بحران موسيقي مابحران بي هويتي است (گفتگوباسراج )

بحران موسیقی ما بحران بی هویتی است [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] گفتگو با سید حسام الدین سراج [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] سید حسام الدین سراج گفت : رسانه می تواند کمک بسزایی در رشد موسیقی درست داشته باشد و باید زمینه را برای بالندگی موسیقی درست ایجاد کند .
حسام الدین سراج در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند موسیقی شما موسیقی عرفانی ست و این را می شود در ساز بندی آثار ارائه شده توسط شما هم دریافت ، گفت : قائل به اینکه نوعی از موسیقی را موسیقی عرفانی بنامیم نیستم، به عنوان مثال موسیقی سنتی ما بر اساس اشعار عرفا تنظیم شده است، از آن طرف هم موسیقی مقامی که در مناطق مختلف هنرمندان مقام هایی را می نوازند اشعارش سبقه عرفانی دارد ، هر نوع موسیقی جدی می تواند عرفان را در بطن خود داشته باشد .
● گرایش به موسیقی پاپ
وی در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه رابطه اش با موسیقی پاپ چگونه است خاطرنشان کرد: موسیقی پاپ نیز همچون انواع دیگر موسیقی سطوح مختلفی دارد، ممکن است در این نوع موسیقی شعر مولانا با ساز بندی غربی خوانده شود و یا غزلواره ای را از شاعران متاخرین بخوانند، قاعدتا اولی به جهت شعر مولانا ارزش بیشتری دارد اما به عقیده من این اشکال وارد است که ظرف و مظروف با هم سازگار نیست و و این ناهماهنگی نوعی بی احترامی به شعر است.
سراج افزود: خوشبختانه اخیرا شاهد این مسئله هستیم که هنرمندانی که در حوزه موسیقی پاپ فعالیت می کنند علاقه و گرایش شان به این سمت است که ملودی و شعر اثری که خلق می کنند خوب باشد که این نکته نیز در خور توجه و تقدیر است.
● جامعه سرشار از استرس و روزمرگی نیازمند موسیقی آرام است
این خواننده موسیقی سنتی کشورمان در خصوص آثار موسیقی که در رسانه شنیداری کشورمان پخش می شود گفت: متاسفانه ما در رادیو شنونده آثاری هستیم که دارای شعر های بسیار سخیفی است که در یک جمع جدی نمی توان به آن گوش داد و فضای آن یک فضای فرهنگی و معنوی و ارزشمند نیست.
وی در ادامه گفت: ما نمی گوییم که همه تولیدات موسیقیایی جدی باشد، اما برای جامعه ای که به اندازه کافی استرس ها ی ناشی از زندگی روزمره در آن است نیاز به یک آرامش و فضای معنوی وسکوت ضروری ست و شعر موسیقی باید پیام معنوی و فرهنگی داشته باشد .
● بحران موسیقی ما بحران بی هویتی است
سراج با بیان اینکه بحران موسیقی ما بحران بی هویتی است تصریح کرد:موسیقی که با جاز ساخته می شود و خواننده ای که نمی داند چه می خواند و فقط تقلید می کند و بر اساس کارگردانی آهنگساز اثری را می خواند ، اگر از همین خواننده بپرسید که به چه شیوه ای می خواند و نزد کدام استاد موسیقی را فراگرفته نمی تواند جواب درستی بدهد در این وضعیت موسیقی از بی هویتی رنج می برد.
● هنر باید جنبه ماندگاری و ازلی و ابدی بودن داشته باشد
وی با اشاره به اینکه هنر با هر گرایشی باید به سمت ازلی و ابدی بودن برود و در موسیقی کلام ابدی به ماندگاری اثر کمک می کند خاطرنشان کرد: مباحث اجتماعی می آیند و می روند اما انسان همیشه هست ، خداوند جود دارد، حتی اگر انسان نباشد به همین دلیل زمانی که شعر عرفا را می خوانید ازلی و ابدی بودن در آثارشان نمود دارد ، اگر شما یک موسیقی را با محتوای اجتماعی گوش کنید آن شعر ده سال دیگر کابرد ندارد شاید این مدت زمان کمترهم باشد اما شعر بزرگانی چون حافظ، سعدی همیشه تازگی دارد .
وی تاکید کرد: هنر باید جنبه ماندگاری و ازلی و ابدی بودن را داشته باشد شعر بزرگان ما نیز اینگونه بوده است.
سراج جایگاه شعر را در موسیقی جایگاه بزرگ ومهمی دانست و گفت: صنعت شعر ظرافت های خاص خود را دارد ، حتی اگر کسی ترانه می گوید وظیفه سنگینی بر عهده دارد ، ترانه سرایی کار پیچیده و سختی است به همین دلیل است که در دوره معاصر تعداد ترانه سرای های موفق به انگشتان دست هم نمی رسد.
