نگاهي به تاريخچه مرورگرهاي وب، ا
نگاهي به تاريخچه مرورگرهاي وب، از موزائيك تا موزيلا
نویسنده : محمود فرجامي از روزنامه شرق
در طول ساليان اخير مرورگرهاي وب گوناگوني به وجود آمده‌اند. اولين مرورگري كه به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت «موزائيك NCSA» بود.
پس از آن، گروه برنامه‌نويسي موزائيك، اولين مرورگر وب تجاري را با نام Net Scape Navigator به بازار فرستاد، كه پس از مدتي تغيير نام يافت اما چندي بعد مجدداً نام آن به نت اسكيپ برگردانده شد. مرورگر نت اسكيپ در بين كاربران بيشترين محروميت را داشت تا آنكه اينترنت اكسپلورر (IE) در سال 1999 با مزاياي روزافزون خود از آن پيشي گرفت. يك نسخه مرجع باز (open source) از نت اسكيپ با نام موزيلا (Mozilla) در سال 2002 مجدداً نظرها را به خود جلب كرد. از آن زمان موزيلا در مسير پيشرفت قرار گرفته و به خصوص بر روي سيستم عامل‌هاي غير ويندوز (شايد به خاطر ساختار مرجع باز آن) مورد استقبال قرار گرفته است. اما اين دو مرورگر وب مشهور، همچون ساير فرآورده هاي تكنولوژيكي بر پايه اسلاف گمنام و بعضاً ناموفقي پي‌ريزي شده‌اند كه شايد اكنون جز نامي از آنها باقي نمانده باشد. برخي از مهم‌ترين آنها به شرح زيرند:
• World Wide Web
"تيم برنرزلي" اولين مرورگر را در اولين روز سال ميلادي 1990 بر روي يك كامپيوتر Next نوشت كه تار جهان گستر (world wide web) نام گرفت. او در مارس سال بعد نسخه هايي از برنامه‌اش را در اختيار عموم قرار داد و پس از آن، انتشار اين نرم‌افزار فزوني گرفت.
• Libwww
برنرزلي و يك دانشجو به نام جين فرانكوئيس گراف، نرم‌افزار تار جهان گستر را به نحوي ارتقا دادند تا فقط مخصوص محيط‌هاي Next نباشد و در تمام محيط‌هايي كه با زبان برنامه‌نويسي C نوشته شده اند، قابل اجرا باشد. آنها اين مرورگر را Lib www ناميدند. گراف بعداً اولين شركت طراحي وب را تاسيس كرد.
• Line-mode
نيكولا پيلو، دانشجوي رشته رياضيات كه در CERN كارآموزي مي كرد، مرورگر وبي را طراحي كرد كه در هر محيطي، حتي با تله تايپ (teletype) نيز كار مي‌كرد. در سال 1991 نيكولا پيلو و تيم برنرزلي، اين مرورگر را براي طيف گسترده اي از كامپيوترها، از يونيكس گرفته تا داس مايكروسافت سازگار ساختند و بدين سان دسترسي به صفحات وب بيش از پيش براي عموم آسان‌تر شد.
Erwise
گروهي از دانشجويان دانشگاه فني هلسينكي، گردهم آمدند تا يك مرورگر وب را به عنوان پايان‌نامه خود بنويسند. از آنجا كه نام دپارتمان آنها به اختصار "OTH" بود آنها به شوخي نام پروژه خود را erwise گذاشتند تا از تركيب اين دو other wise (در غير اين صورت) بوجود آيد! نگارش نهايي در آوريل 1992 آماده شد و ويژگي‌هاي بارز متعددي داشت، اما پس از آن به حال خود رها شد و اعضاي تيم پس از اتمام دوره متفرق شدند.
Viola www
در ماه مه 1992 يك دانشجوي دانشگاه بركلي به نام پي وي، دومين مرورگر را براي سيستم عامل Unix ارائه داد. اين مرورگر كه Viola www نام داشت، مزاياي برجسته اي داشت كه از آن جمله توانايي نمايش تصاوير گرافيكي و دانلود نرم‌افزارها بود.
Midas
در تابستان سال 1992 توني جانسون سومين مرورگر را براي سيستم‌هاي يونيكس ابداع كرد. او ميداس را به اين خاطر نوشت تا به پخش اطلاعات حاصل از تحقيقات خود در رابطه با فيزيك در بين همكارانش كمك كند.
Samba
رابرت كاليائو كار نگارش اولين مرورگر وب براي سيستم هاي مكينتاش را آغاز كرد. حاصل كار Samba بود كه توسط نيكولا پيلو بهبود يافته بود تا پايان 1992 آماده بهره‌برداري شد.
