[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اشاره :
تلفن‌هاي هوشمند يا اسمارت‌فون‌ها به دليل طراحي جذاب و توانايي بالايي كه در ارايه سرويس‌هاي چندرسانه‌اي دارند، توجه خيلي‌ها را به خود جلب كرده‌اند، ولي آنچه باعث شده اين سخت‌افزارها به چنين سطحي از توانايي دست يابند، سيستم‌عاملي است كه در پسِ آن‌ها نهفته است. بدون سيستم‌عامل نمي‌توان از كارايي، قابليت‌ها و امنيت چنين تجهيزاتي سخن گفت. به همين دليل، حرفه‌اي‌هاي آي‌تي هنگام خريدهاي عمده چنين تجهيزاتي براي شركت خود، بيشتر به نرم‌افزاري كه در پس اين گوشي‌ها خانه كرده است، توجه مي‌كنند تا خود سخت‌افزار! BlackBery،Linux ،Palm ،Symbian وWindows Mobile پنج سيستم‌عامل مطرح در بازار تجهيزات موبايل هستند كه هر يك مزايا و كاستي‌هايي دارند. iPhone شركت اپل كه به نسخه‌اي كوچك‌تر از سيستم‌عامل Mac OS X مجهز شده، ششمين سيستم‌عاملي است كه به پنج سيستم‌عامل مطرح ذكر شده افزوده شده است. تحليلي كه در ادامه خواهيد خواند، سازمان‌هاي آي‌تي را قادر مي‌كند با تمركز بر نيازهاي واقعي خود، در انتخاب دستگاه مناسب ديد بهتري داشته باشند. به هرحال، بيشتر گوشي‌هاي هوشمند موجود در بازار در انتقال فايل‌هاي موسيقي و پيام‌هاي متني خوب عمل مي‌كنند، ولي اگر نوبت به واژه پردازي، صفحه‌گسترده و اجراي برنامه‌هاي كاربردي ويژه شركتتان برسد، چه؟
هر روز كه مي‌گذرد، اسمارت‌فون‌ها به قابليت‌هاي يك كامپيوتر كوچك نزديك‌تر مي‌شوند؛ قابليت‌هايي چون دسترسي به وب، ارسال و دريافت ايميل، تقويم‌ها و چندين قابليت ديگر. موضوع اين است كه چگونه بايد تلفني را انتخاب كرد كه پاسخگوي نيازهاي ما باشد. دو سوم كساني كه مورد نظرسنجي واقع شدند مي‌گويند امنيت و قابليت مديريت اسمارت‌فون، اصلي‌ترين چيزي است كه برايشان حايز اهميت است. پشتيباني از قابليت‌هاي چندرسانه‌اي در آخرين جايگاه اهميت قرار دارد.
Wayne Markover، سرپرست پشتيباني فني آي‌تي در فدراسيون Planned Panenthood سازمان استاندارد ايالات متحده مي‌گويد: «امنيت نخستين اولويت در ارزيابي يك سخت‌افزار است». كاركنان Planned Parenthood از دو نوع اسمارت‌فون استفاده مي‌كنند:
بلك‌بري محصول Research In Motion با سيستم‌عامل بلك‌بري و XV6700 از Audiovox با سيستم‌عامل ويندوز موبايل. BlackBerry به دليل برخورداري از امنيت و قابليت بالا در ارسال و دريافت ايميل، زبانزد كاربران است. از سوي ديگر، ويندوز موبايل بهترين يكپارچگي را با Exchange serverهاي Planned Parenthood دارد.
بزرگ‌ترين كريرهاي ايالات متحده (Cingular ،Verizon Wireless و Sprint) در چند سال گذشته مشغول ارتقاي تجهيزات و فناوري خود براي پشتيباني از سرويس‌هاي انتقال پرسرعت داده بوده‌اند. T-Mobile نيز 7/2 ميليارد دلار در بخش زيرساخت خود هزينه كرده است. با ارتقاي زيرساخت‌ها نيروهاي انتظامي در جاده‌ها نيز قادر خواهند بود هنگام حركت و جابه‌جايي از برنامه‌هاي كاربردي استفاده كنند. به علاوه، تقاضا براي دسترسي بي‌سيم به نرم‌افزارهاي تجاري فروش اسمارت‌فون‌ها را به شدت بالا برده است.
تنها در نيمه نخست سال گذشته ميلادي، 5/8 ميليون دستگاه از اين گوشي‌ها در سراسر جهان به فروش رفت كه نسبت به زمان مشابه سال قبل از آن، 75 درصد افزايش يافته بود. In-Stat پيش‌بيني كرده است تا سال 2009، سالانه بيش از دويست ميليون دستگاه از اين تجهيزات به فروش برسد.
با اين‌همه، چگونه مي‌توان سيستم‌عامل اسمارت‌فون‌ها را با هم مقايسه كرد؟
سيستم‌عامل Palm OS در ميان كاربران كاملا‌ً شناخته شده است. اين سيستم‌عامل نخستين بار ده سال پيش و هنگام عرضه روي PDAها به موفقيت دست يافت.
Avi Greengart، تحليلگر مؤسسه پژوهشي Current Analysis، مي‌گويد: «از آن جايي كه Palm OS سيستم‌عامل چندوظيفه‌اي (mutitasking) نيست و از فناوري موبايل‌هاي نسل سوم (3G) پشتيباني نمي‌كند، كاركردن با آن آسان است.»