● دوست دارم موسیقی ام آرامش بخش باشد
سراج در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه از آنجایی که بیشتر مخاطبان صدای این خواننده را افراد میانسال تشکیل می دهند آیا فعالیتی برای جذب جوانان به موسیقی سنتی کرده و آیا دغدغه ای برای این مسئله دارد یا خیر گفت: بعضی از آثار من مورد پسند افراد میانسال قرار می گیرد و گاهی جوان تر ها به برخی قطعاتی که خوانده ام ابراز علاقه می کنند و آن قطعاتی است که نوع سازبندیشان به روحیه جوان ها نزدیک تر است و هیجان بیشتری دارد توجه به جوانان همیشه یکی از دغدغه های من بوده و هست، اما نمی توانم از روحیه خودم فاصله بگیرم .
وی در ادامه پاسخ همین سوال افزود: من دوست دارم موسیقی ام آرامش بخش باشد درست است جایی هم نیاز به هیجان در موسیقی داریم اما من آرامش را ترجیح می دهم خودم هم همیشه موسیقی که آرامش می دهد را گوش می کنم.
● در موسیقی ایرانی به تنظیم و حال و هوای جدیدی برسیم
سراج گفت: سال گذشته کاری داشتم که آهنگساز آن جوان بود و ملودی های خاص بود با انتخاب های خودم تفاوت داشت اما کار می کردم و احساس می کنم این ضرورت وجود دارد
که در موسیقی ایرانی به حال و هوا و تنظیم جدیدی برسیم و می توانیم از همان سازبندی و ردیف استفاده کنیم و اثر جدیدی خلق کنیم و هنرمندان جوان ما در حوزه موسیقی در این زمینه ذهن خلاقی دارند.
● رسانه باید زمینه ساز بالندگی موسیقی درست باشد
وی به نقش رسانه در رشد موسیقی درست اشاره کرد و افزود : رسانه می تواند کمک بسزایی در رشد موسیقی درست داشته باشد و باید زمینه را برای بالندگی موسیقی درست ایجاد کند .
سراج گفت : برخی مواقع از رسانه موسیقی سخیف و گاهی مبتذل پخش می شود احساس ناامیدی به انسان می دهد و این تصور ایجاد می شود که معیار فرهنگ برای رسانه ما همین است .
این خواننده گفت: گرایش بعد از مسمومیت ایجاد می شود و زمانی که فضا مسموم شد جوانان به این فضای مسموم گرایش پیدا می کنند.
● برگزاری کنسرت باعث رشد هنر و هنرمند می شود
سراج درخصوص جشنواره های موسیقی و برگزاری کنسرت که در سطح ملی و فراملی برگزار می شود گفت : جوانان با برگزاری کنسرت رشد پیدا می کنند و از آنجایی که برگزار کنسرت در ایران کار بسیار دشواریست رشد هم سخت است زمانی که یک نوازنده یا خواننده می خواهد هنر خود را به اجرای عمومی بگذارد بتید قوی تر عمل ند وقتی فضای مناسب برای اجرای کنسرت وجود نداشته باشد آن هنرمند هم رشد نمی کند .
وی با بیان اینکه درایران سالن اجرای موسیقی نداریم تصریح کرد: یک سالن نیمه استاندارد برای موسیقی در ایران داریم که تالار وحدت است ، سالن وزارت کشور نیز اصلا مناسب اجرای موسیقی نیست و ما در ایران سالن بزرگ و مناسب برای اجرای موسیقی در ایران نداریم که اگر این امکان وجود داشت به لحاظ مسائل اجتماعی نیز بهتر بود زیرا مردم برای وقت شان برنامه ریزی می کردند که از یک فضای فرهنگی به نحو احسن استفاده کنند .
● مشکلات برگزاری کنسرت خواننده را با استرس به روی سن می برد
وی در خصوص مشکلات برگزاری کنسرت در ایران گفت : مجوزهای یک کنسرت به سختی صادر می شود و بسیاری از فعالیت های دیگر را خواننده باید پیگیری کند و زمانی که روی سن می رود تا کنسرتی را برگزار کند با استرس حاضر می شود و این اصلا خوب نیست .
● موزیسین های اهل عمل کمتر مطالعه می کنند
سراج با بیان اینکه پژوهش های خوبی در حوزه موسیقی انجام می شود اظهار داشت: خوشبختانه پژوهش های بسیار غنی و خوبی در حوزه موسیقی توسط پژوهشگران دلسوز انجام می شود امازمانی این پژوهش ها به نتیجه می رسد که محلی برای بروز عملی داشته باشد، من بر اساس تجربه ام دریافته ام که موزسین های اهل عمل کمتر مطالعه می کنند و پژوهش هایی که انجام می شود در سیستم اجرایی ما عمل نمی شود .
