چاپ سيلك

بنام خدا
سلام

برای چاپ سیلک به چند فاکتور نیاز داریم

1.کلاف یا همان فریم که باید به اندازه کاری که قصد انجام آن را داریم سفارش دهیم که اغلب از جنس چوب میباشد

2.توری مناسب کار که دارای شماره های مختلفی است که به تناسب نوع کار در نظر گرفته می شود
هر شماره توری بیشتر باشد توری دارای بافت ریزتری است ودر مورد توری توری ساخت کشور سوئیس از همه مناسبتر است

3.مواد حساس که شامل دو قسمت میباشد 1.کلویید یا همان نگهدارنده ماده حساس که نقش حلال وامولسیون ماده حساس را دارد
2.ماده حساس که به آن بی کرومات نیز گفته می شود که همان بیکرومات آمونیوم میباشد
هر کدام از این مواد به تنهایی به نور حساسیت ندارند ودر صورت مخلوط شدن خاصیت حساسیت به نور را میگیرند
نسبت مخلوط شدن 1/10 میباشد که یک بیکرومات و10 قسمت کلویید میباشد البته بسته به عواملی چون ماندگی مواد دمای محیط و.... هر چقدر این نسبت رعایت نشود در حساسیت تاثیر مستقیم میگذارد
4 .منبع نور دهی که باید از میز نور مناسب استفاده نمود که میشود از منبع نور فلورسنت یا همان مهتابی نیز استفاده نمود
روش کار نیز به گونه ایست که باید بصورت عملی کار نمود یا مشاهده نمود و از حوصله توضیح خارج است.
5. داروی ظهور در این روش همان آب معمولی است که قسمتهای نور نخورده با آب پاک میشود
6.در کار سیلک از فیلم پوزتیو استفاده میشود که بصورت خوانا در زیر توری وبین توری ومنبع نور قرار میگیرد.
بجای فیلم برای ارزانتر شدن می توان برای کارهای خطی از کاغذ کالک نیز استفاده ودر عوض زمان نور دهی را بالا برد که نتیجه مطلوبی می دهد وارزانتر است
7. برای شستن توری در پایان نیز از ماده سفید کننده که همان وایتکس خودمان است می توان استفاده نمود
8. در مورد نوع رنگ بخاطر گستردگی مواد چاپ شونده نمی توان از نوع خاصی نام برد که باید به نسبت نوع کار انتخاب شود ولی اغلب رنگها در چاپ سیلک برمبنای روغن هستند که حلال آنها تینر به عنوان ماده نچندان استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد
9 .راکل یا اسکوییچی که به آن کاردک نیز گفته میشود برای کشیدن رنگ در روی توری نیز مورد استفاده است که باید عامل انتقال رنگ بعنوان عامل فشار روی ماده چاپ شونده است که در انتخاب نوع مناسب باید دقت نمود تا نتیجه خوبی عایدمان شود
10 .موارد ریزدیگری مثل چسب آب چسب و..... نیز لازم است که به تک تک آن نمی پردازم

در مورد کشیدن توری وحساس نمودن توری ونوردهی میتوانید به یکی از کارگاههای اینکار مراجعه کنید تا متحمل خسارت جبران ناپذیری نشوید
11. مورد مهم دیگر میز کار مناسب نوع کار است که نباید در انتخاب درست آن از هیچ هزینه ای چشم پوشی کنید

بیشترین استفاده از چاپ سیلک هنوز به روش دستی است که طوفان آن را نادیده گرفت

فعلا موردی به یاد نمی آورم اگر به مشکلی برخوردید به صورت سوال بپرسید

در مورد چاپ سیلک کتاب معتبری وجود دارد که مربوط به دانش آموزان رشته چاپ ونشر میباشد در صورت نیاز نام کتاب را برایتان خواهم فرستاد

به امید حق التماس دعا


[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

مقدمه :

سيلك چيست ؟

پایه و اساس چاپ سیلک بر مبنای تور ابریشم بر روی قالب یا چهار چوب از جنس چوب یا فلز است که با داروی ژلاتین حساس به نور، آغشته شده و بعد از نور دهی شسته می شود و با رنگ روی اشیاء عمل چاپ انجام می شود، اما عملیاتی قبل از چاپ و در حین چاپ و بعد از چاپ باید انجام شود. در این جزوه به گونه ای مختصر آموزش سیلک تقدیم علاقه مندان می گردد؛ از لحاظ قیمت کار سیلک بسیار اقتصادی و با حد اقل سرمایه قابل فعالیت می باشد.اكثر مشاغل كه امروز وجود دارد شروع كار با چند ميليون تومان هزينه است اما براي چاپ سيلك با صد تا دويست هزار تومان امكان راه اندازي يك گارگاه وجود دارد مواد لازم تمام و كمال در ايران و تمامي شهرها يافت ميشود و ما در صورت تمايل تمامي وسايل و دستگاه و رنگ و cd آموزشي را تقديم شما خواهيم كرد و خوبي ديگر اين سيستم چاپ امكان گسترش تا خريد دستگاههاي پيشرفته و تمام اتوماتيك است كه داراي همان روش ولي محيط و جاي بزرگتري را طلب ميكند .

فهرست:
1- صفحه کار
2- گیره
3- میز کار
4- قالب یا چهارچوب
5- تور
6- کاردک یااسکویجی
7- دارو
8- ریتاردر
9- پاک کننده ها
10- رنگ ها
11- میز نور
12- طرح
13- خشک کن
14- چاپ
15- موارد کاربرد چاپ سیلک
16- عيوب احتمالي در چاپ سيلك

1-صفحه کار:
یکی از مهمترین مشخصه صفحه کار در دستگاه چاپ سیلک صاف بودن صفحه می باشد. گودی یا برآمدگی صفحه باعث می شود که عمل چاپ بخوبی انجام نشود. جنس این صفحه تفاوتی ندارد اما در حال حاضر صفحات از نئوپان، MDF و صفحه آهنی ساخته می شود. ضخامت صفحات باید بگونه ای باشد که با فشار تغییری نکند و دقت شود که در طول کار اگر رنگی روی صفحه ریخته شد، سریع تر پاک شود . در کارهای حرفه ای تر ، صفحات را سوراخهای ریزی کرده و دستگاه مکش زیر صفحه نصب می کنند تا باعث شود کار به صفحه کاملاً بچسبد. اندازه صفحات به نوع چاپ بستگی دارد. معمولاً چاپ کاران ترجیح می دهند که صفحه کار وسیع و بزرگی داشته باشند تا در چاپ دچار کمبود نباشندو البته بسیاری از کارگاههای چاپ صفحه کار همان صفحه میز است که از لحاظ اقتصادی در اوایل فعالیت مفید است اما چند اشکال وجود دارد : اول آنکه در روی میز بتدریج رنگ و خراش و سایر مسائل باعث خرابی میز و خرابی چاپ خواهد شد پس توصیه می شود که صفحه کار با میز معمولی جدا باشد. اندازه فعلی 30×40 و 40×50 و 50×60 و همچنین 60×70 هستند البته برای کارهای طولی میزهایی می سازند که در طول 100×300 هم برای چاپ پارچه بهره می برند.
2-گیره و لولا:
روی صفحه کار گیره و لولا نقش مهمی دارد. بستن چهار چوب روی میز کار بوسیاه گیره انجام می گیرد. معمولاً چند پیچ نقش اصلی را دارند . گام پیچ تفاوت چندانی ندارد اما ضخامت پیچ معمولاً پیچ هشت یا ده می باشد اما تعداد پیچ بستگی به اندازه چهار چوب دارد. اکثر قالبها را می توان با دو پیچ بست. قد پیچ باید به اندازه ای باشد که بتواند چهار چوب را کاملاً سفت کند البته اگر زیر پیچ یک صفحه مثل تسمه فلزی بگذاریم تا روی چهار چوب اثر فشار پیچ چهار چوب را خراب نکند و البته بهتر است گیره از طرفین دارای پیچ تنظیم ارتفاع باشد تا بتوان اشیاء به ارتفاع مختلف را با یک دستگاه چاپ کرد.
اما اگر تنظيم ارتفاع نياز نباشد گيره را ميتوان بدون پيچ با لولاي ساده به صفحه كار نصب كرد البته پيشنهاد ميكنيم از سيستم دستگاه سيلك روشن بهره ببريد كه دستگاه از لحاظ ارتفاع قابل تنظيم است .

3-میز کار:
در مشخصات میز کار، ارتفاع میز مهم است، ارتفاع میز به قد چاپ کار ارتباط مستقیم دارد، کوتاهی میز باعث خمیدگی کمر و کندی کار و بلندی میز باعث نرسیدن دست و خستگی می گردد. عرض و طول میز بستگی به شیئ مورد چاپ دارد. برای یک کار طولانی عریض باید یک میز بلند داشت اما برای یک سری کاری چاپ سی دی میز بلندی نیاز نیست. میز کار نباید پایه های نازکی داشته باشد و باید محکم و استوار باشد، نلغزد و نلرزد و ارتباط صفحه و پایه ها باید کاملاً محکم باشد. زمین که میز روی آن قرار می گیرد ، باید کاملاً صاف و تمیز باشد و نظافت میز و زمین ضروری است.
4- قالب:
0قالب یا چهار چوب از جنس چوب یا فلز اکثراً آلومنیوم است. چند نکته در ساخت و استفاده چهار چوب مهم است، تیز نبودن لبه ها و پیچیدگی نداشتن چهار چوب مهم است. اندازه عرض و طول چهار چوب بستگی به طرح دارد و معمولاً قابل باید از هر طرف حداقل پنج سانت بزرگتر از طرح باشد. ضخامت قالب یک فرمول دارد که بستگی به عرض و طول دارد اما در کارگاههای سنتی معمولاً از قالبهای 4×4 – 3×5 و کمتر از 2×4 استفاده می شود. در هنگام ساخت قالب ، نحوه زبانه کردن بسیار مهم است
، گاهی تنها چوب را سر به سر میخ می کنند و این در طول زمان باعث پیچیدگی قالب می گردد. باید قالب نیم به نیم زبانه شود و اگر فلزی است باید جوش شود و بدون درز باشد که رنگ داخل قوطی نشود.
اگر از چوب ساخته می شود، بهتر است از چوب كاملا خشك و حداقل دوبار رنگ یا روغن شود تا مقاومت بهتری در برابر رطوبت بیاید.
نظافت قالب، اساسی و مهم است؛ حتماً بعد از اتمام عملیات چاپ باید قالب کاملاً شسته شود تا اثری از رنگ نماند و اگر چوب قالب قبلاً اشباع شده از روغن باشد، تمیز کردن آن راحت تر است.

5-تور
قطعه مادر در چاپ سیلک، تور ابریشمی است که بسته به نوع شیء مورد چاپ شماره های مختلف دارد و یک جدول علمی دارد اما در روش ساده تا شماره 50 برای چاپ پارچه استفاده می شود و از 50 تا 90 برای کارهای معمولی و از 90 تا 150 برای کارهای ظریف و از 150 تا 200 برای کارهای خیلی دقیق مثل چاپ مدارهای الکترونیکی استفاده می شود. نوع جنس تور ابریشم مهم است و بهترین تور در ایران ، تورهای سوئیسی است اما به علت قیمت بالا معمولاً از تورهای ایتالیا استفاده می گردد و اگر تعداد کار کم باشد تا چاپ کار تازه کار است، تور چینی بهترین تور تمرین است.
منفذدهای بسیار ریز داخل تور که برای عبور رنگ می باشد و در حین عمل چاپ و بعد از اتمام چاپ باید با ریتاردر و یا تینر فوری تمیز شود تا اثری از رنگ در منفذها نباشد. نحوه کشیدن تور روی قالب هر چند ساده است اما تمرین زیادی نیاز دارد . در کارگاههای حرفه ای ابزار مخصوصی برای کشش تور وجود دارد
اما در روش ساده با میخ ریز سیاه نقش کفاشی یا منگنه یک طرف تور روی قالب محکم می گردد ، بعد در زاویه 90 درجه، کاملاً کشیده و بتدریج روی قالب محکم می گردد و بعد مجدداً زاویه 90 درجه و در نهایت زاویه آخر بسیار مهم است چرا که کشیدگی تور در مرحله آخر ، نهایی میشود پس باید محکم تر تور کشیده شود بحدّی که با فشار دست نتوان تو را فرو برد و بعد روی میخ یا منگنه چسب زده می شود. از داخل قالب هم تور را به دیوارهای قالب با نوار چسب پهن می چسبانیم تا رنگ به زیر کار نفوذ نکند . در هنگام کا هرگز نباید شیئی تیز به تور بخورد اما اگر از نقطه ای از تور پارگی یافت شود می توان با چسب پهن ترمیم کرد اما استفاده برای چاپ نخواهد دا

6- کاردک- اسکویجی

رای عمل چاپ می توانیم از هر وسیله ای استفاده کنیم اما کاردک استانداردهای خاصی دارد، هر شیئی یک کاردک مخصوص می طلبد،کاردک چاپ پارچه با چاپ مقوا و نایلکس از نظر زاویه لبه متفاوت است اما اکثر کارگاههای فعلی ما از کاردک لاستیکی و بندرت ژلاتینی استفاده می کنند. ضخامت کاردک باید به حدّی باشد که براحتی خم نشود اما نباید خشک و غیر قابل انعطاف باشد. کاردک نباید سوراخ یا بریدگی یا منفذی داشته باشد تا رنگ به آن نفوذ کند. کاردک باید در طول کار و بعد از اتمام چاپ کاملا، تمیز و شسته شود. کاردک نیز ساخت ایران و هم ساخت سایر کشورها وجود دارد . در کارهایی با عرض کم ، مشکل نوع کاردک زیاد نیست اما هرچه سطح چاپ بیشتر و وسیع تر باشد صافی لبه کاردک به مهارت بیشتر نیاز خواهد داشت. فشار کاردک به تور ، بستگی به نوع طرح و میزان رنگ و ضخامت خطوط طرح دارد
7- دارو
فرمول دارو حساس البته توصيه ساخت آنرا به دوستان ندارم فقط جهت اطلاع و افزايش دانش عرض شد
ژلاتين =88گرم
آب مقطر=538 گرم
آمونياكnh3= 9گرم
ضد كف=8 گرم
كاژلين(يك نوع چسب) = 88 گرم
آب = 270 گرم
بي كرمات پتاسيم Cr2O7K2))= 90گرم
جمع 1000گرم
شكل كشيدن دارو به تور
در كارگاههاي بزرگ دارو اسپري ميشود
ژلاتین خاص که با چند ماده دیگر در برابر نور حساس می گردد. پایه لاک حساس چاپ سیلک را ایجاد می کند . در بسته های تجاری موجود در بازار اکثراً شامل دو مواد بی کرومات و ژلاتین به مقدار یک به ده می باشد البته نحوه و مدت هم زدن و در تاریک خانه درست کردن دارو از موارد الزامی است . داروی ایجاد شده اگر نور نبیند تا 24 ساعت قابل استفاده است . برای هم زدن دو ماده فوق باید دقت شود تا ترکیب شیمیائی انجام شود. بعد از ساختن دارو در تاریکخانه با یک کاردک مثل کارت تلفن باطله سطح تور را باید یکنواخت آغشته نمود و البته از هر دو طرف توری و جهت کشیدن دارو روی شابلن باید یک طرف عمودی کشیده شود و در پشت کار افقی تا عمل یکنواختی کامل گردد. بعضی از اساتید قدیم وقتی یکبار دارو کشیده شد و با سشوار یا باد پنکه یا در هوای آزاد خشک شد، مجدداً دارو را با مقدار آب رقیق کرده و بار دیگر روی شابلن لایه بسیار نازکی می کشند تا منفذی احتمالی خالی از لاک وجود نداشته باشد. داروهای ایرانی جنس خوبی دارند و اکثراً چاپ کاران از آن راضی هستند اما در کارگاههای بزرگ اکثراً از داروهای خارجی استفاده می کنند زیرا بعد از پاک کردن اثر کمتری از طرح بجامی ماند البته باید دقت شود قبل از کشیدن دارو تور عاری از چربی ، گرد و غبار و هر نوع آلودگی باشد و بعد از پاک کردن تور هم باید از تور در برابر موارد فوق محافظت کرد و در محلی دور از خطر نگهداری کرد.
8- ریتاردر:
ریتاردر نوعی شل کننده رنگ، ایجاد کننده چسبندگی رنگ به شیء و برای شستن تور استفاده می شود. بسیاری از کارگاههای سنتی از تینر فوری بجای ریتاردر استفاده می کنند . در چاپهای عادی این امر مشکلی ندارد اما در کارهای ظریف استفاده از ریتاردر مهم است مثلاً در هنگام استفاده از رنگ P.V.C و یا رنگ پلی اتیلن استفاده از ریتاردر در شل سازی رنگ ضروری است.
شكل شستشو
10- پاك كننده ها
برای پاک کردن و سفید نمودن لاک از روی تور باید از محلول پاک کننده استفاده کرد اما در بسیاری از موارد از وایتکس و یا کلر بهره می برند که برای تور در طولانی مدت زیان آور است. تور بهتر است با پاک کننده های استاندارد شسته شود تا عمر طولانی تر و کیفیت بالاتری داشته باشد. این پاک کننده ها چند گونه دارند: یک نوع پودر است که 100 گرم در هفت لیتر آب مخلوط می گردد و یک نوع مایع است که یک کیلو 50 لیتر آب مخلوط می گردد. شاید قیمت وایتکس به ظاهر مناسب باشد اما با توجه به قیمت بالای تور استفاده از این پاک کننده ها توصیه می شود زیرا کاملاً لاک را از تو پاک می کند و مقاومت و کیفیت تور را هم حفظ می کند.
10- رنگ ها:
تنوع رنگها بسیار زیاد است:
الف: رنگ روغنی معمولی که با تینر یا بنزین رقیق می شود برای کارهای ساده و معمولی استفاده می شود. استفاده از ریتاردر در رنگ روغنی باعث چسبندگی بیشتر کار می شود اما خشک شدن این رنگ طولانی و یا نیاز به خشک کن دارد.
ب: رنگ پلی اتیلن که با تینر و ترجیحاً با ریتاردر رقیق می شود . کیفیت متوسطی دارد ، سریع تر خشک می شود و چسبندگی متوسطی دارد که از رنگ روغنی بهتر است .
ج: رنگPVC که با ریتاردر رقیق می شود و کیفیت خوبی دارد و خیلی زود خشک می شود . رنگ پلی اتیلن و PVC دارای بیس رنگی هستند که با جوهرهای رنگی مختلف رنگ می پذیرد و تنوع آن زیاد است.
د: رنگ پیگمنت: برای چاپ پارچه استفاده می شود و دارای بیس و خمیر رنگ بوده و کیفیت مناسبی برای چاپ پارچه دارد.
ه: رنگ اورنیت: برای چاپ پارچه استفاده می شود و دارای بیس و خمیر رنگ بوده و کیفیتی خاص و برجسته روی پارچه ها می گذارد.
و: رنگ آب شور برای چاپ کارتن و مقوا استفاده می شود.
ز: رنگ پلاستیک قابل شستشو برای پارچه استفاده می شود و ارزان تر از سایر رنگها است.
ح:رنگ پخت بالا: برای رنگ روی کاغذ گل چینی و گل ملامین کاربرد دارد و قیمت بالایی داشته و برگهایی مخصوص به خود دراد.
ط: رنگ ترانس فر یا برگردان که روی کاغذ معمولی چاپ می شود و با حرارت و پرس داغ روی لباس عمل چاپ انجام می شود.
ی:پودر در رنگهاي مختلف كه با خمير مخصوي مخلوط شده و با آب حل ميشود و براي چاپ اسكرچ استفاده ميشود
البته از انواع مركب نيز ميتوان بهره برد
حلال ها شامل آب براي رنگهاي پلاستيك و براي ساير رنگ ها از ريتاردر – تينر – بنزين – نفت و حلال ويژه 410 شركت نفت استفاده ميشود
فرمول ساخت تينر فوري معمولي
حلال ويژه يا حلال 410
استون
بوتيل استات
متانول
ايزوپروپيل الكل
11- میزنور:
برای چاپ طرح روی شابلن از میز تور استفاده می شود . در میز تور از چند(معمولا از دو تا پنج ) لامپ مهتابی و یا لامپهای مخصوص استفاده می شود . عرض و طول میز هر چه بیشتر باشد بهتر است چرا که در چاپ طرحهای بزرگ مشکلی نداشته باشیم. ارتفاع میز از سطح لامپ تا شیشه روی میز بین 20 الی 30 سانتی متر بوده و مدت نور دهی بین 5 تا 10 دقیقه بستگی به فاصله ، ضخامت طرح، حرارت محیط و ضخامت دارد . در زمانی که طرح روی شیشه میز نور قرار گرفت و شابلن روی طرح گذاشته شد، روی طرح را با پارچه مشکی پوشانده و یک جسم مسطح داخل قالب روی پارچه گذاشته و با وزنه ای مثل یک ظرف آب چهار لیتری روی کار گذاشته تا طرح به شیشه میز نور کاملاً چسبیده باشد و بعد از نور دهی شابلن با آب نیم گرم بدون فشار شسته می شود و بعد خشک می شود و اگر طرح مشکی داشت، لازم است در بعضی نقاط مقداری دارو کشیده و نور دهی انجام و مجدداً شسته و خشک گردد و البته این عملیات باید در یک تاریکخانه انجام شودذ و این تاریکخانه می تواند یک انبار باشد که مخل ورود نور با پارچه یا کارتن یا هر وسیله ای بسته باشد.
12- طرح:
عكس ترام داده شده
روش ترام در فتو شاب
= image-mode-gryscale-ok
Image-mode-bitmap-output300-method-use=halftonescreen-frequency80angle45shape=square
طرح را می توان روی طلق شفاف یا فیلمیا کاغذ معمولی چاپ کرد اما شفافیت طرح در نقاطی که قرار است نور از آن عبور کند خیلی مهم است و مشکی بودن خطوطی که قرار است نور از آن عبور نکند، مهمتر است. در کارگاههای حرفه ای از فیلم های مخصوص استفاده می شود اما در اکثر کارگاههای سنتی از کاغذ کالک بعنوان فیلم طرح بهره می برند البته می توان از برش کاغذ مشکی به شکل طرح مورد نظر نیز بعنوان فیلم استفاده کرد . در طرحهای جدید که از عکس ، منظره و البسه و اشخاص استفاده می شود مثل فتوشاپ، به عکس قوام وارد شده و عکس دارای منفذهای بسیار ریزی برای عبور رنگ می گردد البته روی طرح باید در چهار گوشه آن علامت + گذاشت تا با قرار گرفتن روی شابلن با علامت + روی طرح تطبیق داده شود و از حرکت طرح و جابجائی ناخواسته جلوگیری شده و اگر قرار به چاپ چند رنگ باشد ابتدا باید تمام صفحات طرح در چهار گوشه این علائم را به یک نحو داشته باشد و برای هر رنگ یک طرح و یک شابلن مورد نیاز است.
13- خشك كن
براي خشك كردن يكي از راهها استفاده از طناب و گيره لباس است يا استفاده از يك قفسه براي خشك كردن و راه ديگر ايجاد محيط گرم توسط هيتر يا سشوار و هر وسيله گرما زا است اما اگر امكان محيط خشك كن را نداريد از رنگهاي زود بازده مثل رنگ pvcاستفاده كنيد و يا رنگ پلي اتيلن
14- چاپ:
بعد از انجام موارد گذشته به عمل چاپ می رسیم: شیء مورد نظر را روی صفحه دستگاه می گذاریم البته باید بدانیم اگر تعداد کار زیاد است و محل چاپ باید دقیقاً در یک نقطه خاص باشد، باید روی میز کار شابلن هایی گذاشت تا تمام اشیاء در یک محل قرار گیرد ؛ بطور مثال وقتی قصد چاپCD را داریم یک شکل نیم دایره به قطرهای آن روی میز می چسبانیم که با طرح و CD مطابق بوده و حرکت نکند و یا هر شیئِ دیگر تفاوتی ندارد . بعد شابلن را روی آن گذاشته و البته باید چند میلیمتر با شیء فاصله داشته باشد تا با فشار کاردک رنگ داخل چار چوب روی شیء را چاپ کند و البته در طول عملیات چاپ باید تور همیشه تمیز شود، میز رنگی نشود، زیر توری رنگی نباشد و ضخامت تور با نوع شیء مورد نظر هماهنگ باشد و بعد از عمل چاپ ، چنانچه به شابلن و طرح روی آن برای چاپ دفعات آینده نیاز باشد فقط با ریتاردر تمیز و بعد با اب شسته و خشک شده و در محل مناسب قرار می گیرد. برای عزیران تازه کار توصیه می کنم روی دهها روزنامه باطله ، دهها طرح را چاپ کنند تا مهارت لازمه را بدست آورند . برای چاپ حروف نازک و حروف و ارقام ریز، ممارست زیادی لازم است و نکته مهم دیگر تمیز بودن اشیاء در هنگام کار چاپ است، مثلاً اگر روی نایلکس را با پارچه بنزینی تمیز کنیم خیلی چاپ بهتری می گیرد .
14- خشک کن:
بعد از عمل چاپ، برای بسیاری از اشیاء ، محلی برای خشک کردن باید وجود داشته باشد. در کارگاههای سنتی از طناب و گیره لباس برای آویزان کردن اشیاء و خشک کردن بهره می گیرند اما در کارگاههای حرفه ای تر قفسه ای برای خشک کردن استفاده می شود و یا از هیتر حرارتی بهره می گیرند و یا با استفاده از رنگ PVC زمان خشک کردن را به حداقل می رسانند.
15- موارد کاربرد چاپ سیلک:
1- نایلکس و نایلون
2- CD- ---
3- دفتر تلفن
4- سر رسید
5- تقویم دیواری
6- چرم
7- مقوا
8- ورقی
9- آینه
10- شیشه
11- کفش
12- کیف
13- جعبه شیرینی
14- جعبه کفش
15- جعبه های مختلف از جنس کارتن
16- تابلوهای هنری
17- تابلوهای صنعتی
18- تابلوهای اطلاع رسانی
19- اشیاء تبلیغاتی مثل ساعت و خودکار
20- گونی
21- پارچه
22- البسه
بعضي اشكال چاپ شده با چاپ سيلك
16- عيوب احتمالي در چاپ سيلك
1- گاهي رنگ مداوم در توري پر ميشود لول بايد رنگ را بيشتر با حلال مخلوط كرد بعد نظافت تور بعد از چند چاپ لازم است
2- مواقعي هنگاه شستن دارو بعد از نور دادن دارو بيش از حد پاك ميشود اول احتمال زمان نور دهي كم بوده و ديگر دو مواد دارو خوب تركيب نشده و ديگر آنكه مقدار تركيب مناسب نبوده و احتمال فاصله زياد لامپ با طرح وجود دارد
3- گاهي بعد از نور دهي دارو كه بايد پاك شود پوب پاك نمي شود احتمال مدت نور دهي زياد وجود دارد و تركيب زيادي داروها و بعد فاصله لامپ با طرح وجود دارد
4- در چاپ مواردي هست كه رنگ خوب پخش نمي شود اول بايد لبه كاردتك كنترل شوذ كه كاملا صاف باشد و بعد فشار يكنواخت به هنگام چاپ رعايت شود شماره تور كم شود
5- گاه رنگ زيادي پخش ميشود بايد اول زير تور مداوم تميز شود بعد رنگ غليظ تر باشد و احتمال اشتباه در نصب توري شماره كم وحود دارد شماره تري بالا منفذ ريزتري دارد و فاصله شابلن با صفحه تنظيم شود كمي فاصله را بيشتر كنيد
6 – تميزي شيشه ميز نور بسيار مهم است در اثر كثيفي شيشه عيوب زيادي در چاپ بوجود ميايد
7- تميزي اشيا نيز براي چاپ ضروري است چربي و غبار و گونه مانع براي چاپ كار را خراب ميكند
8- استفاده كم يا زياد از حلال باعث مشكلات زيادي ميشود زنگ بايد مدت زيادي با حلال كامل تركيب شود
9- دارو بعد از تركيب با مواد جهت نور دهي بايد در محيط تاريك باشد در غير اين صورت باعث اختلال در چاپ ميشود