Mosaic
مارك اندرسون و اريك بيتا از NCSA نخستين نگارش موازئيك سازگار با يونيكس و ويندوز (هر ويندوزي) را در فوريه 1993 ارائه دادند. چند ماه بعد الكس تاتيك نگارش موزائيك براي مكينتاش را هم ارائه داد. بدين سان موزائيك نخستين مرورگر وبي بود كه براي كار بر روي سيستم ها و سيستم عامل هاي گوناگون پشتيباني مي‌شد. موزائيك مقدمه‌اي بود براي پشتيباني اصوات، ويدئوكليپ، فرم ها، بوك مارك و فايل‌هاي تاريخ (history files) و بدين سان به سرعت تبديل به محبوب ترين مرورگر وب غيرتجاري شد.
در اوت 1994 NCSA قوانين تجاري استفاده از موزائيك را به اجرا درآورد كه متعاقب آن بسياري از شركت‌ها از جمله مايكروسافت (به خاطر استفاده از موزاييك در طراحي) IE به دردسر افتادند با اين حال NCSA گسترش و بهبود موزائيك را در ژانويه 1997 متوقف كرد.
Arena
در سال 1993ديوراجت در شعبه بريستول انگليس شركت هولت پاكارد، مرورگري را به نام Arena ارائه داد كه ويژگي‌هاي قدرتمندي براي جاي‌دهي جدول ها و تصاوير گرافيكي داشت.
Lynxb
در دانشگاه كانزاس مرورگري فرامتني (hypertext (browser بر پايه وب نوشته شده بود كه Lynx نام داشت و براي انتشار اطلاعات رياضياتي به كار مي رفت. دانشجويي به نام لومونتولي، رابطي براي اينترنت را به برنامه اضافه كرد و مرورگر وب Lynx2/0 را در مارس 1993 ارائه كرد. اين مرورگر به سرعت براي پايانه‌هاي بدون گرافيك تبديل به مرورگري محبوب شد و تاكنون نيز باقي مانده است.
Cello
تام بروس يكي از بنيانگذاران "موسسه اطلاعات حقوقي" دريافت كه اكثر حقوقدانان از سيستم هاي مايكروسافت استفاده مي كنند و بنابراين مرورگر وبي را براي اين پلت فورم طراحي كرد كه سلو نام گرفت و در تابستان 1993 ارائه شد.
Opera
در 1994 تيمي از پژوهشگران كمپاني ارتباطات تلنور در اسلوي نروژ، مرورگر اپرا را عرضه كردند، سال بعد دو تن از اعضاي همان گروه، تلنور را ترك كردند تا نرم‌افزار اپرا را پس از ارتقا و بهسازي به صورت تجاري روانه بازار كنند.
اپرا نسخه 2.1 نخستين بار در تابستان 1996 بر روي اينترنت در دسترس قرار گرفت.
Internet in a box
در ژانويه 1994 محصولي كه "اينترنت در يك بسته" نام گرفته بود به بازار آمد و چيزي نبود مگر مجموعه‌اي از نرم‌افزارهاي مورد نياز و مفيد براي مرورگري وب. اين محصول كاربران را از دان لود يا خريد نرم‌افزارهاي گوناگون براي كاربري كامل بي نياز مي كرد و به ويژه براي كاربران خانگي بسيار مناسب و مفيد بود.
Navipress
در فوريه 1994 شركت ناوي سافت مرورگري به نام ناوي پرس را براي كامپيوترهاي شخصي و مكينتاش ارائه كرد. بعد از نرم‌افزار world wide web اين اولين مرورگري بود كه با يك ويرايشگر (editor) ادغام شده بود و بنابراين كاربر مي توانست همزمان با مرورگري، محتويات صفحات را ويرايش كند. ناوي پرس بعداً تبديل به Aolpress شد و هنوز نيز در دسترس است هر چند كه از سال 1997 تغييري نيافته است.
Mozilla
در اكتبر سال 1994 نت اسكيپ اولين نگارش بتاي مرورگرش را با نام موزيلا b 96/? بر روي اينترنت منتشر كرد. نيمه دسامبر، نسخه نهايي به نام موزيلا 0/1 به بازار آمد. نگارش مرجع باز مرورگر نت اسكيپ، در سال 2002 به احترام موزيلا، به اين نام انتشار يافت.
Internet Explorer
23 اوت 1995 مايكروسافت ويندوز 95 را به همراه مرورگر وبي كه اينترنت اكسپلورر نام داشت، راهي بازار كرد. تا پاييز 1996 اين مرورگر توانست در بازار مربوطه تا رتبه سوم صعود كند و تا سال 1999با پشت سر گذاشتن نت‌اسكيپ به مقام نخست برسد.
علاوه بر اينها مرورگرهاي فراواني در دهه 1990 ارائه شدند كه از شهرت و محبوبيت كمتري برخوردار بودند و دوامي نيافتند. اسامي برخي از آنها بدين قرار است:
Active worlds - NetAttache- Air_Mosic - NET COM plete- Amiya Netcruiser -EI*Net -Mac web -IWENG -WWWC - Hot Java - Get Right - Planet Web
