Ir. دامنه ايي كه ملي نيست!
علي مولوي - بيش از 12 سال است كه مركز پژوهش‌هاي بنيادي ايران به عنوان تنها Registrar ايراني، دامنه‌هاي مربوط به كشور ايران به پسوند (ir) را ثبت مي‌كند.
مديران اين مركز هميشه ادعا كرده‌اند كه اين مركز اولين ارايه دهنده خدمات اينترنتي در ايران بوده است و اينترنت توسط اين مركز وارد ايران شده است. هر چند در آن زمان و با توجه به غفلت شركت مخابرات ايران در زمينه گسترش فناوري اطلاعات، اين ادعا چندان گزاف نيست، اما ارائه خدمات اينترنتي به تنهايي نشان‌دهنده قابليت يك مركز براي در اختيار داشتن دامنه‌هاي ملي نيست!
اواخر سال 1384 و با تصويب اساسنامه سازمان تنظيم مقررات در هيئت وزيران، كنترل دامنه‌هاي اينترنتي در كنار ساير مجوزهاي مخابراتي در حوزه اختيارات اين سازمان قرار گرفت. اختياري كه تاكنون از آن استفاده نشده است و به نظر نمي‌رسد با توجه به مشغوليت‌هاي سازمان به اموري مانند دقيقه‌اي يا ثانيه‌اي شدن تعرفه‌هاي اپراتور دوم، مجالي براي رسيدگي به آن باقي مانده باشد!
با تمام اين مسائل مركز پژوهش‌هاي بنيادي با اقتدار كامل، كنترل دامنه‌هاي ملي را در دست گرفته و دامنه‌ها را با قوانين خودش ثبت، انتقال و تمديد مي‌كند.
مشتري ثبت كننده دامنه براي هر سال ثبت مي‌بايست مبلغي بين 5 تا 12 هزار تومان به اين مركز يا نمايندگان فروش آنها پرداخت كند و در ازاي پرداخت اين هزينه انتظار هيچگونه پشتيباني فني را نبايد داشته باشد.
تلفن‌هاي مركز تنها از ساعت 10 تا 12 ظهر پاسخگوي مشتري خواهند بود( هرچند تلاش نگارنده در طول هفته براي تماس با اين شماره‌ها در ساعت‌هاي اعلام شده به دليل شلوغي خطوط ناممكن شد!)
در طراحي جديد سايت، قسمت پشتيباني آنلاين در نظر گرفته شده است( آن هم تنها در ساعت 10 تا 12 ظهر)، اما اگر سوال فني داشته باشيد يا مشكلي براي شما پيش آمده باشد، مطمئنا پشتيبان محترم سايت شما را بدون پاسخ از گفت‌وگوي زنده اخراج خواهد كرد!
بهتر است بگذريم از مشكلات مربوط به تنظيمات DNS هاي دامنه‌ها در اين مركز كه تقريبا تمامي دست‌اندركاران اين بخش بدان آشنا هستند!
جالب اينجاست كه بدانيد براي ثبت دامنه‌هاي «com» يا «net» در حال حاضر سالانه مبلغي حدود 7 تا 10 هزار تومان پرداخت مي‌كنيم و حتي ارزان‌ترين شركت ارايه دهنده اين خدمات( شركت چيني onlinenic با قيمت 5/6 تا 8 دلار ) پشتيباني تلفني، Ticket base و آنلاين را در اختيار شما قرار مي‌دهند!
نكته جالب‌تر اينجاست كه اين شركت‌ها به ازاي ثبت هر دامنه .com يا .net مبلغ 6 دلار به شركت verisign پرداخت مي‌كنند و تنها 5/0 تا 2 دلار از اين هزينه متعلق به شركت‌هاي registrar مي‌باشد!
سايت اينترنتي مركز ثبت دامنه‌هاي ملي ايران تا پيش از 10 شهريور ماه سال جاري، در ابتدايي‌ترين وضعيت ممكن بود.
وضعيت control panel دامنه‌هاي ملي نيز دست كمي از طراحي آن نداشت. اما سايت مركز در روز 10 شهريور ماه سال جاري تغيير پيدا كرد و حتي امكان مديريت دامنه‌هاي ثبت شده امكان‌پذير نبود و كليه كاربران مي‌بايست اقدام به دريافت handlerجديد مي‌كردند!
از اين گذشته دريافت handlerجديد نيازمند در اختيار داشتن كد ملي اشخاص بود كه در روزهاي اول باعث دردسر كاربران در مديريت دامنه‌هاي خود شد!