فصل 1
نکات کلي توري هاي چاپ سيلک

تورهاي چاپ سيلک –مشخصات کلي
در اين بخش انواع تورهاي شابلون ساخت شرکت ساتي (saati) معرفي و مختصري از مشخصات و نکات فني مربوط به آنها ارائه مي گردد. مشخصات فني هر محصول و توضيحات جامعي درباره چاپ سيلک در بخش هاي بعدي اين کتاب خواهد آمد
1-1 شرايط اساسي و مهم
*در چاپ سيلک عوامل بسياري موثراست و بايد مورد توجه قرار بگيرد .کساني که در اين رشته کار مي کنند مي دانند که در ميان عوامل موثر بر کيفيت چاپ سيلک توري بيشترين اثر را دارد. براي بالا بردن کيفيت چاپ توري شابلون بايد ويژگيهاي زير را دارا باشد:
*بافت آن يکنواخت باشد
*مقاومت آن در برابر سايش و اصطکاک زياد باشد تا در مقابل فشارها و تنش هاي مکانيکي که موقع چاپ بر آن وارد مي شود دوام آورد
*مقاومت کششي بالايي داشته باشد تا هنگام تورکشي آسيب نبيند
*مشخصات ظاهري آن که شامل موارد زير است با طرح چاپ و کيفيت کالايي که بايد چاپ شود متناسب باشد.اين مشخصات شامل: شماره توري سطح آزاد توري ضخامت وجنس آن مي باشد
*در برابر مواد شيميايي مورد مصرف در چاپ سيلک نظير حلالها و مواد پاک کننده مقاوم باشد
*داراي قابليت انعطاف وکشش برگشت پذير باشد تا در چاپ هايي که توري بالا تر از زمينه قرار مي گيرد پس از برداشته شدن فشار تيغه توري به حالت اوليه باز مي گردد
*در برابر فشار و ضربه حساس نبوده و زود آسيب نبيند
*جنس توري از موادي باشد که در برابر آب حلالها و مواد شيميايي مورد مصرف در چاپ کمترين مقدار تورم را داشته باشد زيرا متورم شدن الياف توري سطح باز توري را کاهش خواهد داد
* به انواع لاکهاي حساس به نور مورد مصرف در شابلون سازي چسبندگي خوب داشته باشد
*توليدات شرکت ساتي مجموعه وسيعي از تورهاي شابلون است که بوسيله آنها هر نوع زمينه حتي زمينه هاي خاص قابل چاپ مي باشد .نوع زمينه نوع مرکب مصرفي و نيز نوع و ظرافت طرح فاکتورهايي هستند که بر اساس آنها توري(جنس الياف و شماره توري) انتخاب مي گردد . بر خلاف روشهاي ديگر چاپ که در آنها مرکب از کليشه يا پليپ مستقيما به زمينه منتقل مي شود در چاپ سيلک مرکب از ميان منافذ و نقاط باز توري طرح دار (استنسيل) عبور کرده و روي زمينه قرار مي گيرد
در اين مورد استنسيل عبارتست از يک فريم يا قاب که توري محکم روي آن کشيده شده وسپس طرح مورد نظر روي طوري ايجاد شده است. در استنسيل مناطقي از طوري باز است تا در موقع چاپ رنگ از آنها عبور نمايد و نقاط خارج از آن با لاکهاي مخصوصي مسدود مي گردد.با هر روشي که طرح (به صورت منفي يا نگاتيو) روي طوري شابلون پياده شود (با استفاده از فيلم حساس يا امولسيون حساس يا فيلم چسبان) بهر حال توري تکيه گاه و نگهدارنده طرح است و مشخصات آن هم از طريق تاثير بر استنسيل و هم از راه عوامل ديگر بر کيفيت نهايي چاپ
اثر خواهد داشت .نقش و اثر توري علاوه بر استنسيل در کليه موارد زير داراي اهميت است:
*مقدار مصرف مرکب
*چگونگي جريان مرکب از شابلون به زمينه
*ضخامت لايه مرکب روي زمينه
*چاپ زمينه هاي خاص (تناسب نوع توري با چاپ روي زمينه هاي ناصاف يا غير مسطح)
*حفظ ظرافت و دقيق جفت شدن شابلون هاي مختلف يک طرح
*عمر و دوام استنسيل
*هزينه توليد
انتخاب صحيح توري هم از لحاظ کيفيت چاپ و هم از جنبه اقتصادي بسيار مهم است

2-1 انواع تورهاي شابلون

امروزه کليه تورهاي شرکت ساتي از الياف مصنوعي توليد مي شود . پس از اينکه تورهاي ابريشمي در دهه 1960 منسوخ شد تورهاي پلي استر و نايلون با دقت بالا و تنوع زياد جايگزين آنها گرديد . در حال حاضر دو نوع نخ متفاوت از نظر ساختاري براي بافت توري استفاده ميشود . نخهاي تک رشته (منوفيلامنت) و نخهاي چند رشته (مالتي فيلامنت) . توليد اين نخها تحت کنترل دقيق قرار داشته تا انتظارات بافندگان و مصرف کنندگان نهايي توري را براورده سازد . در توري هاي پلي استر هر دو نوع نخ يعني تک رشته و چند رشته مورد استفاده قرار مي گيرد ولي توريهاي نايلون فقط از نخهاي تک رشته بافته مي شود
ترديدي نيست که تورهاي تک رشته براي ساخت شابلون مناسب تر بوده و مشخصات لازم براي کنترل دقيق چاپ را دارا مي باشد تورهاي تک رشته پلي استر شرکت ساتي از نخهايي با ضريب کشش بالا ساخته شده که در مقايسه با تورهاي معمولي پلي استر از مقاومت کششي و پايداري بيشتري بر خوردار است توليدات شرکت ساتي شامل انواع تورهاي زير است که مي تواند اکثر نيا زهاي موجود در چاپ سيلک را پوشش دهد

ساتي لن هاي تک (saatilene hitech)
اين محصول اولين سري از تورهاي تک رشته پلي استر است با ضريب کشش بالا و براي دامنه وسيعي از کارهاي چاپ سيلک پيشنهاد مي گردد اين توري در برابر تغييرات جوي و شرايط محيط کار تا حد زيادي پايدار است و داراي ازدياد طول اندکي مي باشد بنابر اين تورهاي ساتي لن هاي تک لراي چاپ طرح هاي چند رنگ و نيز هر نوع کار که دقت زياد در آن مورد نظر باشد انتخاب بسيار خوبي مي باشد . بخشي از اين نوع توري ها از يک طرف بوسيله غلطک پرس "کلندرو" صاف گرديده که اين توري ها براي چاپ با مرکبهاي قابل پخت با اشعه ماورابنفش مناسب است.
(شکل 7 الف) (جدول2-1)
ساتي لن سوپر هاي تک (saatilene super hitech)
اين محصول از نظر طرز بافت و مشخصات کلي و عملکرد مشابه توري هاي ساتي لن هاي تک مي باشد با اين تفاوت که از مقاومت کششي بالاتر و امکان ازدياد طول کمتري برخوردار است .بعلاوه براي تور کشي سريع بسيار مناسب است و پس از تور کشي خيلي زود به مرحله کشش پايدار (کشش تعادلي) خواهد رسيد . در ميان تورهاي پلي استر تک رشته نوع super hitech براي چاپ طرحهايي که بايد با دقت بالايي به اندازه طرح اوليه چاپ شوند انتخاب مي گردد.

ساتي لن هاي باند (saatilene hibond)
توري هاي ساتي لن هاي باند دسته اي از توري هاي پلي استر تک رشته هستند با ضريب کشش بالا.البته در اين نوع توري نيازي به عمليات چربي زدايي و تميز کاري که براي توريهاي معمولي قبل از کوت کردن امولسيون انجام مي شود نيست.در اين مورد چسبندگي بين امولسيون وتوري بسيار بالاست وکليشه (استنسيل) ساخته شده با آنها دوام بسيار بالايي دارد. يک کاربرد مهم براي توري ساتي لن هاي باند زماني است که توري به خاطر ترکيبات موجود در مرکب چاپ و يا نوع زمينه چاپي تحت سايش قرار مي گيرد

ساتي لن دو.او(saatilene duo)
اين توري ها با نخ هاي تک رشته که بر خلاف نخ هاي معمولي از دو جنس شکيل شده است .قسمت مغزي نخ از پلي استر با ضريب کشش بالا و بخش بيروني بيوني نخ از پلي آميد مخصوصي ساخته شده و دور مغزي قرار گرفته است .توري ساتي لن دو.او داراي مقاومت کشش بالا و خاصيت برگست پذيري بسيار خول است . با توجه به وجود پلي آميد در لايه خارجي نخ اين نوع توري در برابر سايش حاصل از مرکب يا زمينه از مقاومت عالي برخوردار است (جدول 6-1)
ساتي لون (saatilon)
ساتي به توري هايي گفته مي شود که از نايلون تک رشته بافته شده و به دليل دارا بودن خاصيت انعطاف پذيري و کشش پذيري براي چاپ زمينه هاي غير مسطح و نا صاف بسيار مناسب است .علاوه بر اين استفاده از نخ هاي نايلوني مقاومت سايشي بالايي در آن ايجاد نموده است .قابليت نفوذ مرکب از منافذ اين توري بالاتر از انواع ديگر است .توريهاي ساتي لون براي چاپ چند رنگ يا جاهايي که دقت کار هز نظر حفظ ابعاد و اندازه طرح بالاست به دليل داشتن کشش پذيري زياد توصيه نمي گردد (جدول5-1)
ساتي تکس (saatitex)
اولين نوع توري از الياف مصنوعيکه جايگزين توريهاي ابريشمي گرديد ساتي تکس بود اين توري ها از نخ هاي چند رشته پلي استر تابيده بهم بافته مي شود(شکل 6 ب) توري هاي ساتي تکس داراي همان ويژگيهاي توريهاي تک رشته پلي استر بوده ولي مقاومت آنها در برابر تغييرات شرايط جوي بالاتر است بنابر اين اندازه هاي آنها در شرايط مختلف ثابت مي ماند . اين توري ها در چند مش(نمره) محدود ساخته مي شود و در صنايع نساجي کاربرد هاي خاصي دارند(جول 7-1)

__________________

1تعيين مشخصات توري ها
با توجه به نقش توري ها در کنترل عبور مرکب چاپ و مقدارمصرف آن کيفيت چاپ و غيره سيلک کاران با رعايت توصيه هاي سازندگان توري و مرکب و بخصوص تجربه هاي خود شماره مش مناسب را انتخاب مي کنند .مشخصات تعيين کننده کيفيت توري عبارتند از :نوع الياف و تعداد نخ هاي بافت در واحد طول (سانتيمتر يا اينچ) قطر هر نخ نوع و ساختار بافت و رنگ توري . در نامگذاري توري هاي شرکت ساتي مشخصات زير از چپ به راست به دنبال هم ذکر مي شود.
*نام تجاري توري که نشان دهنده نوعيت کالا وکليه خواص آن است مانند ساتي لن هاي تک
*عدد نشان دهنده تعداد نخ در هر سانتيمتر يا اينچ از طول يا عرض توري (تراکم نخ ها در جهت طول و عرض توري ها مساوي است)
*قطر نخ بر حسب ميکرون (يک هزارم ميليمتر)
*نوع و ساختار بافت مثلا ساده جناغي وغيره
*رنگ در مورد توري هاي ديگر

مثال:
Saatilene hitech 120.40 pw ultra-orange (per cm)
Saatilene hitech 305.40 ultra-orange (per inch)
Saatilon 90.50pw white (per cm)
Saatilon 230.50 pw white (per inch)

به دليل تنوع توري و اهميت مشخصات آن در ار چاپ لازم است شابلون سازان وسيلک کاران مشخصات توري ها را بخوبي شناخته و قدرت انتخاب را داشته باشند. در اين انتخاب هم نوع کار و هم جنبه اقتصادي بايد مورد توجه قرار گيرد .توري هاي مش بالا در مقايسه با همان نوع توري از مش پائين گرانتر است . از طرفي مش هاي پائين براي طرحهاي ظريف و پيچيده و نيز مواردي که بايد مصرف مرکب در حد پائين نگهداشته شود مناسب نيست .اطلاعات مربوط به رابطه ميزان مصرف مرکب توري را مي توان از سازندگان معتبر مرکب تهيه نمود .

1-3-1 شماره توري (مش توري)
از زماني که توري با نخ هاي تک رشته ساخته شماره توري بر اساس تعداد نخ در سانتيمتر طول و يا اينچ طول ذکر مي گردد (اين رقم در جهت طول و عرض توري ثابت است). توري هاي توليد شده در اروپا بر اساس سيستم متريک است (تعداد نخ در سانتيمتر) . در آمريکا و پاره اي از کشور هاي خاور دور سيستم متريک کاملا فراگير نشده و مش توري بر حسب سيستم انگليسي بيان مي شود (تعداد نخ در اينچ) . بيشتر جدولهاي توري شماره را برحسب هر دو سيستم (متريک و انگليسي ) ذکر مي کنند . در اين کتاب شماره توري به اين صورت از چپ به راست ذکر مي شود:
ابتدا نخ در سانتيمتر سپس داخل پرانتز تعداد نخ در اينچ و بعد از آن قطر نخ بر حسب ميکرون ذکر مي شود
مثال:
31 (355) Saatilene hitech 140
27 Saatilene duo 180(460)
مش هاي بالا معمولا با نخ هاي ظريف تر (قطر کمتر) و مشهاي پائين تر با نخ هاي ضخيم تر بافته مي شود .با توجه به اينکه توري وسيله عبور مرکب چاپ مي باشد لذا شماره يا مش آن در ميزان مصرف مرکب موثر است و اين موضوع کمک بزرگي بري انتخاب توري مي باشد .مثلابراي چاپ روي زمينه هايي که جذب مرکب بالايي داشته و مرکب بيشتري نياز دارند مانند بعضي از منسوجاتتوري هاي درشت تر (مش هاي پائين ) مناسب تر است. از طرفي بايد در نظر داشت که توري تنها وسيلهنگهداشتن طرح بر روي شابلون است لذابايد تعداد و تراکم نخ هاي آن به حدي باشد که طرح و مخصوصا جزئيات وظرافتهاي آن را به خوبي حفظ کند (لاک را نگه دارد). همچنين شماره توري بايد متناسب با ظرافت طرح انتخاب گردد و معمولا لازم است حالت تعادلي را بين ميزان انتقال مرکب و ظرافت لبه ها و خطوط چاپ شده پيدا نمود .
2-3-1قطر نخ
تقريبا هر شماره توري با نخ هايي به قطر هاي مختلف قابل توليد است .البته زياد شدن قطر نخ بر وضوح چاپ اثر منفي و بر استحکام توري اثر مثبت دارد . توري شابلون بخاطر نوع کار تحت تنش ها و فشار هاي زياد قرارميگيرد در حاليکه مصرف کننده انتظار حداکثرکارايي بدون تغيير مشخصات را دارد. قطر نخ هاي توري بر حسب ميکرون اندازه گيري مي شود . يک راه مناسب و سريع براي ارزيابي مقاومتنسبي توري ها محاسبه سطح مقطع مخصوص مي باشد(شکل 11) . براي محاسبه سطح مقطع مخصوص scs ابتدا سطح مقطع نخ را بدست آورده و آنرا در تعداد نخهاي موجود در هر سانتيمتر طول از توري ضرب مي کنيم .واحد سطح مقطع مخصوص mm2/cm است. هر چه اين عدد بزرگتر باشد توري محکم تر است .
مثال : saatilene HITECH 120 (305)34
3.14*(0.017)2*120 = 0.109 mm2/cm
Saatilene HITECH 120(305)31=0.091 MM2/CM
Saatilene HITECH 120(305)34 = 0.109 MM2/CM
Saatilene HITECH 120 (305)40 = MM2/CM
اين مثال ساده نشان مي دهد که توري 40 (305) 120 محکم تر است از توري ديگري با همين شماره مش ولي با نخ هاي نازکتر(قطر 31 ميکرون ) . سطح مقطع خاص scs را براي چند توري
با مشهاي مختلف نشان مي دهد .در مورد يک توري با مش معين در موقع انتخاب قطر نخ بايد کيفيت و ظرافت طرح اوليه و همچنين نوع مرکب مصرفي مورد توجه قرار گيرد . نخهاي ضخيم تر
مقاومت طوري را بالا برده احتمال پاره شدن را کاهش مي دهد ولي دز عوض اين خطر را ايجاد مي کند که منافذ و سوراخهاي توري در مو قع کار مسدود شود نقاط ظريفي از طرح چاپ شده
کمبود رنگ پيدا کند(شکل 13) نکته ديگر اينکه براي مش معين نخ نازکتر موجب حفظ ظرافت طرح و صافي لبه ها و پيشگيري از دندانه دار شدن لبه هاي خطوط خواهد شد .
1-3-3 اندازه چشمه ها (سوراخها)
اعدادي که به عنوان اندازه منافذ توري بيان مي شود نشان دهنده فاصله بين دو نخ مجاور يکديگراست (شکل 14).توريهاي خوب از نظر مشخصات و اندازه منافذ دقت و يکنواختي بسيار بالايي دارند منافذ توري بصورت درصد سطح آزاد نيز بيان مي شود و عبارتست از نسبت سطح پوشيده شده با نخ هاي طوري به سطح کل توري .درصد سطح آزاد و همچنين ابعاد و اندازه منافذ توري مستقيما تحت تاثير شماره توري و قطر نخ هاي آن مي باشد .براي يک توري با مش معين مي توان سطح آزاد را با انتخاب نخهاي ضخيم تر يا نازکتر کاهش يا افزايش داد
مثال:
pw 34 Satilene hitech 120(305)
اندازه هر سوراخ توري 45 ميکرون
درصد سطح آزاد توري 25 درصد
40 pw Saatilene hitech 120(305)
اندازه هر سوراخ توري 38 ميکرون
درصد سطح آزاد توري 20 درصد
48 pw Saatilene hitech 90 (230)
اندازه هر سوراخ توري 55 ميکرون
درصد سطح آزاد توري 27 درصد
اندازه گيري سوراخهاي توري بيشتر در مواقعي اهميت دارد که مرکب چاپ محتوي ذرات نسبتا درشت باشدمانند مثال زير:
مثال:
در چاپ سيلک روي کاشي و سراميک مرکب محتوي ذرات جامد نسبتا درشت است بنابر اين توري هايي که انتخاب مي شود بايد داراي منافذ 70 تا 100 ميکرون باشند. قاعده کلي آن است که اندازه منافذ توري حد اقل 3 تا 4 برابر درشت ترين ذراتي باشد که در مرکب يا خميرمصرفي وجود دارد . اگر اين نسبت مراعات نگردد گرفتگي توري حتمي است .درصد سطح آزاد توري در مواقعي مهم است که دو توري با مس هاي مختلف از نظر ميزان مصرف مرکب مورد مقايسه قرار گيرند .
4-3-1 ضخامت توري
ضخامت توري ترکيبي از سه عامل است: تعداد نخ در واحد طول توري قطر نخ و نوع ساختار و بافت توري . مهمترين عامل در ضخامت توري قطر نخ است .در موقع انتخاب توري با مش معين لازم است ضخامت آن هم مورد توجه قرار گيرد زيرا فقط بر اساس شماره توري نمي توان در مورد حجم عبور رنگ آن قضاوت نمود (توري ضخيمي ممکن است درصد سطح آزاد کمي داشته باشد) . براي محاسبه مشخصه و پارامتري از توري به نام (حجم نظري انتقال رنگ) دانستن ضخامت توري لازم است .
5-3-1 حجم نظري (فرضي) رنگ در چشمه ها
حجم رنگي که در اثر حرکت تيغه چاپ (کاردک) از توري به زمينه منتقل مي شود براي شمارهاي مختلف توري متفاوت است در صورت ثابت بودن کليه پارامتر ها اين حجم تابعي است از درصد سطح آزاد توري و همچنين ضخامت آن.با داشتن اين دو عامل مي توان حجم نظري رنگ را بدست آورد . اين حجم مربوط است به حداکثر حجم مرکب براي پر کردن سوراخهاي توري با فرض ينکه دو صفحه صاف به زير و روي توري چسبيده باشد .(شکل 16) براي سهولت کار حجم منافذ توري هاي مختلف محاسبه گرديده و با واحد cm3/m2 در جدول ذکر مي گردد که مي توان آنها را به اينچ مکعب بر يارد مربع (cu.in/sq.yd) تبديل نمود .
لازم به ذکر است که حجم فرضي رنگ وسيله اي است براي مقايسه توري ها با يکديگر از نظر مقدار انتقال مرکب به زمينه نه اينکه بتوان به کمک آن حجم دقيق رنگي که منتقل مي شود را به دست آورد .تعيين دقيق ميزان عبر مرکب از توري نياز به اطاعات دقيق از مشخصات مرکب دارد از جمله:
*درصد حلال يا رقيق کننده در مرکب
*وزن مخصوص
* درصد مواد جامد
*درجه گرانوري مرکب(ويسکوزيته)
مثال:
مرکب هايي که با اشعه ماورابنفش (يو-وي)سخت مي شود طي فرايند سخت شدن تغييرات حجمي آنها جزئي بوده و بسيار کمتر از رنگهايي است که با تبخير حلال خشک مي شوند (شکل 17)چند عامل
ديگر در مصرف مرکب و ضخامت ان روي زمينه تاثيردارد که عبارتند از:

