تاریخچه لینوکس

“ابتدا تو را ناديده ميگيرند، سپس مسخره ات ميكنند و بعد با تو می جنگند. ولی در نهايت پيروزی از آن توست” گاندی

در سال 1991 در حالی كه جنگ سرد رو به پايان ميرفت و صلح در افقها هويدا ميشد، در دنيای كامپيوتر، آينده بسيار روشنی ديده ميشد. با وجود قدرت سخت افزارهای جديد، محدوديت های كامپيوترها رو به پايان ميرفت. ولی هنوز چيزی كم بود...

و اين چيزی نبود جز فقدانی عميق در حيطه سيستم های عامل.

داس، امپراطوری كامپيوترهای شخصی را در دست داشت. سيستم عامل بی استخوانی كه با قيمت 50000 دلار از يك هكر سياتلی توسط بيل گيتز (Bill Gates) خريداری شده بود و با يك استراتژی تجاری هوشمند، به تمام گوشه های جهان رخنه كرده بود. كاربران PC انتخاب ديگری نداشتند. كامپيوترهای اپل مكينتاش بهتر بودند. ولی قيمتهای نجومی، آنها را از دسترس اكثر افراد خارج می ساخت.

خيمه گاه ديگر دنيای كامپيوترها، دنيای يونيكس بود. ولی يونيكس به خودی خود بسيار گرانقيمت بود. آنقدر گرانقيمت كه كاربران كامپيوترهای شخصی جرات نزديك شدن به آنرا نداشتند. كد منبع يونيكس كه توسط آزمايشگاههای بل بين دانشگاهها توزيع شده بود، محتاطانه محافظت ميشد تا برای عموم فاش نشود. برای حل شدن اين مسئله، هيچيك از توليد كنندگان نرم افزار راه حلی ارائه ندادند.

بنظر ميرسيد اين راه حل به صورت سيستم عامل MINIX ارائه شد. اين سيستم عامل، كه از ابتدا توسط اندرو اس. تاننباوم (Andrew S. Tanenbaum) پروفسور هلندی، نوشته شده بود به منظور تدريس عمليات داخلی يك سيستم عامل واقعی بود. اين سيستم عامل برای اجرا روی پردازنده های 8086 اينتل طراحی شده بود و بزودی بازار را اشباع كرد.

بعنوان يك سيستم عامل، MINIX خيلی خوب نبود. ولی مزيت اصلی آن، در دسترس بودن كد منبع آن بود. هركس كه كتاب سيستم عامل تاننباوم را تهيه ميكرد، به 12000 خط كد نوشته شده به زبان C و اسمبلی نيز دسترسی پيدا ميكرد. برای نخستين بار، يك برنامه نويس يا هكر مشتاق ميتوانست كد منبع سيستم عامل را مطالعه كند. چيزی كه سازندگان نرم افزارها آنرا محدود كرده بودند. يك نويسنده بسيار خوب، يعنی تاننباوم، باعث فعاليت مغزهای متفكر علوم كامپيوتری در زمينه بحث و گفتگو برای ايجاد سيستم عامل شد. دانشجويان كامپيوتر در سرتاسر دنيا با خواندن كتاب و كدهای منبع، سيستمی را كه در كامپيوترشان در حال اجرا بود، درك كردند.و يكی از آنها لينوس توروالدز (Linus Torvalds) نام داشت.

كودك جديد در افق

در سال 1991، لينوس بنديكت توروالدز (Linus Benedict Torvalds) دانشجوی سال دوم علوم كامپيوتر دانشگاه هلسينكی فنلاند و يك هكر خود آموخته بود. اين فنلاندی 21 ساله، عاشق وصله پينه كردن محدوديت هايی بود كه سيستم را تحت فشار قرار ميدادند. ولی مهمترين چيزی كه وجود نداشت يك سيستم عامل بود كه بتواند نيازهای حرفه ای ها را براورده نمايد. MINIX خوب بود ولی فقط يك سيستم عامل مخصوص دانش آموزان بود و بيشتر به عنوان يك ابزار آموزشی بود تا ابزاری قدرتمند برای بكار گيری در امور جدی.

