آن‌ها چه مي‌دانند؟ - مديريت كوكي‌ها، تاريخچه دانلودها و... براي يك وبگردي ايمن‌تر
اشاره :
در اين مقاله اطلاعاتي درباره كنترل كوكي‌ها (cookies)، روش پاك كردن آن‌ها، تاريخچه دانلودها و نيز انجام اقداماتي براي توقف ارزيابي فعاليت‌هاي آنلاين ميآموزيد. اينترنت اكسپلورر، فايرفاكس، اپرا و ديگر مرورگرها اطلاعات دقيقي از فعاليت‌هاي آنلاين شما دارند كه البته اين اطلاعات تنها در پنجرهِ اين مرورگرها ذخيره نمي‌شوند. پاك كردن اين دسته اطلاعات كوچك مجازي كه در cache اينترنت و history مرورگر ذخيره شده‌اند، نه تنها به حفظ امنيت شما كمك مي‌كند، بلكه با بازيابي مقداري از فضاي ديسك، كارايي پي سي شما را هم افزايش مي‌دهد. ضمن اين‌كه با اين‌كار به نمايش بهتر سايت‌هاي ديگري كه به سختي به نمايش در مي آيند هم كمك مي‌كنيد. در ادامه اين مقاله درخواهيد يافت كه ديگران در مورد عادات وبگردي شما هنگام استفاده از مررورگرهايي چون اينترنت اكسپلورر (در ويندوزاكس‌‌پي با سرويس پك 2)، فاير فاكس 5.1 و نسخه 1.5.8 اپرا مي‌توانند چه چيزهايي را كشف كنند!
كوكي هاي مرورگر خود را مديريت كنيد
آيا تا به حال به اين موضوع فكر كرده‌ايد كه وقتي در سايت Amazon.com به دنبال كتابي مي گرديد، اين سايت چطور مي‌فهمد اين بازديدكننده جديد شما هستيد؟ يا اين‌كه چرا وقتي از يك كتابخانه عمومي وارد سايتNewYorkTimes.com مي‌شويد، از شما كلمه رمز كاربري پرسيده مي‌شود، اما وقتي از كامپيوتر شخصيتان استفاده مي‌كنيد، بدون نياز به وارد كردن كلمه رمز مي‌توانيد وارد سايت شويد؟
جواب تنها يك كلمه است؛ كوكي.
وقتي وارد سايتي مي‌شويد، اين سايت فايل‌هاي متني كوچكي كه حاوي اطلاعات شخصي شما است (كوكي) را در پي سي شما ذخيره مي كند. معمولاً كوكي‌ها تهديدي براي امنيت شما محسوب نمي‌شوند و اطلاعاتشان تنها ميان سايتي كه آن‌ها را به وجود آورده است رد و بدل مي‌شود.
در واقع موارد مهمي چون اطلاعات مربوط به Log in و پسوردها رمزگذاري مي‌شوند. به عبارت ديگر، هيچ وقت مثلاً سايت Amazon.com به NewYorkTimes.com نمي‌گويد كه چه رمان‌هايي مي‌خوانيد.
با اين حال وجود كوكي هايي از قبيل و (كوكي ها معمولاً همنام سايت‌هايي كه آن‌ها را به وجود مي آورند نامگذاري مي‌شوند) مي‌توانند مشكلاتي را به وجود آورند و هر كس كه در نبود شما به سيستمتان دسترسي داشته باشد، نه تنها به سايت‌هايي كه كوكي‌هايشان را در سيستم شما ذخيره كرده‌اند بلكه به محتويات رمزبندي نشده كوكي ها هم دسترسي خواهد داشت.
البته تهديد بزرگ‌تري هم وجود دارد: كوكي هاي متفرقه يا third-party كه معمولاً از طريق تبليغات اينترنتي منتشر مي‌شوند. سايت‌هايي كه از اين‌گونه تبليغات استفاده مي‌كنند، با استفاده از آن‌ها اطلاعات شخصي شما را ذخيره مي‌نمايند و آن‌گاه تبليغاتي را كه شما به آن علاقمنديد عرضه مي‌كنند. برنامه‌هاي AntiSpyware معمولاً اين كوكي‌ها را شناسايي و حذف مي‌كنند. با اين حال شما مي‌توانيد مرورگر خود را طوري تنظيم كنيد كه تمام كوكي‌هاي third-party را قفل كند و اجازه ذخيره آن‌ها را ندهد. در ادامه به بررسي كوكي‌ها در مرورگرهاي مختلف مي‌پردازيم.