*نوع الياف توري وساختار بافت آن
*ضخامت استنسيل (شابلون)
*سختي تيغه چاپ (کاردک) سطح مقطع فشار و زاويه لبه آن
*زاويه. فشار و سرعت حرکت تيغه روي توري
*مقدار رنگ مقابل تيغه
*فاصله توري با سطح زمينه در موقع چاپ
* کشش توري
* روش چاپ (دستي. چاپ سيلک با تکيه گاه تخت و چاپ سيلک با تکيه گاه غلطکي)

6-3-1 ساختار بافت توري
در گذشته توري از شماره (305) 120 به بالا (ظريفتر) به دلايل فني به صورت جناغي با twill بافته مي شود .
ولي امروزه با چيشرفت و تکامل ماشينهاي بافت مي توان تورهاي ظريف تا شماره 180 مش را به صورت بافت ساخته (plain) توليد نمود. منظور از نوع بافت طرز قرار گرفتن نخهاي
تاروپود توري نسبت به يکديگر است (شکل 18)
نوع بافت توري در برگه مشخصات فني آن ذکر مي شود . بافت جناغي با علامت tw و بافت ساده با علامت pw نشان داده مي شود . در بافت جناغي دو نخ تار در يکطرف نخ پود و يک نخ تار
در طرف ديگر پود قرار مي گيرد و اين موضوع در تمام عرض توري تکرار مي گردد (الف).در توري هاي بافت ساده نخ هاي تار به صورت يک در ميان دو طرف نخ پود قرار مي گيرند(ب) .اين نوع بافت براي چاپ طرحهاي ظريف مناسبتر است

4-1 مشخصات توري هاي الياف مصنوعي
در اين بخش خواص فيزيکي .مکانيکيو شيميايي تورهاي نايلون (پلي آميد) وپلي استر بررسي مي گردد
1-4-1 الياف پلي استر
مقاومت کششي و قابليت ازدياد طول (ميزان کش آمدن) مقاومت کششي توري هاي پلي استر با ضريب مقاومت کششي بالا که امروزه ساخته مي شود بالاتر از توري هاي نايلوني است در حاليکه قابليت ازدياد طول آنها خيلي پائين تر است .
اثر درجه حرارت
توري هاي پلي استر مقاومت خوبي در برابر گرما نشان مي دهند . پاشيدن آب نسبتا داغ (45-35 درجه) در موقع شابلون سازي اثر منفي بر آنها ندارد همچنين مي توانند درجه حرارت اتاق
خشک کن مخصوص شابلون را تحمل کنند . توصيه مي شود شابلون به مدت طولاني در محيطي با دماي بالاتر از45 درجه قرار نگيرد . پس از ماليدن سخت کننده (کاتاليزور) به سطح استنسيل
مي توان آن را به مدت 30 و حد اکثر 70 درجه خشک کرد .
مقاومت در برابر سايش
مقاومت سايشي توري ها در حالت خشک وخيس تقريبا مساوي است . مقاومت توري ها يي که از نخ هاي چند رشته بافته مي شوند اندکي پا ئين تر از تويها خشک تک رشته است . توريهاي پلي استير بطور کلي مقاومت سايشي کمتري نسبت به توري هاي نايلوني دارند .
خواص الکتريکي
توري هاي پلي استير در اثر مالش به سرعت بار اکتريکي پيدا مي کنند . بنابر اين بايد از کار با آنها در فضايي که رطوبت نسبي پاييني دارند خودداري نمود .
جذب رطوبت الياف و تورم مربوط به آن
ميزان رطوبت قابل جذب در الياف پلي استير پائين است به عنوان نمونه چنانچه توري هاي پلي استير در محيطي با دماي 20 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 65% قرار گيرد درصد جذب
رطوبت نسبت به وزن الياف 3/.% تا 4/.% و در محيطي با رطوبت نسبي 100% جذب رطوبتي برابر با 5/.% خواهد شد . بخاطر جذب رطوبت کم پلي استر بسيار سريعتر از نايلون خشک
مي شود .
مقاومت در برابر حلالها و مواد شيميايي
پلي استر مقاومت بسيار خوبي در برابر اسيدهاي معدني و آلي دارد ولي مقاومت آن نسبت به قلياها (بازها) به شرايط کار بستگي دارد . در شرايط معمولي (دماي محيط) در تماس با محلول
کربنات سديم يا محلول رقيق سود سوزان آسيب جزئي مي بيند. حساسيت آن در برابر قلياها بطور کلي بسيار زياد تر از نايلون بوده بر عکس در برابر اکسيد کننده ها داراي مفقاومت بالايي
مي باشد . حلالهاي مورد مصرف در چاپ سيلک روي مقاومت کشش پلي استر اثري ندارند و به راحتي قابل مصرف هستند .
2-4-1 الياف نايلون
مقاومت کششي و قابليت ازدياد طول مقاومت توري در برابر پاره شدن در درجه اول بستگي به مقدار کشيده شدن نخهاي آ ن دارد . مقاومت نايلون در برابر کشش در حالت مرطوب 80 تا 90 درصد مقاومت آن در حالت خشک است در حالت مرطوب قابليت کش آمدن (ازدياد طول) به ميزان 10 تا 30 درصد افزايش مي يابد .
تاثير درجه حرارت
در نايلون مقاومت کششي و قابليت ازدياد طول با افزايش دما کاهش مي يابد .
مقاومت در برابر سايش
مقاومت و دوام نايلون نسبت به سايش به صورت خشک يا مرطوب از کليه الياف مصنوعي بيشتر است .
خواص الکتريکي
ار آنجا که تمايل نايلون به جذب رطوبت بيشتر الکتريسيته ساکن الياف را کاهش خواهد داد بنابر اين لازم است هواي محيط شابلون سازي خشک نباشد . رطوبت قابل توصيه براي اين محل
65% است .
ميزان رطوبت و تورم مربوط به آن
مقدار رطوبت جذب شده در توري بستگي زيادي به رطوبت نسبي محيط دارد . در دماي 22-20 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 65/.% رطوبت جذب شده نسبت به وزن الياف در توري هاي
نايلوني 2/4% و در رطوبت نسبي 97% و همين دما رطوبت جذب شده نسبت به 8/. خواهد رسيد . جذب رطوبت همچنين موجب تورم الياف خواهد شد . مقدار تورم در نايلون بيش از پلي استر
است به همين خاطر و به دليل حساسيت نايلون نسبت به شرايط جوي معمولا از توري هاي نايلوني براي کارهاي چاپي دقيق استفاده نمي شود.
مقاومت در براب حلالها و مواد شيميايي
نايلون در برابر کليه حلالهاي مورد مصرف در کار چاپ سيلک بخوبي مقاوم است .همچنين مقاومت آن در برابر بازها کافي است ولي بعضي ز اسيدها به آن آسيب مي رسانند.

خلاصه فصل :
در موقع انتخاب توري نکات زير بايد مورد توجه قرار گيرد:
* براي اجراي طرحهاي معمولي باچاپ سيلک توري هاي (ساتي لن هاي تک) و براي طرحهاي چاپي که بايد دقت تطابق رنگ بالايي داشته باشند توري(سوپر هاي تک) انتخاب شود .
* توري ساتي لون براي چاپ طرحهايي که حساس نيستند روي سطوح خميده يا ناصاف مناسب است .
* توري از نخ هاي تک رشته از لحاظ سهولت و يکنواختي انتقال مرکب چاپ و نيز دقت و صافي لبه ها در طرح چاپ شده بر توري هاي چند رشته ترجيح دارد
همچنين پاک کردن طرح قديمي و استفاده مجدد در اين توري ها راحت تر از توري هاي چند رشته است .
* ميزان مرکب انتقال يافته يعني مقدار مصرف مرکب بستگي دارد به: ضخامت توري .درصد سطح باز توري وضخامت امولسيون حساس روي توري .عوامل
ديگر شامل ميزان گرانوري مرکب (ويسکوزيته) درجه سختي کاردک يا تيغه چاپ (بر حسب واحد shore) شکل مقطع لبه تيغه و زاويه آن سرعت حرکت تيغه
چاپ فاصله وري با سطح زمينه در موقع چاپ و بالاخره شکل استنسيل (مقدار رنگ خور آن) مي باشد .
* شماره توري بايد آنقدر بالا باشد که بتواند امولسيون را در ظريفترين نقاط طرح به خوبي نگه دارد .

دول 1-1 مشخصات فني توري هاي saatilene HITECH
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون Inch Cm
60 -35 756/0 415 715 58 1180 385 Pw 17 5/6
60-35 276/1 440 1000 44 1000 500 Pw 17 5/6
60-35 245/1 385 875 44 890 460 Pw 19 5/7
60-35 005/1 350 745 47 870 400 Pw 20 8
60-35 553/0 292 530 55 850 280 Pw 23 9
60-35 070/1 284 693 41 701 385 Pw 5/23 2/9
60-35 585/0 293 533 55 810 280 Pw 24 5/9
60-35 530/0 246 465 53 740 260 Pw 25 10
60-35 961/0 315 750 42 650 350 Pw 25 10
60-35 583/0 242 475 51 650 260 Pw 28 11
60-35 382/1 290 880 33 550 400 Tw 28 11
60-35 637/0 228 485 47 580 260 Pw 30 12
60-35 837/0 191 504 38 455 280 Pw 35 6/13
60-35 281/0 174 290 60 555 160 Pw 5/35 14
60-35 440/0 213 410 52 515 200 Pw 5/35 14
60-35 301/0 177 310 57 506 160 Pw 38 15
60-35 471/0 183 365 50 475 200 Pw 38 15
60-35 796/0 161 460 35 400 260 Pw 38 15
60-35 870/0 154 468 33 349 260 Pw 42 4/16
60-35 362/0 148 285 52 400 160 Pw 46 18
60-35 382/0 145 290 50 370 160 Pw 48 19
60-35 226/0 122 210 58 380 120 Pw 51 20
60-35 402/0 129 280 46 340 160 Pw 51 20
60-35 628/0 124 355 35 300 200 Pw 51 20
60-35 422/0 127 275 46 330 160 Pw 54 21
60-35 388/0 117 260 45 305 150 Pw 56 22
60-35 271/0 108 216 50 290 120 Pw 61 24
60-35 396/0 105 245 43 275 145 Pw 61 24
60-35 482/0 101 274 37 250 160 Pw 61 24
60-35 441/0 103 265 39 250 150 Pw 63 25
60-35 204/0 93 170 55 285 100 Pw 66 26
60-35 294/0 94 200 47 265 120 Pw 66 26
60-35 305/0 100 227 44 250 120 Pw 68 27
60-35 445/0 89 255 35 220 145 Pw 68 27
60-35 462/0 98 280 35 212 145 Pw 71 28
60-35 328/0 89 218 41 220 120 Pw 74 29
60-35 513/0 77 240 32 190 145 Pw 74 29
60-35 583/0 81 290 28 184 160 Pw 74 29
60-35 339/0 82 200 41 213 120 Pw 76 30
60-35 530/0 94 315 30 183 150 Pw 76 30
60-35 123/0 67 110 61 245 70 Pw 81 32
26-24 251/0 69 160 43 200 100 Pw 81 32
40-35 362/0 78 205 38 190 120 Pw 81 32
40-35 267/0 71 173 41 185 100 Pw 86 34
40-35 282/0 72 175 41 178 100 Pw 91 36
60-40 406/0 56 215 26 145 120 Pw 91 36
40-35 242/0 68 161 42 170 90 Pw 96 38
40-35 254/0 59 148 40 160 90 Pw 102 40
37-35 216/0 57 132 43 150 80 Pw 110 43
40-35 273/0 55 157 35 140 90 Pw 110 43
50-40 337/0 58 180 32 132 100 Pw 110 43
34-30 173/0 54 115 47 148 70 Pw 114 45
37-35 226/0 54 134 40 145 80 Pw 114 45
34-30 188/0 46 116 40 130 70 Pw 125 49

مشخصات فني توري هاي saatilene HITECH (ادامه جدول 1-1)
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون inch cm
40-37 246/0 46 132 35 120 80 Pw 125 49
35-30 196/0 45 118 38 120 70 Pw 129 51
40-37 296/0 40 129 31 110 80 Pw 129 51
31-26 176/0 43 105 41 120 64 Pw 140 55
34-30 211/0 38 114 33 105 70 Pw 140 55
45-40 276/0 38 140 27 95 80 Pw 140 55
34-30 199/0 34 106 32 90 64 Pw 158 62
37-35 248/0 29 121 24 80 70 Pw 158 62
40-37 258/0 25 117 21 70 70 Pw 170 67
30-25 161/0 32 89 36 89 55 Pw 173 68
42-38 261/0 24 120 20 65 70 Pw 173 68
30-25 168/0 30 91 33 80 55 Pw 180 71
32-28 174/0 27 92 29 75 55 Pw 185 73
32-35 245/0 28 115 24 68 64 Tw 185 73
26-24 149/0 29 80 36 78 48 Pw 196 77
32-27 182/0 25 90 28 70 55 Pw 196 77
35-32 247/0 28 115 24 64 64 Pw 196 77
40-35 486/0 21 175 12 45 80 tw 196 77
24-20 114/0 24 62 38 68 40 Pw 230 90
27-29 162/0 22 81 27 55 48 Pw 230 90
24-22 119/0 24 65 37 65 40 Pw 241 95
28-26 125/0 20 64 31 55 40 Pw 255 100
34-30 181/0 13 81 16 40 48 Tw 255 100
34-30 181/0 17 87 20 45 48 Tw 255 100
40-35 321/0 14 115 12 35 64 Tw 255 100
24-22 099/0 20 56 35 53 34 Pw 280 110
30-25 148/0 18 69 26 47 40 Pw 280 110
24-21 090/0 19 48 40 53 31 Pw 305 120
26-24 108/0 16 54 29 45 34 Pw 305 120
26-24 108/0 20 64 31 47 34 Tw 305 120
32-27 150/0 13 67 20 38 40 Pw 305 120
32-27 150/0 16 70 23 41 40 Tw 305 120
27-24 118/0 14 55 26 39 34 Pw 330 130
27-24 118/0 17 60 28 41 34 Tw 330 130
32-27 164/0 7 63 11 25 40 Pw 330 130
18-16 080/0 15 42 36 43 27 Pw 355 140
22-20 105/0 13 48 28 38 31 Pw 355 140
22-20 105/0 19 54 34 42 31 Tw 355 140
26-32 127/0 9 56 16 29 34 Pw 355 140
26-23 127/0 12 60 20 32 34 Tw 355 140
32-28 175/0 10 70 14 27 40 Tw 355 140
20-17 085/0 12 44 27 35 27 Pw 380 150
24-22 114/0 10 49 20 29 31 Pw 380 150
24-22 114/0 15 55 27 34 31 Tw 380 150
27-25 146/0 7 56 13 25 34 Pw 380 150
27-25 146/0 10 61 17 28 34 Tw 380 150
21-17 094/0 12 46 25 30 27 Pw 420 165
26-24 125/0 8 49 17 25 31 Pw 420 165
26-24 125/0 14 60 24 30 31 Tw 420 165
28-24 149/0 5/15 66 16 25 34 Tw 420 165
22-18 104/0 8 43 20 25 27 Pw 460 180
27-23 136/0 5/9 56 17 23 31 Tw 460 180
27-23 151/0 8 60 13 18 31 tw 508 200

جدول 2-1 مشخصات فني توري ها SAATILENE SUPER HITECH
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون INCH CM
20-17 127/0 7 50 13 26 34 PW 355 140
20-17 127/0 7 50 14 27 34 TW 355 140
20-17 136/0 5 49 11 22 34 PW 380 150
20-17 136/0 6 51 12 23 34 TW 380 150
18-16 113/0 8 43 18 27 31 PW 380 150
18-16 125/0 7 42 16 24 31 TW 420 165
20-17 149/0 5 52 10 19 34 TW 420 165
18-16 136/0 4 45 10 17 31 TW 460 180

جدول 3-1 مشخصات فني توري ها SAATILENE SUPER HITECH
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون inch cm
40-30 139/0 28 77 36 78 48 Pw 196 77
32-24 113/0 24 62 38 68 40 Pw 230 90
34-28 126/0 19 60 31 55 40 Pw 255 100
33-26 109/0 16 54 29 45 34 Pw 305 120
35-30 151/0 11 65 17 35 40 pw 305 120
32-26 127/0 9 55 16 29 34 Pw 355 140
34-27 236/0 5 53 10 21 34 Pw 380 150

جدول 4-1 مشخصات فني توري هاي saatilene HIBOND
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون inch cm
37-35 216/0 57 132 43 150 80 Pw 110 43
34-30 188/0 46 116 40 130 70 Pw 125 49
40-37 246/0 46 132 35 120 80 Pw 125 49
35-30 196/0 45 118 38 120 70 Pw 129 51
40-37 296/0 40 129 31 110 80 Pw 129 51
31-26 176/0 43 105 41 120 64 Pw 140 55
45-40 276/0 38 140 27 95 80 Pw 140 55
34-30 199/0 34 106 32 90 64 Pw 158 62
30-25 161/0 32 89 36 89 55 Pw 173 68
42-38 261/0 24 120 20 65 70 Pw 173 68
30-25 186/0 30 91 33 80 55 Pw 180 71
26-24 139/0 29 80 36 78 48 Pw 96 77
32-27 182/0 25 90 28 70 55 Pw 196 77
24-20 113/0 24 62 38 68 40 Pw 230 90
29-27 162/0 22 81 27 55 48 Pw 230 90
24-22 119/0 24 65 37 65 40 Pw 241 95
28-26 125/0 20 64 31 55 40 Pw 255 100
34-30 181/0 13 81 16 40 48 Pw 255 100
24-22 099/0 20 56 35 53 34 Pw 280 110
30-25 138/0 18 69 26 47 40 Pw 280 110
24-21 090/0 19 48 40 53 31 Pw 305 120
26-24 108/0 16 54 29 45 34 Pw 305 120
26-24 108/0 20 64 31 47 34 Tw 305 120
32-27 150/0 13 67 20 38 40 Pw 305 120
32-27 150/0 16 70 23 41 40 Tw 305 120
27-24 118/0 14 55 26 39 34 Pw 330 130
27-24 118/0 17 60 28 41 34 Tw 330 130
18-16 080/0 15 42 36 43 27 Pw 355 140
22-20 105/0 13 48 28 38 31 Pw 355 140
26-23 127/0 9 56 16 29 34 Pw 355 140
26-23 127/0 12 60 20 32 34 Tw 355 140
20-17 085/0 12 44 27 35 27 Pw 380 150
24-22 113/0 10 49 20 29 31 Pw 380 150
24-22 13/0 15 55 27 34 31 Tw 380 150
27-25 136/0 7 56 13 25 34 Pw 380 150
27-25 136/0 10 61 17 28 34 Tw 380 150
21-17 094/0 12 46 25 30 27 Pw 420 165
26-24 125/0 8 49 17 25 31 Pw 420 165
26-24 125/0 14 60 24 30 31 Tw 420 165
28-24 149/0 5/10 66 16 25 34 Tw 420 165
22-18 103/0 8 43 20 25 27 Pw 460 180
27-23 136/0 5/9 56 17 23 31 Tw 460 180
27-23 151/0 8 60 13 18 31 Tw 508 200