قدرت ديگر اين عرصه، سيستم‌عامل سيمبيان است كه هم اكنون يك‌صد ميليون اسمارت‌فون در جهان با آن كار مي‌كنند. اين سيستم‌عامل بسته به اولويت‌هاي كاربر، بيشترين هماهنگي را با كاربردهاي شبكه‌اي مانند سوييچ كردن بين شبكه واي‌فاي، 3G و 2.5G دارد.
در ايالات متحده، بلك‌بري از شركت RIM و ويندوز موبايل شركت مايكروسافت رهبران بازار هستند و در جذب مشتريان تجاري كه به دنبال دستيابي به امكاناتي از قبيل ارسال و دريافت بي‌سيم پيام‌هاي الكترونيك و نيز نرم‌افزارهاي تجاري هستند با هم رقابت مي‌كنند.
البته اين دو از برخي جهات با هم فرق دارند. RIM بهترين تركيب ممكن از گوشي موبايل، نرم‌افزار سرور، ايميل و امنيت را ارائه مي‌دهد كه همگي توسط يك شركت ساخته شده است. در سوي ديگر، ويندوز موبايل كه به Exchange Server 2003 مجهز است، به ميان‌افزارهاي اضافي براي ارسال و دريافت بي‌سيم ايميل نيازي ندارد.
از آنجا كه ويندوز موبايل از قابليت‌هايي چون منوي استارت مانند آنچه كه در نسخه روميزي و كامل ويندوز مورد استفاده قرار گرفته برخوردار است، كار كردن با آن براي كاربران كامپيوترهاي شخصي آسان و به تبع آن، هزينه آموزش آن به كاربران كمتر است.
تعداد برنامه‌هاي كاربردي
در شركت‌هايي كه قصد دارند تنها يك سيستم‌عامل موبايل را براي خود انتخاب كنند، مديران فناوري بايد كيفيت دسترسي به برنامه‌هاي كاربردي را نيز در نظر بگيرند. Palm OS از بيش از 29 هزار برنامه كاربردي پشتباني مي‌كند، ويندوز موبايل از بيست هزار، و بلك‌بري از 1500 برنامه تجاري و هزاران برنامه معمولي پشتيباني مي‌كند.
با آمدن iPhone شركت اپل، Mac OS X نيز وارد اين عرصه شده است. اپل مي‌گويد: كاربران مي‌توانند به برنامه‌هاي اصلي نسخه دسكتاپ سيستم‌عامل Mac OS X روي آي‌فون نيز دسترسي داشته باشند؛ برنامه‌هايي چون ارسال و دريافت ايميل و پيام‌هاي متني، مرورگر Safari ،widgetها، تقويم و دفترچه آدرس.
هنوز مشخص نيست كه چگونه تعداد زيادي از برنامه‌هاي توليد شده توسط شركت‌هاي ديگر (third partyها) خواهند توانست به طور يكپارچه روي آي‌فون در دسترس قرار بگيرند و چگونه بخش‌هاي آي‌تي شركت‌ها و سازمان‌ها برنامه‌هاي كاربردي را براي كاربران آي‌فون مديريت خواهند كرد. OS X مي‌تواند به جذاب‌ترين سيستم‌عامل موبايل تبديل شود، ولي بيشتر از ديگر سيستم‌عامل‌ها به ارتقا و پيشرفت نياز دارد.
سيمبيان
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
نمودار 1
نمودار بالا سطح اهميت قابليت‌ها و ويژگي‌هاي تلفن هوشمند براي کساني که مورد نظرسنجي واقع شده‌اند را نشان مي‌دهد. براي هر شخص بيش از يک مورد مي‌تواند حايز اهميت باشد و به همين دليل مجموع درصدها در نمودار زير بيش از صددرصد است. امنيت و مديريت‌پذيري توسط مديران آي‌تي با 68 درصد بالاترين سطح اهميت را دارد. 63 درصد افراد نيز اظهار داشته‌اند که هر چه اسمارت‌فون‌هاي آنان با کامپيوترهاي شخصي مبتني بر ويندوز سازگارتر باشد، بهتر است. براي 46 درصد افراد تعداد و نوع برنامه‌هاي کاربردي‌اي که براي يک اسمارت‌فون ساخته شده است، اهميت دارد و 39 درصد پشتيباني از فناوري واي‌فاي نيز حايز اهميت است. سيزده درصد معتقدند که APIها و ابزارهاي توسعه تعيين‌کننده هستند. ده درصد افراد امکانات چند رسانه‌اي مانند پخش‌کننده‌هاي ويديو و موسيقي را با اهميت مي‌دانند و ديگر موارد نيز دوازده درصد آرا را به خود اختصاص داده است. اين نظرسنجي به همت نشريه اينفورميشن ويک انجام گرفته است.
كريرهاي سرتاسر جهان سيمبيان را به عنوان سيستم‌عامل اسمارت‌فون‌هاي خود برگزيده‌اند. به گفته مؤسسه پژوهشي Canalys، سيمبيان كه مجوز استفاده از اين سيستم‌عامل را در اختيار سازندگان اسمارت‌فون مانند نوكيا، سوني‌اريكسون و ديگران قرار داده است، در چهار ماهه سوم سال گذشته ميلادي، 73 درصد سهم بازار را به خود اختصاص داده بود.