● تنظيمات مربوط به كوكي‌ها در اينترنت اكسپلورر
براي مشاهده كوكي‌ها و سايت‌هاي ذخيره شده در مرورگر خود مراحل زير را طي كنيد:
در منوي tools روي internet options كليك نماييد. سپس در زبانه General در قسمت Temporary روي دكمهsetting كليك كنيد.
اگر مي‌خواهيد فقط كوكي‌ها را ببينيد، روي ستون Name كليك كنيد. در اين ستون تا جايي پايين برويد كه به عبارتCookies برسيد.در زير اين عبارت، فهرست كوكي‌ها قرار دارد. براي حذف يك كوكي مي‌توانيد روي آن‌ها راست كليك نماييد و Delete را انتخاب كنيد. مي‌توانيد با راست كليك روي كوكي مورد نظر و انتخاب Delete آن را حذف كنيد. حال اگر مي‌خواهيد تمام كوكي ها را يكباره حذف كنيد، بايد در زير صفحه General روي دكمه Delete Cookies كليك كنيد.
براي قفل كردن كوكي‌هاي third-party نيز به زير صفحه Privacy برويد. در آنجا نوار قابل تنظيمي وجود دارد كه اگر آن را جلوي قسمت Medium-High قرار دهيد، مي‌توانيد صفحات وب را بدون مشاهده وقفه‌هايي كه از شما در مورد ذخيره كوكي‌هاي سايتشان اجازه مي‌گيرند، به راحتي مرور كنيد.
اگر مي‌خواهيد كوكي‌هاي يك سايت را براي هميشه قفل يا قبول كنيد، روي دكمه Sites كليك نماييد و نام سايت مربوطه را تايپ كنيد و در پايان دوبار دكمه OK را فشار دهيد.
وقتي با يكي از سه مرورگراينترنت اكسپلورر، فايرفاكس يا اپرا كار مي‌كنيد، به ياد داشته باشيد كه با دستور Delete Cookies در زير صفحه General كليه كوكي‌هايي كه در فهرست Always Allow Cookies from هستند نيز پاك مي‌شود.
● تنظيمات مربوط به كوكي‌ها درفايرفاكس
در مرورگر موزيلا دكمه خودتخريب‌كننده‌اي به نام clear private data وجود دارد كه تمام اطلاعات شخصي شما را به سرعت پاك مي‌كند (براي‌‌‌آشنايي بيشتر مي‌توانيد به كادر <توقف رديابي در دو مرورگر فايرفاكس و اپرا تنها با يك كليك> مراجعه‌كنيد)، اما اين مرورگر امكان كنترل جزئي‌تر كوكي‌ها را هم به شما مي‌دهد. براي اين منظور، بايد در منوي tools گزينه Option را انتخاب كنيد.
سپس در بالاترين قسمت روي privacy كليك كنيد و روي دكمه cookie كليككنيد. حال براي قفل كوكي‌هاي third-party كه توسط شبكههاي تبليغاتي ذخيره مي‌شوند، عبارت for the originating sites only را علامت‌بزنيد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
شكل 1- براي محرمانه‌ماندن عادات وبگردي با فايرفاكس مي‌توان كوكي‌ها را حذف نمود.
همچنين براي تعيين سايت‌هايي كه مي‌خواهيد كوكي آن‌ها ذخيره يا مسدود شود، روي Exception كليك كنيد، url آن سايت را در قسمت Address of web site بنويسيد، روي يكي از دو دكمه Allow يا block كليك نماييد و سپسClose را اتخاب كنيد.
قابليت مشاهده آسان كوكي‌ها در فايرفاكس به شما امكان مرور جست‌وجو و حذف هر نوع كوكي‌اي را مي‌دهد. كافي است‌در زير صفحه privacy دكمه view cookie را كليك كنيد.