جدول 5-1 مشخصات فني توري هاي SAATILON
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون inch cm
25 816/0 393 715 55 1170 400 Pw 17 5/6
25 276/1 427 970 44 1000 500 Pw 17 5/6
25 622/0 342 600 57 1030 325 Pw 19 5/7
25 663/0 325 590 55 940 325 Pw 20 8
25 005/1 367 780 47 900 400 Pw 20 8
25 554/0 281 510 55 830 280 Pw 23 9
25 585/0 278 515 54 790 280 Pw 24 5/9
25 962/0 254 650 39 620 350 Pw 25 10
25 515/0 247 450 55 730 250 Pw 27 5/10
25 540/0 234 450 52 660 250 Pw 28 11
25 589/0 233 465 50 600 250 Pw 30 12
25 848/0 213 560 38 500 300 Pw 30 12
25 497/0 218 420 52 590 225 Pw 32 5/12
25 331/0 183 310 59 600 180 Pw 33 13
25 536/0 207 422 49 530 225 Pw 34 5/13
25 247/0 167 265 63 590 150 Pw 36 14
22 556/0 203 432 47 500 225 Pw 36 14
25 448/0 174 355 49 475 195 Pw 38 15
25 596/0 179 427 42 440 225 Pw 38 15
25 736/0 170 460 37 410 250 Pw 38 15
25 463/0 173 360 48 450 195 Pw 39 5/15
25 478/0 166 360 46 440 195 Pw 41 16
25 507/0 168 365 46 400 195 Pw 43 17
25 537/0 151 350 43 365 195 Pw 46 18
25 715/0 151 430 35 330 225 Pw 46 18
22 353/0 135 264 51 355 150 Pw 51 20
22 362/0 135 270 50 345 150 Pw 52 5/20
22 371/0 130 266 49 335 150 Pw 54 21
22 627/0 122 370 33 275 195 Pw 54 21
25 338/0 125 256 49 325 140 Pw 56 22
22 354/0 122 256 46 300 140 Pw 58 23
22 362/0 118 262 45 290 140 Pw 60 5/23
22 369/0 111 258 43 280 140 Pw 61 24
22 424/0 115 280 41 270 150 Pw 61 24
22 294/0 105 223 47 256 120 Pw 66 26
22 212/0 98 182 54 275 100 Pw 68 27
22 305/0 104 226 46 255 120 Pw 68 27
22 415/0 101 260 39 235 140 Pw 68 27
22 317/0 99 225 44 240 120 Pw 71 28
22 328/0 97 230 42 225 120 Pw 74 29
22 446/0 96 260 37 215 140 Pw 74 29
22 251/0 85 180 47 220 100 Pw 81 32
22 362/0 77 210 37 185 120 Pw 81 32
22 267/0 78 180 43 195 100 Pw 86 34
22 384/0 74 230 32 165 120 Pw 86 34
22 407/0 72 240 30 153 120 Pw 91 36
22 407/0 82 264 31 155 120 Pw 91 36
20 242/0 71 170 42 175 90 Pw 96 38

جدول 5-1 مشخصات فني توري هاي SAATILONE
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون inch cm
20 254/0 69 165 42 170 90 pw 102 40
22 452/0 70 261 27 135 120 pw 102 40
20 216/0 62 144 43 160 80 pw 110 43
20 273/0 63 175 36 140 90 pw 110 43
20 173/0 59 120 49 155 70 pw 114 45
20 231/0 53 135 39 135 80 pw 117 46
20 188/0 53 127 42 135 70 pw 125 49
20 246/0 55 145 38 125 80 pw 125 49
20 256/0 49 140 35 115 80 pw 129 51
20 108/0 46 84 55 140 50 pw 140 55
17 161/0 48 110 44 120 61 pw 140 55
17 212/0 44 120 37 115 70 pw 140 55
17 276/0 45 140 32 105 80 pw 140 55
17 181/0 40 104 38 100 61 pw 158 62
17 238/0 38 127 30 90 70 pw 158 62
17 311/0 32 140 23 75 80 pw 158 62
17 193/0 38 108 35 90 61 pw 168 66
17 207/0 36 111 32 80 61 pw 180 71
17 151/0 31 83 37 80 50 pw 196 77
17 225/0 27 109 25 64 61 pw 196 77
17 087/0 31 64 49 85 37 pw 206 81
17 159/0 34 87 39 79 50 pw 206 81
17 137/0 28 75 37 68 44 pw 230 90
17 177/0 27 93 29 60 50 pw 230 90
16 071/0 26 53 49 70 30 pw 255 100
16 107/0 26 66 40 62 37 pw 255 100
16 152/0 25 81 31 56 44 pw 255 100
16 125/0 23 70 32 52 38 pw 280 110
15 085/0 24 55 43 55 30 pw 305 120
16 136/0 17 67 25 42 38 pw 305 120
16 136/0 19 72 27 44 38 pw 305 120
16 147/0 19 74 26 40 38 pw 330 130
16 099/0 15 53 28 38 30 pw 355 140
15 150/0 14 68 20 32 37 pw 355 140
15 106/0 15 57 27 35 30 pw 380 150
15 161/0 14 68 21 31 37 pw 380 150
15 117/0 15 59 25 30 30 pw 420 165
15 177/0 11 73 15 25 37 pw 420 165
15 127/0 14 60 21 25 30 pw 460 180
15 141/0 11 65 17 21 30 pw 508 200

جدول 6-1 مشخصات فني توري هاي SAATILENE DUO
محدوده کشش سطح مقطع حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر قطر اسمي نخ نوع بافت شماره توري
مجاز مخصوص مرکب آزاد چشمه
N/Cm Mm2/cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون ميکرون inch cm
32-27 183/0 21 95 29 73 55 Pw 196 77
24-20 113/0 24 62 38 68 40 Pw 230 90
30-27 163/0 23 78 29 60 48 Pw 230 90
28-26 126/0 22 62 32 56 40 Pw 255 100
26-24 109/0 15 54 27 44 34 Pw 305 120
32-27 151/0 11 63 18 35 40 Pw 305 120
26-23 127/0 8 56 15 28 34 Pw 355 140
24-22 113/0 10 47 22 31 31 Pw 380 150
27-25 136/0 6 56 11 23 34 Pw 380 150
22-18 103/0 7 41 16 22 27 pw 460 180

جدول 7-1 مشخصات فني توري هاي SAATITEX
محدوده کشش حجم فرضي ضخامت توري درصد سطح اندازه هر شماره توري نوع توري
مجاز مرکب آزاد چشمه
N/Cm Cm3/m2 ميکرون % ميکرون inch cm
25 65 142 46 234 74 29 6 TT
25 58 150 39 184 86 34 8TT
25 38 114 33 135 110 43 10TT
23 28 113 25 118 122 48 12TT
23 27 112 24 98 122 48 14TT
23 35 105 33 105 140 55 14TT/SP
21 24 105 24 80 158 62 16TT
21 31 85 36 91 168 66 18TT
21 29 85 34 87 175 69 20 TT
21 24 83 28 69 196 77 25 TT
__________________

فصل 2
توصیه های کلی قبل از تور کشی

پیشنهدات کلی قبل از تور کشی (انتخاب قاب شابلون)
قاب یا کلاف برای شابلون نقش پی در ساختمان را دارد. در این فصل اهمیت انتخاب صحیح قاب و موادی که در ساختن آن به کار می رود را توضیح می دهیم. چند نکته نیز در مورد نحوه کشش توری خواهد آمد .

2-1 قاب (کلاف) در شابلون
عمل قاب این است که اطراف توری را گرفته و آنرا تحت کشش نگه دارد بطوریکه شل و خم نگردد . موادی که در ساختن قاب استفاده می شود عبارتند ازچوب پروفیل های سبک وآهن
معمولی .
گرچه توری ها نقش مهمی در کنترل اندازه استنسیل و ثابت نگه داشتن ان در طول مدت کار شابیون بر عهده دارد ولی اهمیت قاب را در این جهت نباید نادیده گرفت .

قابها به دو دسته تقسیم می شوند :
نوع معمولی آن شامل چهار چوب معمولا مربع یامستطیل شکل ثابتی است که توری بوسیله تورکش روی آن کشیده شده و در محل تماس توری با قاب بوسیله چسب مخصوص به قاب چسبانده می شود (شکل 19)
نوع دیگر قاب شامل چهارچوبی است با لبه های متحرک که سیستم کشش دهنده توری در خود قاب قرار داشته و نیاز به چسب زدن هم ندارد . قابها چنانچه پس از مدتی اتفاده توری لق شده نیاز به کشش پیدا نمود اینکار امکان پذیر خواهد بود این نوع قابها را قابهای قابل کشش می نامند (شکل 20 ) بیشتر در موارد خاص از آنها استفاده می شود .
2-2 انتخاب صحیح قاب
قاب از هر نوع که انخاب شود (چهارچوب ثابت و چسب داریا قابل کشش ) برای ایجاد کیفیت مطلوب در چاپ باید مشخصات زیر را دارا باشد . بخاطر تماس داشتن با مواد شیمیایی جنس پروفیل ترجیحا از فلز ضد زنگ باشد یا اگر ضد زنگ نیست با رنگهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی کاملا پوشش داده شود . تماس نقاط زنگ زده با توری در مدت طولانی به آن آسیب می زند .
سطوحی از قاب که توری به آن می چسبد باید کاملا صاف وبدون نقاط زبر وبرجسته باشد در غیر این صورت امکان پاره شدن توری موقع تور کشی یا پس از آن وجود دارد.
از آنجاکه توری در حالت کشش به قاب چسبانده می شود.بنابر این اضلاع قاب تحت نیروی عکس العمل توری قرار گرفته و می خواهند پروفیل ها را به سمت داخل قاب خم کنند بنابر این اضلاع
قاب باید نسبت به تاب برداشتن و خم شدن بطرف داخل قاب مقاوم باشند . خمیدگی قاب کشش توری را نایکنواخت نموده بر کار چاپ اثر منفی خواهد داشت .
3-2 نکاتی در مورد جنس و ساختمان قاب
1-3-2 از قابهای چوبی تا قابهای فلزی
امروزه حتی در کشور های پیشرو در چاپ سیلک هنوز هم گاهی از قابهای چوبی استفاده می شود ولی اگر بخواهیم عوامل متغیر را کاهش داده و چاپ سیلک را استاندارد کنیم باید قابهای
چوبی را کنار بگذاریم .چوبهای مناسب برای این کار باید از نوع مرغوب با پرداخت خوب باشد که قیمت بالایی دارد و به راحتی قابل تهیه نیست .
مواد مناسب برای این منظور پروفیل های فلزی است که می تواند آلومینیومی آهنی (فولاد معمولی ) فولاد آلیاژی و یا فولاد ضد زنگ باشد . قابهای آهنی و فولادی از نظر قیمت مقاومت و پایداری
شکل و اندازه مناسب بوده لیکن سنگینی آنها بخصوص در شابلون های بزرگ نقطه ضعف محسوب می گردد.در نهایت بهترین انتخاب برای ساختن قاب آلومینییوم است که سبک و مقاوم در برابر زنگ زدگی بوده و امکان تهیه آن با مقطع وضخامت را انتخاب نمود.
2-3-2 شکل مقطع پروفیل
به طوری که گفته شد کشش توری تنش زیادی بر پزوفیل های قاب وارد می سازد که باید با مقاومتی که این پروفیل ها در جهت عکس العمل نشان می دهند خنثی گردد . اگر پروفیل ها مقاومت
کافی نداشته در اثر کشش توری به سمت داخل قاب خم شوند موجب خواهند شد تا در وسط قاب (که پروفیل ها به هم نزدیک شده) کشش ایجاد نشود .خمیدگی اضلاع قاب در موقع تور کشی یا پس
از آن قابل اصلاح نبوده و تا زمانی که قاب بازیابی و مجددا تور کشی شود باقی می ماند .مشکلات ناشی ازاین خمیدگییعنی کشش نا یکنواخت توری هم به جفت خوردن وتطابق رنگهای مختلف
آسیب می زند و هم باعث نا یکنواختی فشار تیغه در موقع حرکت خواهد شد .از این بحث می توان اهمیت تناسب میان مقطع پروفیل با ابعاد قاب را دریافت. برای راهنمایی سیلک کاران و شابون سازان اتحادیه سازندگان لوازم چاپ سیلک در اروپا (ESMA) معیارهایی در مورد انتخاب مقاطع پروفیل با توجه به طول قاب ا ارئه داده است . در جدول 1-2 برای تعدادی از قابها با اندازه های مختلف مقطع مناسب از پروفیل آلومینیوم ذکر شده است .
جدول 1-2 اندازه های پیشنهادی برای مقطع پروفیل آلومینیم و ضخامت آن
ابعاد و ضخامت مقطع
پروفیل اندازه قاب اندازه قاب سطح چاپ

اندازه های خارجی
اندازه های داخلی
mm mm mm mm
0/2 8/2*40*40 1000*730 920*650 550*350
0/2 2/3*40*50 1200*1000 1100*900 750*550
0/2 2/3*40*50 1450*1200 1350*1100 1050*750
2/0 2/3*40*60 1750*1450 1630*1330 1400*1000
0/3 0/6*40*60 2100*1700 1980*1580 1600*1200
0/3 0/6*40*80 2300*1900 2140*1740 1800*1400
0/3 0/6*40*100 2700*2300 2500*2100 2100*1600
در شکل 21 چند نوع مقطع از پروفیل آلومینیم نشان داده شده که سازندگان آنها را مخصوص شابلون هایی با کشش زیاد می سازند .
با توجه به معمول شدن کشش های بالا میتوان از میان آنها مقطع مناسب را انتخاب نمود . در مورد پروفیل چهار گوش (قوطی مستطیل) که در شکل دیده می شود لازم به توضیح است که به خاطر افزایش مقاومت خمشی دو تا ازاضلاع روبرو ضخامتی دو برابر دو ضلع دیگر دارند( شکل 21 الف)
پروفیل های چهار گوش تقویت شده ای هم از آهن ساخته می شودکه در مقطع آن یک تسمه آهنی از داخل پروفیل وسط دو ضلع روبرورا به هم وصل کرده وآنرا در جهتی که نباید خم شود استحکام
می دهد .(شکل21 ب) .

جدول 2-2 مشخصات پیشنهاد شده برای قابهای آهنی و فولادی

TL3/SS-Type D(cm) TL 2/S Type (cm) TL-1 Type B (cm) TL01/Type A(cm)
180*160 120*90 70*40 30*20
230*180 130*90 70*50 40*20
120*100 80*50 25*25
140*120 80*60 50*25
90*60 30*30
100*60 40*30
TL4-TYPE E 100*70 50*30
90*80 40*40
110*80 50*40
110*90 60*40
100*100 50*50
60*50
ضخامت جداره برای نو ع TL بر حسب MM
85/1 40/1 25/1 00/1
TL 4-E 50/1
ضخامت جداره برای نو ع A-E بر حسب MM
D 20/1 (TBS 1) 50/1 (TBS 2) 20/1 (TBS 3) 00/1
DP 50/1
E 50/1

برای جاهایی که پروفیل های آهنی با مقطع مخصوص شابلون سازی (شکل 22) قابل تهیه باشد شرکت ساتی جدول راهنمای بالا (2-2) را تهیه کرده که در آن ضخامت و نوع پروفیل مناسب
برای اندازه های مختلف شابلون ذکر شده است .بهتر است این پروفیل ها را قبل از جوش دادن کمی خم کرده (در جهتی که قاب به طرف خارج خمیده شود ) سپس جوشکاری انجام شود . این
کار مقاومت قاب در موقع تورکشی را افزایش خواهد داد .نکته آخر اینکه تاثیر قاب بر کیفیت چاپ و نیز جفت بودن (تطابق) رنگها به حدی است که اگر قاب مناسب نباشد هر چه کیفیت توری بالا باشد باز شابلون خوبی نخواهیم داشت .

4-2 آماده سازی و تمیز کاری قاب شابلون
زمانی میتوان دو قطعه را محکم و دائمی بهم چسباند که سطوح چسب خور قبلا به طور کامل تمیز شده و فاقد هرگونه آلودگی از قبیل روغن. گریس .چسب . مواد خشک کننده . گرد خاک و غیره باشد .

1-4-2 قاب های نو
سطوح قاب باید کاملا خشک باشد گاهی هم لازم است سطح آن پرداخت گردد تا چسب بخوبی به آن چسبیده استحکام لازم را بین تور و قاب ایجاد کند و در نتیجه توری در حال کار لق نشود .
قاب فلزی نو قبل از تور کشی لازم است با کاغذ سمباده متوسط بصورت دستی و یا با استفاده از سمباده زن دیسکی برقی سمباده بخورد (شکل 23) . بعضی از پروفیل سازان برای چسبندگی
بهتر و راحتی کار مشتری پروفیل های سمباده خورده عرضه می کنند . در صورت اقدام به سمباده زدن پروفیل فراموش نشود که بعد از اتمام کار باید سطوح پروفیل را از ذرات ساییده شده فلز.
زنگ وغیره کاملاتمیز نمود .
برای اینکه توری به قاب نو خوب بچسبد معمولا بهتر است قبل از تور کشی قاب سمباده خورده را با لایه نازکی از چسب مصرفی پوشش داده و حد اقل 5 دقیقه صبر نمود . این لایه جنبه آستر دارد و زمانی که قاب در تماس با توری قرار گرفته و چسب می خورد لایه چسب به آستری بهتر از سطح فلزی می چسبد . البته در چسب هایی با کیفیت خیلی بالا ممکن است آستر زدن لزومی نداشته باشد .

2-4-2 قاب های کار کرده (دست دوم)
قابهایی که قبلا استفاده می شده و لازم است آنها را توری نو کشیده و دوباره به کار گیرند نیاز به کنترل بیشتری دارند .
مواردی که باید رسیدگی و در صورت لزوم اصلاح گردد شامل صاف بودن سطوح و نداشتن ذرات خشک شده چسب قبلی است : زیرا وجود اصافی مانع چسبندگی خوب می شود . قاب ها بایستی عاری از هرگونه لبه های تیز و پلیسه بوده و بخصوص تیزی در چهار گوشه باشند چونکه برخورد توری در حال کشش با خخر یک از این موارد میتواند باعث پاره یا سوراخ شدن آن گردد (شکل 24 )
نکته دیگر لزوم توجه به تراز بودن سابلون است . برای این کار قاب را قبل از تور کشی روی میز چاپ یا روی شیشه میز نور دهی قرار دهید چنانچه مشاهده کردید که قاب تاب دارد و تراز نیست از آن استفاده نکنید .
در صورت استفاده علاوه بر مشکلاتی که به خاطر نا یکنواختی فسار تیغه در هنگام چاپ خواهید داشت چنانچه سیستم مکش تحت خلا داشته باشید ممکن است شیشه دستگاه نور شما در موقع
نور دهی بشکند .



تذکر:
در موقع چسب زدن تهویه (هواکش) کافی در محل کار داشته باشید و از ماسکهایی که تا اندازه ای مانع تنفس بخار حلالها شود استفاده نمایید .(شکل 25)

خلاصه فصل:
• کیفیت قاب اثر مستقیمی در کارایی شابلون از جمله در یکنواختی کشش توری و ثابت ماندن این کشش در مرور زمان دارد .
• قاب هایی که تراز نبوده و تاب داشته باشند موجب نایکنواختی فسار تیغه چاپ بر نقاط مختلف استنسیل گردیده در نتیجه هم لایه مرکب منتقل شده به زمینه نایکنواخت خواهد شد و هم احتمال خرابی دستگاه چاپ وجود دارد .
• هنگام انتخاب قاب قیمت را با کارآرایی و مقدار تولیدی که از آن انتظار دارید بسنجید .
• قبل از چسباندن تور به قاب سطوح قاب باید کاملا تمیز باشد . اگر قاب قبلا استفاده شده سطوح چسب خورده را از مواد زائد و آلودگی تمیز کنید.
• اندازه شکل مقطع پروفیل و مقاومت آن باید با ابعاد قاب متناسب باشد

فصل 3
لوازم و دستگا های کشش توری
وسایل و تجهیزات تور کشی
در این فصل ابتدا نگاهی کلی به ابراز متداول تور کشی خواهیم داشت سپس انواع آنها و نکات فنی مربوطه برای کسانی که با آنها کار می کنند یا درصد انتخاب
و خریداری آنها هستند ذکر خواهد شد .