چه چيز باعث شده است سيمبيان تا اين اندازه همه‌گير و محبوب شود؟ Jerry Panagrossi، معاون امور اداري شركت سيمبيان در ايالات‌متحده، مي‌گويد: آزادي انتخاب.
سيمبيان با زبان ++C نوشته شده و معماري آن مبتني بر پلاگين است كه افزودن فناوري‌هاي مورد نظر شركت‌هاي مختلف به آن را آسان‌تر مي‌كند. اين سيستم‌عامل از انواع سخت‌افزارهاي مختلف پشتيباني مي‌كند (مزيتي كليدي در بازار اسمارت‌فون‌ها) و اجراي قابليت‌هاي جديد و درخواستي را سريع‌تر انجام مي‌دهد.
مجوز استفاده از سيمبيان برخلاف بلك‌بري شركت RIM يا Mac OS X شركت اپل، مي‌تواند در اختيار هر شركتي قرار بگيرد. APIهاي آن نيز در اختيار علاقمندان است و اين يعني، با انتخاب سيمبيان، دپارتمان‌هاي آي‌تي گزينه‌ها و امكانات بيشتري را در اختيار خواهند داشت. براي نمونه، سيمبيان با گستره وسيعي از انواع راهبردهاي بي‌سيم مانند Intellisync ،Visto و BlackBerry Connect براي ارايه سرويس‌هاي ايميل سازگار است.
سيستم‌عامل Symbian 9 دو سال پيش با قابليت‌هاي جالبي كه ستايش مديران آي‌تي را برانگيخت، عرضه شد. از جمله اين‌كه، مديران مي‌توانند با استفاده از فريم‌ورك Device Management از راه دور به گوشي كاربر دسترسي يابند، سرويس‌هاي شبكه يا برنامه‌هاي كاربردي را به آن اضافه نمايند، ايراديابي كنند يا برنامه‌هاي كاربردي را روي سيستم‌عامل نصب كنند.
با اين همه، رايج بودن سيمبيان مشكلاتي را هم در بردارد. سيمبيان آماج حملات بدافزارهايي است كه گوشي را دچار اختلال مي‌كنند. يك كد مخرب روي آن نصب مي‌نمايند يا داده‌هاي آن را به صورت بي‌سيم به دستگاه‌هاي ديگر منتقل مي‌كنند. ويروسي موسوم به Commwarrior تاكنون اسمارت‌فون‌هاي زيادي را آلوده كرده است كه از سيمبيان استفاده مي‌كنند. اين ويروس خود را از طريق بلوتوث به گوشي‌هاي ديگر منتقل مي‌كند.
برخي از شركت‌ها به دلايل امنيتي ترجيح مي‌دهند از سيستم‌عامل‌هاي بسته‌تري استفاده كنند. Kevin Bott، معاون ارشد و مدير فناوري اطلاعات شركت Ryder System، مي‌گويد: «امنيت پايدار چيزي است كه ما از يك سيستم‌عامل موبايل مي‌خواهيم.» اين شركت حمل و نقل و اجاره دهنده كانتينر كه پانصد دستگاه بلك‌بري را در اختيار فروشندگان و كاركنان عالي‌رتبه خود قرار داده است، سيستم‌عامل بلك‌بري را به دليل پشتيباني خوب و امنيت بالاي آن برگزيده است.
شركت Ryder قبلاً Palm Treo را نيز تست كرده بود، ولي پشتيباني از آن خوب نبود. نصب نرم‌افزار Lotus Notesروي يك Treo مبتني بر ويندوز موبايل يك ساعت زمان مي‌برد، ولي نصب همين برنامه روي بلك‌بري تنها به پانزده دقيقه زمان نياز دارد. او مي‌گويد: «شما خواهان فناوري‌اي هستيد كه هم كار كردن با آن آسان باشد و هم پشتيباني از آن خوب باشد».
شركت سيمبيان مشغول ارتقاي امنيت سيستم‌عامل خود است. Panagrossi مي‌گويد: «در تازه‌ترين نسخه‌هاي سيمبيان، برنامه‌هاي كاربردي پيش از دسترسي به قابليت‌هاي حساس تلفن بايد مجوز داشته باشند و اين كار تهديد عليه داده‌هاي تجاري دپارتمان‌هاي آي‌تي را كاهش مي‌دهد».
چيزي كه براي سيمبيان يك كاستي محسوب مي‌شود، نداشتن جايگاهي پايدار در ايالات‌متحده است؛ سيمبيان در ايالات متحده تنها ده درصد سهم بازار را در اختيار دارد.
چالش‌هاي پيش روي سيمبيان عبارتند از: محبوبيت RIM و يکپارچگي ويندوز مايکروسافت
Cingular تنها كرير آمريكايي است كه تلفن‌هاي مبتني بر سيمبيان را به فروش مي‌رساند: Nokia E62 و 9300. از اين رو سيمبيان در صدد است همزمان با كامل شدن فناوري 3G توسط كريرها، حضور خود در ايالات‌متحده را گسترش دهد.