در اين زمان برنامه نويسان سرتاسر دنيا توسط پروژه گنو (GNU) كه توسط ريچارد استالمن (Richard Stallman) آغاز شده بود، تحريك شده بودند. هدف اين پروزه ايجاد حركتی برای فراهم نمودن نرم افزارهای رايگان و در عين حال با كيفيت بود. استالمن خط مشی خود را از آزمايشگاه معروف هوش مصنوعی دانشگاه MIT با ايجاد برنامه ويرايشگر emacs در اواسط و اواخر دهه 70 آغاز نمود. تا اوايل دهه 80، بيشتر برنامه نويسان نخبه آزمايشگاههای هوش مصنوعی MIT جذب شركتهای نرم افزاری تجاری شده بودند و با آنها قرارداد های حفظ اسرار امضا شده بود. ولی استالمن ديدگاه متفاوتی داشت. وی عقيده داشت برخلاف ساير توليدات، نرم افزار بايد از محدوديت های كپی و ايجاد تغييرات در آن آزاد باشد تا بتوان روز به روز نرم افزارهای بهتر و كارآمد تری توليد نمود.

با اعلاميه معروف خود در سال 1983، پروژه GNU را آغاز كرد. وی حركتی را آغاز كرد تا با فلسفه خودش به توليد و ارائه نرم افزار بپردازد. نام GNU مخفف GNU is Not Unix است. ولی برای رسيدن به رويای خود برای ايجاد يك سيستم عامل رايگان، وی ابتدا نياز داشت تا ابزارهای لازم برای اين كار را ايجاد نمايد. بنابراين در سال 1984 وی شروع به نوشتن و ايجاد كامپايلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود. ابزاری مبهوت كننده برای برنامه نويسان مستقل. وی با جادوگری افسانه ای خود به تنهايی ابزاری را ايجاد نمود كه برتر از تمام ابزارهايی كه تمام گروههای برنامه نويسان تجاری ايجاد كرده بودند قرار گرفت. GCC يكی از كارآمد ترين و قويترين كامپايلرهايی است كه تا كنون ايجاد شده اند.

تا سال 1991 پروزه GNU تعداد زيادی ابزار ايجاد كرده بود ولی هنوز سيستم عامل رايگانی وجود نداشت. حتی MINIX هم لايسنس شده بود. كار بر روی هسته سيستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولی به نظر نمی رسيد كه تا چند سال آينده قابل استفاده باشد.

اين زمان برای توروالدز بيش از حد طولانی بود...

در 25 آگوست 1991، اين نامه تاريخی به گروه خبری MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:

از : لينوس بنديكت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: بيشتر چه چيزی را ميخواهيد در MINIX ببينيد؟
خلاصه: نظرخواهی كوچك در مورد سيستم عامل جديد من
با سلام به تمام استفاده كنندگان از MINIX
من در حال تهيه يك سيستم عامل رايگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفه ای GNU برای دستگاههای 386 و 486 هستم. اين كار از آوريل شروع شده و درحال آماده شدن است. من مايلم تا نظرات كاربران را در مورد چيزهايی كه در MINIX دوست دارند يا ندارند، جمع آوری كنم. زيرا سيستم عامل من حدودا شبيه آن است. مانند ساختار سيستم فايل مشابه و چيزهای ديگر... من اكنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل كرده ام و به نظر ميرسد كه كار ميكند. من در عرض چند ماه چيزی آزمايشی درست كرده ام و مايلم بدانم كه كاربران بيشتر به چه قابليتهايی نياز دارند؟ من از هر پيشنهادی استقبال ميكنم. ولی قول نمی دهم همه آنها را اجرا كنم. لينوس

