شيوه اي كه صرفا" غربي نيست

شیوه یی که صرفاً غربی نیست

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] درباره متد آموزشی ارف در ایران [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] مهدی آذرسینااگر چه متد ارف را یک موسیقیدان آلمانی ابداع کرده ولی هدف از ابداع آن آموزش موسیقی خاص منطقه یی از جهان یا آموزش موسیقی غرب نبوده است. باید قبول داشته باشیم وقتی بعد از ۸۰ سال این متد در تمام نقاط دنیا در کار شروع آموزش موسیقی به کار گرفته می شود معنی اش این است که متدی کارساز و مفید و مورد تایید برای همه جهان است.
● تعلیم و تربیت و آشنایی با موسیقی
در طراحی متد ارف به دو مقوله مهم پرداخته شده است، در درجه اول به استفاده از موسیقی در تعلیم و تربیت افراد برای زندگی در جوامع پیشرفته و پیچیده امروز و در مرحله بعد آشنایی با موسیقی و نکات فنی لازم درباره شناخت آن. در این متد منظور اصلی پرورش موسیقیدان یا نوازنده و خواننده نیست، بلکه هدف اصلی ساختن ذهن و جسم و روان کودکان است که در نهایت مردان و زنان زمان خود خواهند بود. منظور تربیت کودکانی است که توان اندیشیدن داشته باشند و خود ابداع کننده و
چاره اندیش و چاره گر شوند (خلق را تقلیدشان بر باد داد) پرورش کودکان و افرادی متعادل در نظر است و نهایتاً رشد مردمی موزون، خوش گفتار و خوش کردار و دارای جسمی آماده برای فرا گرفتن مهارت های گوناگون در حرفه های امروز.
● ارف غربی نیست
از نظر فنی و موسیقایی کارل ارف چون به اهمیت کارهای گروهی و اجتماعی در تعلیم و تربیت آگاه بوده است، تمام متدش را برای گروه کودکان را پایه ریزی کرده است و تمام کودکان بدون استثنا نیازمند این آموزش دانسته است. حال اگر در موسیقی سنتی ما بر خلاف غرب و ارکستر های بزرگ، به تکنوازی و به فرد توجه می شود و کارهای گروهی مورد تایید موسیقی سنتی نیست، نمی توان گفت پس متد ارف صرفاً غربی است. دیگر اینکه فاصله های مورد استفاده در درس های آموزشی متد ارف، فاصله هایی هستند که در موسیقی ماهم به طور کامل مطرح هستند و کودکان به موقع و همزمان با هر آموزشی می توانند با درجه بندی فاصله های موسیقی ایرانی آشنا شوند و از این نظر هم اتفاقاً در این متد کارل ارف گامی را مبنای موسیقی خود قرار می دهد که به گام پنتاتنیک معروف است و برخلاف تمام گام های موسیقی غرب که از تسلسل هشت نت تشکیل می شود گامی است با شش نت و پنج فاصله و بیشتر در خاور دور و اسکاتلند مورد استفاده است.
● آموزش غلط ربطی به ارف ندارد
و اما مطلب اصلی اینکه نوع استفاده از این متد های آموزشی مهم است. اینکه چه کسی و با چه شناختی از مسیر و مطلب و موسیقی ایرانی به این امر بسیار ظریف و مهم می پردازد. در این باره با آقای ساسان فاطمی موافقم که آن چیزی که در این سال ها در ایران علم کرده اند و به نام کلاس ارف در تمام کودکستان ها و مدارس غیرانتفاعی و مهدکودک ها به آن می پردازند ذهن کودکان را خراب می کند، همچنان که آموزش تحمیلی موسیقی سنتی در کلاس های سنتی و به روش شنیدن و تقلید از استاد می تواند ایراد های تربیتی بسیاری برای کودکان داشته باشد که کمترین آن محرومیت کودک از کودکی است، اگر چه کودک ایرانی توان حفظ کردن «ماورا النهر» و «یقولونه» را هم دارد و این عیب و ایراد ها ربطی به هدف و شیوه کارل ارف آلمانی ندارد.
● ضرورت تربیت مربی متخصص
معمولاً افرادی که کمترین تخصص را در این زمینه ندارند مربیگری این کلاس ها را برعهده می گیرند نه از موسیقی به طور کلی بهره یی دارند و نه از موسیقی ایرانی و نه از تعلیم و تربیت. مدیران و متولیان این مراکز به اصطلاح تربیتی صرفاً از کم اطلاعی مردم درباره آموزش موسیقی بهره می برند و اقدام به دایر کردن چنین کلاس هایی می کنند. آموزش رسانه یی درستی هم که در کار نیست کودکان ناچارند به موسیقی های بزمی و قهوه خانه یی عوام پسند قانع شوند. بنده در نوشته ها و در صحبت های خود بار ها توجه به این مهم را به برنامه ریزان دروس دانشکده های موسیقی یادآور شده ام و لزوم تربیت مربی موسیقی کودک از بین دانشجویان دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد را گفته ام و در کتاب از متد ارف تا چهارگاه خود دقیقاً به همین ضایعه توجه داشته ام و در اجرای آهنگ هایی برای کودکان ونوجوانان همین منظور را رعایت کرده ام. به هر حال اخیراً از منبع موثقی شنیده ام که دانشگاه هنر در فکر برقراری رشته تخصصی آموزش موسیقی در دوره های خود است، که چنانچه هشیارانه و جدی به آن عمل شود گره گشا خواهد بود.
● کاربرد درست ارف کارگشا است
مطلب آخر اینکه «هرچه هست از قامت ناساز و بی اندام ماست»؛ معلوم است اگر در عین بی خبری از فلسفه موسیقی و شناخت حداقلی از موسیقی ایرانی و اصالت ها و فن و فنون آن کلاس ارف برگزار کنیم در حالی که اصول این متد را هم نمی دانیم، نه تنها به یادگیری و فهم موسیقی دستگاهی لطمه می زنیم بلکه با آموزش بی مایه و غلط، ذوق و سلیقه و شناخت کودکان را در هر مورد خراب می کنیم. در مقابل اگر به شیوه یی درست متد ارف را به کار ببریم و کودکان را با آموزش خود به سوی شناخت ظرایف موسیقی سالم و خوب و در درجه اول موسیقی اصیل و پرتوان ایرانی پیش ببریم، در ساختن اجتماعی با افرادی چالاک و موزون و اندیشمند و هوشیار تلاش موثری داشته ایم.
● شناخت سازهای ایرانی در کنار ارف
زمانی که دکتر سعید خدیری این متد را در ایران آغاز کرد به این نکته توجه داشت که منظور از به کار گرفتن این متد معرفی کارل ارف یا ژست های اشرافی شرکت کودکان در کلاس های آموزش موسیقی نیست و دلیل این سخن اینکه ایشان با تاکید های مکرر از ما می خواستند که در کارگاه های موسیقی به آموزش سازهای ایرانی و سازهای نواحی اقدام کنیم که ما هم همین را انجام می دادیم و به هر حال همیشه عده یی فرصت طلب هر مسیر باریک و سالم و صحیحی را به راهی پرسود اما پرآسیب می توانند تبدیل کنند.