AMD vs Intel »» خون به پا خواهد شد!
نكته فوق‌العاده‌اي كه تا مدت‌ها ذهن كارشناسان و ناظران بازار را به خود مشغول داشته بود، تعيين تكليف حضور ATI پس از تغيير مالكيت به AMD بود. هيئت‌مديره AMD طي بيانه‌اي رسمي پس از چند هفته اعلام كرد كه ATI تااطلاع ثانوي به طراحي چيپ‌ست براي مادربردهاي سازگار با محصولات Intel ادامه خواهد داد. شركت Intel بيش از چهار پنجم سهام بازار را مديريت مي‌كند.
خون به پا خواهد شد!
فصل اول؛ داستان سازندگان مادربرد و چيپ‌ست!
قاطبه مشتاقان قطعات كامپيوتر جايگاه بي‌بديلي براي مادربردها قائل هستند و حسودان تنگ‌نظري چون پردازنده و كارت‌گرافيك همواره بدان نظر سوء داشته و مترصدند تا جاي اين مادر پير، كهنه، دوست‌داشتني و باتجربه را تصاحب كنند! موضوع مادربرد را از سه منظر سهم برندهاي حاضر در بازار سفارش و توليد مادربرد، سازندگان چيپ‌ست‌هاي سازگار با محصولات پردازشي Intel و سازندگان چيپ‌ست‌هاي سازگار با محصولات پردازشي AMD مورد توجه و بررسي قرار مي‌دهيم. اما قبل از آغاز گفته باشم اينكه اعلام مي‌شود شركت Asus (به عنوان ODM) حدود پنجاه ميليون قطعه مادربرد سفارش مي‌گيرد و مي‌سازد، متفاوت است با اين آمار كه شركت Asus (به عنوان OEM) چند قطعه مادربرد با نام تجاري Asus در بازار توزيع كرده است. آمارهاي اين نوشتار به دومي توجه نشان داده است.
بخش اول؛ سازندگان جهاني مادربرد
آمارها اينگونه نشان مي‌دهند كه Asus در مدت يك سال گذشته نزديك به 37 درصد سهم بازار توليد مادربرد را در اختيار داشته است. به بيان ديگر اين شركت به تنهايي بيش از يك‌سوم مادربردهاي موردنياز عالم خاكي را تامين مي‌كند. اين را هم بگويم و بروم سراغ سازنده بعدي كه سال گذشته شركت بزرگ تايواني AsusTek به سه شركت كوچك‌تر Asus، Pegatron و Unihan تجزيه شده و وظايف آن به دقت بين اين سه تقسيم شده است. نكته ديگر اينكه Asus بزرگ‌ترين توليدكننده مادربرد لپ‌تاپ است. همين!
دوم؛ Gigabyte Technology
شركت Gigabyte به عنوان رتبه‌دار دوم؛ در سال گذشته نزديك به 19 درصد سهم بازار را در اختيار گرفت و هم‌اكنون يك‌پنجم مادربردهاي عالم فاني را توليد مي‌كند. جالب اين است كه شركت Gigabyte به تنهايي قادر به توليد اين تعداد مادربرد نيست و از Asus و Foxconn براي توليد كمك مي‌گيرد. اگر شراكت 49 درصدي Asus با سهم 51 درصدي Gigabyte در سال گذشته در قالب شركت Gigabyte United شكل مي‌گرفت، به طور حتم تغييرات محسوسي را در اين آمارها شاهد بوديم كه شراكت سر نگرفت و تا اطلاع ثانوي با همين آمارها زندگي خواهيم كرد!
سوم؛ Micro Star International
فاصله آماري رتبه‌دار سوم كه جناب MSI تايواني باشد، با جايگاه دوم قدري غيرطبيعي است. آنهايي كه آمارها را پيگيري مي‌كنند شايد تعجب كرده و اين پرسش را مطرح كنند كه مگر مي‌شود سهم شركتي چون MSI از بازار مادربرد كه سال‌هاست بيش از Gigabyte مادربرد توليد مي‌كند اين قدر افت داشته باشد؟ در پاسخ مي‌توان گفت كه اين آمار، مربوط به سهم برندهاست. شركت MSI بسياري از محصولات خود را همچون Foxconn و ECS با نام‌هاي ديگر و به سفارش شركت‌هاي ديگر توليد و عرضه مي‌كنند. در واقع اين آمار بدين موضوع توجه داشته است كه چه تعداد مادربرد با نام MSI در بازار توزيع شده است.
