلا فراهم کردن مسیری برای ارائه درخواست در این دفاتر از طریق این سایت؟ پرداخت قبوض آب و برق و تلفن نیز موضوع دیگری در همین راستا است. در حالی که تقریبا تمامی بانک‌ها این امکان را به کاربرانشان می‌دهند، درگاه خدمات الکترونیکی ایران نیز آن را به صورت یک سرویس خود عرضه کرده است. به جز این سنجش سرعت اینترنت، اعلام نتایج آزمون تحصیلات تکمیلی، نتایج آزمون وکلا و دریافت کدپستی نیز از دیگر سرویس‌های عرضه شده در این درگاه است.
به جز این درگاه خدمات الکترونیکی انبوهی از اخبار دیگر سایت‌ها را نیز به صورت کپی در معرض دید کاربرانش قرار می‌دهد، اخباری که به راحتی از مسیرهای دیگر راحت‌تر در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
چه کار نمی‌توان کرد
درگاه جامع خدمات الکترونیکی قرار بوده نقطه مرکزی سرویس‌های خدمات دولت الکترونیکی در ایران باشد، اما نه تنها در این زمینه موفقیتی نداشته، بلکه با پراکندگی اطلاعاتی عملا کاربران فعلی را نیز دچار سردرگمی می‌کند.
از طریق این درگاه نمی‌توان درخواست یا موضوعی را در یک دستگاه دولتی پیگیری کرد. مثلا نمی‌توان تقاضای تعویض شناسنامه، گذرنامه،گواهینامه، درخواست مجوزهای گوناگون و بسیاری از خدماتی از این دست را ارائه داد، لذا نتایج آن از یک 118 مکتوب به ندرت فراتر می‌رود.
نکته جالب‌تر آنکه این درگاه که توسط وزارت ارتباطات راه‌اندازی شده حتی سرویس‌های موثری از درون این وزارتخانه را نیز در اختیار کاربران قرار نمی‌دهد، هر چند به گفته علی اصغر انصاری بین دو تا سه ماه آینده قرار است حدود پنجاه سرویس از این درگاه ارائه شود. در حالی که بر اساس تبصره 13 قانون بودجه سال 86 همه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیر دولتی موظف به ارائه خدمات خود از طریق فضای الکترونیکی شده‌اند، اما به نظر می‌رسد که موضوع ارائه سرویس با ساده‌انگاری در حد گزارش یا ارائه خلاصه اطلاعات تقلیل پیدا کرده است.
