جهش واردات لپ تاپ به ايران
تقریبا کسی شک ندارد که امسال میزان فروش لپ‌تاپ در ایران چندین برابر سال‌های گذشته بوده است. این را نه فقط از آمارهای فروش که از روی تغییر کاربری‌های مغازه‌های فروش قطعات کامپیوتر به لپ‌تاپ به راحتی مي‌توان دریافت بلكه طی امسال حضور چشمگیر لپ‌تاپ در ویترین‌های بازارهای کامپیوتر کاملا به چشم آمد و انواع و اقسام این دستگاه با شکل‌های متنوعی از فروش جلوی چشم خریداران قرار گرفت.
بر اساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران تنها در یازده ماه نخست سال 1387 بیش از هزار و سيصد تن لپ‌تاپ تنها از مبادی قانونی وارد کشور شد كه اين رقم در مقايسه با سال گذشته كه 703,007 كيلوگرم لپ‌تاپ وارد كشور شد، حدود دو برابر شده است.
صرف نظر از این که مدل سنجش واردات یکی از پیشرفته‌ترین محصولات دیجیتالی در کشور ما هنوز «کیلوگرم» است، اما همین هزارو سیصد و هفتادو چهار تن لپ‌تاپ وارداتی ارزشی بالغ بر 185میلیون دلار یا به عبارت رایج يك‌تریلیون و 779میلیارد ریال برآورد مي‌شود. اين در حالي است كه ارزش ريالي واردات لپ‌تاپ طي سال گذشته 880 ميلياردو 854 ميليون و و 970 هزار و 435 ريال بوده است.
این تازه میزان واردات لپ‌تاپ‌هایی است که از مجاری قانونی وارد کشور شده‌اند، اما تقریبا کسی شک ندارد که میزان قاچاق قطعات کامپیوتر و لپ‌تاپ در کشور کم نیست.
اگرقاچاقچیان نیز آمار دقیقی از میزان واردات لپ‌تاپ به ما ارائه مي‌دادند، مي‌شد دقیق حدس زد طی امسال همین دستگاه‌هایی که کیلویی سنجیده مي‌شوند و میلیاردی ارزش دارند، تا چه اندازه بازارهای کامپیوتر ایران را در دست گرفته‌اند.
این برای کشوری كه تقریبا قریب به اتفاق برندهای تولیدکننده لپ‌تاپ آن را تحریم کرده‌اند، یک اتفاق عجیب به شمار مي‌آید، اما همین اتفاق عجیب بیشتر به سود شرکت‌های تولید کننده و واسطه‌های فروش تمام شده است.
محصولات این شرکت‌ها به راحتی در داخل کشور به فروش مي‌روند و قیمت آنها نیز نسبت به قیمت‌های جهانی چندان تفاوتی ندارد، اما تقریبا قریب به اتفاق آنان به بهانه تحریم از ارائه خدمات پس از فروش به مشتریان ایرانی خود امتناع مي‌کنند و از این بابت سود کلانی به جیب مي‌زنند.
برندهايي روي سكوي طلايي
باشگاه فعالان آي سي تي (s&p) طي چند سال گذشته توانسته با تجميع نظرات اعضاي خود كه بيشتر آنها را فروشندگان بازار تشكيل مي‌دهند، آمارهاي قابل توجهي را به دست آورد.
بر اساس آخرين نظرسنجي كه اين باشگاه در سال جاري در بخش لپ‌تاپ انجام داده است هم‌اكنون برند دل با 7/30درصد، سوني – وايو با 5/24درصد، توشيبا با 7/13درصد، اچ پي با 1/8درصد و ايسر با 7درصد محبوبيت توانسته اند رتبه اول تا پنجم بازار اين كالا را به خود اختصاص دهند.
در اين بين برندهايي چون ايسوس، سانيو، اپل، آي‌بي‌ام – لنوو، فوجيتسو زيمنس، سوزوكي، گيگابايت، فراسو، سامسونگ، شارپ، ال‌جي، جونيپر، هاي گارد، ان‌اي‌سي، بنكيو و هيوندايي نيز در مجموع توانسته اند 16درصد از سهم محبوبيت بازار را به خود اختصاص دهند.