Linux/Palm
لينوكس در بين سيستم‌عامل‌هاي موبايل مزيت ويژه‌اي دارد: ارتشي از توسعه‌دهندگان كه آماده توسعه برنامه‌هاي كاربردي براي اين پلتفرم هستند. وجود چنين جامعه بزرگي مشخص مي‌كند كه چرا فوجيتسو، موتورولا، NEC، پاناسونيك و سامسونگ به اين سيستم‌عامل روي آورده‌اند. البته مشكلي هم وجود دارد و آن، ويرايش‌هاي مختلفي از اين سيستم‌عامل است كه توسط موتورولا، SavaJe Technologies ،TrollTech و ديگران ايجاد شده‌اند.
برنامه‌هايي كه براي يكي از اين ويرايش‌ها طراحي شده‌اند، روي نسخه‌هاي ديگر كار نمي‌كنند. Haila Wang، رئيس انجمن استانداردهاي تلفن‌هاي مبتني بر لينوكس (LiPS) كه حدود يك و نيم سال پيش تشكيل شد، مي‌گويد: «اين بزرگ‌ترين كاستي لينوكس در مقايسه با سيمبيان و ويندوز موبايل است».
دو طرح براي استاندارد كردن لينوكس موبايل در شرف انجام است. Access، شركت ژاپني سازنده نرم‌افزارهاي موبايل، كه PalmSource، سازنده سيستم‌عامل Palm OS را تصاحب كرد، در صدد معرفي پلتفرمي براي لينوكس موسوم به Access Linux Platform در نيمه نخست سال جاري ميلادي است كه استانداردهاي آن توسط انجمن LiPS تبيين شده است.
سيستم‌عامل Palm OS شركت اكسس هم اكنون روي گوشي‌هاي Palm Treo و در بازار سيستم‌عامل‌هاي اسمارت‌فون عرضه مي‌شود. اين سيستم‌عامل در چهارماهه سوم سال گذشته، دو درصد سهم سيستم‌عامل‌هاي موبايل را در سراسر جهان به خود اختصاص داد كه به گفته Canalys در مقايسه با 5/4 درصد چهارماهه مشابه سال قبل از آن، كاهش يافته است. (لينوكس قصد دارد هفده درصد سهم اين بازار را به دست آورد.) اكسس در صدد است با طراحي يك لايه Palm روي Access Linux platform، روحي تازه در كالبد Palm OS بدمد.
نگاهي اجمالي به سيستم‌عامل‌هاي موبايل ويژه تلفن‌هاي هوشمند (اسمارت‌فون‌ها)
نسخه فعلي
Mac OS X Tiger
Black Berry4.2
Windows Mobile 5.0
Palm OS5.4 Garnet
Linux Versions from Motorola. TrollTech. SavaJe. and others
Symbian9.3
نسخه بعدي
Mac OS X Leopard
هنوز مشخص نيست.
ويندوز موبايل 6 در ماه فوريه سال 2007 عرضه شد. ويندوز موبايل Photon در نيمه نخست سال 2007 عرضه خواهد شد.
هنوز مشخص نيست.
دو نسخه لينوکس امسال منتشر خواهد شد.
هنوز مشخص نيست.
ويژگي‌ها
سيستم‌عامل تايگر اپل از ايميل‌هاي مبتني بر پروتکل HTTP و برنامه‌هاي ويژه کامپيوترهاي مک مانند مرورگر سافاري، پيام‌رساني متني و دفترچه آدرس پشتيباني مي‌کند. جديدترين سيستم‌عامل اين شرکت موسوم به لئوپارد نيز قابليت‌هاي جديدي چون پشتيبان‌گيري و بازيابي خودکار داده‌ها و سيستم جست‌وجوي پيشرفته را به همراه دارد. هنوز مشخص نيست کدام امکانات و قابليت‌ها از مجموعه سيستم‌عامل‌هاي تايگر و لئوپارد براي استفاده در آي‌فون انتخاب خواهند شد. آي‌فون در اواسط امسال وارد بازار خواهد شد.
شرکت RIM با عرضه اسمارت‌فون‌هاي مجهز به سيستم‌عامل BlackBerry Pearl، وارد عرصه اسمارت‌فون‌هاي کاربرپسند شد. اين دستگاه از نسخه 2/4 سيستم‌عامل بلک‌بري استفاده مي‌کند و قابليت‌هايي چون پشتيباني از چند رسانه‌اي، دوربين ديجيتال و حافظه قابل گسترش دارد. ارتقاي کيفيت ارتباط‌هاي بي‌درنگ با استفاده از PBXها و سيستم هشداردهنده از ديگر امکانات اين سيستم‌عامل است.
ويندوز موبايل 6 از Exchange Server2007 و ويندوز ويستا پشتيباني مي‌کند. با انتشار نسخه جديدي از آوت‌لوک وب اکسس در Exchange2007، امکان پاک کردن اطلاعات از روي دستگاه مبتني بر ويندوز موبايل از راه دور فراهم مي‌شود. HTML از افزودن فونت‌ها و جلوه‌هاي گرافيکي بيشتر نيز پشتيباني مي‌کند. هر چند مايکروسافت هنوز چيزي در اين باره نگفته است، ولي کارشناسان بر اين باورند که Photon به معني پايان دوران استفاده از کيت‌هاي توسعه نرم‌افزاري جداگانه براي اسمارت‌فون‌ها و پاکت پي‌سي‌هاي مبتني بر ويندوز موبايل خواهد بود.
