از ويندوز خسته شديد؟ مي‌توان بهتر كار و زندگي كرد، آن هم بدون ويندوز و با جايگزيني كه سرآمد سيستم‌عامل‌هاي ديگر است.در آغاز كار رايانه‌ها، كاربران آنها مي‌بايست با زبان ماشين آشنايي كاملي مي‌داشتند تا بتوانند با يك رايانه كه شكل آن با انواع امروزي بسيار متفاوت بود، كار كنند. زبان ماشين چيزي است مانند كارت‌هايي كه چند سال پيش به صورت نواري وارد دستگاه‌ها مي‌شد.اين كار هم به اين دليل بود كه انسان با سخت‌افزار كه همان قطعات الكترونيكي رايانه هستند، نمي‌تواند براحتي ارتباط برقرار كند؛ چراكه اصولا رايانه فقط زبان ماشين مي‌داند و نه چيز ديگري.
كم‌كم با گسترش كاربري رايانه‌ها براي مشاغل بزرگ، سازندگان به فكر برقراري ارتباط راحت‌تر ميان انسان و رايانه افتادند و همين امر باعث شد با استفاده از زبان‌هاي برنامه‌نويسي نزديك با زبان ماشين شروع به طراحي واسطي براي اين امر كردند و بالاخره واسطي به نام سيستم‌عامل (Operating System) پا به عرصه فناوري گذاشت. به زبان ساده مي‌توان گفت سيستم‌عامل رابط انسان است با سخت‌افزار.
با نگاهي كلي چند سيستم‌عامل قدرتمند خواهيد ديد كه چيزي مانند ويندوز، جايي در ميان بزرگان و اهل فن ندارد.
يكي از قدرتمندترين و زيربنايي‌ترين سيستم‌عامل‌هاي امروزي يونيكس است. يونيكس، سيستم‌عاملي است كه اواخر دهه 60 ميلادي به دست گروهي از كاركنان AT&T (سازمان تلگراف و تلفن آمريكا) در لابراتوار بل (Bell) متولد شد. سيستم‌هاي يونيكس امروزي به انواع گوناگوني تقسيم مي‌شوند كه در طول سال‌ها توسط خود AT&T و بسياري از شركت‌ها و گروه‌ها در سراسر جهان گسترش يافته‌‌اند.
از سال 2007، يك كنسرسيوم استانداردهاي صنعتي به نام The Open Group صاحب نام تجاري UNIX است. امروزه يونيكس چيزي بيشتر از يك سيستم‌عامل شده است؛ يعني چيزي در حد يك استاندارد.
سيستم‌هايي كه به طور كامل همسان و مبتني بر قوانين Single Unix Specification هستند، مجاز به استفاده از اين نام تجاري شناخته مي‌شوند و بقيه سيستم‌ها در طبقه‌بندي شبه‌يونيكس (Unix-like) جايدهي مي‌شوند.
در دهه‌هاي 70 و اوايل 80، تاثير يونيكس در محافل دانشگاهي موجب خيزش بزرگي از آن در گرايش‌هاي تجاري نيز شد كه از مهم‌ترين آنان مي‌توان به نسخه‌هايي چون Solaris از شركت Sun Microsystems و يا UX HP و حتي IBM AIX اشاره كرد كه از سيستم‌هاي تاييد شده و كلاسيك يونيكس به شمار مي‌روند و علاوه بر سيستم‌هاي تاييد شده يونيكس مانند Apple Mac OSX، سيستم‌هاي شبه‌يونيكس هم بسيار پرطرفدار هستند كه از جمله آنها مي‌توان به سيستم‌عامل‌هاي معروفي چون Linux ها يا BSD ها اشاره كرد.
گاهي اوقات يونيكس سنتي ممكن است به منظور توضيح و تفسير يكي از نسخه‌هاي يونيكس و يا سيستم عامل هايي كه يكي از ويژگي‌هاي Unix 7Version يا 5 Unix System را دارند، مورد استفاده قرار گيرند. خوب است بدانيد ساختمان يونيكس بر پايه زبان برنامه‌نويسيc بنا نهاده شده است.
لينوكس
لينوكس نه يك سيستم‌عامل كامل بلكه نام هسته سيستم‌عامل است و به طور كلي مي‌توان گفت اين نامي است كه به سيستم‌عامل‌هاي شبه‌يونيكس كه براساس هسته لينوكس هستند، اطلاق مي‌شود و فراموش نكنيد كه هسته سيستم‌عامل يعني اصلي‌ترين بخش آن.