چهارم؛ Design For Innovation
سابق بر اين DFI را مخففDiamond Flowers Inc مي‌دانستيم. رتبه چهارم اين ليست در اختيار برند معتبري چون DFI قرار دارد. شركت DFI اغلب به بازار كاربران حرفه‌اي تمايل نشان مي‌دهد. هر چه كردم نتوانستم بيابم كه سفارش توليد اين شركت بر روي ميز كدام يك از پنج سازنده اول مادربرد دنيا (ODM) يعني Asus، Foxconn، ECS، MSI و Gigabyte قرار مي‌گيرد. بسيار شنيده شده است كه مادربردهاي مورد استفاده در ميني‌دسك‌تاپ‌هاي بي‌نظير Shuttle XPS توسط DFI طراحي مي‌شود. البته اين خبر براي افرادي كه با تيم طراحي DFI آشنايي دارند موضوع چندان غريبي نيست، چرا كه برخي شركت‌ها مانند DFI، Abit، Asus و Intel بيشتر به تيم تحقيق و توسعه و نيز طراحان مادربردهاي خود مي‌نازند تا چيز ديگر!
پنجم؛ Biostar Microtech International
شركت تايواني Biostar صاحب مادربردهاي T-Series است كه چند صباحي است موردتوجه دوست‌داران OverClocking قرار گرفته است. اين شركت بيشتر به بازار متوسط و اقتصادي توجه نشان مي‌دهد و همان‌طور كه عرض شد با برخي مدل‌هاي خود در بازار حرفه‌اي نيز حضور دارد. سهم Biostar و DFI نزديك نشان مي‌دهد. اين دو فعاليت‌هاي مشابهي در توليد ميني‌دسك‌تاپ دارند و البته DFI به مدل‌هاي گران‌قيمت و Biostar به محصولات ارزان‌قيمت حسن توجه دارند. ديگر اينكه 75 درصد از سود Biostar از فروش مادربرد تامين مي‌شود!
ششم؛ Universal abit
چند وقت پيش مصاحبه مي‌خواندم از يكي از مسؤولان شركت USI مالك اصلي مادربردهاي abit كه توقف فعاليت اين شركت در بازار را به‌طور تلويحي تاييد مي‌كرد و بيش از آنكه از توقف توليد مادربرد ناراحت باشد، نگران تيم طراح شركت بود و از وسوسه‌هايي كه شركت‌هاي بزرگي چون ECS و Foxconn به جان آنها انداخته‌اند گله مي‌كرد. بالاخره جنس خوب هميشه خريدار دارد، برادر! شركت abit در مقاطع زماني اثرات فوق‌العاده‌اي بر بازار مادربرد داشته است. شركت abit براي اولين بار از سيستم خنك‌ساز بدون فن بر روي مادربردهاي خود استفاده كرد و نام OTES را براي آن انتخاب كرد. شركت abit سال‌ها پيش تنها اميد علاقه‌مندان OverClocking بود و همچنان يكي از گزينه‌هاي فوق‌العاده محسوب مي‌شود. شركت abit به همراه MSI از جمله سازندگاني بودند كه گرفتار فاجعه نشت خازن‌ها شدند و استفاده از خازن‌هاي ژاپني‌الاصل را رايج كردند. چهار موردي كه در بالا بدان اشاره كردم هم‌اكنون توسط شركت‌هاي بزرگ به عنوان يك امكان عجيب و غريب تبليغ مي‌شود. كافي است به مادربردهاي خوب امروزي بيشتر دقت كنيد!