1-3 نکات کلی
اوایلی که چاپ سیلک ابداع شد توری را با انبردست (از نوعی که برای کشیدن پارچه روی مبل به کار می رود ) روی قابهای چوبی کشیده و با زدن منگنه یا قرار دادن توری در شیارهایی که روی فاب ایجاد شده بود محکم می کردند . در این روش گرچه هزینه وسایل مورد نیاز بسیار کم است لیکن نتیجه کاملا دلخواه بدست نمی آید . بالا رفتن انتظارات نسبت به کیفیت کار سیلک موجب شد که روشهای دیگر کشش توری وچسباندن آن جای قابهای چوبی و کشش با انبر دست را بگیرد . امروزه چند نوع ابزار برای تور کشی ساخته شده که میتوان نوع مناسب را با توجه به شرایط محیط کار قیمت و غیره انتخاب نمود . این وسایل به سه گروه اصلی زیر تقسیم می شوند :

• گیره های بادی (پنوماتیک)
• ابزارهای مکانیکی
• قاب های قابل کشش

در هر گروه کیفیت های گوناگونی وجود دارد مصرف کننده باید توجه داشته باشد که تور کشی خوب در ثابت ماندن اندازه استنسیل . دوام شابلون . انتقال یکنواخت مرکب و امکان کنترل میزان
(درصد) سیری و اشباع رنگ موثر است . با کسب آگاهی در مورد اصول شابلون سازی میوان نوع مناسب را انتخاب و تهیه نمود .
2-3 انتخاب صحیح تجهیزات تور کشی
سیلک کاران ممکن است شابلون را خودشان بسازند یا به کارگاههایی که حرفه شان شابلون سازی است سفارش بدهند .برای موسسات حرفه ای داشتن انواع وسایل تور کشی مفید است ولی سیلک کارانی که شابلون را خودشان می سازند لازم است نوع مناسب تر را از میان انواع موجود انتخاب نمایند .
نکاتی که خریداران باید در مورد کار خود بدانند :

• تعداد شابلونی که دریک مدت معین باید بسازند .
• اندازه شابلون ها
• فضای موجود در کارگاه
• تعداد نیروی کار موجود

نکات قابل توجه در مورد لوازم :

• توان دستگاه برای کشش های زیاد
• سهولت کار با دستگاه
• مشابه بودن نتایج با یکدیگر (تکرار پذیری)
• سرعت کار
• سهولت آموزش کاربران

1-2-3 سیستم تور کشی با گیره های بادی

این وسیله شامل استفاده از یک سری گیره های بادی است . هر گیره دارای دو فک با پهنای معین است . هوای فشرده بوسیله شیلنگ از مانیفلد به هر یک از گیره ها وصل می شود.مانیفلد توسط لوله اصلی هوا به کمپرسور متصل است (شکل 26 )
گیره ها در کنار هر یک از چهار ضلع قاب و عمود بر امتداد آن قرار می گیرد بطوریکه طول هر فک در امتداد پروفیل قاب خواهد بود . تعداد گیره های لازم برای هر ضلع بستگی دارد به طول آن ضلع . امتیاز سیستم بادی اینست که گیره ها در موقع کشیدن توری فشار منظمی را بر پروفیل ها در جهت داخل قاب وارد می کنند که موجب خمیدگی آنها خواهد شد (شکل 27 ).
فایده این خمش آنست که پس از چسباندن توری به قاب و جدا کردن آن از تور کش اضلاع پروفیل های خمیده تمایل دارند به حالت اولیه برگردند بنابر این توری را تحت کشش بیشتری قرار خواهند داد . مبزان کشش توری از روی فشار سنجی که روی مسیر هوا نصب شده تعیین می گردد .
فشار سنج فشار هوا را بر حس بار .اتمسفر یا Psl (پاند بر اینچ مربع ) نشان می دهد . گیره های بادی معمولا روی یک میز دور تا دور قاب قرار داده می شوند .

امتیازات فنی گیره های بادی
*تعداد گیره را می توان متناسب با اندازه شابون خریداری نمود .
* در میان انواع ابزار های تور کشی کمترین ضایعات توری را دارد .
* امکان کشش مساوی در چهار طرف و یا کشش متفاوت بین هر دو ضلع روبرو با دو ضلع روبروی دیگر وجود دارد .
*قابلیت راه اندازی سریع دارد .
*خم شدن قاب در موقع کشش منظم و یکنواخت است .
*چنانچه کیفیت گیره ها بالا باشد می توان بدون خطر پاره شدن توری کشش زیادی بر آن وارد نمود .

نکاتی که هنگام انتخاب تور کش گیره ای بادی لازم است مورد توجه باشد:
در بازار گیره های ارزان قیمتی نیز وجود دارد که نباید فریب ظاهر آنها را خورد زیرا بطوری از انواع خوب تقلید شده است که در نظر اول قابل تشخیص نیست . یک شابلون ساز دقیق لازم است تور کش را قبل از خرید از جهات زیر بررسی کند :
*فک ها باید بتوانند بدون آسیب زدن به توری مخصوصا در کشش های بالا آنرا محکم نگه دارند .
* گیره ها دارای تعادل وزنی باشند
*دارای وسیله ای برای تنظیم ارتفاع قاب باشند
* گیره ها باید بتوانند با سرعت مساوی و یکنواخت توری را بکشند
* برای اینکه بتوان توری هایی را که بیشتر کش می آیند (مانند توری های نایلونی ) بخوبی به کاربرد لازم است طول پیستون و سیلندر گیره کافی باشد
* باید این خصوصیت را داشته باشد که بتوان در صورت لزوم مانند قابهای مستطیل شکل کشش دوطرف را متفاوت با دو طرف دیگر قرار دهند .

تذکر:
چنانچه قاب شابلون بزرگ باشد نمی توان در هر بار تور کشی بیشتر از یک قاب آماده نمود .
در مورد قاب های بزرگ نمی توان قاب را نسبت به جهت تار و پود توری زاویه دار (مایل) قرار داد.
سطحی از پروفیل قاب توری روی آن کشیده می شود باید کاملا صاف باشد تا توری در موقع کشش به راحتی روی آن حرکت کند .
تور کش های ارزان قیمت معمولا از نظر فنی کارایی لازم را برای کشش های زیاد ندارند .

2-2-3 وسایل تور کشی مکانیکی
انواع مختلفی از تجهیزات تور کشی مکانیکی وجود دارد از فرم بسیار ساده دستی (شکل 28) تا انواع پیشرفته تر که دارای موتور الکتریکی هستند و بالاخره سیستم های تمام اتوماتیک
برنا مه دار (شکل 29) .
در تور کش های مکانیکی قاب شابلون در مرحله کشیدن توری نقش و تاثیری در کشش ندارد و معمولا آزاد در تماس با تور قرار می گیرد . کشش توری زمانی بر قاب وارد می شود که توری
به قاب چسبیده و از دستگاه تور کش جدا شده باشد . بنابر این لازم است نسبت به سطح مقطع و مقاومت پروفیل از ابتدا توجه کافی بعمل آید تا در پایان تور کشی با خمیدگی زیاد در پروفیل های
قاب مواجه نشویم . از فاکتور های مهم در خرید تور کش های مکانیکی اندازه آنست که چنانچه بزرگ اختیار شود می توان چند قاب را بطور همزمان تور کشی نمود بعلاوه امکان قراردادن قاب بصورت مورب (با زاویه غیر قائمه نسبت به طول و عرض تور) وجود دارد .
یک تور کش مکانیکی تشکیل می شود از :سیستم توری گیر از قبیل چهار ردیف سوزن در چهار طرف دستگاه یا چهار ردیف گیره یا بالاخره میله های نگه دارنده که اطراف تور کش را احاطه
می کنند (قاب های قابل کشش) . در این وسایل قسمت نگهدارنده توری ثابت و بی حرکت است . در مقابل تور کش هایی وجود دارد که گیره های آنها می تواند جدا از یکدیگر حرکت کند . این حرکت در موقع تور کشی کمک می کند که در گوشه ها فشار و تنش کمتری بر توری وارد شود .
در موقع خرید تورکش مکانیکی نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرد :

*حد اکثر اندازه قابی که می توان در آن قرار گیرد
*سهولت تغییر ابعاد تور کش . دستگاههایی که اندازه آنها متناسب با سایز شابلون نباشد ضایعات توری بیشتر داشته و اپراتور ورزیده تری نیاز خواهد داشت .
* سادگی نصب توری روی دستگاه و محکم کردن آن . سیستم های سوزنی فقط برای کشش های کم تا متوسط و توری هایی که با نخ های نسبتا ضخیم بافته شده باشند مانند توری شماره 55
(196) 77 یاتوری های درشت تر از آن مناسب است .

در مورد دستگاههای بزرگ تور کشی لازم است قبل از تصمیم گرفتن به خرید یکنواختی کشش در دو طرف توری را امتحان کنید .
3-2-3 قاب های قابل کشش
این وسایل در مقابل روش های معمول ساخت شابلون که کشیدن تور و چسباندن به قاب می باشد روش متفاوتی را ارائه می دهند که نیاز به سرمایه گذاری اولیه برای دستگاه تور کش ندارد .
هر قاب خودش دارای لوازم کشش و نگهداری توری می باشد و معمولا نیازمند به چسب نیست شکل های 30 . 31 .32 نمونه هایی از این قابها را نشان می دهد .
انواعی از قابهای قابل کشش وجود دارد که انتخاب یکی از میان آنها بستگی به علاقه و شناخت اپراتور دارد . به هر حال توصیه می شود در موقع انتخاب نکات زیر مورد توجه قرار گیرند :

*مکانیسم نگهداری و قفل کردن توری قابل اعتماد باشد تا از لغزش و حرکت اتفاقی توری در طول عملیات ساخت شابلون (لاک زنی . عکسبرداری . ظهورو...) و نیز در حین چاپ کردن جلوگیری شود .
*فک ها دارای لبه ها و کناره های نوک تیز نباشد زیرا موقع کشش امکان پاره شدن توری وجود دارد .
* تور کشی را انتخاب کنید که امکان و مجال کافی برای کشیدن زیاد توری ها را داشته باشند .

این نکته به ویژه موقعی که ازتوری نایلونی استفاده می شود و یا بطوریکه فعلا معمول شده بخواهند توری را زیاد بکشند اهمیت دارد .

امتیازات فنی قابهای قابل کشش
• در مدت کوتاهی می توان یک قاب تور کشیده در اختیار داشت .(قاب و تور کش یک واحد است )
• در بعضی از مدلها می توان کشش بسیار بالایی بر تور وترد نمود .
• کمترین مقدار ضایعات توری را خواهد داشت .
• چسب مصرف نمی شود لذا هزینه آن صرفه جویی شده و بوی زننده هم در محیط ایجاد نمی شود .
• بسادگی می توان کشش را تنظیم نمود .
• عمر مفید شابلون ساخته شده بالاست .
• امکان تنظیم دقیق شابلون ها از نظر جفت شدن طرح وجود دارد . (این موضوع به کیفیت استنسیل نیز ارتباط دارد)

تذکر :
• قیمت قابهای قابل کشش بیشتر از قابهای ثابت است . این عیب با نیاز کمتری که به تعویض توری وجود دارد ممکن است جبران گردد .
• کار کردن با اینگونه شابلون ها در اندازه های خیلی بزرگ دشوار است
• معمولا از قاب های ثابت با همان ابعاد سنگین تر است .
• امکان اتصال قاب به توری با زاویه غیر قائم (بصورت مورب) وجود ندارند .

خلاصه فصل :
• همواره تجهیزاتی را انتخاب کنید که نتیجه کارشان ثابت و قابل اعتماد باشد .
• در مورد هر نوع تورکش قیمت دستگاه باید با ظرفیت کاری و نیز میزان مشکلات فنی آن مقایسه و ارزیابی گردد

__________________

فصل 4
نکات کلی درباره کشش توری
کشیدن توری شابلون
بطوریکه در فصل 2 توضیح داده شد تور کشی صحیح شابلون از پایه های اساسی چاپ سیلک است این فصل راهنمایی های لازم را در اختیار شابلون سازان قرار ی دهد .
1-4 چرا کشش صحیح توری اهمیت دارد ؟
کسانی که باچاپ سیلک آشنایی دارند می دانند که توری باید تا حد معینی کشیده شود این کشش نه فقط بخاطر کارکرد صحیح شابلون در موقع چاپ است بلکه در مرحله لاک زنی و عکسبرداری
(ساخت استنسیل) نیز مقدارصحیح کشش توری اهمیت دارد .
میزان کشش صحیح توری چقدر است ؟ سالها قبل که توری ها را ازابریشم و سپس نایلون تهیه می کردند این مسئله مطرح نبود زیرا مقاومت کششی وقابلیت کشش برگشت پذیر این الیاف محدود بوده و دستگاههای تور کشی نیز از قدرت و توان لازم برخوردار نبودند . خوشبختانه تحول بزرگی در ساخت الیاف مناسبتر انجام گرفته و اکنون می توان ادعا کرد که برای کلیه نیازهای چاپ
سیلک تتوری مناسب وجود دارد . علاوه بر این نکته روشن که کشش توری اثر مستقیم در تطابق و جفت شدن صحیح شابلون ها دارد موارد دیگری هم از تجربه و تحقیق بر روی توری های دارای مقاوت کششی بالا بدست آمده و نشان می دهد که کشش توری اثرات مهمی روی متغیر های دیگر چاپ سیلک دارد از جمله: عبور مرکب ، درصد سطح رنگ خور در ترام ،مقدار مصرف مرکب ، سرعت چاپ و تا حدی مقدار انرژی مورد نیاز . اکنون می توان با توجه به خواص فیزیکی و مکانیکی توری ها در مورد بهترین روش تور کشی بحث نمود .
2-4 منظور از کشش صحیح چیست ؟
چاپ سیلک از نظر قابلیت اجرا روی زمینه های گوناگون بی رقیب و منحصر بفرد است ؛ به این دلیل کشش صحیح در مورد هر شابلون مربوط می شود به نوع طرح و همچنین زمینه ای که با آن شابلون چاپ خواهد شد . گر چه از جملات آغاز این فصل ممکن است چنین برداشت شود که همواره کشش زیاد توری ضروری است لیکن در واقع چنین نیست و در بعضی اوقات نمی توان
کشش زیاد را توصیه نمود از جمله چاپ روی سطوح ناصاف و یا سطوحی که صاف ولی غیر مسطح (قوس دار) هستند . نظر به اینکه هدف این کتاب ارائه بهترین روشهای ساخت شابلون است
که تورکشی از مراحل مهم آن می باشد لذا نکاتی را در مورد یک تورکشی خوب متذکر می شویم :
• کشش توری در تمام نقاط مساوی باشد
• در توری کشیده شده روی قاب ، نخهای طولی تور بایکدیگر و همچنین نخهای عرضی آن با یکدیگر موازی بوده و نقاط برخورد نخهای طولی و عرضی زاویه 90 درجه تشکیل دهند .(شکل33)
• کشش توری باید تا حدی باشد که در موقع چاپ وقتی تیغه رنگ از نقطه ای گذشت توری در آن نقطه تحت تاثیر کشش از زمینه جدا گردد (در مورد چاپهایی که شابلون بالاتر از سطح
زمینه قرار می گیرد)
*فاصله میان شابون و زمینه در موقع چاپ باید در محدوده ای متناسب با ازدیاد طول(قابلیت کش آمدن) توری باشد . اگر شابلون در تماس با زمینه نیست ، لازم است در موقع حرکت تیغه چاپ ،
هر نقطه از توری که تحت تاثیر فشار تیغه قرار می گیرد بتواند کش آمده با زمینه تماس پیدا کند .
چنانچه زمینه چاپ بطوریکه گفته شد مسطح نباشد کشش توری را باید با درنظر گرفتن شرایط آن سطح بدست آورد و ممکن است حتی کشش پائینی باشد . در مورد چاپ روی زمینه های غیر مسطح ممکن است توری نایلونی انتخاب گردد (شکل 33) در شابلون هایی که کشش زیاد مورد نیاز نیست یکنواختی کشش در نقاط مختلف همچنان ضروری است . این موضوع در طول فصل مورد بحث قرار خواهد گرفت . اکنون در ابتدا چاپ زمینه های مسطح و یکنواخت را مورد توجه قرار داده و کشش توری را در این چهار چوب بررسی خواهیم نمود.


1-2-4 اگر کشش توری کافی نباشد چه زیانی دارد؟
یک مشکل عمده عبارتست از جابجایی و حرکت توری در موقع عبور تیغه چاپ (شکل 35) این مسئله قطعا در خطوط و لبه های طرح چاپ شده سایه ایجاد می کند ؛ مانند زمانی که شابلون در جای خود لغزیده باشد. اشکال دیگری که رخ می دهد اختلال در بلند شدن و فاصله گرفتن توری از زمینه بعد از عبور تیغه چاپ است که در زمینه های پر، ایجاد نایکنواختی در رنگ خواهد نمود .
در مورد مشکل اخیر یعنی جدا نشدن توری از زمینه ، ممکن است شابلون زن سعی کند با زیاد کردن فاصله بین شابلون و زمینه در موقع چاپ این مشکل را رفع کند ولی این راه حل مشکلات دیگری ایجاد خواهد کرد که در شکل 36 و 37 نشان داده شده و آن عبارتست از :
الف) بزرگ شدن ابعاد طرح به دلیل فشار بیشتری که بر استنسیل وارد می شود تا با زمینه تماس پیدا کند .
ب) کوچک شدن زاویه بین لبه تیغه چاپ با سطح استنسیل که سبب می شود استنسیل مرکب اضافی برداشته به زمینه منتقل نمایند (شکل 37) . این موضوع مناطقی از طرح که باید کامل رنگ نخورد (هاف تون) را خراب و ظرافت خطوط را کاهش خواهد داد . اشکالات هاف تون در این مواقع تفاوت شدت رنگ در شروع و خاتمه چاپ است . در صورت مواجه شدن با موارد فوق
می توان با زیاد کردن کشش ،فاصله استنسیل و زمینه را کم نمود و مشکلات گفته شده را تا حد زیادی کاهش داد .
2-2-4 کشش زیاد چقدر است ؟
حداکثر کششی که می توان به توری وارد نمود بستگی به جنس و میزان استقامت آن دارد . مفهوم استقامت این نیست که می توان توری ا تا جایی که پاره نشود کشید (حد مقاومت کششی) بلکه منظور اینست کهتوری را میتوان تا جایی کشید که تغییر حالت دائمی اتفاق نیفتد ، یعنی پس از رها شدن به اندازه اولیه خود برگردد . بدست آوردن حداکثر کشش مجاز نیازمند وسایل و آزمایشات دقیقی است که در اختیار تولید کنندگان توری است و می توان این ارقام را از آنها خواست .
3-2-4 تغییر شکل برگشت ناپذیر چیست ؟
این عبارت را با آزمایش ساده ای توضیح می دهیم . یک تکه نخ پلاستیکی نازک از نوع فیلامنت را با دو دست گرفته ، دستها را از هم دور کنید تا نخ صاف و افقی یرار بگیرد . نخ را کنار خط کشی افقی قرار داده از شخص دیگری بخواهید روی نخ که در دستهای شماست با روان نویس ،دو نقطه را به فاصله 50 سانتیمتر از یکدیگر علامت بزند . نخ را به آرامی بکشید تا فاصله دو نقطه
52 ساننتیمتر شود سپس دستها را نزدیک کنید تا دوباره 50 سانتیمتر شود ملاحضه می کنید که نخ همچنان صاف و افقی قرار دارد . نخ را مجددا به آرامی بکشید تا این بار دو نقطه 65 سانتیمتر
شود.
اگر بخواهید با نزدیک کردن دستها نخ را به طول اولیه 50 سانتیمتر برسانید خواهید دید نخ بخاطر کشش زیاد حالت اولیه خود را از دست داده و این بار بصورت خمیده قرار می گیرد .این حالت
تغییر شکل برگشت ناپذیر نام دارد . کلیه نخ ها در اثر کشش سرانجام به چنین نقطه ای می رسند . نخ فیلامنت پلی استر، تک رشته ، از نظر قابلیت برگشت پذیری بالاتر از نخ فولادی و نخ نایلونی است . البته این بدان معنی نیست که نیروی لازم برای کشیدن نخ پلی استر بیشتر از نخ فولادی و نایلونی است .
برای پیدا کردن نقطه ای که تغییر شکل برگشت ناپذیر در پلی استر اتفاق می افتد آزمایش اندازه گیری تغییر طول نسبت به نیروی کشش را می توان انجام داد . نتیجه این آزمایش در شکل 38 نشان داده شده و دیده می شود که توری بطور همزمان در جهات طولی و عرضی تحت کشش قرار گرفته که در عمل نیز همینطور است .
روی این منحنی نقطه ای دیده می شود که از آن به بعد دیگر نسبت نیروی به کار رفته به ازدیاد طول توری(مقدار کش آمده) یک عدد ثابت نیست بلکه بتدریج کم می شود . وقتی این نسبت کوچک
باشد با افزایش اندکی در نیروی کششی ، مقدار قابل توجهی به طول نخ افزوده می شود .

چنانچه نیروی کششی وارد برتوری بیش از نیروی مربوط به نقطه شروع تغییر شکل ناپذیر باشد که در بالا گفته شد ، این نیروی کششی در آغاز کار خوب است ، ولی توری به احتمال زیاد پس از مدت کوتاهی افت کشش پیدا نمود شل خواهد شد . در صورتیکه اگر وارد بر توری کمتر از نیروی رسیدن به نقطه برگشت ناپذیر باشد ، کشش توری در موقع استفاده از شابلون پایدار خواهند ماند . به عبارت دیگردر کشش های کمتر از نقطه فوق توری حالت فنریت و برگشت پذیری خود را حفظ می نماید .
حداکثر کشش مجاز برای هر توری با شماره مش معین ،کمتر از مقدار کششی است که ایجد تغییر طول برگشت ناپذیر درآن توری می کند. علت تفاوت آنست که همواره در موقع چاپ نیز مقداری
کشش اضافی از تیغه بر توری وارد خواهد شد . نباید فراموش کرد که در بسیاری از کارهای چاپ سیلک توری شابلون در موقع چاپ اندکی بالاتر از سطح زمینه قرار می گیرد و تیغه بطوریکه قبلا گفته شد با وارد آوردن فشار اضافی توری را به سطح زمینه می رساند . میزان مجاز کشش توری ها در برگه مشخصات مربوط به آنها ذکر شده و موقع کار باید مورد توجه قرار گیرد .
گیره های SAATI TOP TEN میتواند کشش های بسیار بالایی بر توری ها وارد کند ؛ ولی در جایی که از میزان کشش لازم اطمینان ندارید از حد بالا استفاده نکنید .
4-2-4 توری با مقاومت کششی بالا چیست ؟
ضریب مقاومت کششی توری عبارتست از: نیروی کشش برگشت پذیر وارد بر آن تقسیم بر درصد زیاد شدن طول توری و نیروی کشش برگشت پذیر یعنی حداکثر نیروی کششی که توری پس از رها شدن بتواند به طول اولیه خود باز گردد .
اندازه گیری ضریب مقاومت کششی به این صورت انجام می شود که توری با شماره معینی را در نظر گرفته و چند نیروی کشش متفاوت بر آن وارد و ازدیاد طول مربوط به هر نیرو اندازه گیری میشود .
اکنون با استفاده از این مقادیر منحنی (نیرو / ازدیاد طول ) برای آن توری رسم می شود . اگر از نقطه تلاقی آن منحنی با محورها خطی مماس بر منحنی رسم گردد.،اندازه زاویه بین این مماس با محور افقی ضریب مقاومت کششی توری نام دارد (شکل 39) . هرچه این زاویه بزرگتر باشد توری مقاومت کششی بالاتری دارد .
3-4 کشش توری چگونه اندازه گیری و کنترل می شود ؟
برای اندازه گیری کشش توری چند روش وجود دارد
• اندازه گیری با استفاده از کشش سنج
• اندازه گیری مقدار کشش گیره ها به کمک فشار سنج
• اندازه گیری درصد زیاد شدن طول و عرض توری در موقع کشش .