براي پيدا كردن كوكي‌هايي كه حاوي متن خاصي هستند، مي‌توانيد آن عبارت را در قسمت‌جست‌وجو وارد كنيد يا با بررسي سايت‌هاي خاص، كوكي‌هاي مرتبط با آن‌ها را شناسايي كنيد. (شكل 1)
كوكي‌هايي‌را كه مي‌خواهيد حذف‌كنيد انتخاب نماييد و روي‌دكمه remove cookie كليككنيد يا اگر مي‌خواهيد تمام‌كوكي‌ها يكباره حذف شوند، دكمه Remove all را كليككنيد.پس از پاكسازي كوكي‌ها، روي Close كليك نماييد.
●تنظيمات مربوط به كوكي‌ها درمرورگر اپرا
در اين مرورگر به راحتي مي‌توان اثرات گشت و گذار شما در وب‌سايت‌هاي مختلف را از بين برد. مرورگر اپرا نيز مانند اينترنت اكسپلورر و فايرفاكس به شما امكان‌كنترل تك‌تك كوكي‌ها را مي‌دهد. براي اين‌كار به preferences برويد و در قسمت Advanced در سمت چپ روي cookies كليككنيد. در منوي Tools عبارت preferences را انتخاب نماييد آن‌گاه و در قسمت Advanced در سمت چپ روي cookies كليك كنيد. براي قفل كوكي‌هاي third-party در قسمت Third party cookies در منوي پايين رونده موجود، عبارت Refuse all cookies را انتخاب‌كنيد.
اگر مي‌خواهيد كوكي‌هاي جديد در كامپيوترتان ذخيره نشوند، عبارت Delete new cookies when existing opera را علامت بزنيد تا با هر بار خارج‌‌شدن از مرورگر تمامي كوكي‌ها از بين‌بروند.
با اين‌كار‌كوكي‌هاي جديد به صورت كوكي‌هاي دوره‌اي تقسيم‌بندي مي‌شوند شبكههاي تبليغاتي نتوانند شما را در حالت آنلاين رديابي كنند.
براي حذف يك كوكي خاص به قسمت preferences و سپس Advanced برويد و روي دكمه cookies manage پنجره‌اي باز مي‌شود كه هم نوار جست‌وجو دارد و هم‌امكان مشاهده تك‌تك كوكي‌ها را فراهم‌كرده‌است.
در منوي Tools عبارت Preferences را انتخاب نماييد و سپس روي زبانه Advanced كليك كنيد با كليك روي دكمهmanage cookies پنجره‌اي باز مي‌شود كه در آن امكان مشاهده تمامي كوكي‌ها و جست‌وجوي آن‌ها را دارد. با هر يك‌از دو روش مذكور مي‌توانيد كوكي‌مورد نظر را پيدا كنيد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
شكل 2- گزينه‌هاي گيج كننده و در عين حال قدرتمند اپرا امكان حذف تمامي كوكي‌هاي يك سايت را فراهم مي‌كند.
در اين مرورگر نيز مانند مرورگر فايرفاكس براي ديدن كوكي‌هاي يك سايت خاص بايد روي پوشه آن سايت كليك كنيد. سپس مي‌توانيد كوكي‌هاي مورد نظر را تنظيم يا حذف كنيد.
مي‌توانيد تمامي كوكي‌هاي يك سايت مشخص را قفل‌كنيد (به صورت پيش‌فرض تمام آن‌ها ثبت مي‌شوند). براي اين‌كار به جاي اين‌كه كوكي‌ها را تك‌تك‌انتخاب كنيد، پوشه مربوط به سايت را انتخاب نماييد و روي Edit كليك كنيد.
عبارت Use defauls for normal cookies را از حالت انتخاب خارج كنيد.
حال مي‌توانيد هر يك‌از عبارات Accept cookies for server /domain يا Accepe third party cookies for Server/domain را انتخاب كنيد. (شكل 2) پس‌از اتمام كار، دكمه Ok را كليك كنيد. سپس دكمه‌هاي Close و Ok را به ترتيب فشار دهيد.