مظفري، مدير فروش شركت نقش، عرضه‌كننده لپ‌تاپ‌هاي toshiba، apple، sony و... در اين زمينه مي‌گويد: تا حدود يك سال پيش لپ‌تاپ‌هاي برند توشيبا در بازار بسيار پرفروش بوده و به نوعي رقيب قدرتمند سوني به حساب مي‌آمد. اما طي يك سال گذشته با كاهش شديد قيمت لپ‌تاپ در بازار جهاني و به تبع آن بازار داخلي، توجه كاربران لپ‌تاپ به سوي لپ‌تاپ‌هاي سوني جلب شد و به اين ترتيب كاهش قيمت لپ‌تاپ‌هاي سوني باعث افزايش فروش آن شد.
به اين ترتيب در بازار امسال، لپ‌تاپ‌هاي سوني بيشترين متقاضي را داشتند و پس از آن dell در رتبه بعدي قرار دارد.
به گفته مدير فروش شركت نقش، توجه اكثر كاربران لپ‌تاپ طي يك سال گذشته به سمت لپ‌تاپ‌هاي ارزان‌قيمت جلب شده است و تعداد افرادي كه به قابليت‌هاي لپ‌تاپ توجه بيشتري دارند تا قيمت و ظاهر آن نيز كاهش يافته است.
وي همچنين معتقد است، ورود لپ‌تاپ‌هاي ارزان قيمت، كم حجم و فانتزي به بازار همچنين باعث تغيير سليقه كاربران شده است و امروزه بازار لپ‌تاپ با كاربران فانتزي‌پسندي مواجه است كه به رنگ و ظاهر لپ‌تاپ توجه خاصي دارند.
يك فروشنده ديگر نيز از رشد فروش لپ‌تاپ‌هاي apple طي سال 87 خبر داد و گفت :شركت apple در سال 2008پروسسور لپ‌تاپ‌هاي خود را به intel تغيير داده و اكنون لپ‌تاپ‌هاي اين برند علاوه بر سيستم عامل مخصوص لپ‌تاپ‌هاي apple كه mac است، به ويندوز نيز مجهز است و اين موضوع باعث رشد تقاضا براي لپ‌تاپ‌هاي اين برند شده است.
بكايي، مدير فروش شركت اپل ايران عرضه‌كننده لپ‌تاپ‌هاي apple نيز در اين رابطه گفت: ما قبول داريم كه سهم فروش اين برند در بازارهاي جهاني و داخلي نسبت به ساير برندها كم است، اما اين موضوع به علت اين است كه لپ‌تاپ‌هاي اين برند كاربران خاصي دارند كه هدفشان از خريد لپ‌تاپ انجام امور خاص و حرفهاي است. dell، sony، hp، apple، acerو، toshiba و... از جمله برندهايي هستند كه سال‌ها است ميهمان بازار لپ‌تاپ ما هستند و هر كدام سهمي‌از بازار فروش را به خود اختصاص داده‌اند. Acer به دليل عرضه لپ‌تاپ‌هاي ارزان قيمت نيز در رده بعدي فروش قرار دارد. Apple ،hp و ساير برندها نيز رده‌هاي بعدي فروش را به خود اختصاص داده‌اند.
معماي پيچيده نمايندگي‌هاي فروش
اينكه رشد آمار فروش لپ‌تاپ با عامل ناخوشايندي چون رشد قارچ‌گونه نمايندگي‌هاي فروش بي‌اسم و رسم همراه بوده، موضوعي است كه نه تنها خريداران بلكه آن دسته از فروشندگاني را كه خدمات پس از فروش آنها نظم و ماهيت بهتر و بيشتري دارد، گله‌مند كرده است.
مظفري، مدير فروش شركت نقش، در اين رابطه مي‌گويد: متاسفانه به دليل اينكه صنف رايانه در اين زمينه با هم متحد نيستند مشكلاتي از اين دست پيش مي‌آيد و علاوه براين به دليل رقابت شديد بين فروشندگان براي فروش بيشتر معضلي به نام شكست بي‌دليل قيمت‌ها نيز وجود دارد. به گفته مدير فروش اين شركت، نقش از سال 80 به طور تخصصي به خريداران لپ‌تاپ خدمات پس از فروش ارائه مي‌كند. وي افزود: ما هنوز عقيده داريم بايد در قبال خدماتي كه به مشتري ارائه مي‌دهيم، از وي مبلغي حدود 30 تا 50هزار تومان دريافت كنيم و هنگام فروش لپ‌تاپ بابت گارانتي لپ‌تاپ اين مبلغ را از خريدار اخذ مي‌كنيم.