با توجه به اهمیتی که نحوه کشش صحیح توری و مقدار آن در سالهای اخیر پیدا کرده ، لازم است در موقع انتخاب کشش سنج دقت شود که سریع ، قابل اعتماد ، دقیق و نزد سازندگان توری و شابلون سازها معروف باشد .

1-3-4 کشش سنج
امروزه اغلب وسایل تورکشی دارای کشش سنجی است که روی آنها نصب شده و جزئی از دستگاه می باشد . با وجود خصوصیات مثبت کشش سنج های ثابت ، استفاده از کشش سنج های دستی
مجزا از دستگاه همچنین معمول و متداول می باشد ، زیرا کار با آنها آسان و مقدار اندازه گیری شده نسبتا دقیق است . بعلاوه فقط به کمک این نوع کشش سنج ها می توان ، کشش توری شابلون را موقعی که شابلون در خط چاپ قرار گرفته چند وقت یکبار اندازه گیری نمود و تغییرات آن را بدست آورد . کشش سنج های می توانند مکانیکی یا الکترونیکی باشند (شکل 40)
هر دو نوع دارای زبانه حساسی است که با فشار آوردن بر سطح توری کشش آن را تعیین می کند (شکل 41)
عددی که کشش سنج روی صفحه دیجیتالی با عقربه ای نشان می دهد عکس العمل نیرویی است که زبانه کشش سنج روی توری وارد کرده باعث خم شدن توری در آن نقطه می شود . هرچه کشش توری بیشتر باشد نیروی عکس العمل وارد از توری بر زبانه کشش سنج بیشتر است . واحد اندازه گیری که امروزه بیشتر کشش سنج ها با آن مدرج شده نیوتن بر سانتیمتر است که روی صفحه دستگاه بصورت N/Cm دیده می شود .
یک نیوتن نیرویی است که اگر بر جرم یک کیلوگرم وارد شود شتابی برابر با یک متر بر مجذور ثانیه (m/s21) به آن می دهد .(شکل 42)
امتیازات کشش سنج های کوچک متحرک :
*مجزا بودن از دستگاه تور کشی که می توان با قرار دادن آن روی نقاط مختلف توری ، کشش در جهات طولی و عرضی را در چند نقطه اندازه گیری نمود .
* وسیله قابل اعتمادی است برای کنترل کار دستگاههای تورکشی تا چنانچه توری در فک ها و گیره ها لغزش داشته باشد و یا سختی و اشکال در حرکت گیره های بادی موجب ناهماهنگی کشش شده باشد مشخص گردد .
* با این ابزار می توان کشش های یک سری قاب تور کشیده شده و آماده را با هم مقایسه و تصمیم گرفت آیا کشش های آنها بحد کافی نزدیک است که بتوان شابلون مربوط به یک طرح را با آنها ساخت یا خیر . در یک طرح چند رنگ وجود اختلاف کشش زیاد میان شابلون ها قابل قبول نیست .

2-3-4 فشار سنج
تجهیزات تور کشی با گیره های بادی معمولا دارای فسار سنجی است که فشار هوای ورودی به پیستون گیره ها را نشان می دهد (شکل 44) . درجه بندی فشار سنج ها بر حسب بار ، آتمسفر یا پوند بر اینچ مربع ( psl) می باشد .
در حال حاضر کشش توری را دیگر با این واحد ها بیان نمی کنند؛ بلکه عدد فشار سنج فقط برای مقایسه اعتبار دارد؛ به این معنی که برای هر سیستم تور کشی ابتدا باید جدولی تنظیم نمود به این صورت که توری معینی چند بار با فشار های مختلف کشیده شود و بعد از هر بار کشیدن با کشش سنج دستی که قبلا ذکر شد ، کشش را بر حسب نیوتن بر سانتیمتر اندازه گیری و در مقابل فشار هوای مربوط به آن یادداشت نمود به این ترتیب رابطه ای بین فشارهوا (بار) و کشش توری (نیوتن برمتر) برای آن دستگاه خاص بدست می آید .
فشارسنج هایی نیزمخصوص کشش توری ساخته شده که مقدار آن را مستقیما بر حسب پوند یا کیلوگرم نشان می دهند و در تورکش های اتوماتیک برنامه دار به کار می روند .
مثال :
توری را با تور کش بادی به اندازه دلخواه بکشید . کشش سنج دستی را روی توری قرار داده عدد رویآت را بخوانید . سپس به فشار سنج نگاه کنید . عددی که فشار سنج نشان می دهد فشار هوای معادل با کشش توری است مثلا N/Cm 26=4 بار اکنون می توانید توری های دیگری را هم با همین مقدار کشش و بدون استفاده از کشش سنج تور کشی نمائید .
تذکر:
این نکته مهم است که دقت و صحت نتایج فشار سنج بستگی به کیفیت و کارایی دستگاه دارد . مثلا ممکن است فشار سنج نوسانات پی در پی فشار ناشی از نقص کمپرسور یا وجود اشکال در خط لوله را نشان ندهد.همچنین ممکن است پارچه توری داخل گیره ها بلغزد یا لبه آن داخل فک ها در یک ردیف نباشد که با فشار سنج قابل تشخیص نیست . نکته آخر اینکه فشار سنج وصل به دستگاه تور کشی است لذا پس از چسب زدن و جدا کردن شابلون از تورکش دیگر
نمی توان به کمک آن کشش را اندازه گیری نمود .
3-3-4 اندازه گیری درصد ازدیاد طول
این قدیمی ترین روش اندازه گیری کشش توری است که با وجود کشش سنج های فعلی دیگر معمول نیست . دقت آن کافی نیست و نمی توان مطمئن بود شابلون هایی که با این روش با ازدیاد طول
یکسان ساخته شده اند از نظر کشش توری هم یکسان هستند . به این دلیل امروزه فقط در یکی از روشهای تورکشی از این متد همراه با کشش سنج استفاده می شود . در این مورد ابتدا دو طرف
توری در جهت تار کشیده می شود در حالیکه دو طرف دیگر هنوز داخل گیره ها قرار داده نشده و آزادند بنابر این نمی توان از کشش سنج استفاده نمود . در این روش باید قبل از شروع کار، مقدار
کشش لازم را برآورده کرده و مشخص نمود که توری چه مقدار توسط گیره مکانیکی کشیده شود . مقدار این کشش بر حسب درصد ازدیاد طول توری خواهد بود . در طریقه فوق درصد کشش معینی نمی توان توصیه نمود بلکه باید با چند تست اولیه مقادیز مناسب را بدست آورد (قسمت 2-4-5 را ببینید) .
تذکر:
برای اینکه ازدیاد طول تا حد امکان نشان دهنده کشش واقعی بوده و نتایج قابل تکرار باشد لازم است ازدیاد طول با دقت کافی اندازه گیری شود . برای این کار
با خط کش و قلم روی توری قبل و بعد از کشش علامتگذاری نموده،فواصل را اندازه گیری و درصد ازدیاد طول را محاسبه نمائید .

مثال:
طول جسمی یک متر است . چنانچه یک سانتیمتر به طول آن اضافه شود درصد ازدیاد طول 1% خواهد بود واگر طول 2 متر و میزان کشش 2 سانتیمتر باشد باز هم ازدیاد طول 1% است.
4-4 کشش سنج شرکت ساتی
کشش سنج ساتی وسیله ای است مکانیکی و دقیق که کشش را بر حسب نیوتن بر سانتیمتر نشان می دهد (شکل 45) .
این ابزار در گروه کشش سنج های بخش 1-3-4 می باشد و حساسیت زیاد آن اندازه گیری تغییرات کوچک کشش در نقاط مختلف شابلون را امکان پذیر می سازد . امتیازات این وسیله عبارتست از:

• دوام و استحکام بالایی دارد.
• دارای چرخ دنده هایی از فولاد ضد زنگ سخت شده است .
• پشت دستگاه ار آلومینیم محکم ساخته شده و دستگاه را در مقابل ضربه های ناشی از بی دقتی در کار تا حدی حفظ می کند .
• کلیه یاتاقانها دارای لایه یاقوتی مقاوم در برابر سایش هستند .
• سیستم متحرک داخلی در برابر ضربه مقاوم است .
• صفحه مدرج از 7 تا 130 نیوتن بر سانتیمتر را به راحتی نشان می دهد

1-4-4 نکات مهم در مورد استفاده از کشش سنج
کشش سنج در هر جهتی کهروی توری قرار بگیرد (طولی،عرضی یا اریب) می تواند کشش وارد بر توری را در امتداد فلش های جلو دستگاه نشان دهد . چنانچه آنرا 90 درجه بچرخانند کشش
را در جهت عمود بر امتداد قبلی نشان خواهد داد . موقعیکه این وسیله روی توری قرار گرفته اگر در نزدیکی آن ضربه آهسته ای به توری بزنیم عقربه حرکت کرده دوباره در جای قبلی یا بسیار نزدیک به آن قرار خواهد گرفت . برای بدست آوردن رقم دقیق کشش بهتر است چند بار این کار را انجام داده اگر اعداد متفاوت بود متوسط آنها در نظر گرفته شود . در موقع اندازه گیری کشش توری وسیله اندازه گیری حداقل باید 10 سانتیمتر از لبه داخلی پروفیل فاصله داشته باشد و نیز کشش در هر دو جهت تاروپود اندازه گیری شود .

2-4-4 تنظیم صفر (میزان کردن) کشش سنج
برای صفر کردن کشش سنج ، آنرا روی شیشه تنظیم که در جعبه همراه دستگاه است قرار دهید .(شکل 47) اگر عقربه دقیقا روی خط نشانه صفر شکل 47 قرار گرفت (شکل 46) دستگاه تنظیم است .
در غیر اینصورت پیچ حلقه دور قاب را شل کرده و در حالیکه دستگاه روی شیشه قرار دارد قاب را بچرخانید تا خط نشانه تنظیم درست روی عقربه قرار گیرد سپس پیچ قاب را محکم کنید. قسمتهای داخلی کشش سنج در داخل کارخانه سازنده تنظیم شده و نباید دستکاری شود . وقتی نیاز به آن ندارید در جعبه خودش قرار دهید تاسالم بماند و قبل از استفاده بعدی صفر آن را دوباره کنترل کنید . وقتی قرار است به فاصله کمی چند بار استفاده شود ، در فاصله میان دفعات کاربرد آنرا روی پایه ها و در وضعیت کاری قرار ندهید زیرا استهلاک و فرسودگی بیشتری ایجاد خواهد شد . راه صحیح آنست که پس از هر بار اندازه گیری وسیله را روی طرف باریکتر بخوابانید ، ضمنا خواباندن دستگاه به پشت ممکن است زبانه های فولادی آن را که حساس است صدمه بزند
(شکل 48) . در خاتمه متذکر می شود که از رها کردن دستگاه روی سطح توری خودداری کنید زیرا در صورت پاره شدن ناگهانی توری در حین کشش امکان افتادن و صدمه دیدن این ابزار حساس وجود دارد .

تذکر:
• هر روز یا هر دو روز یکبار قبل از استفاده از کشش سنج تنظیم بودن صفر را آزمایش کنید.
• هنگام تنظیم کردن صفر ، وسیلهرا فقط روی شیشه مخصوص بصورت کاملا افقی قرار دهید.
• هر بار پس از استفاده در جعبه خودش قرار دهید .
• سالی دوبار درستی اعدادی را که کشش سنج نشان می دهد بصورتی که ذکر خواهد شد آزمایش کنید .
5-4 ارزیابی دقت کشش سنج (کالیبره بودن)
در یک کارگاه شابلون سازی فعال ، کشش سنج بطور معمول روزانه 100 تا 200 بار مورد استفاده قرار می گیرد . بین دفعات استفاده هم به احتمال زیاد آن را روی سطوح سخت از قبیل میز و غیره قرار می دهند که تنش هایی بر دستگاه وارد می کند به همین دلیل لازم است سالی دوبار دقت کار دستگاه مورد آزمایش قرار گیرد . قبل از این آزمایش آن را روی شیشه قرار داده نقطه صفر را تنظیم نمائید .
1-5-4 تهیه قاب با کشش استاندارد
یک قاب شابلون 50 *50 سانتیمتر با پروفیل محکم در نظر گرفته و آن را با استفاده از یک توری درشت و محکم مانند 64 (158) 62 یا 70 (140) 55 SAATILENE HITECH تورکشی
کنید . میزان کشش به کار رفته حد اقل 30 نیوتن بر سانتیمتر باشد .
قبل از چسب زدن بگذارید توری مدت 45 دقیقه تحت کشش بماند و تثبیت شود ، سپس آنرا بچسبانید .
پیش از جدا کردن قاب از تورکش بوسیله روان نویس و خط کش روی چهر طرف توری به فاصله یک سانت از لبه داخلی پروفیل خط بکشید (شکل 49)
قاب تورکشی شده را در محلی که تغییرات دمای زیاد نداشته باشد نگهداری کنید . علت این تذکر آنست که تغییرات دما می تواند روی قاب فلزی اثر گذاشته و مقدار کشش اولیه را بطور جزئی تغییر دهد که دقت را کم می کند .
قبل از اینکه این قاب بعنوان معیار کنترل دستگاه کشش سنج به کار می رود ، آنرا به مدت یک هفته کنار بگذارید تا تنش های توری به وضع ثابتی برسند .
2-5-4 روش کنترل کشش سنج
بهترین کار برای اطمینان از عدم فرسودگی یک کشش سنج ،مقایسه آن با یک دستگاه نو از همان نوع است که روی دستگاه جدید باید نوشته شود (مخصوص کنترل)
این وسیله در تورکشی نباید مورد استفاده قرارگیرد بلکه تنها برای کنترل دقت کشش سنج های دیگر به کار می رود . برای انجام این کار رعایت نکات زیر توصیه می شود :
کشش سنج مورد استفاده خود را از لحاظ صفر بودن تنظیم کنید
روی کشش سنجی که برای کنترل به کار می رود برچسبی مطابق شکل 50 چسبانده شماره سریال را بنویسید
ابزار کنترل را روی مرکز قاب استانداردی که تور کشیده اید قرار داده دور آنرا با قلم خط بکشید تا محل قرار دادن کشش سنج روی توری مشخص بماند . دفعات بعدی نیز آن را در همین محل قرار دهید . مقدار کششی را که دستگاه نسان می دهد خوانده و روی برچسب همراه با تاریخ یادداشت نمائید .
همین کار را برای کشش سنج مورد استفاده در تورکشی انجام داده و عدد آن را با عدد نشان داده شده در ابزار کنترل مقایسه نمائید . اگر اختلاف بیش از یک نیوتن بر سانتیمتر بود لازم است کشش سنج خود را برای تعمیر و تنظیم نزد سازنده بفرستید .

تذکر:
• پس از مدتی کشش سنج کنترلی را مجددا روی شابلون آزمایشی قرار دهید . چنانچه نسبت به مرتبه قبل کشش کمتری نشان داد به معنای آنست که توری در نقاطی روی سطح چسب لغزنده و شل شده است . برای اطمینان از این موضوع ، خطوطی را که روی توری به موازات اضلاع قاب رسم کرده بودید کنترل نمائید.
• چنانچه لغزش توری اتفاق افتاده باشد یک یا چند تا از این خطها دیگر مستقیم نخواهند بود .(شکل 51) در این حالت توری را از نظر آسیب دیدگی احتمالی نیز کنترل کنید . تنظیم کردن دقت کشش سنج باید توسط متخصص ابزار دقیق و یا ترجیحا توسط شرکت سازنده انجام شود .

چنانچه کشش سنج جداگانه ای برای کنترل در اختیار ندارید میتوانید دقت وسیله خود را به این صورت آزمایش کنید :
موقعی که کشش سنج شما توانست شابلون آزمایشی را به روشی که قبلا گفته شد تهیه و کشش توری آن را با ذکر تاریخ یادداشت کنید ، سپس شابلون آزمایشی را به دقت نگهداری کنید تا کشش آن تغییر نکند هرگاه خواستید دقت کشش سنج را آزمایش کنید ، کشش این شابلون را مجددا اندازه بگیرید .
هرگز نمی توان دقت یک کشش سنج کار کرده زا با مقایسه با یک وسیله کار کرده تعیین نمود حتی اگر از یک نوع و یک شرکت باشند همچنین دقت یک کشش سنج کار کرده را نمی توان از راه مقایسه با یک نمونه نو از شرکت دیگر تعیین نمود .
6-4 نکات دیگ در مورد روش تور کشی و کیفیت قاب
بسیاری از اشکالات چاپ سیلک می تواند به کشش غیر استاندارد مربوط باشد . از طرفی نیز استاندارد کردن نحوه تور کشی با توجه به تنوع روش ها کار ساده ای نیست ، ولی ارزش دارد که با تلاش در استاندارد کردن روش کار از اشتباهات احتمالی جلوگیری و علل عیوب و نواقص یک شابلون را مشخص نمود .
سازندگان توری شابلون هر کدام روش تور کشی خاصی پیشنهاد می کنند که گاهی بخاطر تاثیر عوامل دیگر ممکن است یک روش در دو شرایط کاری مختلف نتایج متفاوتی بدهد با وجود این می توان گفت رعایت نکات زیر برای کارگاههای شابلون سازی که به کیفیت کار اهمیت می دهند مفید خواهد بود :
• لوازمی برای کار تهیه کنید که در صورت تکرارعمل نتیجه یکسانی حاصل شود .
• در چاپ چند رنگ ، کلیه شابلون ها با یک دستگاه تور کش ساخته شده باشند . اگر تعدادی از شابلون ها قبلا مورد استفاده قرار گرفته و بازیابی شده اند دقت کنید کشش توری در تمام شابلون ها یکسان باشد .
• تا جایی که ممکن است تنوع توری ها را کم و تعداد مش های مختلف را به یکی دو قلم محدود نمائید (توجه داشته باشید که هر مش معین برای انواع مختلفی از کارهای چاپی میتواند مناسب باشد )
• در موقع تور کشی سعی کنید قاب های نو و کهنه را در یک سری شابلون با هم به کار نبرید . زیرا پس از خاتمه تورکشی ممکن است کشش نهایی آنها یکسان نباشد .
• از یک کشش سنج قابل اطمینان استفاده کنید و جز در صورت لزوم آن را تغییر ندهید . چگونگی قرار دادن آن روی توری نیز یکنواخت باشد و دقت آنرا نیز بطور منظم کنترل نمائید .
• دقت کنید که اندازه ، ضخامت و مقطع پروفیل ها با ابعاد قاب متناسب باشد (جدول 1-2)

7-4 توصیه های شرکت ساتی درباره کشش توری
کشش هایی که شرکت ساتی برای توری های مختلف پیشنهاد نموده در جداول صفحات 33 تا 39 بر اساس سطح مقطع خاص توری (SCS) و میزان افت کشش (شل شدن) بعدی و نیز در شرایطی که حد اکثر سرعت مجاز کشش (سرعت ازدیاد طول) رعایت شود محاسبه گردیده است .
این مقادیر با کشش سنج شرکت ساتی بدست آمده و با کشش سنجهای دیگر ممکن است نتایج کمی متفاوت باشد . ضمنا کشش سنج های مکانیکی در صورت استفاده زیاد فرسوده شده ، از دقت می افتند . لذا باید از وسیله مطمئنی استفاده شود ؛ یعلاوه ارقام کشش مخصوص چاپ روی سطوح تخت است ، برای زمینه های غیر مسطح لازم است کشش را بر اساس تجربه بدست آورد .
چنانچه سطح زمینه ناصاف یا برنده باشد برای پیشگیری از آسیب دیدن توری می توان روی قسمتهای بسته شابلون (استنسیل) نوارهای پلاستیکی خود چسب چسبانید . برای هر نوع توری دو مقدار برای کشش داده شده که هیچکدام برای سیستم های تور کشی با نوارهای سوزن دار قابل استفاده نمی باشد . رقم بالا تر موقعی به کار می رود که تور کش از نوع گیره بادی مدل TOP TEN ساخت شرکت ساتی با مدل های مشابه از شرکتهای معتبر دیکر باشد . در صورت استفاده از قابهای قابل کشش نیز می توان به رقم کشش بالاتر نیز دست یافت . عدد پائین تر مربوط به تورکش با گیره های مکانیکی است . برای چاپ روی زمینه های غیر تخت یا ناصاف رقمی برای کشش تعیین نشده و بستگی به ویژگیهای سطح دارد .

تذکر:
بلید به خاطر داشت که نوع تور کش (گیره بادی-گیره مکانیکی – قاب کشش پذیر) بر تغییرات کشش توری (افت کشش) بعد از جداشدن از تورکش موثر است همچنین ساختار و استقامت قاب بر مقدار این افت تاثیر دارد . برای اینکه کشش توری شابلون با گذشت زمان کمتر تغییر کند لازم است بعد از تورکشی مدت کوتاهی روی دستگاه بماند سپس به قاب چسبانده شود . کلیه توری ها پس از 48 ساعت به مرحله ثبات کشش می رسند .

خلاصه فصل:
• برای کشش خوب علاوه بر قاب و توری استاندارد لازم است دستگاه تورکشی و روش کار نیز استاندارد باشد
• یک سری شابلون مربوط به یک طرح را بهتر است با یک دستگاه تورکشی نمائید
• در قابهای نو و کارکرده به دلیل فرسودگی پروفیل های کهنه عکس العمل نسبت به کشش ممکن است متفاوت باشد .
• با اندازه گیری کشش در قابهای تورکشی شده می توان آنهایی را که کشش مساوی دارند برای ساخت شابلون های یک طرح انتخاب نمود . این کار به تطابق
(جفت شدن) رنگهای طرح کمک خواهد کرد

__________________

فصل5
پیشنهادهای کاربردی جهت کشش صحیح توری
پیشنهادهای کاربردی جهت کشش صحیح توری
در این فصل مراحل کشش توری ونکات مربوط به تورکش های مختلف در اختیار شابلون سازان قرار می گیرد .

1-5 مقدمه
تاثیر کیفیت شابلون در چاپ نمایانگر آن است که بدون کنترل و نظارت کامل بر شابلون سازی نمی توان چاپ مطلوبی را انتظار داشت .علاقه و تلاش شرکت ها در جهت کسب گواهینامه های مدیریت کیفیت جامع نظیر ISO ، BS ، UNI و غیره ضرورت توضیح و تبیین دقیق روشهای کار را آشکارتر
ساخته است . موضوع روش کار که شامل روش صحیح استفاده از ابزار نیز می باشد علاوه بر تضمین کیفیت شابلون ، امکان کشف ، پی گیری و علت یابی نواقص را نیز فراهم می سازد . یکی از مهمترین ابزارهای کار عبارتست از کشش سنج که از سالها قبل مورد استفاده شابلون سازان بوده و آنها که به کیفیت اهمیت می دهند تنها از این وسیله برای کنترل کشش توری استفاده می کنند .