دانلودها نيز تاريخچه‌دارند
در مرورگرهاي فايرفاكس و اپرا فايل‌هاي دانلود شده نيز مانند تاريخچه مرور صفحات، رديابي مي‌شوند (در اينترنت‌اكسپلورر اين فايل‌ها ثبت هم مي‌شوند) براي پاك كردن‌محتويات‌ذخيره شده در اين مرورگرها بايد مراحل زير را طي كنيد:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
شكل 3- مي‌توانيد مرورهاي اخير خود را از كادر History مرورگر IE حذف كنيد.
●تاريخچه دانلودها در اينترنت اكسپلورر
دكمه‌هاي ctrl+H را همزمان فشار دهيد تا پنجره مخصوص تاريخچه مرورگر ظاهر شود. در اين پنجره فهرستي از سايت‌هاي مرورشده همراه با Domain آن‌ها برحسب زمان مشاهده مرتب شده‌اند.
با راست كليك روي هر كدام از آن‌ها مي‌توانيد Expand يا Delete را انتخاب كنيد.
با انتخاب Delete كليه اطلاعات صفحات داخل آن پاك مي‌شود. حال آن‌كه با انتخاب expand تمامي صفحات نمايش داده مي‌شوند. با راست كليك روي هر صفحه و انتخاب Delete، تاريخچه مربوط به آن صفحه حذف مي‌شود. (شكل 3)
اگر مي‌خواهيد كليه تاريخچه‌ها را يكباره حذف كنيد، در منوي tools عبارت Internet Options را انتخاب نماييد و در زبانه General روي Clear History كليككنيد.
●تاريخچه دانلودها درمرورگر فايرفاكس
كليدهاي تركيبي Ctrl+H را همزمان‌فشار دهيد تا فهرست تاريخچه نمايش داده شود. در منوي مي‌توانيد نمايش فهرست مربوطه را بر حسب ترتيب زماني يا حروف الفبا تنظيم كنيد.(به صورت پيش‌فرض ترتيب زماني‌اي در نظر گرفته شده كه از آخرين مورد ثبت شده تا قديمي‌ترين آن‌ها مرتب‌شده است).
حال براي حذف يك تاريخچه خاص به دنبال تاريخ، Domain يا صفحه‌اي بگرديد كه مي‌خواهيد حذف كنيد با راست‌‌كليك روي آن و انتخاب Delete، مي‌توانيد آن را حذف كنيد.
با كليك روي علامت X قرمز رنگ بالاي پنجره مي‌توانيد آن پنجره را ببنديد. براي توقف عمليات رديابي در، فايرفاكس بايد مراحل زير را طي كنيد: در منوي Tools روي Options كليك كنيد و در زبانه Privacy وارد قسمت History شويد و روي Clear Browser History Now كليك كنيد.اين قسمت همچنين به شما اجازه مي‌دهد تعداد روزهايي كه اين مرورگر تاريخچه خود را حفظ مي‌كند، تنظيم كنيد.
براي پاك كردن تاريخچه دانلودهايتان بايد Ctrl+J را همزمان فشار دهيد تا پنجره دانلود ظاهر شود. سپس روي Clean Up كليك كنيد. مرورگر فايرفاكس اين امكان را دارد كه تاريخچه دانلودها را به صورت خودكار پاك كند. براي اين‌كار كافي است در منوي Tools عبارت Option را انتخاب كنيد و در قسمت Privacy روي زبانه Download History كليك كنيد. در اين قسمت مي‌توانيد يكي از گزينه‌هاي زير را انتخاب كنيد: يا .
● تاريخچه دانلودها درمرورگراپرا
براي مشاهده تاريخچه مرورگر مي‌توانيد كليدهاي Ctrl+Alt+H را همزمان فشار دهيد (اگر مرورگر شما امكان نمايش پانل‌ها را داشته باشد، مي‌توانيد در منوي View عبارت Toolbar را انتخاب نماييد و روي Panel كليك كنيد) پنجره مربوط به آن ظاهر مي‌شود. در سمت چپ اين پنجره روي History كليك كنيد.