هفتم؛Dell
اما حضور نامي چون Dell در اين آمارها بسيار غريب نشان مي‌دهد. بد نيست بدين نكته اشاره‌اي مختصر داشته باشم كه سازندگان بزرگ كامپيوتر قرار نيست كه تا آخرآلزمان سفارش‌دهنده صرف توليد قطعه به سازندگان اصلي (ODM) باشند. معروف بود شركتي مانند Compaq كه زمام امور خود را هم‌اكنون در دستان مسئولان HP مي‌بيند، تمامي قطعات مورد نياز خود را، خود طراحي مي‌كرد. به همين دليل، كيفيت و كارآيي كامپيوترهاي دسك‌تاپ Compaq زبان‌زد عام و خاص بود. سركار خانم كارلي فيورينا مديرعامل وقت آن روزگار HP پس از تصاحب Compaq، اين روند را به دليل بار مالي به ظاهر غيرقابل توجيهي كه به مجموعه تحميل مي‌كرد متوقف كرد و نتيجه آن شد كه هم‌اكنون كمتر كسي در بازارهاي جهاني به خريد محصولاتي كه نشاني از Compaq دارد علاقه نشان مي‌دهد. شركت Dell فروشنده اول دسك‌تاپ در بازارهاي جهاني است. براي ايراني‌جماعت كه عادت دارد سيستم جمع كند، درك علت حضور اين شركت در ليست سازندگان مادربرد سخت است. اگر سياست HP تغيير نمي‌كرد، بدون شك اين شركت در رتبه بعدي پس از Dell قرار مي‌گرفت.
هشتم؛Intel
شركت Intel ميخ خود را در بازار متوسط به بالا خوب كوبيده است و مشتري خاص خود را دارد. مدل‌هاي اين شركت انگشت‌شمار هستند، اما براي افراد حرفه‌اي گزينه ديگري غير از Intel وجود ندارد. به همين دليل با محدوديت ذكر شده، سهم قابل ملاحظه‌اي را از بازار در اختيار گرفته است. شركت Intel رابطه نزديكي با تيم طراح مادربردهاي Asus دارد و حتي شنيده‌ام كه طرح مادربرد با يكديگر مبادله مي‌كنند! صرفا جهت اطلاع عرض مي‌كنم كه سال‌هاي سال است كه مادربردهاي Intel به طور انحصاري توسط Foxconn ساخته مي‌شود.
نهم؛EVGA
افرادي كه با نام EVGA آشنا نيستند، بدانند كه اين شركت آمريكايي نزديك‌ترين دوست nVIDIA است و به طور معمول سازنده مادربردهاي حرفه‌اي با استفاده از چيپ‌ست‌هاي nForce است. مادربردهاي EVGA توسط تيم اصلي nVIDIA طراحي مي‌شود و به عنوان مادربرد مرجع براي ديگر سازندگان مادربرد شناخته شده است. هرچند تيم طراح EVGA از افراد حرفه‌اي تشكيل يافته است، بگونه‌اي كه تخصص و توان لازم را براي طراحي مادربردهاي اختصاصي نيز در اختيار دارند. در زمينه طراحي مادربرد و كارت‌گرافيك، تعداد شركت‌هايي كه از مدل مرجع سازنده استفاده نمي‌كنند به پنج عدد مورد هم نمي‌رسد. اين‌هم جهت اطلاع بود!
دهم؛Elitegroup Computer Systems
شركت ECS يا Elitegroup وضعيتي مشابه MSI دارد. اين شركت پس از Asus و Foxconn سومين توليدكننده اصلي مادربرد در جهان با سي ميليون قطعه است، اما بسياري از اين محصولات را براي نام‌هاي ديگر مانند IBM و Compaq توليد مي‌كند. يكي دو سالي مي‌شود كه به حضور مستقيم در بازار علاقه نشان داده است و چند وقتي است كه سعي دارد تا با عرضه مدل‌هاي سطح بالا كه خدا مي‌داند توسط كدام تيم طراحي شده است، خود را در ميان نام‌هاي حرفه‌اي بازار مادربرد مانند Asus، Gigabyte، DFI و Abit جا كند!
تكمله
ممكن است اين پرسش مطرح شود كه چرا نام بزرگي چون Foxconn در آمار وارد نشده است؟ در پاراگراف بالا گفته شد كه Foxconn بيشتر به عنوان سازنده ODM شناخته مي‌شود. به عنوان مثال تمام مادربردهاي شركت Intel با 2.7 درصد سهم بازار و بخشي از مادربردهاي Gigabyte و گاهي Dell توسط Foxconn ساخته مي‌شود. بي‌دليل نيست كه بسياري از سازندگان اصلي قطعات و تجهيزات (ODM) وارد عرصه شده‌اند و علاقه دارند تا كاربران را با خود به عنوان نام تجاري (OEM) معتبر آشنا سازند. اين شركت همچون رقيب خود ECS چند وقتي است كه به حضور مستقيم در بازار علاقه نشان داده است و به تصورم قوي‌تر از ECS فعاليت مي‌كند. به همين بسنده مي‌كنم كه Foxconn تيم طراح مادربردهاي فوق‌العاده Winfast و كارت‌هاي گرافيك Leadtek را در اختيار دارد. نكته ديگر اينكه مادربردهاي SOYO در واقع همان Foxconn هستند كه با شكل و شمايلي جديد توليد مي‌شوند. اين را هم جهت اطلاع عرض كردم فقط!
