ما میراث ستارگانیم یا میراث کوازارها

کارل ساگان و همکاران دانشمند او پیش از این گمان می کردند که ما میراث ستارگانیم یا به بيان ديگر مولکول های پیچیده در اثر فعالیت های ستاره ای بوجود آمده اند ، عناصر مختلف در فعالیت های ستاره ای با هم ترکیب شده اند و سپس در پایان عمر یک ستاره در اثر انفجار ابرنواختری به بیرون پرتاب شده اند.

اما مشاهدات جدید نشان می دهد که فرآیند تولید عناصر و مواد پیچیده ممکن است از راه دیگری غیر از انفجار ابرنواختری نیز صورت بگیرد ، مثلا سیاهچاله های ابرپرجرم و بسیار فعال که با نام کوزار شناخته می شوند و در ابتدای پیدایش جهان بوجود آمده اند ، می توانند منبع مناسبی باشند . مشاهدات جدید تلسکوپ فضایی اسپیتزر نظریه مذکور را تایید می کند .مطابق با نتایج بدست آمده غبار میان ستاره ای از کوزارها نیز به بیرون فوران می کند و این ذرات غبارگونه می توانند به ملکول های پیچیده تر و حتی حیاتی تغییر فرم بدهند .

خورشید ما در منطقه ای از کهکشان راه شیری متولد شده که بقایای ستارگان مرده و بسیار پرجرمی در آن وجود داشته است ؛ هنگامی که این ستارگان ابرپرجرم در اثر انفجار ابرنواختری نابود می شوند ، ملکول های سنگین را بوجود می آورند و آنها را در فضای اطراف پرتاب می کنند . ملکول های سنگین در جهان امروز از این راه بوجود می آیند اما در هنگامی که هنوز ستارگان پرجرم متولد نشده بودند و هیچ انفجار ابرنواختری وجود نداشت ، این عناصر و مواد اولیه از کجا تامین می شدند؟

تحقیقاتی که به تازگی در دانشگاه منچستر انگلیس انجام شده ، نشان داده است که در جهان اولیه این ذرات غبار از سیاهچاله های ابرپرجم و بسیار فعال (کوازارها) تامین می شده . کوازارها سیاهچاله های بسیار گرسنه ، فعال ،پرجرم و پیر هستند که در اوایل شکل گیری جهان بوجود آمده اند و به واسطه روشنایي خیره کننده شان از فاصله بسیار دور و از مرزهای جهان قابل مشاهده اند ، این سیاهچاله ها آنقدر آشفته اند که میزان مواد بيرون ريخته شده آنها از میزان موادی که می بلعند بیشتر است .
اسپیتزر نشان داده است که مواد خارج شده از این کوازارها شامل میزان بسیار زیادی از ذرات مولکولي پیچیده است . برای نمونه کوازاری که 8 بیلیون سال نوری از ما فاصله دارد ، مواردی چون عناصر تشکیل دهنده شیشه ، ماسه ، مرمر و حتی سنگ های قیمتی چون یاقوت سرخ و ابی را به بیرون پرتاب می کند .
نکته غافلگیر کننده این است که موادی مانند ماسه یا بلور های سیلکاتی مدت زیادی در فضا دوام نمی آورند و تشعشعات ستاره ای مولکول هاي آنها را به حالت قبلی (حالت شیشه مانند ) باز می گرداند .
با توجه به مشاهدات اسپیتزر مبنی بر وجود سیلکات های بلورین ، باید منبعی وجود داشته باشد که این سیلکات ها را با سرعتی بیش از سرعت نابودی توسط تشعشعات ، تولید کند و این منابع چیزی جز کوزارها نمی توانند باشند .
آنچه مسلم است آن است که، ابرنواخترها و کوزارها هردو با هم باعث بوجود آمدن عناصر سنگین و ملکول های پیچیده در کهکشان ها شده اند. پس ما نه تنها میراث ستارگانیم بلکه میراث کوازارها نيز هستیم .

منبع مقاله : آسمان پارس