نگاهي به كارنامه طنز تلويزيوني رضا عطاران
نگاهي به كارنامه طنز تلويزيوني رضا عطاران:
عطاران باید مسیری تازه را در تجربه و فاصله‌اش را با مقلدانش بیشتر کند
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سينماي ما- در حالی که بسیاری در عرصه طنز تلویزیونی سبک خاص رضا عطاران را در پیش گرفته‌اند، این کارگردان و بازیگر موفق اگر نمی‌خواهد عرصه رقابت را به دیگران واگذارد باید در کارنامه خود تغییر و تحول اساسی ایجاد کند. پس از موفقیت مجموعه‌های طنز عطاران پیش‌بینی می‌شد موجی تحت تأثیر این موفقیت شکل بگیرد. عطاران سبک شخصی خود را دارد، سبکی که رگه‌هایی از آن در مجموعه طنز شبانه "زیر آسمان شهر" که متن‌هایش را می‌نوشت، قابل تشخیص بود.
در مجموعه "کوچه اقاقیا" هم تفاوت‌های طنز عطاران با مهران مدیری، نوید شکل‌گیری یک جریان تازه را در طنز تلویزیونی می‌داد که خوشبختانه این جریان پس از گذشت سال‌ها همچنان ادامه دارد. عطاران هر چقدر پیشتر رفته، شیوه کاری‌اش را کامل کرده و پس از مجموعه "متهم گریخت" می‌توان امضاء او را پای مجموعه‌هایش تشخیص داد.
امتیاز اصلی عطاران و مجموعه‌هایش تفاوت آنها با نگاه و طنز مدیری است. مدیری چهره مهم طنز تصویری است که بیش از یک دهه توانسته موقعیت خود را حفظ کند و در رتبه اول بایستد. اما عطاران با روایت زندگی طبقه فرودست و نمایش جزئیات آن بخش‌هایی از زندگی را به تصویر می‌کشد که پیش از این ندیده‌ایم.
نوع شوخی‌ها، جنس شخصیت‌پردازی و مناسبات شخصیت‌ها مخصوص اوست و عطاران حتی در بازی گرفتن از بازیگرانش هم متفاوت از مدیری عمل می‌کند. در واقع رئالیسمی خاص بر فضای مجموعه و بازی‌ها حاکم است که به عنوان یک ویژگی مجموعه‌های عطاران را دوست‌داشتنی می‌کند.
مجموعه "سه در چهار" به کارگردانی مجید صالحی را می‌توان نمونه‌ای دانست که تحت تأثیر طنز عطاران ساخته شده است. صالحی پیش از "سه در چهار" با عناوین مختلف و در پروژه‌های متفاوت کنار عطاران حضور داشته، ولی این بار مشاور او در "سه در چهار" عطاران است و ... همه اینها نشان‌دهنده تعلق خاطر صالحی به این کارگردان و طنز اوست.
تماشای "سه در چهار" یادآور خاطره‌هایی است که از "متهم گریخت"، "خانه به دوش" و "ترش و شیرین" داریم. حتی تیتراژ مجموعه هم با تأثیر از آثار عطاران ساخته شده و اگر خوشبین باشیم این تقلید را به حساب اداء دین صالحی به هنرمند محبوبش می‌گذاریم. در واقع او خواسته هر سکانس مجموعه یادآور طنز محبوب عطاران باشد و در این کار موفق بوده است.
مجموعه "آرزوهای شیرین" سیدوحید حسینی نیز که مدتی پیش از شبکه اول پخش می‌شد، متأثر از مجموعه‌های عطاران بود. حتی حسینی در گفتگو با یکی از روزنامه‌ها با صراحت گفت که طنز عطاران را دوست دارد و سعی کرده در مجموعه‌اش به همان سبک و سیاق کار کند.
این رویکرد کارگردانان جوان در تقلید از شیوه کار جذاب عطاران اشکالی ندارد به شرطی که تا ابد در مقام یک مقلد باقی نمانند! می‌توان از سبک عطاران لذت برد، اما هر کارگردانی باید ویژگی‌های کاری خود را به اثر پیوند بزند. در حالی که میان مقلدان عطاران چنین چهره‌ای را نمی‌توان سراغ گرفت و همه چنان مسحور جذابیت‌های طنز او شده‌اند که خلاقیت را فراموش کرده‌اند.
نکته مهم درباره شیوه کاری عطاران این است که او ازهمان ابتدا بدون توجه به محبوبیت و موفقیت مدیری سراغ ایده‌های خود رفت و به موفقیت رسید. تفاوت طنز او با مدیری، تنوع و طراوتی خاص به فضای طنز تصویری آورد. اما به تدریج با اضافه شدن به تعداد مقلدان عطاران، این طراوت و جذابیت کمرنگ شده و مخاطب تلویزیون را با تکرار محض روبرو می‌کند.
عطاران که این روزها "بزنگاه" را برای ماه رمضان می‌سازد، کاری سخت پیش رو دارد. چون باید قدمی رو به جلو بردارد. در حالی که پس از "ترش و شیرین"، مجموعه‌های "آرزوهای شیرین" و "سه در چهار" با نگاه به طنز عطاران ساخته شده، "بزنگاه" باید کاملتر از مجموعه‌های قبل عطاران و جذابتر از نمونه‌هایی باشد که با نگاه به آثار او ساخته شده است.
بی‌شک اگر طنز از طراوت تهی باشد، تأثیر و جذابیت ندارد. عطاران باید مسیری تازه را در "بزنگاه" تجربه و فاصله‌اش را با مقلدانش بیشتر کند. او نیاز به یک تغییر و تحول اساسی در کارنامه‌اش دارد، اگر نمی‌خواهد رقابت را به دیگران واگذار کند... شرط بقا این است.
منبع خبر : مهر
