كارگاه لينوكس

كارگاه لينوكس

فريد اشكاني

همانطور كه مي‌دانيد مي‌توان نسخه‌هاي متعددي از يونيكس را يافت كه بر روي سخت‌افزارهاي اينتل و AMD قابل اجرا بوده و در ضمن مجاني نيز باشند. لينوكس سيستم عاملي است كه به هنگام بحث در مورد آيندة يونيكس در دنياي كامپيوترهاي شخصي (PC)، همه بي اختيار از آن صحبت مي‌كنند. اما در واقع سيستمهاي يونيكس ديگري نيز براي استفاده در دنياي PCها وجود دارند كه شايد مشهورترين آنها سيستمهاي مشتق شده از يونيكس BSD باشند. شايد بهتر باشد براي ورود به بحث در اين مورد به تاريخچه مختصري در مورد يونيكس اشاره شود.

هركس كه حتي كمي با يونيكس سروكار داشته باشد، حتماً از آزمايشگاههاي Bell چيزهايي شنيده است. اين آزمايشگاهها كه در واقع بخشي از AT&T بودند، نخستين نسخه يونيكس را در سال 1971 بوجود آوردند. در سال 1976 نسخه 6 يونيكس منتشر شد كه بازنويسي شدة نسخه‌هاي قديميتر با زبان C بود. اين سيستم روي بسته‌هاي سخت افزاري مختلفي پيداسازي شده و توجه زيادي را در دنيا، بخصوص در محيطهاي آكادميك، به خود معطوف كرد.

طبق قوانين ايالات متحده، AT&T از فروش مستقيم نرم افزار منع شده بود، لذا مجوز توسعه و نيز استفاده از كد يونيكس را به گروههاي مختلفي واگذار نمود كه يكي از معروفترين و برجسته‌ترين آنها CSRG (Computer Science Research Group) يا گروه تحقيقاتي علوم كامپيوتر در دانشگاه بركلي بود. به زودي يونيكس اين گروه با نام (Berkeley Software Distribution)BSD معروف شد.

همزمان با توسعه يونيكس در AT&T، عموميت و محبوبيت يونيكس BSD هم افزايش يافت واسط C (shell) امكانات حافظه مجازي (Virtual Memory) و ويرايشگر VI به آن افزوده شد و پس از تهيه امكانات شبكه و اضافه شدن آنها به BSD بازهم بيشتر مورد توجه قرار گرفت. اين امكانات جديد كه توسط CSRG تهيه شده بود، مجموعه‌اي از پروتكلهاي جديد بود كه TCP/IP ناميده شد و در سال 1982 در نسخة BSD 4.2 به بازار عرضه گشت.

در اين زمان محدوديت‌هاي AT&T برطرف شد و سيستم يونيكس تجاري آن به نام System V توليد شد. حتي در اين زمان نيز تعداد زيادي از تهيه كنندگان نرم افزار، نسخه‌هاي يونيكس خود را مي‌فروختند و از آنجايي كه BSD از امكانات زيادي در قياس با System V برخورد بود، بيشتر اين يونيكس‌ها نيز مبتني بر BSD بودند.

در اواخر دهه 80 و بدنبال آشكار شدن تفاوتهاي آشكار BSD و SystemV، AT&T به دنبال تلفيق تفاوتها و جبران ضعفها برآمده و نسخه 4 از SystemV (SVR4) را ارائه نمود. در SVR4 بسياري از ابزارها و امكانات BSD از جمله TCP/IP گنجانده شد و بدنبال عرضه آن، بسياري از توليدكنندگان به تهيه يونيكسهاي مبتني بر SVR4 (SystemV Release4) مي‌پرداختند. تا اين زمان نسخه‌هاي BSD بدليل استفاده از قسمتهايي از كد نسخه 6 يونيكس مجبور به پرداخت هزينه‌هاي بالايي به AT&T بودند، هرچند بيشتر كدهاي BSD4.3 خارج از AT&T تهيه شده بود. اين هزينه‌هاي بالا توليدكنندگان BSD را بر آن داشت تا به هر قيمتي شده خود را از دست اين كدها خلاص كنند.

در اين زمان بود كه لينوس توروالدز پروژه‌اي را به منظور تهيه يك هسته (Kernel) شبيه به يونيكس آغاز كرد كه از كدهاي AT&T استفاده نمي‌كرد و طبعاً با مشكلات BSD هم روبرو نمي‌شد. اين هسته از ابزارها و كتابخانه‌هاي (GNU is Not Unix!)GNU كه خود نيز يك پروژه مشابه يونيكس بود، سود مي‌جست.

همزمان با توسعه پيشرفت سيستم GNU/Linux، دعوا و ستيزه در دنياي يونيكس نيز ادامه يافت. گروه CSRG در دانشگاه بركلي با كمبود سرمايه و پشتيباني مواجه بود و بنابراين BSD به صورت كد باز (Open Source) عرضه شد. اين نسخه كه به Net-2 معروف شد، فاقد كدهاي انحصاري AT&T بوده و در نيتجه يك سيستم غيرقابل استفاده بود. براي جايگزين كردن اين كدهاي حذف شده، سريعاً پروژه‌هايي آغاز گشت كه مشهورترين آنها NetBSD و FreeBSD بودند. نهايتا‏ً تمام مشتقات BSD مبناي خودرا براساس نسخه BSD 4.4 كه به 4.4 BSD Lite مشهور بوده و فاقد كدهاي AT&T است،‌ قرار دارند.

در حال حاضر 3 پروژة كد باز يونيكس بر مبناي 4.4 BSD Lite فعال مي‌باشند. FreeBSD، NetBSD و پروژه‌اي جديدتر بنام OpenBSD . از آنجايي كه مبناي هر سه اين پروژه‌ها يكي است، تفاوت فني چنداني بين آنها وجود نداشته و تنها تمركز آنها روي زمينه‌هاي متفاوتي مي‌باشد:

FreeBSD: اين عمومي‌ترين نسخه BSD است كه بيشتر بر بازده و كارايي بالا روي پردازنده‌هاي Intel/AMD متمركز است. وب سايتهاي بسياري از جمله Yahoo و سرويس Hotmail شركت مايكروسافت! از آن استفاده مي‌كنند. يك نكته با مزه و جالب آن است كه شركتهاي مايكروسافت و Unisys اقدام به تهيه يك سايت ضديونيكس كردند ( [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ) كردند كه از FreeBSD و سرويس‌دهندة وب Apache استفاده مي‌كند!

( [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] )

NetBSD: توجه اين سيستم بيشتر به قابليت پورت شدن روي بسته‌هاي متفاوت بوده و بيشتر از هر سيستم عامل ديگري اين شرط را داراست. از NetBSD بيشتر در كارهاي تحقيقاتي استفاده مي‌شود.

OPenBSD: اين سيستم با استفاده از NetBSD ايجاد شده اما روي بسته‌هاي كمتري پورت شده است. تمركز و توجه OpenBSD بيشتر روي امنيت (Security) بوده و در جايي كه امنيت مهم باشد، OpenBSD تنها انتخاب خواهد بود! ابزار OpenSSH (كه در شماره‌هاي قبل مورد بررسي قرار گرفت) توسط تيم پروژه OpenBSD تهيه شده است.