آشنايي با درخش ايريديوم

اغلب ما از تعداد زياد ماهواره هايي كه يكي دو ساعت بعد از غروب خورشيد و يا پيش از طلوع آن ديده مي شوند مطلعيم. امروزه از ميان تقريباً 8000 ماهواره در حال گردش به دور زمين تعداد 400 عدد از آنها با چشم غير مسلح قابل رؤيت هستند. شاتل هاي فضايي آمريكا معمولاً پرنورتر (به روشني مشتري در قدر 5/2- ) هستند . اما آنها هميشه در حال گردش نيستند. بسياري از ماهواره هايي كه ديده مي شوند مراحل پاياني مأموريت خود را طي مي كنند. آنها در حال دورانند و در نتيجه درخشندگيشان با تغيير مقطع عرضي قابل رؤيت آنها تغيير مي كند. گهگاهي شاهد درخشندگي هاي پرنورتري هستيم كه حاصل انعكاس نور خورشيد از يك سطح آينه مانند (مثل صفحات خورشيدي يك ماهواره ) است. محاسبات نشان مي دهند كه يك متر مربع از يك سطح آينه اي شده در فاصله 1000 كيلومتر بايد شبيه ستاره اي با قدر 7- به نظر برسد. وقايعي كه بدانها اشاره شد غير قابل پيش بيني هستند زيرا موقعيت دقيق ماهواره و يا صفحات خورشيدي به دلايلي مختلف (امنيتي و غيره) افشا نمي شود. اما اين وضعيت با پرتاب ماهواره هايي توسط شركت ايريديوم كه عمليات آماده سازي آنها در ژوئن سال 1998 به پايان رسيد دگرگون شده است . پس از آنكه اين ماهواره ها درخشش هاي بسيار پرنوري (در حد قدر 8-) در نقاط مختلف آسمان ايجاد كردند، به زودي مورد توجه راصدان آماتور قرار گرفتند

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

سيستم ماهواره اي ايريديوم متشكل از 66 ماهواره فعال و 11 عدد ماهواره غير فعال يدكي است كه همگي در مدار هاي پاييني (در حدود 780Km)به دور زمين مي چرخند. آنها براي پشتيباني از سيستم تلفن هاي همراه در سطوح حرفه اي و صنعتي استفاده مي شوند و قادرند هر تلفن همراه در سراسر دنيا را كه از سيستم ايريديوم استفاده مي كند به هر نقطه ديگري متصل كنند. پوشش اين نوع ماهواره ها به قدري كامل است كه نقاطي با نام نقاط كور كه در آن نتوان سيگنالي را دريافت و يا ارسال كرد وجود ندارد. اين سيستم بدين دليل ايريديوم خوانده مي شود كه عنصر ايريديوم در جدول تناوبي داراي عدد اتمي به شماره تعداد ماهواره هاي موجود در اين سيستم است. هر سيستم ايريديوم مجهز به سه آنتن آلومينيومي براق است كه بازتابنده بسيار قوي نور خورشيد هستند . هنگامي كه در وضعيتي مناسب نور خورشيد از روي يكي از آنتن ها به سطح زمين ميرسد ، به دليل مشخص بودن مسيرهاي مداري و جهت ماهواره پيش بيني اينكه انعكاس نور خورشيد به كدام نقطه زمين برمي خورد امكان پذير است .



اگر شما در چنين مكاني ايستاده باشيد و به طرف ماهواره نگاه كنيد يك نقطه ستاره مانند متحرك با نور ضعيف را خواهيد ديد كه نورش ناگهان به شكل يك درخشش تابناك در مي آيد. اينچنين درخششي مي تواند تا 30 مرتبه نوراني تر از سياره اي همچون زهره باشد كه بغير از ماه و خورشيد پرنور ترين شيء موجود در آسمان است. اينكه نورانيت اين درخشش تا چه اندازه اي خواهد بود به موقعيت شما نسبت به مركز بازتابش بستگي دارد. شما ميتوانيد براي دانستن آنكه چه موقع و كجا به آسمان نگاه كنيد تا يك درخشش ايريديوم را مشاهده نماييد به جداول موجود در بخش ايريديوم وب سايت مراجعه كنيد. از آنجايي كه تعداد زيادي ماهواره در سيستم ايريديوم وجود دارند و هر كدام از ماهواره ها هم داراي سه آنتن بازتابنده هستند، اينچنين تابش هايي بسيار متداول است. به طور معمول در يك هفته مي توانيم انتظار داشته باشيم كه به طور متوسط شاهد 6 درخشش و يا بيشتر باشيم كه غالباً در صبح زود و يا اول غروب روي مي دهند. شايد اين موضوع براي شما جالب باشد كه معمولاً غالب اين درخشش ها در اول صبح و غروب و نه در نيمه شب اتفاق مي افتند. دليلش اين واقعيت است كه ماهواره ها تنها هنگامي مي درخشند كه در داخل سايه زمين واقع نشوند. بنابراين خورشيد نبايد به مقدار زيادي زير سطح افق باشد. بعضي از اين تابش ها مي توانند بقدري درخشان شوند كه حتي در روشنايي روز هم قابل مشاهده باشند. اين درخشش ها در هر جاي زمين بين 5 تا 20 ثانيه طول مي كشند. اما شما قادريد كه اين ماهواره ها را قبل از درخشششان پيدا كنيد و تا مدتي بعد از درخشش هم رديابي كنيد. بنابراين كل زمان مشاهدات شما مي تواند تا يك دقيقه هم طول بكشد. نورانيت درخشان ترين آنها مي تواند بسيار شگفت انگيز باشد .در موارد نادري مشاهده شده كه برخي از آنها از اجسام اطراف روي زمين سايه انداخته اند. حتي بعضي ها مدعي شده اند كه در شب مي توانستند زير نور آنها روزنامه بخوانند.