حال براي حذف محتويات History روي آن راست كليك نماييد و Delete را انتخاب كنيد. همچنين مي‌توانيد براي پاك‌كردن تمامي محتويات تاريخچه در منوي Tools، عبارت Preferences را انتخاب نماييد و در قسمت Advanced روي History كليك كنيد. با كليك روي دكمه Clear در مقابل عبارت Addresses Visited كليك كنيد. همچنين مي توانيد با فشار دادن همزمان دكمه‌هاي Ctrl+Alt+H پنجره مربوط به تاريخچه دانلود را ظاهر كنيد. براي پاك كردن اين تاريخچه، روي يكي از فايل‌هاي دانلود شده راست كليك كنيد. حال مي‌توانيد هر كدام از دكمه‌هاي Remove Transfer يا Remove All Finished را كليك كنيد. با كليك روي Remove All Finished فهرست تمامي دانلودها به صورت كامل پاك مي‌شوند.
پاك‌كردن cache در مرورگرها
تمامي مرورگرها فايل‌هاي Html و تصاوير سايت‌هايي كه از آن‌ها بازديد كرده‌ايد را نگهداري مي‌كنند تا در مواقعي كه خواستيد دوباره به آن سايت‌ها مراجعه كنيد، بتواند بسيار سريع تر آن صفحه را نمايش دهد.
Cache در يك مرورگر به شما اجازه مي‌دهد صفحات وب را در حالت آفلا‌ين مشاهده كنيد؛ البته بدون بعضي ويژگي‌هاي پوياي آن مانند صفحه نمايش بي‌درنگِ ارزش سهام روز. اما cacheها مرور شما ميان صفحات وب را نيز ثبت مي‌كنند. براي مشاهده و پاك كردن در مرورگرهاي مورد بررسي، مراحل زير را انجام دهيد.
●cache در اينترنت اكسپلورر
براي حذف يك مورد خاص بايد در منوي tools عبارت Internet Options را انتخاب نماييد در زبانه General دكمهSetting را كليك كنيد. پنجره‌اي باز مي‌شود. سپس دكمه View Files را كليك كنيد. با انجام اين كارها يك پنجره براي شما باز مي‌شود كه اطلاعات مربوط به بازديد شما از سايت‌هاي مختلف را ثبت كرده است.اما براي حذف تمامي اطلاعات cache به Inetrnet Options برگرديد و در قسمت General دكمه Delete Files در كنار عبارت Delete All Offline Content را علامت بزنيد و دوبار روي Ok كليك كنيد.
ترفند:
توقف عمليات رديابي در دو مرورگر فايرفاكس و اپرا با يك كليك
در دو مرورگر فايرفاكس و اپرا دستوراتي وجود دارد كه داده‌هاي شخصي را به صورت خودكار حذف مي‌نمايد. اينترنت اكسپلورر 7 نيز كه به تازگي وارد بازار شده است ويژگي‌هاي مشابهي دارد.
●توقف رديابي در مرورگر فايرفاكس‌براي حذف يكباره داده‌هاي شخصي در فايرفاكس، بايد در منوي Tools عبارت Clear Private Data را انتخاب كنيد. سپس نوع داده‌اي كه مي خواهيد حذف شود را انتخاب نماييد و روي دكمه Clear Private Data Now كليك كنيد.
مرورگر فايرفاكس به صورت پيش‌فرض تاريخچه مرورگر، فهرست داده‌ها (كه ممكن است شامل شماره كارت اعتباري شما باشد)، تاريخچه دانلودها، و cache و فهرست ارتباطات مجاز برقرار شده را (كه شامل كلمات عبور هم هستند) حذف مي‌كند. مشخص است كه كلمات عبور ثبت شده كوكي‌ها حذف نمي‌شود.
در مرورگر فايرفاكس براي اين‌كه اطلاعات شخصي شما به صورت خودكار حذف شود، بايد در منوي Tools عبارت Option را انتخاب نماييد در بخش Privacy با كليك روي Setting، پنجره‌اي باز مي‌شود. عبارت Clear Private Data را علامت‌بزنيد و سپس دو بار روي Ok كليك كنيد.
● توقف رديابي در مرورگر اپرا
وقتي بحث بحث امنيت است؛ اپرا از ديگر رقبا عقب نمي‌افتد. براي حذف ردپاي شما در اين مرورگر، در منوي Tools روي Delete Private Data كليك كنيد. سپس دكمه Delete را فشار دهيد. با اين كار تمام اطلاعات، جز پسوردهاي ذخيره شده، پاك مي‌شوند.
