آیا بتهوون به دست پزشک خود درگذشت؟

به گفته یک آسیب شناس وینی، پزشک این موسیقی دان شهیر با تجویز بیش از حد دارویی نادرست و حاوی ترکیبات سرب، سهوا موجب مرگ او شده است. محققین دیگر چندان با این نظر موافق نیستند اما همه بر این نکته که بتهوون در سالهای قبل از مرگ به شدت بیمار بوده است، اتفاق نظر دارند.

تحقیقاتی که قبل از این انجام گرفته است نشان میدهد که بتهوون دچار مسمومیت سرب بوده است. آثار این سم ابتدا در موها و دو سال قبل در ذرات بافت استخوانی وی یافت شده است. این یافته ها برای نظریه تاکید میکنند که مسمومیت سرب، از دلایل اصلی بیماری و سپس مرگ او در سن 57 سالگی بوده است.

اما کریستین ریتر Christian Reiter، متخصص پزشکی قانونی مدعی است که پس از ماهها کار طاقت فرسای تجسسی بر روی تارهای موی بتهوون، بیش از هر کس دیگر در اینباره مطلع است.

ریتر در گفتگو با اسوشتدپرس گفته است که تحقیق و تجسس او – که نتایج آن در مجله بتهوون منتشر شده است- نشان میدهد که در ماههای پایانی عمر بتهوون، غلظت سرب خون او، پس از هر مرتبه ویزیت پزشکش، آندریاس واوروش Andreas Wawruch که وی را برای معالجه ورم شکم تحت درمان قرار داده بود، بالا میرفته است. این دوزهای کشنده به کبد وی نفوذ کرده و در نهایت موجب مرگش شدند.

به گفته ریتر که رئیس بخش پزشکی قانونی در دانشگاه پزشکی وین است :" مرگ او به علت معالجات دکتر واوروش صورت گرفت. هرچند که نمیتوان دکتر واوروش را هم مقصر دانست زیرا او از کجا میدانست که کبد بتهوون آنقدر بیمار است؟"

در آن زمان هیچ کس نمیدانست.

پزشکان تنها در جریان کالبد شکافی که پس از مرگ این موسیقی دان در 26 مارس سال 1827 انجام گرفت، متوجه شدند که بتهوون از سیروز کبد و همچنین آب آوردگی شدید شکم رنج میبرده است. به گفته ریتر، واوروش برای کاستن از درد و رنج وی، جراحت شکم وی را با مرهمی حاوی سرب پانسمان کرده است.

با وجود اینکه مسمومیت سرب در آن زمان شناخته شده بود، مقدار سرب موجود در مرهمها، در صورت سلامت کلی شخص، در حد کشنده نبوده است، اما واضح است که دکتر واوروش نمیدانسته است این درمان مستقیما کبد بیمار را هدف گرفته و موجب از کار افتادن آن میشود."

واوروش در دفتر یادداشتهای روزانه خود نوشته است که حتی قبل از آغاز تورم شکم، ماهها قبل از مرگ بتهوون برای جلوگیری از ابتلا وی به ذات الریه اپیدمیک، نمکهای حاوی سرب برایش تجویز کرده بوده است. این نکته اعتقاد محققین به وجود مسمومیت سرب را به شدت تقویت میکند.

اما به گفته ریتر، ضربه نهایی توسط مرهم حاوی سرب وارد شده است.

تجزیه چند تار مو نشان دهنده اینست که در چهار مرتبه در محدوده زمانی 5 دسامبر 1826 تا 27 فوریه 1827، که بتهوون در یادداشتهایش به مراجعه و معالجه پزشک اشاره کرده است، "چند مرتبه مقدار سرب موجود در بدن او به شدت افزایش یافته است". "هربار که شکم وی برای خارج کردن مایعات جمع شده در میان احشا، سوراخ میشده و سپس با مرهم سرب پوشانده میشده، تراکم سرب در مو بالا رفته است."

این نظریه برای دیگر محققین این موضوع بسیار هیجان انگیز بوده است.

بیل والش Bill Walsh، سرپرست تحقیقاتی که دوسال قبل بر روی قطعاتی از استخوان بتهوون انجام گرفت و سرب فراوانی نیز در آن کشف شد، میگوید:" تحقیقات ریتر نشان میدهد که بتهوون در 111 روز آخر عمر خود در معرض مقدار بسیار زیاد سرب بوده که این سرب در دارویی که توسط پزش تجویز شده، وجود داشته است." تحقیقات والش نیز بر این دلیل بروز بیماری و ناتوانی شدید بتهوون صحه میگذاشت اما مرگ وی را به واوروش مربوط نمیکرد.

او میگوید که تار مو معمولا به اندازه استخوان قابل اطمینان نیست و استخوانها نشان میدهند که مسمومیت سرب در طی سالها را نشان میدهد در حالی که مو تنها نشان دهنده یک دوره چند ماهه است.

او می افزاید:" با مو، شما با بخشی از بدن سر و کار دارید که مدام در معرض مواد خارجی مانند شامپو، گرد و غبار و مواد موجود در هوا و شرایط آب و هوایی خاص است. غشای بیرونی مو نیز مستعد پوسیدگی و زوال است." به گفته او، برای رسیدن به نتیجه قطعی باید آزمایشهایی در همان نقطه از بدن بتهوون که در ماههای آخر زندگی مورد درمان قرار میگرفته انجام شوند.