همانطور كه در اين نامه پيداست، خود توروالدز هم باور نمی كرد كه مخلوقش آنقدر بزرگ شود كه چنين تحولی در دنيا ايجاد كند. لينوكس نسخه 0.01 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روی اينترنت قرار گرفت. شور و اشتياقی فراوان حول مخلوق توروالدز شكل گرفت. كدها دانلود شده، آزمايش شدند و پس از بهينه سازی به توروالدز بازگردانده شدند. لينوكس نسخه 0.02 در پنجم اكتبر به همراه اعلاميه معروف توروالدز آماده شد:

از : لينوس بنديكت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: كدهای منبع رايگان هسته مشابه MINIX

آيا شما از روزهای زيبای MINIX 1.1 محروم شده ايد؟ هنگامی كه مردها مرد بودند و راه اندازهای دستگاه خود را خودشان مينوشتند؟ آيا شما فاقد يك پروزه زيبا هستيد و می ميريد تا سيستم عاملی داشته باشيد تا بتوانيد آنرا مطابق با نيازهای خود در آوريد؟ اگر اينگونه است، اين نامه برای شما نوشته شده است.
همانطور كه ماه پيش گفتم من در حال كار بر بروی يك سيستم عامل رايگان مشابه MINIX برای كامپيوترهای 386 هستم. اين سيستم عامل اكنون بجايی رسيده است كه قابل استفاده است و مايل هستم كه كدهای منبع را در سطح گسترده تر پخش نمايم. اين نسخه 0.02 است ولی من موفق شده ام كه نرم افزارهای Bash، GCC، GNU-Make، GNU-sed، Compress و غيره را تحت آن اجرا كنم. كدهای منبع اين پروژه را ميتوانيد از آدرس nic.funet.fi با آدرس 128.214.6.100 در دايركتوری pub/OS/Linux پيدا كنيد. اين دايركتوری همچنين دارای چند فايل README و تعدادی باينری قابل اجرا تحت لينوكس است. تمام كدهای منبع ارائه شده است زيرا هيچ يك از كدهای MINIX در آن استفاده نشده است. سيستم را ميتوانيد همانطور كه هست كامپايل و استفاده كنيد. كدهای منبع باينری ها را هم ميتوانيد در مسير pub/GNU پيدا كنيد.

لينوكس نسخه 0.03 پس از چند هفته آماده شد و تا دسامبر، لينوكس به نسخه 0.10 رسيد. هنوز لينوكس فقط چيزی كمی بيشتر از يك فرم اسكلت بود. اين سيستم عامل فقط ديسكهای سخت AT را پشتيبانی ميكرد و ورود به سيستم نداشت و مستقيما به خط فرمان بوت ميشد. نسخه 0.11 خيلی بهتر شد. اين نسخه از صفحه كليدهای چند زبانه پشتيبانی ميكرد، ديسكهای فلاپی و كارتهای گرافيكی VGA، EGA، هركولس و... نيز پشتيبانی ميشدند. شماره نسخه ها از 0.12 به 0.95 و 0.96 افزايش پيدا كرد و ادامه يافت. بزودی كد آن بوسيله سرويس دهنده های FTP در فنلاند و مناطق ديگر، در سرتاسر جهان منتشر شد.

مقايسه و توسعه

بزودی توروالدز با مقايسه هايی از طرف اندرو تاننباوم، معلم بزرگی كه MINIX را نوشته بود، مواجه شد. تاننباوم برای توروالدز مينويسد:

“من بر اين نكته تاكيد دارم كه ايجاد يك هسته يكپارچه در سال 1991 يك اشتباه پايه ای بود. خدا را شكر كه شما شاگرد من نيستيد، واگر نه برای چنين طرحی نمره بالايی نمی گرفتيد.”

توروالدز بعدا پذيرفت كه اين بدترين نكته در توسعه لينوكس بوده است. تاننباوم يك استاد مشهور بود و هرچه كه می گفت واقعيت داشت. ولی وی در مورد لينوكس اشتباه ميكرد. توروالدز كسی نبود كه به اين سادگی ها پذيرای شكست باشد.