1-1-5 طرز استفاده از کشش سنج
مشخصات کشش سنج در فصل قبل ذکر شد . اکنون چند نکته در مورد طرز استفاده از آن بیان می شود .
• همواره قبل از استفاده ، صفر دستگاه را با قرار دادن آن بصورت افقی روی شیشه مخصوص کنترل و میزان کنید .
• برای اندازه گیری کشش در هر جهت ، وسیله را موازی با نخ های همان جهت قرار دهید . مورب (اریب) قرار دادن روی توری جواب دقیقی نخواهد بود .
• محل صحیح قرار دادن کشش سنج وسط شابلون است ولی پیشنهاد می شود علاوه بر وسط ، کشش توری در چند نقطه دیگر را هم اندازه بگیرید تا یکنواختی کشش و کارکرد صحیح وسیله را هم کنترل کرده باشید . در موقع استفاده از این وسیله شابون را کاملا افقی قرار داده و دقت کنید قسمتی از کشش سنج روی توری آزاد و قسمت دیگر روی محل لاک خورده نباشد بلکه محل اتکای پایه های آن یکنواخت باشد . بطور کلی اندازه گیری کشش روی توری لاک خورده معمولا نتیجه دقیقی نخواهد بود .
• وسایل اندازه گیری الکترونیکی و دیجیتالی بلافاصله مقدار کشش را نشان می دهند در حالیکه وسایل مکانیکی نیاز به همکاری اپراتور دارد تا به عدد ثابتی برسد . به این منظور هنگام اندازه گیری کشش با وسیله مکانیکی با انگشت در فاصله 20-10 سانتیمتری از آن ضربه های آهسته ای به توری بزنید و با توجه به ارقام متغیری که دستگاه نشان می دهد ثابت ترین
آنها را در نظر بگیرید.
• در موقع جابجا کردن دستگاه از جعبه به محل استفاده و بالعکس دقت کنید و از بی مورد قرار دادن آن بصورت ایستاده (روی پایه ها) خودداری کنید . یک صدمه به ظاهر کوچک میتواند
• کشش سنج را غیر قابل استفاده کند .
بهترین کار این است که پس از هر بار استفاده آنرا در جعبه خودش قرار دهید و اگر صدمه ای دید که قابل تعمیر نبود در مورد تعویض آن تردید به خود راه ندهید ، زیرا زیان ناشی از اشتباه
در کشش و خرابی شابلون ها بیشتر از قیما این وسیله است .

2-5 نکات مربوط به کشش
1-2-5 سرعت کشش
در شرکت ساتی تحقیقات زیادی در مورد تاثیر سرعت کشش توری ها بر مقاومت کششی آنها انجام و اطلاعات فراوانی گردآوری شده است . همچنین اثر سرعت کشش بر چگونگی تثبیت توری
(رسیدن به نقطه کشش ثابت) مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج حاصله نشان می دهند کششی که موجب پاره شدن توری می شود مقدار ثابتی نیست بلکه بستگی زیادی به سرعت کشیدن آن توری دارد . شکل 53 نشان می دهد که توری های مختلف چنانچه با سرعت کمتر از یک نیوتن سانتیمتر بر ثانیه (NCm/sec) کشیده شوند ، در نقطه پاره شدن دارای کشش نهایی پائین تری خواهند بود ، (مقاومت کمتری دارند) تا زمانی که سرعت کشیدن آنها 10 نیوتن سانتیمتر بر ثانیه باشد .
یعنی هنگامی که سرعت کشش بیشتر باشد پاره شدن توری در کشش بالاتری اتفاق می افتد . در عمل سرعت کشش توری به امکانات و قدرت دستگاه تورکش نیز بستگی دارد . بهتر است در صورت امکان از سرعت کشش یک نیوتن سانتیمتر بر ثانیه استفاده شود که سرعتی قابل قبول و مطمئن می باشد .

2-2-5 پایدار کردن و تثبیت کشش
شابلون هایی که امروزه یا توری های پلی استر با مقاومت کششی بالا ساخته می شوند ، نسبت به توری های پلی استر معمولی ، از نظر پایداری کشش امتیاز ویژه دارند .
در توری پلی استر از نوع مقاوم ، میزان کششی که در حین تورکشی ایجاد می شود ، در طول زمان با کار شابلون تقریبا حفظ شده تغییر چندانی نمی کند . همچنین مدت زمان مورد نیاز برای تثبیت
کشش و رسیدن به نقطه تعادل در این توری ها کوتاه تر است . البته در توری های مقاوم هم به دلیل تغییر وضعیت مولکول های پلمیر کاهش تدریجی مختصری در کشش در امتداد نخ های توری مشاهده می شود .
در توری های مقاوم (دارای مقاومت کششی بالا) بهتر است قبل از چسباندن تور به قاب 10 تا 15 دقیقه فرصت داد تا توری کشیده شده تثبیت گردد . شکل 54 نمونه ای از روش کار تورکشی را نشان می دهد . قاب تور کشیده و آماده که از گیره خارج می شود باید قبل از بردن به مراحل بعدی 24 تا 36 ساعت بماند . این ودت برای رسیدن به تعادل و پایداری کامل در کشش لازم است . در
بخش های بعدی خواهید دید که میزان افت کشش اولیه تا رسیدن به مقدار ثابت فقط به عملکرد و نوع توری وابسته نیست بلکه به نوع قاب شابلون و وسیله تورکشی نیز مربوط می گردد
3-5 روش های کشش توری
1-3-5 تور کشی با سیستم گیره های بادی
برای پیشگیری از نا یکنواختی در کشش ، بهتر است گیره ها از یک مدل و یک سازنده باشند همچنین از نظر ظرفیت سیلندر باد و طول فک یکسان باشند . طول متوسط فک در گیره های قفلی
حدود 25 سانتیمتر است (شکل 55)
از نظر مقایسه فک های مختلف ، گیره ای که طول فک آن کوتاهتر باشد ترجیح دارد زیرا در موقع کشش هر گیره متناسب با طول فک خود اندکی جابجا می شود و در گیره هایی که طول فک کوتاهتر است این حرکت کمتر خواهد بود . از طرفی در صورت استفاده از گیره با فک کوتاهتر تعداد گیره های لازم برای قرار گرفتن در تمامی اطراف قاب شابلون بیشتر و هزینه آن بالا تر است کخ ممکن است قابل توجیه نباشد .
اندازه ای که برای طول فک بیان شد حد متوسط خوبی است و اندازه استانداردی می باشد . هنگام قرار دادن گیره های استاندارد در اطراف شابلون ممکن است قسمتی از فک آخرین گیره از گوشه قاب بیرون بزند که مورد قبول نیست . برای رفع این مشکل گیره هایی با فک کوتاهتر از معمول ساخته شده که برای هر ضلع از قاب ممکن است یک عدد از آنها مورد نیاز باشد بهترین محل برای قرار دادن گیره کوچک چهر راس قاب است یعنی در یک طرف هر راس گیره کوچک و مجاور آن در طرف دیگر همان راس از گیره بزرگ (استاندارد) استفاده خواهد شد (شکل 56)
برای هر گیره ظرفیت پیستون متناسب با طول فک آن است لذا نمی توان فک های یک گیره را با گیره دیگر تعویض نمود . هنگام قرار دادن گیره ها در اطراف قاب بهتر است بین فک هر گیره
تا فک گیره مجاور 3-2 میلیمتر فاصله باشد . این فاصله مانع از وارد آمدن تنش غیر لازم بر توری خواهد گردید زیرا که در موقع کشش هر گیره تمایل به حرکت جزئی به طرف خارج دارد و چنانچه فک های مجاور به یکدیگر چسبیده باشند فشار بیشتری بر توری وارد می آید . هر چه فاصله فک ها از مقدار ذکر شده بیشتر شود تغییرات کشش در نقاط مختلف اطراف قاب زیادتر و مغایرت کشش ها بیشتر خواهد شد (شکل 57)
مقدار کشش هر گیره بر اساس فشار بادی که از قبل روی آن تنظیم شده خواهد بود . باید دقت نمود که توری بصورتی داخل فک ها قرار گیرد که پس از کشش ، تارو پود آن کاملا موازی ردیف فک ها باشد . عدم رعایت این موضوع مشکلی در کشش ایجاد نمی کند ولی به دلیل اریب بودن تار و پود نسبت به اضلاع قاب ممکن است اشکالاتی در چاپ پیدا شود . قبل از قرار دادن توری در گیره دقت کنید که گیره ها تا حد امکان نزدیک به کناره های قاب و در یک امتداد باشند . قاب نیز کاملا تراز بوده و در ارتفاعی باشد که توری پس از بسته شدن در فک ها با سطح بالای قاب در تماس کامل باشد .
هر گیره دارای پیچ تنظیمی است که می تتوان ارتفاع قاب را بوسیله آن میزان نمود . ارتفاع مناسب برای قاب بر اساس تجربه بدست می آید و آن ارتفاعی است که در موقع کشش قسمت عقب گیره
از جا بلند نشود . بلند شدن قسمت عقب یک یا چند گیره در هنگام کشش اثر منفی بر یکنواختی کشش خواهد داشت . بررسی کنید که فک های طرفین هر گوشه به هم نچسبیده باشند . لازم است لبه این فک ها تا گوشه خارجی قاب حدود 3 سانتیمتر فاصله داشته باشند (شکل 57) . فاصله کمتر از این موجب تغییرمکان گیره های دوطرف آن گوشه در موقع کشش و بخصوص در کشش های زیاد خواهد شد .

مراحل کشش توری(مرحله1)
در حالیکه گیره ها در جای خود تنظیم و توری با دقت در میان فک ها قرار گرفته و قفل شده است میتوان کشش را آغاز نمود . ورودی هوای گیره ها را باز کرده به فشار سنج توجه کنید زمانیکه فشاردرون گیره ها به 2 بار رسید ، کشش سنج را روی توری قرار دهید . از این مرحله به بعد اندازه گیری کشش توری فقط به وسیله کشش سنج انجام خواهد شد . بهتر است کشش توری را در پنج نقطه اندازه بگیرید تا از یکنواخت بودن آن مطمئن شوید . اندازه گیری باید هم در جهت تار انجام شود و هم در جهت پود . هر بار که فشار هوای گیره ها را افزایش می دهید یکی دو دقیقه
طول می کشد تا کشش وارد بر توری به حالت تعادل برسد . این تاخیر بخاطر عواملی است نظیر اصطکاک در حرکت پیستون هوا ، توزیع نایکنواخت هوا میان گیره ها و پایین بودن سطح گیره ها
. توجه داشته باشید که وجود اصطکاک میان سطح بالایی پروفیل قاب با توری در موقع کشش می تواند تثبیت کشش را مشکل نماید . این اصطکاک به میزان کم اجتناب ناپذیر است زیرا سطح بالایی قاب شابلون که توری روی آن کشیده می شود بالاتر از محل ورود توری به محل فکها است . از جمله عواملی که اصطکاک توری و سطح پروفیل را افزایش می دهد وجود چسب های خشک شده قبلی روی سطح فوقانی پروفیل است . اصطکاک اضافی حرکت توری روی پروفیل را مشکل و تثبیت کشش را دشوار می سازد . گیره های بادی SAATI TOP TEN ساخت شرکت ساتی در موقع وجود این اشکال بهتر از انواع دیگر عمل می کنند ه در قسمت بعد شرح داده خواهد شد .

(مرحله 2)
بطوریکه بیان شد مقدار کششی که بلافاصله پس از کشیدن توری اندازه گیری می شود ثابت نمانده بلکه پس از تثبیت کشش کاهش خواهد یافت . برای اینکه این افت به حداقل برسد باید هر بار
پس از مقداری کشش زمان کوتاهی توقف نمود تا کشش به حالت پایدار برسد آنگاه مقدار آن را اندازه گیری نموده و تا رسیدن به کشش مطلوب کار را ادامه داد .
توجه داشته باشید زمانی که کشش به اندازه مطلوب رسید بلافاصله دست به کار چسب زدن نشوید زیرا پس از چسب زدن چنانچه کشش افت کند دیگر نمی توان توری را کشید لذا برای احتیاط
10 تا 15 دقیقه صبر کرده کشش را مجددا اندازه گیری و در صورت کافی بودن اقدام به زدن چسب نمائید (شکل 54) . در مورد توری های نوع مقاوم مدت زمان برگشت کشش به حالت تعادل بیش از توری های معمولی و حدود 30 دقیقه است . مدت 15 تا 20 دقیقه پس از چسب زدن ، چسب معمولا به حد کافی خشک شده و می توان گیره ها را از توری باز نمود .
توصیه می شود کار لاک زدن را بلافاصله آغاز نکنید زیرا :
• با اینکه چسب از نظر ظاهری خشک شده مدت 12-10 ساعت لازم است تا در اثر کاتالیزور به حداکثر استحکام برسد و تماس با حرارت ، آب و مواد شیمیایی مورد مصرف در شابلون سازی را خوب تحمل کند .
• کشش توری طی 36-24 ساعت به تدریج افت کرده به مقدار ثابتی می رسد (شکل 58) . چنانچه استنسیل طی این مدت ساخته شود ممکن است در قسمت های حساس و ظریف طرح قابلیت جفت شدن و تطابق شابلون ها کاهش یابد .
2-3-5 کشیدن بصورت نامساوی (در طول و عرض)
در بیشتر توری کش های مکانیکی (گیره ای و سوزنی) کشش توری در دو جهت جدا از یکدیگر اجرا می شود . با سیستم گیره های بادی چنانچه تمامی گیره ها از یک ورودی هوا تغذیه شوند می توان چهار طرف توری را همزمان تحت کشش قرار داد . مزیت این کار سرعت عمل و جلوگیری از خطاست . محدودیت این روش آنست که تنها برای شابلون های مربع و یا نزدیک به مربع
که تعداد گیره های نصب شده روی اضلاع مجاور تقریبا برابر است قابل اجرا می باشد . در قابهای مستطیل توری در جهت طول قاب نیاز به کشش بیشتری دارد تا در جهت عرض بنابر این در موقع کشش گیره ها یی که توری را در جهت طول قاب می کشند بیشتر از هم دور می شوند تا گیره هایی که در جهت عرض قاب قرار دارند . همین مسئله اپراتور را ملزم می سازد که فشار هوای گیره های طولی را روی مقدار بیشتری تنظیم نماید . چنانچه این کار به خوبی رعایت شود کشش سنج در پایان کار کشش یکسانی را در جهت طول و عرض نشان خواهد داد . به این ترتیب گیره های بادی در قابهای مستطیل شکل باید از دو خط هوا که هر یک جداگانه قابل کنترل باشد تغذیه گردد . هر خط مخصوص یک سری از گیره هاست که روبروی هم قرار گرفته و توری را در یک جهت معین می کشند .
موقعی که توری در حال کشیده شدن است باید کار را تا رسیدن به کشش مورد نظر بدون توقف انجام داد سپس بهتر است در حالت کشش نهایی 5 تا 15 دقیقه صبر نمود . اکنون کشش سنج را روی توری قرار داده پس از کنترل کشش می توان چسب زدن را آغاز نمود .
3-3-5 ارزیابی نحوه توزیع کشش حاصل از گیره های بادی
چنانچه مقطع و نوع پروفیل های قاب طبق ضوابط پیشنهادی باشد (به راهنمای اندازه قاب ESMA مراجعه کنید) کشش اندازه گیری شده در مرکز قاب قبل و بعد از جدا شدن از گیره ها یکسان است ، یا بعد از جداشدن حداکثر 1 نیوتن بر سانتیمتر کمتر خواهد شد . این کاهش به دلیل آنست که توری پس از رها شدن از گیره ها تمایل به بازگشت به حالت اولیه دارد ، لذا پروقیل را کمی به داخل خم می کند در نتیجه کشش توری در قسمت وسط که پروفیل ها به سمت یکدیگر خم شده اند کاخش می یابد . کشش توری که هنگام جدا شدن از تورکش اندازه گیری می شود ثابت نمانده بلکه در طول 24-36 ساعت افت می کند تا به حالت پایدار برسد و این خاصیت در همه توریها وجود دارد . اینکه میزان کشش تا رسیدن به حالت پایدار چه مقدار کاهش یابد بستگی به نحوه کشیدن و شماره توری خواهد داشت .
هنگام اندازه گیری کشش توجه نمائید که در فاصله 20 سانتیمتر از هر گوشه قاب مبزان کشش 2-1 نیوتن بر سانتیمتر کمتر از نقاط دیگر است . علت آن وجود فاصله بیشتر میان دوگیره واقع در دو طرف هر گوشه می باشد الیته این فاصله به هر حال لازم است (به صفحه 66 مراجعه کنید) و حذف آن به یکنواختی کشش لطمه می زند .
4-3-5 گیره های بادی SAATI TOP TEN ساخت شرکت ساتی
در این سیستم که بوسیله شرکت ساتی تولید می شود بسیاری از اشکالات گیره های بادی موجود در بازار برطرف شده است . گیره هایی که تا کنون وجود داشت شرایط سیلکهای جدید را تامین نمی کرد مثلا در صورت اعمال کشش زیاد که در سیلکهای (شابلون های) کنونی مورد نظر است در مدلهای دیگر گیره به عقب بلند می شود ، توری در داخل فک ها لغزش می کند و ظرفیت پیستون هوا برای کشش مورد نظر کافی نیست .
از معایب دیگر اینست که توری هنگام کشیدن در سایش با سطح بالایی پروفیل قرار گرفته لذا یکنواختی کشش و رسیدن به مرحله کشش پایدار مشکل خواهد شد . گیره های TOP TEN ساخت شرکت ساتی قابل اطمینان بوده و در کشش های بالا نیز نسبت به برگشتن به عقب مقاوم است . فک ها طوری طراحی شده که توری در آنها لغزش نداشته باشد . ظرفیت پیستون برای کشیدن توری در بزرگترین قابها و بالاترین کشش ها کافی است . جالبترین نکته اینست که توری در موقع کشش تماس و اصطکاکی با سطح قاب نخواهد داشت (شکل 59) .

برای این کار امکاناتی در گیره تعبیه شده که فک ها را در هنگام کشش توری بالا نگه می دارد تاتوری کشیده شده بدون وجود مانعی زمان تثبیت را طی کرده و به مرحله کشش پایدار برسد . سپس فک ها پائین آورده می شود تا توری روی سطح پروفیل قرار گرفته آماده چسب زدن شود . چنانچه از گیره های SAATI TOP TEN استفاده می کنید روش کار همانست که ذکر شد با این تفاوت که توری زمانی باید وارد فکها شود که گیره ها در وضعیت بالا قرار گرفته باشند . قبل از وارد کردن توری دفت کنید زمانیکه پروفیل چسب می خورد شیب دار است در این صورت دقت کنید که گیره ، توری را با لبه سطح شیبدار کاملا تماس دهد . چنانچه پس از انجام کشش لازم شد بخاطر رفع اشکالات کار گیره ها دوباره در حالت بالا قرار دهید . سیستم گیره های
TOP TEN از لحاظ کار دارای ایمنی کافی و مجهز به کلید قطع اضطراری هوا روی تابلوی کنترل می باشند همچنین در جلوی هر گیره یکعدد میله ایمنی تعبیه شده تا از بازگشت غیر قابل کنترل گیره به سمت لبه میز یا به سمت اپراتور جلوگیری نماید . سیستم TOP TEN از نوععی است که امکان انجام کشش در جهت تار وپود را بطور همزمان یا مجزا داراست بدون اینکه نیازی
به تغییراجزای سیستم باشد .
4-5 کشش توری با بجهیزات مکانیکی
لوازم مکانیکی در کشش توری آنهایی هستند که با هوای فشرده کار نمی کنند ؛ انواع کوچک آن دارای چرخ دنده و زبانه ای است که دستی کار می کند و سیستم های بزرگتر دارای موتور محرکه می باشد . قابهای کشش دهنده را می توان در همین گروه قرار داد ولی بخاطر بعضی ویژگیها جداگانه درباره آنها بحث خواهد شد . در سیستم های مکانیکی اصول کار و متغیر های سیستم
در مقایسه با تجهیزات بادی دارای تفاوت هایی است که بر کیفیت شابلون تاثیر دارد .
تورکش های مکانیکی در مقایسه با گیره های بادی دو تفاوت عمده دارند : اولا با هوای فشرده کار نمی کنند ،دیگر اینکه در کشش توری کلیه نقاط کناره های تور کش دخالت دارند نه فقط نقاطی
از توری که در فک گیره ها قرار گرفته است . به این دلیل انعطاف پذیری سیستم های مکانیکی کمتر و احتمال پاره شدن توری در صورت بی دقتی بیشتر خواهد بود . ضمنا بخاطر آنکه در تورکشی با این سیستم پروفیل های قاب قبلا به طرف خارج خم نمی گردد لذا یکنواختی کشش نهایی بستگی زیادی به استحکام و مقاومت پروفیل دارد که در طول کشش زیاد خم نشود . ضخامت و سطح مقطع پروفیل بسیار مهم است و باید با ابعاد قاب متناسب باشد در غیر اینصورت کشش مطلوبی بدست نمی آید .
1-4-5 روش تور کشی با وسایل مکانیکی
با توجه به تنوع این لوازم و مشخصات گوناگون آنها یک روش کار کلی که شامل تمامی آنها شود وجود ندارد ولی می توان بر حسب اصول کار آنها را به دو گروه تقسیم نمود : گروهی که ابزار
گیرنده توری (سوزن ، گیره و ...) ثابت و بدون حرکت در اطراف قاب قرار می گیرند و دسته دیگر که گیره ها در یاطاقان قرار داشته و در امتداد اضلاع قاب حرکت دارند . این حرکت موجب می شود که هنگام کشیدن توری تنش کمتری بر آن وارد گردیده احتمال صدمه دیدن آن کاهش می یابد . میان این دو نوع تفاوتهای جزئی از لحاظ طرز کار وجود دارد که در قسمتهای بعد توضیح خواهیم داد .
2-3-5 تورکشی با سیستم گیره ثابت
کار با این وسیله نیاز به تجربه داشته و کشش باید طی دو مرحله انجام شود
مرحله 1
ابتدا از دو ضلع کوتاهتر به تور کش بسته می شود و مرحله اول کشش از همان طرف انجام می گیرد (شکل 60 الف) در این مرحله نمی توان از کشش سنج استفاده نمود زیرا سطح توری موج داراست تنها راهی که برای بر آورد کردن کشش وجود دارد ، اندازه گیری ازدیاد طول است که با استفاده از خط کش یا از روی تابلوی کنترل در صورتیکه امکانات اندازه گیری کشش در آن قرار داده شده باشد انجام خواهد شد . واحد کشش توری بر روی تابلو نیوتن بر سانتیمتر نیست بلکه بر حسب پوند یا کیلوگرم می باشد . لازم است چند بار آزمایش نمود تا میزان ازدیاد طول مناسب و یا مقدار کشش لازم بر حسب کیلو گرم را که برای مرحله اول کار(کشش یکطرفه) مناسب بنظر می آید بدست آورد . لازم به ذکر است که کشش در یک جهت بر کشش جهت دیگر نیز اثر داشته آنرا افزایش خواهد داد .
بنابر این لازم است کشش توری در جهت تار را که ابتدا انجام می شود مقداری کمتر از حد مطلوب قرار داد زیرا کشش در جهت پود که بعد انجام می شود ممکن است بر کشش تار تاثیر گذاشته و آنرا افزایش دهد .
مرحله 2
پس از انجام مرحله 1 و بدست آمدن کشش تقریبا مطلوب ، دو طرف دیگر توری را با رعایت این نکته که نخهای تار موازی امتداد فک ها باشند داخل گیره ها قرار داده می بندیم (شکل 60 ب)
پس از مقداری کشش در جهت پود ، مقدار آنرا بوسیله کشش سنج دستی کنترل نموده به هر طرف کشش لازم را وارد می کنیم تا در دو جهت مقدار مطلوب و مساوی بدست آید . چنانچه کشش در جهت پود ، مساوی با جهت تار نشد لازم است گیره هایی را که در طول قاب قرار دارند باز کرده تا توری در دو جهت آزاد شود سپس کشش تار را کم یا زیاد نموده و مرحله 2 یعنی کشش پود را مجددا اجرا نمود تا کششهای دو جهت مساوی گردد .