نكته ديگر اينكه با توجه به اهميتي كه كد ملي در آينده خواهد داشت، دريافت اين اطلاعات از سوي مركز فيزيك نظري قانوني نيست! چرا كه در آينده امكان سوءاستفاده از اين اطلاعات دور از ذهن نخواهد بود. دريافت اين اطلاعات شخصي از طرف هيچ يك از registrar هاي بين‌المللي و كشوري در هيچ جاي دنيا سابقه نداشته است! شايد دست و پا گيرترين قوانين ثبت دامنه مربوط به دامنه‌هاي .ca باشد كه حتي در اين مورد نيز تنها اعلام يك آدرس معتبر كافي است.
حال چرا چنين اطلاعاتي مي‌بايست در اختيار اين بنياد قرار گيرد موضوعي است كه پاسخ منطقي براي آن يافت نمي‌شود.
اما نكات جالبي نيز در سايت جديد و قديم وجود دارد.
به نظر مي‌رسد عليرغم اينكه اين سايت قرار است دامنه‌هاي ملي ايران را ثبت كند، اما گردانندگان آن علاقه‌اي به زبان ملي ايراني ندارند و ترجيح مي‌دهند قوانين و مقررات ثبت دامنه را به زبان انگليسي بر روي سايت خود قرار دهند! و جالب‌تر آنکه بازديد کنندگان با مراجعه به بخش FAQ اين سايت متوجه مي‌شوند كه نه تنها بخش فارسي سايت كامل نيست بلکه مديران اين مركز براي بسياري از سوالاتي كه خود طرح كرده‌اند جوابي ندارند.
حال اگر سوالاتي از اين قبيل مطرح شود که «محدوديت‌هاي شکلي يک دامنه چيست؟ چگونه يک دامنه به ثبت برسانيم؟ چگونه پرداخت کنيم؟» بايد بدانيم پاسخي نخواهيم داشت! چرا كه طراحان سايت فرصت تكميل اين قسمت را نداشته‌اند.
جالب اينجاست كه حتي درباره شرايط reseller شدن و شرايط پرداخت و تخفيف‌هاي در نظر گرفته شده براي Reseller ها نيز اطلاعاتي در سايت قديم و جديد وجود ندارد.
اين نوع پنهانكاري و عدم ارايه اطلاعات باعث برخي شايعه‌ها شده است كه بررسي آنها نياز به كمك نهادهاي نظارتي خواهد داشت.
هر چند مركز پژوهش‌هاي بنيادي چند سال پيش و در پي آزاد كردن دامنه‌هاي .ir و عدم اطلاع‌رساني درباره اين موضوع، رانتي را براي برخي افراد خاص ايجاد كرد كه مطمئنا روزي قابل پيگيري خواهد بود.
ذكر اين نكته حايز اهميت است كه حتي در بخش انگليسي نيز كاستي‌هاي فراواني ديده مي‌شود.
براي مثال شرايط اشخاص حقيقي يا حقوقي براي ثبت دامنه‌هاي .ir بيان نشده است و اين موضوع باعث دردسر فراوان ارايه دهندگان خدمات ميزباني شده است.
در حال حاضر بسياري از سايت‌هاي ايراني از كنترل پنل با نام تجاري Cpanel استفاده مي‌كنند. در چند ماه اخير شركت Cpanel خدمات به برخي از سايت‌هاي ايراني داراي دامنه‌هاي .ir را به بهانه استفاده دولت ايران از پسوند .ir ، محدود كرد.
جالب اينجاست كه در تمامي سايت nic.ir شرايط ثبت اين دامنه‌ها موجود نبود تا اين اطلاعات در اختيار شركت Cpanel قرار گيرد تا شايد به نحوي بتوان امكان استفاده از اين خدمات اين شركت را به نحوي در اختيار كاربران ايراني قرار داد!
مركز پژوهش‌هاي بنيادي دامنه‌هاي ملي ايران را ثبت مي‌كند اما سوال اينجاست كه اگر واقعا اين دامنه‌ها ملي هستند؟ پس چرا تنها در اختيار اين مركز قرار دارند؟
درآمد ناشي از ثبت دامنه‌هاي ملي در اختيار چه كساني است؟ مگر نه اين است كه تمامي منابع ملي كشور متعلق به تمام مردم است و اگر از آنها سودي حاصل مي‌شود اين سود در اختيار دولت به عنوان امين بيت‌المال قرار مي‌گيرد؟
آيا مركز پژوهش‌هاي بنيادي يك مركز دولتي است؟ چرا كه در صورتي كه اين بنياد زيرمجموعه دولت بود مي‌بايست تعرفه خدمات آن توسط شوراي اقتصاد ابلاغ شود كه در باره هزينه خدمات ثبت دامنه .ir به نظر مي‌رسد مديران اين مركز راسا تعرفه‌هاي مورد نظر را تصويب و ابلاغ كرده‌اند!