همچنين مي‌توانيد به صورت جزئي‌تري هم يك نمونه خاص را حذف كنيد. براي اين‌كار بايد روي Advanced كليك نماييد، سپس روي يكي از گزينه‌هاي زير كه شامل Cookie ،cache ،Available History و قسمت‌هاي ديگر است، علامت بگذاريد و دكمه Delete را بزنيد.
●cache در فايرفاكس
اين مرورگر برخلاف اينترنت اكسپلورر به شما اجازه نمي‌دهد فايل‌هاي cache را ملاحظه كنيد، اما حذف آن‌ها بسيار ساده است. براي اين منظور مي‌توانيد در منوي tools عبارت Option در قسمت Privacy در زير زبانه Caches دكمه Clear Cache Now را كليك كنيد. سپس OK را فشار دهيد.
●cache در اپرا
براي حذف فايل‌هاي cache در منوي Tools عبارت Preferences را انتخاب كنيد و از زبانه Advanced عبارت History را انتخاب نماييد. آن‌گاه در قسمت Disk Cache، عبارت Empty Now را انتخاب كنيد و روي Ok كليك كنيد.
كلمات عبور و پركننده‌هاي خودكار فرم
تمامي مرورگرها مي‌توانند اطلاعات خاصي كه فرم‌هاي وب احتياج دارند را به طور خود كار ذخيره و وارد كنند. در ادامه روش تغيير، بازيابي يا حذف اين اطلاعات عنوان شده‌اند.
شكل 4- با استفاده از تنظيمات مربوط به پركننده‌هاي خودكار IE مي‌توانيد اطلاعات مربوط به Log-in و فرم‌هاي وب را پاك كنيد.
●Auto Complete در اينترنت اكسپلورر
در اين مرورگر Auto Complete جاهاي خالي را پر مي‌كند و شما به صورت خودكار وارد سايت مي شويد. آنچه را نيز كه قبلاً وارد كرده‌ايد، به شما نشان مي‌دهد.
براي فعال كردن آن بايد از منوي tools عبارت Internet Option را انتخاب نماييد و در زبانه Contents دكمه Auto Complete را كليك كنيد. سپس وظايفي را كه مي‌خواهيد Auto Complete انجام دهد، علامت بزنيد.
همچنين مي‌توانيد با فشردن Clear form يا Clear Password كليه فرم‌هاي از قبل ثبت شده و اطلاعات مورد نياز براي ورود به سايت‌هاي مختلف را پاك كنيد.
(شكل 4) با كليك روي هر كدام از اين دو دكمه، اخطاري ظاهر مي شود كه از شما مي‌پرسد: آيا مطمئن هستيد؟ در ادامه Ok را فشار دهيد و دو بار ديگر Ok را كليك كنيد.
●Auto Complete در فايرفاكس
در منوي tools با انتخاب Option پنجره‌اي باز مي‌شود. با كليك روي Privacy در زبانه Saved Forms دكمه‌اي با عنوانClear Saved Forms Data Now وجود دارد. با كليك روي آن محتويات تمامي فرم‌ها پاك مي‌شوند. براي پاك‌كردن كلمات عبور نيز مي‌توانيد روي دكمه Passwords كليك كنيد و سپس دكمه View Passwords را فشار دهيد و سپسRemove All را كليك كنيد (با كليك كردن روي Show Password مي‌توانيد پسوردهاي موجود را ملاحظه كنيد).
●Auto Complete در اپرا
در اين مرورگر كلمات عبور در كوكي‌ها مخفي شده‌اند، اما مي‌توانيد به روش زير آن‌ها را پاك كنيد. در منوي Tools عبارت Preferences را انتخاب نماييد. در زبانه Advanced پس از كليك عبارت Cookies در سمت چپ پنجره، دكمهManage Cookies را كليك كنيد. سپس عبارت Cookies را از حالت انتخاب خارج سازيد. همچنين مي‌توانيد براي مشاهده پسوردهاي ذخيره شده، Wand logins را علامت بزنيد. سبراي حذف يك كلمه عبور خاص سايت مربوطه را انتخاب كنيد و دكمه Delete را فشار دهيد.
منبع : ماهنامه شبکه