تاننباوم همچنين گفته بود : “لينوكس منسوخ شده است”.

اكنون نوبت حركت نسل جديد لينوكس بود. با پشتيبانی قوی از طرف اجتماع لينوكس، توروالدز يك پاسخ مناسب برای تاننباوم فرستاد :

“شغل شما استاد دانشگاه و محقق بودن است و اين بهانه خوبی برای برخی مغز خرابكنی های MINIX است.”

و كار ادامه يافت. بزودی صدها نفر به اردوگاه لينوكس پيوستند. سپس هزاران نفر و سپس صدها هزار نفر. لينوكس ديگر اسباب بازی هكرها نبود.

با پشتيبانی نرم افزارهای پروزه GNU، لينوكس آماده يك نمايش واقعی بود. لينوكس تحت مجوز GPL قرار داده شد. با اين مجوز همه ميتوانستند كدهای منبع لينوكس را به رايگان داشته باشند، بر روی آنها مطالعه كرده و آنها را تغيير دهند. دانشجويان و برنامه نويسان آنرا قاپيدند.

و خيلی زود توليد كنندگان تجاری وارد شدند. لينوكس به خودی خود رايگان بود و هست. كاری كه اين توليدكنندگان انجام دادند، كامپايل كردن بخش ها و نرم افزارهای مختلف و ارائه آن بصورت يك فرمت قابل توزيع همانند ساير سيستم عاملها بود، تا مردم عادی نيز بتوانند از آن استفاده كنند. اكنون توزيع هايی مانند ردهت، دبيان و زوزه دارای بيشترين سهم كاربران در سرتاسر جهان هستند. با رابطهای گرافيكی كاربر جديد مانند KDE و GNOME، توزيع های لينوكس در بين مردم بسيار گسترش يافتند.

همچنين اتفاقات جالبی با لينوكس رخ ميدهد. در كنار PC، لينوكس به روی اكثر پلاتفورمها منتقل شده است. لينوكس تغيير داده شد تا كامپيوتر دستی شركت 3Com يعنی PalmPilot را اجرا نمايد. تكنولوژی كلاستر كردن اين امكان را بوجود آورد تا بتوان تعداد زيادی از ماشينهای لينوكس را به يك مجموعه واحد پردازشی تبديل نمود. يك كامپيوتر موازی. در آوريل 1996 محققين آزمايشگاههای ملی لوس آلاموس از 68 كامپيوتر مبتنی بر لينوكس برای پردازش موازی و شبيه سازی موج انفجار اتمی استفاده كردند. ولی بر خلاف ابر كامپيوترهای ديگر، هزينه آنها بسيار ارزان تمام شد. ابركامپيوتر خود ساخته آنها با تمام تجهيزات و سخت افزارها 152000 دلار هزينه در بر داشت و اين يك دهم هزينه يك ابركامپيوتر تجاری است. اين ابركامپيوتر به سرعت 16 بيليون محاسبه در ثانيه دست يافت و به رتبه 315 ام اين ابركامپيوتر جهان دست پيدا كرد و صد البته يكی از پايدارترين آنها بود. پس از سه ماه از آغاز فعاليت، هنوز بوت نشده بود.

بهترين موردی كه امروزه برای لينوكس وجود دارد، طرفداران متعصب آن هستند. هنگامی كه يك قطعه سخت افزاری جديد ارائه ميشود، هسته لينوكس برای استفاده از آن تغيير داده ميشود. برای مثال هنگام ارائه پردازنده 64 بيتی شركت AMD هسته به سرعت چند هفته برای كار با آن آماده شد. اكنون لينوكس بر روی تمام انواع خانواده های سخت افزاری موجود اعم از PC، MAC، Alpha و انواع سخت افزارهای درونه ای قابل اجراست كه آنرا برای استفاده در ماشين آلات صنعتی و آلات و ادواتی كه نياز به پردازش كامپيوتری دارند، بسيار مناسب نموده است. لينوكس با همان فلسفه و هدفی كه در سال 1991 ايجاد شد، وارد هزاره جديد شده است.