اکسس لينوکس پلتفرم شامل يک لايه سازگارکننده است که برنامه‌هايي که به‌طور اخص براي تجهيزات پالم عرضه شده‌اند را با سيستم‌عامل شرکت اکسس سازگار مي‌کند. شرکت پالم سازنده اسمارت‌فون‌هاي Treo حقوق سيستم‌عامل Palm OS Garnet شرکت اکسس را خريداري کرده است. پالم قصد دارد همچنان به توسعه سيستم‌عامل پالم بپردازد، ولي جزئيات آن هنوز مشخص نشده است.
شرکت موتورولا، TrollTech، SavaJe و ديگران هر يک سيستم‌عامل لينوکس ويژه خود را توسعه مي‌دهند. اکسس، شرکتي که پالم سورس را به تصاحب خود درآورد، در صدد انتشار اکسس لينوکس پلتفرم است که از استانداردهاي تبيين شده در انجمن استانداردهاي تلفن‌هاي لينوکسي در سيستم‌عامل تلفن‌هاي لينوکسي در سيستم‌عامل خود استفاده کرده است. سيستم‌عامل شرکت اکسس شامل کتابخانه‌هاي با کد منبع باز و فناوري‌هاي سازگار با شبکه‌هاي نسل 5/2 و نسل سوم عرضه خواهد شد. از سوي ديگر، موتورولا، ان‌اي‌سي، ان‌تي‌تي‌دوکومو، پاناسونيک، سامسونگ و وودافون قصد دارند امسال سيستم‌عامل لينوکس خود را به همراه اي‌پي‌آي‌ها و کدهاي منبع در اختيار مشتريان بگذارد.
سيمبيان 3/9 شامل کامپيوننت‌هاي Multimedia Subsystem IP است که مبتني بر سرويس‌هاي آي‌ام‌اس مانند ويديو کنفرانس روي لايه آي‌پي و نيز با قابليت‌هايي چون سوييچ کردن خودکار بين شبکه سلولي و شبکه واي‌فاي طراحي شده است. يک اي‌پي‌آي محيطي نيز براي فعال کردن برنامه‌هاي جي‌پي‌اس در نظر گرفته شده است. با استفاده از بلوتوث در اين سيستم‌عامل مي‌توان به سيستم‌هاي صوتي اتومبيل نيز متصل شد.
نقاط قوت
طراحي کاربر پسندي دارد.
مناسب براي کاربردهاي تجاري
يکپارچگي ويندوز
کاربري آسان
ارتشي از توسعه‌دهندگان
به‌طور گسترده در دسترس و پيشتاز اين بازار است.
کاستي‌ها
سازگاري آن با سيستم‌عامل‌هاي ديگر کمتر است.
تعداد کمي از تجهيزات شرکت‌هاي ديگر از آن پشتيباني مي‌کند.
ناپايدار است.
سهم آن در بازار کم است.
سازگاري آن با سيستم‌عامل‌هاي ديگر کمتر است.
در ايالات متحده چندان رايج نيست.
Mike Kelly، معاون ارشد بخش مهندسي شركت اكسس، مي‌گويد: «يكي از دلايل ما براي روي آوردن به لينوكس اين است كه مي‌خواهيم پلتفرمي داشته باشيم كه بسيار قابل اطمينان، امن و پايدار باشد؛ ويژگي‌هايي كه براي دپارتمان‌هاي آي‌تي از اهميت بالايي برخوردارند.»
اين شركت بيش از 120 كامپوننت اپن‌سورس را ضميمه Access Linux Platform نموده و آن‌ها را براي اسمارت‌فون بهينه كرده است. Kelly مي‌گويد: اين شركت قابليت‌هايي چون «service access policy» را نيز كه دسترسي به منابع اسمارت‌فون را كنترل مي‌كند، به آن افزوده است تا پلتفرم جديد خود را امن‌تر از Palm OS كند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
نمودار 2
نمودار بالا در پاسخ به اين پرسش طراحي شده است که: شرکت شما از کدام سيستم‌عامل ويژه تلفن‌هاي هوشمند استفاده مي‌کند؟ (برخي از شرکت‌ها از چند سيستم‌عامل نيز استفاده مي‌کنند و به همين دليل مجموع درصدها در نمودار بيشتر از صددرصد است)
بلک‌بري در 64 درصد، ويندوز موبايل در 63 درصد، پالم در 45 درصد، سيمبيان در شش درصد و لينوکس در سه درصد شرکت‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. همان"ونه که مشاهده مي‌کنيد، ميمبيان برخلاف ديگر نقاط جهان، در ايالات متحده سهم کمي را به خود اختصاص داده است. در سوي ديگر، لينوکس موبايل قرار دارد که توسعه آن کم‌هزينه است و به دليل عدم نياز به پرداخت هزينه مالکيت، قيمتش براي سازندگان اسمارت‌فون‌ها نيز پايين‌تر تمام مي‌شود. لينوکس هم اکوسيستمي متشکل از نرم‌افزارها را در اختيار کاربرانش قرار مي‌دهد. فعلاً هيچ استاندارد صنعتي‌اي براي لينوکس موبايل وجود ندارد، ولي امسال دو استاندارد براي اين سيستم‌عامل پديد خواهد آمد. بايد ديد آيا شرکت‌هاي صنعتي يکي از اين دو استاندارد را برمي‌گزينند يا از هر دو پشتيباني خواهند کرد.