اميدي، مدير فروش شركت زيگورات نيز در اين رابطه مي‌گويد: نمايندگي رسمي فروش بابت لپ‌تاپ در كشور وجود ندارد. چرا كه كشور ما سال‌ها است در تحريم اقتصادي است و لپ‌تاپ‌هاي وارداتي اكثرا آمريكايي هستند و فاقد نمايندگي. به اين ترتيب وزارت بازرگاني مجوزي به شركت‌ها ارائه مي‌كند تا بتوانند به خريداران لپ‌تاپ‌هاي وارداتي خدمات پس از فروش ارائه دهند. البته برخي شركت‌ها نيز از طرف شركت‌هايي كه در دبي فعاليت مي‌كنند، خدمات پس از فروش به خريداران ارائه مي‌دهند.
مدير فروش شركت اپل ايران نيز در اين رابطه مي‌گويد: شركت‌هايي كه به اشتباه تحت نام نمايندگي فروش فعاليت مي‌كنند در واقع شركت‌هاي خدمات‌دهنده هستند و نبايد از عنوان نمايندگي فروش براي آنها استفاده كرد.
فيضي مدير عامل شركت ايران رهجو نيز در اين رابطه گفت: برخي از فروشندگان نسبت به ايران رهجو كم لطفي كرده و مي‌گويند لپ‌تاپ‌هاي ايران رهجو مخصوص كاربران آسيايي توليد شده و اين شركت را نماينده توليدكننده آسيايي معرفي مي‌كنند.
در حالي كه اين موضوع صحت ندارد و چطور ممكن است يك توليدكننده بزرگ لپ‌تاپ براي كاربران آسيايي و اروپايي تبعيضي در توليد قايل شود و اصلا اينكه توليدكننده از اينكه مليت كاربر چيست و ... اطلاعي ندارد.
بازار لپ‌تاپ در سالي كه گذشت
فعالان بازار ارزيابي‌هاي متفاوتي از بازار لپ‌تاپ در سال گذشته دارند.
گروهي براين باورند بازار لپ‌تاپ طي سال گذشته بازاري پويا ،سيال و روان بوده و گروهي معتقدند ركود اقتصادي جهاني و افت شديد قيمت‌ها و در كنار آن عرضه مدل‌هايي با قابليت پايين و قيمت ارزان باعث حركت بازار به سمت لپ‌تاپ‌هاي ارزان و بي‌كيفيت شده است.
آنچه مسلم است، اين كاهش قيمت باعث شده بسياري از افرادي كه خريد لپ‌تاپ برايشان تا سال‌ها بعد ميسر نبود به جمع لپ‌تاپ‌داران بپيوندند و نتيجه آن شد كه طبق اعلام فعالان بازار ميزان واردات و فروش اين كالا افزايش يابد.
اما این افزایش عرضه، افزایش مشکلات را نیز به همراه داشته است. نبود سیستم‌های خدمات پس از فروش پیشرفته و همچنین فقدان تعمیرگاه‌های مجهز و استاندارد تعمیر لپ‌تاپ عملا بخش عمده مشتریان را از مزایای این دستگاه محروم کرده است.
بسیاری از فروشندگان به ارائه یک برگه گارانتی بی‌نام و نشان بسنده مي‌کنند که در صورت بروز مشکل برای کاربر اساسا قادر به رفع مشکل نیست.
شاید از همین روست که رییس شورای انتظامي‌سازمان نظام صنفی استان تهران نیز چند روز قبل از جریان داشتن پرونده‌های متعدد شکایت مشتریان از خدمات پس از فروش لپ‌تاپ خبر داد.
مهرداد ذولفقاریان پیشنهاد کرده است که ارائه‌كنندگان محصولات نوت‌بوك بيشتر نوع خدمات‌رساني نمايندگي‌هاي خود را كنترل كنند تا از رعايت اصول حرفهاي و صنفي توسط آنان مطمئن شده و با پيشگيري از مواردي مبني بر نارضايتي مشتريان، مجبور به پاسخگويي نباشند.
اما در این بازار به هم ریخته از شرکت‌هایی که خود عملا نماینده واقعی و رسمي شرکت‌های خارجی نیستند، ولی چنین تبلیغ مي‌کنند و به واقع خود مشغول فریب دادن مشتریان هستند چه انتظاری مي‌توان داشت؟