توروالدز، هنوز يك انسان ساده است. بر خلاف بيل گيتر او يك ميلياردر نيست. پس از اتمام مطالعاتش وی به آمريكا رفت تا با شركت Transmeta همكاری نمايد. پس از انجام يك پروژه فوق سری كه توروالدز يكی از اعضای فعال آن بود، ترانسمتا پردازنده Cruose را با بازار ارائه كرد. توروالدز هنوز پرطرفدار ترين و مشهورترين برنامه نويس جهان است. در حال حاضر توروالدز ترانسمتا را ترك نموده و با حمايت شركتهای بزرگ به طور تمام وقت بر روی لينوكس كار ميكند.

پس از يك دهه : لينوكس امروز

امروزه لينوكس بيش از يك دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و يكی از سريع التوسعه ترين سيستم های عامل به شما ميرود. از چند كاربر انگشت شمار در سالهای 1991 و 1992، امروزه ميليونها كاربر از لينوكس استفاده ميكنند. IBM كه زمانی بزرگترين دشمن جماعت Open Source به شمار می رفت، اكنون سرمايه گذاری عظيمی در زمينه توسعه راه حل های Open Source تحت لينوكس نموده است. در حال حاضر تعداد توسعه دهندگانی كه برای افزايش قابليتهای لينوكس تلاش ميكنند، روز به روز افزايش می يابد.

امروزه تعداد زيادی از شركتها و موسسات حرفه ای تجاری، پشتيبانی از محصولات مبتنی بر لينوكس را بر عهده گرفته اند. اكنون ديگر استفاده از لينوكس در محيطها اداری، پذيرفتن ريسك نيست. از نظر قابليت اطمينان و پايداری و همچنين حفاظت در برابر انواع ويروسها چيزی بهتر از لينوكس وجود ندارد. با تلاش شركتهای بزرگی مانند ردهت استفاده از لينوكس در محيطهای تجاری توسعه فراوان يافته و اكنون تعداد زيادی از شركتهای كوچك و بزرگ در حال استفاده از سرويس دهنده ها و ايستگاههای كاری مبتنی بر لينوكس هستند.

طلوع لينوكس روی ميزی (Desktop Linux)

بزرگترين ايرادی كه از لينوكس گرفته ميشد چه بود؟ قبلا محيط تمام متنی لينوكس، بسياری از كاربران را از استفاده كردن از آن بر حذر ميداشت. با اينكه در استفاده از محيط متنی كنترل كامل سيستم در اختيار شماست، ولی اين محيط اصلا برای كاربران عادی سيستمهای كامپيوتری مناسب نيست. محيط های گرافيكی كه بر پايه X-Window وجود داشتند نيز پاسخ گوی امكاناتی كه سيستم عاملهای گرافيكی مانند ويندوز برای كاربران خود ارائه ميكردند، نبودند. ولی از چند سال گذشته اين وضعيت در حال تغيير بوده است. اكنون محيطهای گرافيكی حرفه ای مانند KDE و GNOME تصوير لينوكس را كامل كرده اند. اين محيطهای گرافيكی اكنون بسيار كاربر پسند و قدرتمند شده اند و وجود اين سيستمهاست كه امروزه كاربران عادی نيز ميتوانند از لينوكس استفاده كنند.