اعمال چنين تغييراتي توجه عده‌اي از كاربران Palm OS را به خود جلب كرده است. Mark Spruill، يكي از سرپرستان بخش آي‌تي در Mighty Distributing System of America، شركت واسطه تأمين قطعات خودرو براي تكنسين‌ها، ضمن اظهار نگراني از سرمايه‌گذاري شركت خود در حيطه برنامه‌هاي كاربردي مبتني‌بر Palm OS، مي‌گويد: «من اگر ناچار نباشم، نمي‌خواهم همه كدهايم را به كدهاي قابل اجرا روي يك سيستم‌عامل ديگرتبديل كنم.» يكي از بخش‌هاي فروش اين شركت از اسمارت‌فون‌هاي Treo 650 با سيستم‌عامل Palm OS و يك برنامه كاربردي ويژه فروش استفاده مي كند.
Access Linux Platform قادر خواهد بود برنامه‌هاي كاربردي ايجاد شده براي Palm OS را با استفاده از يك لايه واسط سازگار كننده اجرا كند. با وجود بيش از چهارصد هزار توسعه‌دهنده پالم و 29 هزار توسعه‌دهنده برنامه‌هاي كاربردي پالم، معاون ارشد بخش مديريت محصولات استراتژيك Access معتقد است كه سازگاري هنوز هم يك چالش محسوب مي‌شود.
شركت Palm، سازنده اسمارت‌فون‌هاي Treo، براي توسعه سيستم‌عامل Access Linux Platform هزينه نكرده است. مدتي قبل اين شركت طي توافقي مجوز نسخه‌اي از Palm OS موسوم به Garnet، كه توسط Access ساخته شده است را به دست آورد. مؤسسه پژوهشي Current Analysis بر اين باور است كه پالم بايد Garnet را به يك لايه نرم‌افزاري روي ويندوز، سيمبيان يا لينوكس تبديل كند. پالم مي‌خواهد در آينده نسخه‌هاي مختلفي ازPalm OS را طراحي كند.
گروهي از كريرهاي ارايه‌دهنده سرويس‌هاي شبكه‌هاي سلولي و سازندگان چنين تجهيزاتي (NTT DoCoMo،NEC، موتورولا، پاناسونيك سامسونگ و وودافون) مشغول توسعه نسخه‌اي از لينوكس براي موبايل‌هاي خود هستند كه امسال عرضه خواهد شد، ولي از سوي ديگر NTT DoCoMo و ديگر كريرها نمي‌خواهند به يك سيستم‌عامل وابسته باشند؛ مشتريان هم دوست دارند حق انتخاب داشته باشند. به همين دليل اين كريرها مشغول كار روي استراتژي مبتني بر دو سيستم‌عامل هستند. سيمبيان همان انتخاب دوم است!
چون برخي از شركت‌هايي كه به لينوكس روي آورده‌اند همزمان رقيب يكديگر نيز محسوب مي‌شوند، اين كنسرسيوم در زمينه راهبري و تقسيم قدرت بين اعضا با مشكلاتي روبه‌رو است. اين شركت‌ها براي اين‌كه به موفقيت دست يابند، بايد APIهايي را توسعه دهند كه بتواند از برنامه‌هاي كاربردي روي گوشي‌ها پشتيباني كند. NTT DoCoMo و سازندگان هندست قصد دارند بنياد مستقلي را پديد آورند تا با همكاري هم APIها، معماري، كدهاي منبع و ابزارهاي مورد نياز خود را توسعه دهند.
يكي از اهداف انجمن LiPS، توسعه APIهاي استاندارد براي استفاده در سرويس‌هايي چون پيام‌رساني، ارتباط‌هاي صوتي و تصويري و نيز APIهايي براي استفاده در برنامه‌هاي كاربردي و مديريت دستگاه است. LiPS در صدد است امسال APIهاي لايه خدمات را منتشر كند. Access نيز قصد دارد فريم‌ورك (چارچوب) برنامه‌هاي كاربردي خود را براي سيستم‌عامل Access Linux اپن‌سورس كند و از سوي ديگر براي پشتيباني بهتر از اين چارچوب، با انجمن LiPS وOpen Source Development Labs همكاري مي‌كند.
چالش‌هاي پيش روي لينوکس، کاهش تفرقه‌هاي موجود
تمام اين كارها بدين معني است كه اسمارت‌فون‌هاي مبتني بر لينوكس و پالم فعلي ممكن است به دو سيستم‌عامل جديد مبدل شوند كه هر دو زاييده لينوكس خواهند بود.
ويندوز موبايل
بيش از يك سال از زماني مي‌گذرد كه مايكروسافت ويندوز موبايل 0/5 را عرضه كرد و اين سيستم عامل به سرعت در حال تبديل شدن به يكي از قدرت‌هاي اين حيطه است. يكي از دلايل آن، سازگاري ويندوز موبايل با سيستم ايميل Exchange مايكروسافت و البته دلايل ديگري چون آشنايي كاربران با سبك و سياق كار با اين سيستم عامل است.