اين سيستم‌عامل نماد و سرآمد سيستم‌هاي متن باز است و تمامي وجوه آن بر اساس استانداردهاي گنو GNU ساخته شده است. از طرفي اين سيستم، منبعي براي نرم‌افزارهاي رايگان نيز است و نسخه‌هاي سرور و كلاينت آن اغلب رايگان است و تنها در موارد بسيار خاص كه براي كارهاي موردي تهيه شده است، رايگان نيست؛ اما استفاده از آن لذت استفاده از يك سيستم‌عامل امن و پايدار و رايگان را برايتان فراهم خواهد كرد.
اين سيستم‌عامل با انواع سخت‌افزارها نيز سازگار بوده و مي‌توان آن را روي ساده‌ترين رايانه‌ها نيز نصب كرد و نياز چنداني به سخت‌افزارهاي قدرتمند ندارد. لينوكس گسترش عرضه خود روي رايانه‌هاي روميزي، سرور، همراه و حتي موبايل را مديون نسخه محبوب ابونتو (Ubuntu) است.
ابونتو براساس نسخه دبيان بنا نهاده شده است. از نكات مهم و جذاب آن مي‌توان به موارد زير اشاره كرد. آساني مراحل نصب، زيبايي مراحل گرافيكي، پشتيباني اينترنتي قدرتمند و گسترده. البته اين سيستم‌عامل هم بي‌عيب نيست و هنوز براي كاربران معمولي مناسب نيست.
لينوكس در حقيقت يك پروژه دانشگاهي بود كه لينوس تروالدز آن را آغاز كرد و با درخواست همكاري او از همه، در مدت كوتاهي يك سورس 500 خطي به يك سيستم‌عامل قدرتمند و به بنياد لينوكس تبديل شد كه امروزه در جاي خود بي‌رقيب است. نسخه‌هاي اصلي و كاربردي لينوكس را با نام‌هاي Debian، Novell OpenSuse IBM ، RedHat Linux،RedHat Fedora Core، Ubuntu، Sun Microsystems OpenSolaris، Xandros، Arch Linux وCentOS Enterprise Linux مي‌توانيد بيابيد .
سولاريس چيست؟
سولاريس، يكي ديگر از فرزندان خانواده يونيكس است. سيستم‌عامل‌هاي Solaris وOpenSolaris با وجود تفاوت‌هاي فراوان، هر دو از محصولات شركت Sun Microsystems و بر پايه يونيكس هستند. اين سيستم‌عامل به عنوان يكي از مقياس‌پذيرترين (قابل حجيم شدن) سيستم‌عامل‌هاست، بخصوص در SPARC.
اين خاصيت اين امكان را به سيستم‌عامل مي‌دهد تا براساس نياز و بدون محدوديت حجم پردازش‌ها و ورودي و خروجي‌ها را گسترش دهد، بدون آن كه دچار اختلال شود. براي درك بهتر اين خاصيت، ويندوزي را تصور كنيد كه چند برنامه را مي‌خواهد با هم اجرا كند، زياد منتظر جواب نباشد ويندوز هنگ كرده است...
نسخه‌اي كه تمام كاستي‌هاي يك سيستم‌عامل را كنار گذاشته و جاي آن را قابليت‌هاي زيبا و مثال‌زدني پركرده است، سيستم‌عامل مك ايكس محصول شركت اپل مكينتاش استسولاريس نيز از جمله سيستم‌عامل‌هايي است كه داراي لايسنس Single Unix Specification هستند و به همين دليل از نسخه‌هاي يونيكس به حساب مي‌آيد. OpenSolaris نيز يك نمونه لينوكسي اين سيستم‌عامل است كه كار سرورهاي كوچك را بسيار قدرتمند انجام مي‌دهد؛ اما اين ويرايش نيز به درد كاربران خانگي نمي‌خورد.
نسخه 10 سيستم‌عامل Solaris آخرين نسخه ارائه شده توسط شركت SUN است كه البته نياز شديدي به كاربرپسند شدن دارد. اين نسخه، نمونه كاملي از يك سيستم‌عامل پايدار است.
BSD
اين كلمه مخفف Berkeley Software Distribution است. اين سيستم‌عامل، توليد گروه تحقيقات سيستم‌هاي كامپيوتري دانشگاه بركلي كاليفرنياست. امروزه نام BSD، معمولا به سيستم‌عامل‌هاي برگرفته شده از آن اتلاق مي‌شود. FreeBSD، NetBSD و OpenBSD نمونه‌اي از معروف‌ترين اعضاي اين خانواده هستند.