اين نكته را هم بگويم و اين بخش را به پايان برسانم كه بسياري از مادربردهاي كنوني در لپ‌تاپ‌ها استفاده مي‌شوند. به طور حتم مي‌دانيد در بازار آمريكاي شمالي طي ماه گذشته، فروش عددي لپ‌تاپ بر دسك‌تاپ چيره‌گي يافت. از اين‌رو شيوه تهيه آمار سهم شركت‌ها در سال‌هاي آتي با تغييراتي همراه خواهد شد!
بخش دوم؛ سازندگان چيپ‌ست‌هاي سازگار با Intel
طبيعي است اگر Intel سهام‌دار اصلي توليد چيپ‌ست براي مادربردهاي سازگار با محصولات خود باشد. نكته فوق‌العاده‌اي كه تا مدت‌ها ذهن كارشناسان و ناظران بازار را به خود مشغول داشته بود، تعيين تكليف حضور ATI پس از تغيير مالكيت به AMD بود. هيئت‌مديره AMD طي بيانه‌اي رسمي پس از چند هفته اعلام كرد كه ATI تااطلاع ثانوي به طراحي چيپ‌ست براي مادربردهاي سازگار با محصولات Intel ادامه خواهد داد. شركت Intel بيش از چهار پنجم سهام بازار را مديريت مي‌كند. شركت nVIDIA با يك‌دهم در جايگاه بعدي است و مجموعه باسابقه‌اي چون VIA نيز 5/3 درصد در اين بازار سهم دارد. طالبان مادربردهاي ارزان‌قيمت، محصولات شركت SiS را خوب مي‌شناسند كه 2/2 درصد و ATI نازنين هم 3/1 درصد از اين بازار سهم برده‌اند. خيلي گشتم تا آماري از درصد چيپ‌ست‌هاي هر دسته را نيز پيدا كنم، كه نشد. به بيان ديگر بد نبود اگر مشخص مي‌شد كه چيپ‌ست‌هاي ارزان‌قيمت (Value)، ميان‌قيمت (Mainstream)، حرفه‌اي (Performance) و اشرافي (Enthusiast) در چه تعدادي از مادربردها مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
شايد تصور كنيد كه عجب شركتي است اين nVIDIA با سهم 6/10 درصدي از بازار، اما جهت اطلاع به استحضار مي‌رساند كه اين شركت براساس سياست‌هاي انحصارطلبانه خود اجازه نمي‌دهد كه شركت‌هاي ديگر چيپ‌ست‌هاي سازگار با تكنولوژي SLI توليد كنند. البته همين يكي دو هفته پيش بود كه اين شركت مجوز پشتيباني از تكنولوژي SLI را در اختيار Intel قرار داد و چيپ‌ست فوق‌العاده گران‌قيمت X58 از اين تكنولوژي پشتيباني خواهد كرد. در نقطه مقابل، سياست ATI به تبعيت از سياست‌هاي كلي AMD چنين اتخاذ شده است كه شركت‌هاي ديگر مي‌توانند در ساخت چيپ‌ست‌هاي سازگار با تكنولوژي Crossfire مشاركت كنند و باز به همين دليل است كه سهم ATI كمتر از VIA نشان داده شده است.
تكمله
سهم VIA در مدت يكسال گذشته از 6 درصد تا 5/3 درصد، سهم ATI از 8/1 به 3/1 درصد و سهم SiS نيز از 7/2درصد تا 2/2 درصد كاهش كاهش داشته است. كاهش توليد چيپ‌ست به‌طور عمده توسط Intel جبران شده است. شايعه‌اي در بازار دهان به دهان مي‌چرخد كه nVIDIA قصد خروج از بازار توليد چيپ‌ست را دارد. اگر چنين موضوعي صحت داشته باشد، پيش‌بيني مي‌شود كه سهم Intel تا 90 يا حتي 93 درصد افزايش پيدا كند. البته شركت VIA نيز به دليل سابقه خوب خود مي‌تواند سهم گذشته 6 درصدي را بازيابي كند.