مايكل هرناندز، دستيار سرپرست بخش IS (سيستم‌هاي اطلاعاتي) در Century 21 Thomas، يك شركت فعال در فروش و اجاره املاك كه به تازگي به جمع كاربران اسمارت‌فون‌هاي Treo 700w با سيستم‌عامل ويندوزموبايل پيوسته است، مي‌گويد: «بيشتر مردم به ويندوز عادت كرده‌اند. مي‌توانيد با كليك روي دكمه Start به هر جايي كه مي‌خواهيد، برويد.»
شركت Century 21 Thomas با استفاده از اين اسمارت‌فون‌ها مي‌تواند ايميل سرور خود را نيز با آن هماهنگ كند. اين شركت قبلاً از Treo 650هاي مبتني‌بر Palm OS استفاده مي‌كرد.
ويندوز موبايل در دو نوع عرضه مي‌شود: يكي نسخه ويژه اسمارت‌فون‌ها كه در پيام‌رساني بي‌سيم، تقويم و زمانبندي كارها و يادداشت‌هاي صوتي خوب عمل مي‌كند و ديگري، نسخه ويژه Pocket PCها كه نسخه موبايل نرم‌افزارهايي چون ورد، اكسل، پاورپوينت و آوت‌لوك را به همراه دارد.
شركت‌هايي كه قصد خريد اسمارت‌فون‌هاي مبتني بر ويندوز موبايل را دارند، بايد بدانند كه با خريد آن، چه امكاناتي را در اختيار خواهند داشت. Moto Q ساخت موتورولا كه از نسخه اسمارت‌فوني ويندوز استفاده مي‌كند، گوشي مناسبي براي كاربران عادي است؛ Treo 700w شركت پالم هم كه به نسخه پاكت‌پي‌سي ويندوز مجهز است، براي كارهاي تجاري مناسب است.
مايكروسافت در سال گذشته يك بسته نرم‌افزاري براي Exchange 2003 منتشر كرد كه براي نخستين بار از مبادله خودكار ايميل پشتيباني مي‌كند. ويژگي خاص اين بسته آن است كه از هيچ ميان‌افزاري استفاده نمي‌كند. با اين همه، خريداران چندان راضي نيستند. ويندوز موبايل گاه‌و‌بي‌گاه قفل مي‌كند و براي انجام برخي كارها بايد ريستارت شود. حافظه دستگاه نيز گاهي با اجراي برخي برنامه‌ها پر مي‌شود و اجراي آن‌ها را كُند مي‌كند.
با همه اين‌ها، بخش آي‌تي شركت‌هاي مختلف كه به طور گسترده از محصولات مايكروسافت استفاده مي‌كنند، نمي‌توانند به اين آساني از كنار ويندوز موبايل رد شوند. توسعه‌دهندگان مي‌توانند از ابزارهاي موجود در ويژوال استوديو و نيز دات‌نت كه سال‌هاست با آن‌ها آشنا هستند، استفاده كنند. نسخه ويژه اي از پايگاه‌داده SQL Server اين شركت هم براي برنامه‌هاي كاربردي موبايل ساخته شده است.
چالش فراروي مايکروسافت، سيمبيان جايگاه بهتري در بازار دارد، RIM منسجم‌تر عمل مي‌کند و اپل داراي جذبه‌اي اسرارآميز در ميان کاربران است.
به علاوه، سيستم‌عامل ويستاي مايكروسافت كه اخيراً منتشر شد، به Windows Mobile Device Center مجهز است كه به طور خودكار يك وسيله موبايل (مانند گوشي موبايل يا اسمارت‌فون) را شناسايي مي‌كند و مي‌تواند بين آن و يك برنامه كاربردي، مانند آوت‌لوك و فايل‌هاي آفيس، ارتباط ايجاد كند تا اواسط امسال ويندوز موبايل از از فرمت فايل‌هاي ورد، اكسل و پاورپوينت در نرم افزار آفيس 2007 نيز پشتيباني خواهد كرد.
BlackBerry
شركت RIM بزرگ‌ترين سازنده اسمارت‌فون در ايالات‌متحده و نيز چهارمين توسعه‌دهنده سيستم‌عامل موبايل در جهان، در كنار توسعه سيستم‌عامل بلك‌بري بر توسعه برنامه‌هاي كاربردي براي آن نيز تمركز كرده و همين مورد، دليل صدرنشيني اين سيستم‌عامل شده است. بيشتر كاربران تجاري به چيزي بيشتر از ارسال و دريافت ايميل نياز دارند.
چندماه پيش وقتي RIM ،Enterprise Server را براي MDS Application (نرم‌افزاري براي ايجاد، تنظيم و مديريت برنامه‌هاي كاربردي بلك‌بري) منتشر كرد، همه متوجه شدند كه اين شركت چقدر بر اهدافش پافشاري مي‌كند. اين نرم‌افزار كه در گذشته به همراه ايميل سرور اين شركت عرضه مي‌شد، به عنوان يك محصول استاندارد براي مشترياني كه خواهان برنامه‌هاي كاربردي موبايل و نه پيام‌رساني بي‌سيم بودند، منتشر شد.