لينوكس در جهان سوم

ورود لينوكس به كشورهای جهان سوم تحولی ايجاد نموده است. قبل از وجود لينوكس كشورهای جهان سومی در زمينه كامپيوتر در سطح بسيار پايين تری قرار داشتند. هزينه سخت افزارها بسيار پايين آمده بود ولی هزينه نرم افزار برای اين گونه كشورها همچنان كمر شكن بود. اين امر باعث شد تا در بسياری از اين كشورها كپی غير مجاز نرم افزارها گسترش پيدا كند كه باعث ميلياردها دلار خسارت ساليانه ميشود. يكی از عمده ترين دلايل اين كار پايين بودن درآمد سرانه در اين كشورهاست. هنگامی كه مجموع درآمد سرانه ساليانه بيش از 200 تا 300 دلار نيست، هيچگاه امكان خريد يك سيستم عامل 100 دلاری وجود نخواهد داشت.

طلوع لينوكس و ساير توليدات باز متن، اين وضعيت را تغيير داده است. اين امكان وجود دارد تا بتوان لينوكس را در كامپيوترهای قديمی 486 و پنتيوم كه اكنون در كشورهای توسعه يافته به تاريخ پيوسته اند ولی هنوز در كشورهای درحال توسعه از آنها استفاده ميشود، اجرا نمود. همچنين استفاده از نرم افزارهای رايگان بازمتن گسترش يافته تا جلوی هزينه های سرسام آور نرم افزاری اين كشورها را بگيرد. امروزه در كشورهای آسيايی، آفريقايی و آمريكای لاتين استفاده از لينوكس و نرم افزارهای بازمتن گسترش فراوانی يافته و با استفاده از خصلت ذاتی تغيير پذيری لينوكس، برای استفاده از زبانهای ملی اين كشورها سفارشی شده است. امروزه مستندات لينوكس به اكثر زبانهای زنده جهان ترجمه شده اند.

از ميزكار تا ابركامپيوترها

هنگامی كه توروالدز لينوكس را ايجاد نمود، اين مخلوق جديد، فقط يك اسباب بازی تازه برای هكرها بود. ولی از زمان دستگاههای 386 كه نخستين هسته لينوكس بر روی آنها اجرا ميشد، لينوكس راه درازی را طی نموده است. يكی از مهمترين استفاده های امروزی لينوكس استفاده از آن در پردازشهای سنگين موازی در ابركامپيوترهاست. امروزه اكثر ابركامپيوترهايی كه در جهان ساخته ميشوند، از لينوكس به عنوان سيستم عامل خود استفاده ميكنند.

داستان ادامه دارد

حركت لينوكس از يك پروزه هكری تا جهانی شدن يك انقلاب شگفت انگيز است. پروزه GNU كه در اوايل دهه 1980 توسط ريچارد استالمن شروع شد، توسعه نرم افزارهای بازمتن را رهبری نمود. پروفسور اندرو تاننباوم و سيستم عامل MINIX او مطالعه سيستم عامل ها را از حالت تئوری به عملی تبديل نمود و در نهايت همت و تلاش توروالدز منجر به تولد لينوكس شد. امروزه لينوكس ديگر يك پروزه هكری به شما نمی رود بلكه يك حركت جهانی است كه توسط ميليونها نفر برنامه نويس بازمتن و شركتهای بزرگی مانند IBM حمايت ميشود. لينوكس در تاريخ كامپيوتر به عنوان يكی از شگفت انگيز ترين محصولات تلاش بشری باقی خواهد ماند.

توكس پنگوئن : نشان عزيز لينوكس

نشان لينوكس يك پنگوئن است. برخلاف ساير سيستم عاملهای تجاری، اين نشان زياد جدی نيست! توكس نشانگر وضعيت بدون نگرانی حركت لينوكس است. اين نشان تاريخچه بسيار جالبی دارد. لينوكس در ابتدا فاقد هر گونه نشانی بود. هنگامی كه توروالدز برای تعطيلات به استراليا رفته بود، در ديداری كه از يك باغ وحش داشت، هنگامی كه می خواست با يك پنگوئن بازی كند، پنگوئن دست وی را گاز گرفت و همين ايده ای شد تا از پنگوئن به عنوان نشان لينوكس استفاده شود.
منبع : technotux.com