بخش سوم؛ سازندگان چيپ‌ست‌هاي سازگار با AMD
رفتار AMD به عنوان سكان‌دار راهبري ATI درست در نقطه مقابل انحصارطلبي و قدرت‌طلبي بي‌حد و حصر و البته عاقلانه Intel قرار دارد. شركت AMD/ATI هم در زمنيه توسعه سيستم‌هاي قابل‌حمل مانند Turion64 و هم در زمينه طراحي چيپ‌ست با آغوش باز از شركت‌هاي ديگر استقبال مي‌كند و به همين دليل ساده مي‌بينيم كه سهم شركت AMD/ATI از بازار طراحي و توليد چيپ‌ست‌هاي سازگار با محصولات خود، در بهترين حالت در سال‌هاي اخير از 3/13 درصد رشد كرده و به رقم 2/27 درصد رسيده است.
شركت nVIDIA كه سال‌هاي سال در نقش پشتيبان اصلي محصولات AMD ايفاي نقش مي‌كرد، سال گذشته بيش از 70 درصد بازار را در اختيار داشت و هم‌اكنون با 4/59 درصد سهم، در رتبه اول قرار دارد. تصاحب ATI و تقابل اجباري AMD با nVIDIA در حوزه‌اي مشترك، موحب شده است تا nVIDIA از اين شركت فاصله گرفته و به Intel تمايل نشان دهد. نكته جالب، حضور پررنگ VIA با 10.6 درصد در رتبه سوم و SiS با 6/2 درصد سهم در رتبه آخر است. در طي يكسال گذشته VIA حدود 3/2 درصد و شركت SiS نيز حدود 5/0 درصد از سهام بازار را از دست داده‌اند.
تكمله
شركت VIA اعلام كرده است كه همكاري خود با nVIDIA را به حالت تعليق در خواهد آورد و اينچنين نشان داده است كه قصد دارد بيشتر به AMD/ATI نزديك شود. راستش خروج nVIDIA از بازار چيپ‌ست‌ها اگر واقعيت داشته باشد، بهترين فرصت ممكن را براي VIA فراهم خواهد ساخت تا سهم خود را تا حوالي 20 درصد افزايش دهد. شركت SiS نيز تحركاتي خواهد داشت، اما توان فني و مالي محدودتري نسبت به ديگران دارد و پيش‌بيني مي‌شود كه در گل و بلبلي‌ترين حالت ممكن بتواند نياز حدود 5 تا 8 درصد بازار را تأمين كند.
كلام آخر
بديهي است كه طرفداران مادربردهاي سازگار با محصولات AMD به چند دليل در حال افزايش هستد و مشكلات جديدي را براي متوليان Intel ايجاد خواهند كرد. اول اينكه كارت‌هاي گرافيك ATI فوق‌العاده نشان داده‌اند و بسياري درصدد هستند تا تكنولوژي جديدتر CrossfireX را جايگزين تكنولوژي SLI كنند. دوم اينكه كارآيي كارت‌هاي گرافيك خانواده Radeon با مادربردهاي مبتني بر چيپ‌ست‌هاي اصلي AMD/ATI بهتر نشان داده است.
سوم اينكه جدال تازه‌اي ميان چيپ‌ست‌ها در زمينه قيمت به راه خواهد افتاد و پيش‌بيني مي‌شود كه نسبت كارايي به قيمت محصولات AMD/ATI بهتر باشد. و آخر اينكه ATI در طراحي چيپ‌ست‌ها، علي‌الخصوص چيپ‌ست‌هاي رده متوسط به بالا و حتي نمونه‌هايي كه شامل موتور گرافيكي هستند (IGP) خوش درخشيده است. اگر تنوع پردازنده‌هاي Phenom و جلب توجه به مادربردهاي پشتيبان آن را نيز در نظر بگيريم، سال آينده ميلادي، روزهاي پر تنشي را بين شركت قدرتمند Intel و شركت تازه جان گرفته AMD شاهد خواهيم بود.