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایسکانیوز مبنی بر اینکه به کدام یک از نوازنده های قدیمی علاقه دارد گفت : من به استاد کسایی و جلیل شهناز علاقه خاصی دارم زیرا هم از نظر غنی بودن مطالبی که می نوازند و هم لطافت ،زیبایی و نوآوری در آثارشان است و هم به لحاظ شخصیتی بسیار قابل احترام هستند.
سراج از موسیقی های نواحی ایران به موسیقی خراسان و کردستان گرایش و علاقه بیشتری دارد.
● درخواست سراج از دفتر موسیقی وزارت ارشاد
وی در پاسخ به سوالی مبنی براینکه اگر از دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواستی داشته باشد چه می گوید ، گفت : من خواستار این مسئله هستم که به موسیقی ارشمند ارزش بیشتری قائل شوند و مجوز های کنسرت را سریع تر صادر کنند .
وی همچنین از اجرای کنسرتی پاییز ماه امسال خبر داد و گفت: احتمالا پاییز ماه درتالار وحدت کنسرتی داشته باشم .
● آلبوم های جدید سراج
وی گفت: آلبوم "گریه بی بهانه" با اشعاری از ابتهاج، قیصر امین پور، سنایی، مولانا و ساعد باقری به زودی منتشر خواهد شد.
سراج از انتشار آلبوم دیگری خبر داد و افزود: مجموعه دیگری با ۵ تصنیف با عنوان فعلی "قصه گیسو" با همکاری شرکت آوای نوین اصفهان منتشر خواهد شد.
● در باره سید حسام الدین سراج
در سال ۱۳۳۷ در شهر اصفهان در خانواده ای صاحب ذوق دیده به جهان گشود. بزرگترین مشوق وی در تحصیل علم و هنر مرحوم پدرش بود . ایشان بر علوم قدیمه و ادبیات احاطه داشت و از صدای خوش آهنگی برخوردار بود و با اساتید ادب و هنر نظیر استاد جلال الدین همائی , استاد تاج اصفهانی , استاد حسن کسائی و ..... حشر و نشر داشت , به همین جهت فضائی مستعد برای تربیت فرزندانش فراهم آورده بود. در چنین محیطی جوانه های عشق و علاقه به شعر و موسیقی در جان و دل وی شکوفا شد .
سراج موسیقی را با آموختن تنبک از سیزده سالگی آغاز کرده , سپس سنتور را در اصفهان نزد استاد ساغری آموخته و برای تکمیل آن از اساتیدی چون فرامرز پایور , رضا شفیعیان و پشنگ کامکار بهره جسته است . در زمینه آواز از محضر مرحوم استاد محمود کریمی و استاد محمدرضا شجریان استفاده کرده است . در حال حاضر هم به اغتنام فرصت از محضر ایشان اساتید موسیقی و تحقیق در شیوه قدما بهره می برد. شاگردی و تعلم را بالاترین توفیق زندگی خود می داند و به همین لحاظ به موازات آموزش موسیقی تحصلات خود را در رشته معماری و شهر سازی در دانشگاه شهید بهشتی ادامه داده و موفق به اخذ فوق لیسانس معماری شده است .
در برخی از آثار که باصدای او شنیده ایم مانند (باغ ارغوان , شرح فراق , بی نشان , آئینه رو , نرگس مست , ماه نو و ..... ) آهنگسازی را نیز به عهده داشته است .
تحقیقاتی در باب زیبائی شناسی هنر و معماری و تطبیقث وجوه اشتراک هنرها دارد که بصورت رساله نهائی دانشگاهی ارائه شده و بعضا" به صورت مقاله در مجلات فرهنگی , هنری به چاپ رسیده است .
آثار موسیقی که تاکنون از او منتشر شده است عبارتند از :
نینوا , باغ ارغوان , وصل مستان , شمس الضحی , یاد یار , آفاق عشق ( خسرو شیرین , لیلی مجنون ) , طریقت عشق , شرح فراق , آئینه رو , دل آرا , بی نشان , نگاه آسمانی , نرگس مست , بوی بهشت , شهر آشنائی , رویای وصل , وداع , عشق و مستی , نازنین یار , ماه نو و آئینه و آه و ...
تا کنون کنسرت های موسیقی موفقی در کشورهای فرانسه ،انگلستان، سوئیس ، هلند ،آلمان ، یونان ،اسپانیا ، چین ، ترکیه ،کره ، کانادا ، آمریکا و روسیه داشته است .


گفت وگو از حسن گوهرپور و راضیه غنجی