سيستم‌عامل بلك‌بري (در حال حاضر نسخه 1/4 يا 2/4 بسته به انتخاب كاربر) از 1500 برنامه تجاري و هزاران برنامه معمولي مانند نقشه‌ياب، اشتراك عكس و لغت‌نامه پشتيباني مي‌كند. برنامه‌هاي مبتني بر بلك‌بري با جاوا نوشته شده‌اند و از اين رو مي‌توانند روي انواع زيادي از تجهيزات موبايل مبتني‌بر فناوري‌هاي مختلف اجرا شوند.
RIM به دپارتمان‌هاي آي‌تي اجازه مي‌دهد برنامه‌هاي كاربردي مورد پشتيباني خود را كه توسط شركت‌هاي ديگر توليد مي‌شوند، كنترل كنند. همچنين اين سيستم‌عامل مي‌تواند برنامه‌هاي معتبر (مثلاً آن‌هايي كه مي‌توانند از طريق فهرست تماس‌هاي شخصي به اطلاعات دست يابند) و نيز برنامه‌هاي نامعتبر را از معتبر تشخيص دهد و دسترسي‌ها را محدود كنند.
بلك‌بري به طور ويژه‌اي براي اعمال تدابير امنيتي هنگام ارسال و دريافت ايميل و استفاده از نرم‌افزارهاي تجاري بهينه شده است. اين سيستم‌عامل از رمزنگاري end-to-end (ارتباط كاربر با كاربر بدون نياز به ميان‌افزار) براي محافظت از داده‌ها هنگام تبادل آن‌ها بين اسمارت‌فون و BlackBerry Enterprise Server استفاده مي‌كند.
بلك‌بري ويژگي ديگري نيز دارد؛ RIM به ديگر سازندگان تجهيزات موبايل اجازه استفاده از نرم‌افزار خود را نمي‌دهد و به همين دليل تنوع سخت‌افزارهاي سازگار با بلك‌بري از بسياري از رقباي خود كمتر است. RIM نمي‌خواهد تنوع تجهيزات موبايل مبتني بر سيستم‌عامل اين شركت بيش از اندازه باشد.
چالش فراروي بلک‌پري، در رقابت با ديگران از راهکارهاي نوگرايانه کمتري استفاده مي‌کند و چون طيف متقاضيان آن متنوع است بر گستره آن به سرعت افزوده مي‌شود.
برنامه BlackBerry Connect اين شركت به گونه‌اي طراحي شده است كه تنها تعداد محدودي از تجهيزات ساخت ديگر شركت‌ها (نوكيا، پالم و سامسونگ) قادر به استفاده از سرويس ايميل آن هستند.
Mac OS X
اپل با معرفي iPhone، تازه واردترين عضو اين بازار محسوب مي‌شود. سيستم‌عاملي كه روي آي‌فون عرضه مي‌شود، Mac OS X است. آي‌فون در واقع تركيبي از يك كامپيوتر مك، آي‌پاد و تلفون سلولي است. هيجان‌انگيز است!
با اين وجود، طراحي OS X به گونه‌اي است كه در برخي موارد كاستي‌هايي دارد. اين پلتفرم تنها با شبكه Cingular سازگار است و از اين رو سيستمي بسته محسوب مي‌شود. اپل و سينگولار نوع نرم‌افزارهاي موجود روي آي‌فون را كنترل خواهند كرد.
فيليپ سوليس، يكي از تحليلگران مؤسسه پژوهشي ABI Research، مي‌گويد: «اگر به دنبال اكوسيستمي باز از برنامه‌هاي كاربردي هستيد تا آن‌ها را روي گوشي خود نصب كنيد، اين پلتفرم انتخاب خوبي نيست.» فيليپ سوليس، آي فون را نه يك اسمارت‌فون، بلكه يك «feature phone» يا يك وسيله جالب و البته قدرتمند مي‌داند.
آي‌فون ذاتاً از فناوري نسل سوم شبكه‌هاي سلولي پشتيباني نمي‌كند. در حالي كه بيشتر كريرهاي شبكه‌هاي بي‌سيم برخلاف اپل به سمت شبكه‌هاي نسل سوم موبايل حركت مي‌كنند. به همين دليل، انتقال داده‌ها با آي‌فون روي شبكه سينگولار كند انجام مي‌شود.
چالش‌هاي فراروي اپل: OS X سيستم‌عامل محبوب طراحان و شرکت‌هاي تبليغاتي است، ولي اگر اپل مي‌خواهد حرفه‌اي‌هاي ديگر را نيز به خود جلب کند، بايد درهاي دنياي خود را به روي توسعه‌دهندگان بگشايد.
نكته جالب در مورد آي‌فون، طراحي حساس به لمس آن است و به همين دليل، اين وسيله فاقد صفحه كليد است. اپل نخستين شركتي نيست كه از چنين طرحي براي تجهيزات خود استفاده مي‌كند، ولي به دليل جايگاهي كه در بازار آي‌تي دارد، مي‌تواند ديگر سازندگان چنين تجهيزاتي را نيز به اين سمت سوق دهد.
با اين همه، بديهي است كه بسياري از كاربران، گوشي‌هاي صفحه كليددار را ترجيح خواهند داد. در واقع آي‌فون آزمون خوبي براي روشن كردن اين مطلب است كه چه كسي چه چيزي را دوست دارد.