اين سيستم‌عامل به دليل توانمندي در اداره امنيت و مديريت مستقل برنامه‌ها از هسته سيستم‌عامل قابليت مقاومت در برابر حملات و نقايص منطقي، به عنوان يكي از بهترين گزينه‌ها براي مديران شبكه‌هاي پركاربر مطرح است.
در كاربردي بودن اين نسخه از يونيكس همين بس كه بدانيد شركت ياهو براي مديريت سايت yahoo.com از نسخه FreeBSD استفاده مي‌كند.
سيبي به زيبايي Mac OS X
نسخه‌اي كه تمام كاستي‌هاي يك سيستم‌عامل را كنار گذاشته و جاي آن را قابليت‌هاي زيبا و مثال‌زدني پر كرده است، سيستم‌عامل مك ايكس، محصول شركت اپل مكينتاش است.
مك به عنوان اولين سيستم‌عامل گرافيكي، خاطره‌اي زيبا را در ذهن كاربران زنده مي‌كند و يادآوري اين براي دوستداران ويندوز لازم است كه بيل گيتس، موسس شركت مايكروسافت در سال1983، در كنفرانس بين‌المللي شركت Apple گفت: به نظر من، تنها كامپيوترهايي كه تمام استانداردهاي ممكن را دارند، كامپيوترهاي توليد شده توسط شركت Apple هستند.
OSX سيستم‌عاملي است كه طراحي آن را شركت Apple به پايان رسانده و چند سالي است كه در تمام انواع كامپيوترهاي توليد اين شركت مورد استفاده قرار گرفته است. اين نسخه از مك بعد از نسخه 9 آن عرضه شد.
كاربردي بودن اين سيستم‌عامل را مي‌توانيد از كاربران اين سيستم‌ها جويا شويد. نوع نگرش كاربراني كه اپل را جزيي از خانواده خود مي‌دانند، گوياي بي‌نظير بودن اين سيستم‌عامل است.
حرف X در نام اين نسخه بيانگر عدد 10 در اعداد رومي است و از طرفي مجهول بودن هويت آن را مي‌رساند؛ چراكه هويت آن با انواع قبلي اين سيستم‌عامل كاملا متفاوت است. اين سيستم‌عامل بر پايه فناوري ابداعي شركت سابق مديرعامل اپل يعني استيو جابز است.
نام آن شركت next بود و بعدها توسط اپل خريداري شد. Nextstep فناوري اين شركت بود كه در واقع امروزه به عنوان هسته سيستم‌عامل مك به كار مي‌رود، اين فناوري يك سيستم‌عامل شي‌ءگرا را اجرايي كرده است.
Mac OS X بر پايه هسته تركيبي بنا شده و قسمت‌هاي مشخصي از سيستم‌عامل‌هاي FreeBSD و NetBSD در آن به كار رفته است. آخرين نسخه بارگزاري شده اين سيستم‌عامل نسخه 7، 5، 10 است كه به علت سازگاري با پردازشگرهاي اينتل توانسته است امكان نصب ساير سيستم‌عامل‌ها را روي سخت‌افزارهاي اپل فراهم كند. اين نسخه از سيستم‌عامل داراي گواهينامه 03 UNIX است بنابراين از نسخه‌هاي مستقيم يونيكس محسوب مي‌شود.
نوع سرور اين سيستم‌عامل نيز همگام با نسخه كلاينت آن چندسالي است كه با نام‌هاي خاص خود وارد بازار شده است. اين سيستم‌عامل‌ها با نام‌هاي Tiger و Leopard به بازار عرضه شده‌اند.
به‌روزرساني اين سيستم‌عامل‌ها روي سيستم‌هاي خود اين شركت رايگان است و تقريبا هر 2 ماه نسخه جديد آن را مي‌توانيد به آساني دريافت و نصب كنيد. همچنين اين سيستم‌عامل در نسخه نهايي خود كاملا با زبان فارسي سازگار و هماهنگ است و براي تمام كارها نيز نرم‌افزارهاي رايگان زيادي دارد كه مي‌توانيد استفاده كنيد.
اين سيستم‌عامل در نسخه‌هاي مختلفي براي آيفون، آي‌پاد و اپل تي‌وي عرضه شده است و نسخه ديگر آن نيز قرار است اوايل پاييز ارائه شود.
با وجود سيستم‌عامل‌هايي اينچنين قدرتمند و رايگان، جايي براي ويندوز ناامن و ناپايدار باقي نمي‌ماند.
سعيد نوري‌آزاد