تذکر:
چنانچه کشش سنج دستی در اختیار نبوده و تنظیم کشش تنها بر مبنای ازدیاد طول انجام می شود لازم است حد اکثر دقت به کار گرفته شود . قبل از شروع کشش یک خط کش دستی را روی توری موازی با جهت تار قرار داده با یک روان نویس خطی به طول معین (بهتر است یک متر باشد) روی توری رسم نمائید.
پس از کشیدن توری طول این خط اضافه خواهد شد و در هر مرحله می توان با اندازه گیری آن درصد ازدیاد طول توری را بدست آورد .
3-4-5 توری کش مجهز به گیره های مکانیکی متحرک
در این سیستم کلیه گیره ها دارای یاطاقانهای کشویی هستند .هر گیره می تواند در امتداد یکی از چهار میله که نگهدارنده گیره هاست آزادانه حرکت نماید . به این ترتیب از ایجاد تنش نایکنواخت و
پیچش توری در چهار گوشه پیشگیری خواهد شد . نحوه کشیدن توری نظیر آنچه در بخش 2-4-5 گفته شد ، می باشد ، با این تفاوت که از همان مرحله نخست می توان از کشش سنج استفاده نمود
زیرا از آغاز کار هر جهار طرف توری به تورکش بسته شده است .
روشی که در زیر آمده نمونه ای است از چگونگی کار با این تورکش ها می باشد
مرحله اول
• توری را از طرف عرض وارد گیره هایی کند که دو ضلع کوتاهتر تور کش راتشخیص می دهند .(اکنون توری هنگام کشش در جهت تارها کشیده خواهد شد.)
• توری را کمی بکشید تا صاف شود و دقت کنید که نخ های تار موازی اضلاع بزرگتر تورکش باشد .
• لبه توری را با دست بکشید آنگاه گیره ها را ببندید و قبل از شروع به کشش دقت کنید که توری تا حد امکان صاف و بدون چروک در تورکش قرار داشته و در هیچ نقطه ای خمیدگی یا شکم دادن در آن مشاهده نشود .
مرحله دوم
• توری را در جهت تار بکشید تا به نصف کشش مطلوب برسد
مثال :
• حد اکثر کشش مطلوب 24 نیوتن بر سانتیمتر.
• کشش را در جهت تار وارد کنید تا رسیدن به 12 نیوتن بر سانتیمتر .
• 2 دقیقه صبر کنید سپس مجددا کشش را روی 12 نیوتن بر سانتیمتر تنظیم کنید .
• کشش در جهت پود را آغاز کنید تا کشش های تار و پود یکسان شود . در مثال بالا این کشش یکسان به احتمال زیاد در حدود 20 نیوتن خواهد بود . اکنون کشش های دو طرف را بصورت همزمان طی چند مرحله افزایش دهید تا به کشش نهایی 24 نیوتن بر سانتیمتر برسد در هر مرحله مقدار کشش را 1 نیوتن بر سانتیمتر افزایش دهید .
• 2 تا 4 دقیقه صبر کنید تا کشش توری کمی افت کرده به تعادل برسد سپس از طرفی که افت بیشتری داشته کشش را ادامه دهید تا به میزان 24 نیوتن بر سانتیمتر برسد .به خاطر داشته باشیدهربار که در یک جهت کشش وارد می کنید در جهت دیگر نیز وارد و بر کشش در آن جهت افزوده می شود .
• باز هم ده دقیقه صبر کنید تا کشش توری به تعادل نسبی برسد آنگاه چسب بزنید .

تذکر:
در تور کش های مکانیکی بر خلاف انواع بادی به محض توقف دستگاه کشش افت می کند به دلیل کشیدن توری با سیستم های مکانیکی بیشتر طول می کشد
و عوامل متغیر در آن بیشتر است .

4-4-5 ارزیابی توزیع کشش توری در سیستم های مکانیکی
در سیستم های مکانیکی قاب شابلون از تور کش کاملا مستقل است . زمانی که توری به قاب چسبیده و از گیره ها جدا می شود نیروی مخالف با جهت کشش (نیروی عکس العمل) موجب خم کردن قاب به داخل و افت کشش خواهد شد . چنانچه قاب از قبل در جهت خارج خم شده باشد این افت به حد اقل خواهد رسید .
اغلب به دلایل اقتصادیاز پروفیل های ضعیف استفاده می شود . در این حالت میزان افت کشش بسته به نوع پروفیل و اندازه شابلون از 20 % تا 50 % خواهد رسید . حتی در شرایط مطلوب نیز کشش توری در وسط شابلون پس از جداشدن از تورکش مقداری افت می کند . این کاهش ناگهانی است و مقدار آن بستگی به اندازه قاب و سطح مقطع پروفیل دارد . برای دانستن اینکه کیفیت پروفیل قاب مناسب است یا خیر کشش را در پنج نقطه در هر دو جهت اندازه بگیرید . یعنی : در مرکز و چهار نقطه علامتگذاری شده (شکل 61) که به فواصل یک سوم و دو سوم از هر ضلع قرار دارند . اگر کشش های این چهار نقطه با اختلاف 1 نیوتن بر سانتیمتر با مرکز مساوی بود کیفیت پروفیل قابل قبول است .
چنانچه اختلاف بیشتر بود باید نتیجه گرفت سطح مقطع و ضخامت پروفیل مناسب برای این اندازه از قاب نمی باشد و یا پروفیل مناسبی است که در اثر کار زیاد فرسوده و کم مقاومت شده است .
بر خلاف تور کش های بادی ، در سیستم های مکانیکی بخصوص اگر پروفیل قاب مقاوم نباشد کشش در نزدیکی گوشه های قاب بیشتر از نقاط دیگر است . علت آنست که فاصله دو نقطه قرار گرفته در وسط پروفیل ها کاهش یافته و کشش در این ناحیه افت می کند در حالیکه در گوشه ها چنین افتی وجود ندارد . افت کشش باعث می شود تیغه چاپ هنگام حرکت فشار بیشتری بر توری وارد آورد که این موضوع بر کیفیت چاپ و دوام استنسیل اثر منفی دارد .

تذکر:
کشش توری در نزدیک گوشه ها هنگام جدا شدن از تورکش بیش از نقاط دیگر است ، ولی طی 48 ساعت کشش به حال تعادل رسیده در تمام نقاط یکسان خواهد شد .
5-4-5 تجهیزات مکانیکی برای برطرف کردن افت کشش
در جایی که امکانات خم کردن پروفیل ها به سمت بیرون قاب وجود داشته باشد این کار می تواند تا حدی از خم شدن قاب به داخل در موقع کشیدن توری جلوگیری نماید . عده ای از سازندگان دستگاه تورکشی وسایل خم کردن قاب را نیز می سازند. می توان در صورت نیاز هر چهار ضلع قاب و یا دو ضلع بلندتر را به طرف خارج خم نمود و بهتر است این وسایل از لحاظ مقدار خم کردن قابل کنترل باشد . خم کردن بیش از اندازه پروفیل های قاب، کشش مورد نیاز را افزایش داده و ممکن است نهایتا سبب پاره شدن توری گردد .همچنین وارد آوردن نیروی زیاد بر پروفیل خاصیت ارتجاعی (فنریت) فلز را کاهش داده و ممکن است در موقع تورکشی کاملا به وضع اولیه (قبل از خمش) بازگشت نکند .
چنانچه مقاومت فلز معلوم باشد بهتر است سیستم خمش قاب از نوع بادی قابل کنترل باشد (شکل 62) . با این روش توزیع یکنواخت کشش و تثبیت آن مشابه آنچه در گیره های بادی صورت
می گیرد انجام پذیر است .
5-5 کشش توری با قابهای قابل کشش
طرز کار این قابها از مدلی به مدل دیگر اندکی تفاوت دارد و لازم است توصیه سازندگان مورد توجه قرار گیرد ؛ البته چند نکته کلی در مورد تور کشی با آنها وجود دارد که باید مراعات نمود:
• توری به صورتی داخل قاب قرار داده شود ، که نخهای تاروپود موازی میله ها باشد .
• برای تورکشی صحیح قبل از قرار دادن توری در قفل دستگاه ، تکیه گاهی را زیر توری قرار دهید تا همسطح لبه قاب قرار گیرد (شکل 63) . این کار به موازی شدن نخهای توری با کناره های قاب و نیز رسیدن به کشش های بالا کمک می کند .
• قبل از شروع کشش چهار گوشه توری را برش دهید (شکل 64) این کار از وارد شدن تنش اضافی به توری و پاره شدن آن در موقع کشش جلوگیری می کند .
• کشش را باید با وش معینی انجام داد . ابتدا مقداری در یک جهت و سپس همین مقدار در جهت مخالف کشیده و این کار را ادامه دهید تا کشش لازم بدست آید و مقدار آن در جهت تار و پود یکسان گردد . کشش خوب بستگی به دقت و مهارت اپراتور و اجرای دستورالعمل خاص آن را دارد . تثبیت کشش توری از همان اصولی پیروی می کند که در تورکشهای مکانیکی گفته شد .

6-5 توصیه های دیگر برای کشش مطلوب در سیستم های مکانیکی
برای پیشگیری از پاره شدن توری های ظریف در موقع کشش برای توری های 34 (305) 120وظریفتر فاصله لبه فکهای دو گیره مجاوررا حدود یک میلیمتر قرار دهید . این فاصله بهتر است در مورد گیره های هر چهار ضلع و یا حد اقل برای گیره هایی که در مجاورت دو ضلع بزرگتر قاب قرار گرفته اند رعایت گردد.
هنگام بستن توری در گیره ها دقت کنید که توری در چهار گوشه قاب کمی شل و آزادتر باشد این کار احتمال پاره شدن توری را بسیار کم می کند . در تور کشیدن قابهایی که سطح چسب خور آنها شیب دار است متوجه باشید که در هنگام تماس سطح قاب با توری ، کشش بخاطر شیب دار بودن سطح پروفیل افزایش خواهد یافت . این افزایش مناسب است با درجه شیب سطح .
فاصله لبه خارجی هر پروفیل با فک گیره هایی که در مجاورت آن قرار دارند باید تا حد امکان مساوی باشد همچنین فاصله نقاط مختلف میله متحرک از میله ثابت در قابهای کشش دهنده نیز تا حد امکان مساوی و یکنواخت باشد . تنها به کشش در مرکز قاب تکیه نکنید . مطمئن شوید که کشش در تمام سطح توری یکسان است .
در گیره های بادی
برای اینکه امتداد فک ها پس از کشش حالت هلالی پیدا نکند ، فاصله آخرین گیره با گوشه قاب را بیشتر بگیرید . اگر این کار ممکن نشد توری را در لبه فک مجاور با گوشه قاب 5/1 سانتیمتر شل کرده و در طول پنج سانتیمتر این لقی را به تدریج کم کنید . قبل از شل کردن توری محل آن را با کشیدن خط علامتگذاری کنید (شکل 65) . این خط نشان خواهد داد که مقدار لقی توری را در چهار گوشه قاب مساوی گرفته اید .(شکل 66)
هنگام تور کشی شابلون های خیلی بزرگ دقت کنید توری در شروع کشش تا جایی که امکان دارد ، کمتر لق باشد در غیر اینصورت ممکن است بخاطر نیاز به ازدیاد طولی بیش از امکانات دستگاه ، دچار مشکل شده و نتوانید به کشش لازم برسید یا در صورت افت کشش در مرحله تثبیت ، امکان افزایش مجدد آن وجود نداشته باشد .
در صورت بکارگیری گیره های بادی نو ، در اولین مرتبه کار استحکام فک ها را کنترل نمائید . برای این منظور توری را در فک ها قرار داده قبل از شروع کشش با روان نویس در امتداد فک ها روی توری خط بکشید (شکل 64) . پس از کشش چنانچه خط از لبه فک ها فاصله پیدا کرده بود لازم است فک ها را محکم نمود .
در قابهای قابل کشش
بطوریکه در فصل 3 توضیح داده شد فقط تعدادی از قابهای قابل کشش با ساختار مخصوص امکان رسیدن به کشش های بالا را دارند که انواع میله ای آنها در بعضی گشور ها معمول می باشد .
چنانچه هدف رسیدن به کشش بالاست دقت بیشتری لازم است که توری بدون چروک و کاملا منظم داخل شیار مفتول قرار گرفته و تار و پود آن دقیقا موازی با اضلاع قاب باشد . علامتگذاری با مداد و استفاده از گیره به این کار کمک خواهد کرد .
در بسیاری از قابهای کشش دهنده از نوع میله ای پس از هر مرحله کشش می توان توری را در گوشه ها اندکی شل نمود . این کار با استفاده از یک تیغه پلاستیکی با لبه کند انجام می شود. مقدار شل کردن توری در گوشه ها را با استفاده از خطی که قبل از کار با مدار رسم کرده اید اندازه بگیرید (شکل 64)
توجه داشته باشید در این نوع قابها پس از هر سری چاپ کردن ، کمی لقی توری افتاده نیاز به کشش مجدد پیدا می شود . این کار 3 تا 5 بار تکرار خواهد شد تا اینکه توری به کشش پایدار و ثابت برسد . تثبیت کشش توری در شماره های پائین تر از 48 (23) 90 موثر تر است و زودتر به نتیجه می رسد .
7-5 چسب های شابلون
وظیفه چسب آنست که در طول زمان استفاده از شابلون های توری را نسبت به قاب در حالت محکم کشیده نگهدارد . ترکیب چسب بصورتی است که ضمن مقاومت لازم در برابر حلال ها و مواد شیمیایی ، امکان جداکردن توری از قاب و استفاده مجدد از قاب را به ما می دهد . امروزه اغلب از چسب های دو جزئی شامل یک ماده اصلی و یک کاتالیزور استفاده می شود . یک نوع چسب برای تمام پروفیل ها قابل مصرف نیست ؛ مثلا بعضی روی سطوح فلزی رنگ نشده و در بعضی دیگر روی فلزات رنگ شده به کار می روند . تعدادی در سریع خشک شدن و برخی در مقاومت
نسبت به حلالها و مواد شیمیایی معروفنند . مصرف چسبهای سیانواکریلات در حال افزایش است . چنانچه از فعال کننده های مخصوص استفاده گردد زمان خشک شدن حدود چند ثانیه خواهد بود .
در موقع مصرف چسب ها رعایت اصول زیر از نظر ایمنی و سلامتی دارای اهمیت است :
• فضای کار دارای تهویه کامل و مجهز به هود برای خارج کردن بخار حلالها و مواد شیمیایی باشد . استفاده از ماسک ضروری است .
• هنگام افزودن کاتالیزور به چسب مدت نگهداری به 30 تا 60 دقیقه (بر حسب دستورالعمل سازنده) محدود می گردد. در بعضی مواد نیز می توان چسب اضافی را در ظرف کاملا دربسته به مدت نصف روز قابل مصرف نگاه داشت .
• چسب را باید با قلم موی نیمه سوخته مالید ، نه با تیغه یا کاردک و نظایر آن ؛ زیرا وسایل اخیر نمی توانند چسب را به خوبی در توری نفوذ دهند (شکل 67) . این موضوع به ویژه در مورد توری های ظریف PW 31 165 (420) ، PW 34 (380) 150 وPW27 (460) 180 که سطح باز چشمه ها بسیار کم ونفوذ چسب در آنها مشکلتر است اهمیت دارد . ممکن است اضافه کردن تینر و کاهش ویسکوزیته (روان کردن) لازم شود (فقط از تینری که سازنده توصیه می کند استفاده شود) .در مورد کار با چسب ها مهم نحوه استفاده کردن است نه مقدار مصرف . یک اشتباه رایج ضخیم زدن چسب است . این کار زمان خشک شدن را طولانی و افت کاری ایجاد می کند ، ضمن اینکه هزینه را هم افزایش می دهد .
• بطور معمول علاوه بر سطح تماس قاب با توری کمی از توری آزاد اطراف قاب را نیز چسب می زنند .
در این حالت باید لایه چسب روی توری آزاد تا حد امکان نازک باشد زیرا در صورت ضخیم بودن ترد و شکننده موجب کاهش انعطاف توری خواهد بود که آنرا آماده پاره شدن می نماید . برای کاهش ضخامت چسب می توان از حلا لهای دائمی (تبخیر نشدنی) که برای این منظور وجود دارد استفاده وآنها را به چسب اضافه نمود .
• چنانچه لایه نازکی از چسب را قبل از تور کشی روی قاب فلزی زده و خشک نمایند چسبندگی توری به قاب پس از چسب زدن بیشتر خواهد شد .

اغلب تصور می شود همینکه سطح چسب خورده با دست خشک احساس شد ، قاب آماده مراحل بعدی است در حالیکه چنین نیست . گاهی به دلیل عدم استحکام کامل چسب هنگامی که از تور کش جدا می شود امکان لغزیدن توری روی قاب وجود دارد که موجب افت زیادی در کشش خواهد شد .
عوامل زیر در چسبندگی ضعیف توری به قاب و احتمال لغزش آن موثرند :

• گرما: پس از چسب زدن طی دو ساعت اول ، قرار گرفتن در دمای 60 درجه ممکن است موجب نرم شدن چسب شود . چنانچه درجه حرارت به 90 برسد امکان لغزش کامل توری وجود دارد.
• رطوبت: هر چه رطوبت نسبی بالاتر باشد ، سرعت خشک شدن چسب کندتر خواهد بود .
• آماده سازس سطح پروفیل : در مورد قابهای آلومینیومی و فولادی سطوحی که در تماس با توری قرار می گیرند باید بخوبی ساییده و تمییز شوند .
• ادامه کار روی قاب تور کشی شده بعد از استحکام چسب : در مورد پاره ای از چسب ها می توان ساخت استنسیل را قبل از استحکام کامل چسب آغاز نمود ولی شابلون بدست آمده قابل استفاده نخواهد بود زیرا هنوز چسب تحمل فشار ناشی از حرکت تیغه را ندارد .
• استفاده از لاکهای پر کن: این لاکها برای پر کردن سوراخهای توری در کناره های شابلون (خارج از طرح) بکار می رود . زمانی از این لاکهای حلال دار استفاده کنید که چسب به استحکام لازم رسیده باشد . زمان مطمئن 12-10 ساعت پس از چسب زدن است . چنانچه لاکهای حلالی زودتر از این مدت با چسب های تازه تماس پیدا کند امکان تاثیر حلال و نرم شدن چسب وجود دارد .

خلاصه فصل:
• کشش توری اثر مستقیم بر کیفیت چاپ داردو لازم است در آن دقت کافی مبذول گردد . در بیشتر موارد اشکال ،پس از بررسی ملاحظه می شود که روش کار ایراد دارد و نه لوازم و تجهیزات . هنگام تهیه قاب برای شابلون نکات زیر را در نظر داشته باشید
• اضلاع قاب (پروفیل ها) دارای استحکامی باشند که در برابر فشار وارده از کشش توری خم نشوند .
• با اینکه توری های پلی استر با ضریب کششی بالا پس از کشیده شدن در زمانی کوتاهتر از توری های پلی استر معمولی تثبیت می شوند ولی باز هم بهتر است پس از کشش ، مدت کوتاهی تامل نموده سپس چسب زدن را آغاز نمود . با این کار کشش تا حدی تثبیت و مقدار واقعی آن معلوم می گردد . این موضوع در مورد تور کش هایی که با هوای فشرده کار می کنند بیشتر صادق است .
• سطحی از پروفیل که توری به آن می چسبد باید تمیز و عاری از نقاط برجسته باشد .
• بهترین وسیله اندازه گیری کشش توری استفاده از کشش سنج دستی است که مدل ساخت شرکت ساتی SAATI TENSION METER نام دارد .
• قابهای تور کشیده شده را پس از جدا کردن از تورکش باید 36-24 ساعت نگه داشت تا از لحاظ کشش تثبیت شوند آنگاه لاک زدن را انجام داد .
• یک سری قاب که برای یک طرح چند رنگ استفاده می شود باید با یک دستگاه و تحت کشش یکسانی تورکشی شده باشند .
• بخاطر داشته باشید که فلزات در اثر اعمال نیروی مداوم ممکن است خستگس و فرسودگی پیدا کرده مقاومت مکانیکی آنها کاهش یابد ، لذا یک قاب قدیمی ممکن است مقاومت قاب نو با همان پروفیل را نداشته باشد .
• دقت کشش سنج باید حد اقل سه ماه یکبار کنترل شود .
• برای مقایسه کشش توری بین دو یا چند قاب لازم است همگی بوسیله یک کشش سنج اندازه گیری شوند . چنانچه کشش سنج ها مختلف باشد باید درجات آنها از لحاظ معادل بورن با یکدیگر قبلا کنترل شده باشد .

__________________