جالب‌تر اينجاست كه به گفته يكي از reseller هاي nic ، اين مركز حتي حاضر به صدور صورتحساب براي اين شركت‌ها نبوده است! در صورت صحت اين موضوع، حتي به خصوصي بودن اين بنياد نيز مي‌بايست شك كرد!
آيا ايجاد اولين ISP در ايران اين اختيار را به اين مركز داده است تا منابع ملي كشور را در اختيار داشته باشد؟ به خاطر داشته باشيم كه در تاريخ ايران از اين نوع «اولين»ها زياد بوده‌اند، اما هيچ يك اختياراتي تا اين حد نداشته‌اند.
براي مثال اولين شبكه تلويزيوني ايران در آبادان و محل فعلي شبكه دوم صدا و سيما توسط يكي از سرمايه‌داران ايراني در سال 1335 تاسيس شد، اما پس از 13 سال دولت وقت با وجود حمايت‌هاي مختلفي كه از سوي لابي‌هاي متفاوت از اين شخص مي‌شد، تمامي امكانات و تجهيزات و حتي ساختمان اين ايستگاه را با كمك نيروي انتظامي به نفع ملت ضبط كرد ! حال چه اصراري است كه دامنه‌هاي ملي در اختيار مركزي قرار داشته باشد كه وظيفه‌اي غير از بحث فناوري اطلاعات در آن تعريف شده است، سوالي است كه بهتر است توسط سازمان تنظيم مقررات پاسخ داده شود.
شايد اقدام مركز پژوهش‌هاي بنيادي در ايجاد اولين ISPدر ايران قابل تقدير باشد، اما تا چه زماني مي‌بايست مردم و بيت‌المال هزينه ايجاد اولين ISP را پرداخت كنند؟
درحال حاضر سازمان‌ها و شركت‌هايي در زمينه فناوري اطلاعات در ايران وجود دارند كه از نظر ميزان خدمات ارايه شده و سرمايه‌گذاري انجام شده و همچنين توانايي فني در زمينه فناوري اطلاعات به مراتب شايسته‌تر از مركز پژوهش‌هاي بنيادي هستند و سرويس‌هايي در حد كيفيت مطلوب به مشتريان خود ارايه مي‌كنند.
شايد منطقي‌تر باشد كه همانند ساير كشورها كنترل دامنه‌هاي ملي به يكي از نهادهاي حكومتي فناوري اطلاعات سپرده شود و يا اينكه ارايه اين خدمات در دوره‌هاي 5 ساله به شركت‌هاي خصوصي واگذار شود، نه اينكه بدون وضعيت مشخص در اختيار بنيادي نامربوط باشد!
نوشتن چنين مطالبي شايد بي‌دليل باشد، قريب به اتفاق ثبت كننده‌هاي دامنه بر عدم ارايه خدمات مناسب فني و تجاري توسط مركز پژوهش‌هاي بنيادي اتفاق نظر دارند، اما اين انتقادات راه به جايي نخواهد برد!
هيچ يك از نهادهاي نظارتي از سازمان تنظيم مقررات تا سازمان بازرسي كل كشور و حتي نمايندگان مجلس توجهي به اين وضعيت ندارند! اما اميدوارم تمامي مشتريان اين شركت مانند مشتريان فعلي باشند و هوس شكايت به سازماني مانند ICANN را نكنند، چرا كه با اين وضع خدمات دهي، پروانه تنها Registrar ايراني از سوي ICANN ملغي خواهد شد!
به بهبود كيفيت خدمات مركز پژوهش‌هاي بنيادي نمي‌توان اميدي داشت، اما مي‌توان اميدوار بود كه لااقل يكي از نهادهاي نظارتي، كنترل اين دامنه‌ها را به سازمان يا شركتي شايسته واگذار كند.
منبع : ایتنا
منبعی که من ازش برداشتم
کد:
http://www.itanalyze.ir/archives/2007/09/ir.php
