آيا فكر نمي‌كنيد زمان آن فرارسيده است كه به موضوع برنامه‌نويسي براي گوشي‌هاي موبايل فكر كنيم؟ البته اين امر در دنيا موضوع تازه‌اي نيست، ولي مي‌توان آن را يك موضوع نسبتاً جديد در محدوده جغرافيايي ايران تلقي كرد.
Printable View
آيا فكر نمي‌كنيد زمان آن فرارسيده است كه به موضوع برنامه‌نويسي براي گوشي‌هاي موبايل فكر كنيم؟ البته اين امر در دنيا موضوع تازه‌اي نيست، ولي مي‌توان آن را يك موضوع نسبتاً جديد در محدوده جغرافيايي ايران تلقي كرد.
انواع وسايل ارتباطي سيار
ابتدا ببينيم درباره چه وسايلي صحبت مي‌كنيم؟ محور صحبت ما سه نوع وسيله ارتباطي كوچك و قابل حمل است: گروه اول نوع جديدي از گوشي‌هاي موبايل است كه با نام Smartphone يا تلفن‌هاي هوشمند شناخته مي‌شوند. اين گوشي‌ها به سيستم‌عامل مجهزند. گروه دوم PDA ها هستند. PDA يك كامپيوتر جيبي با قابليت‌هاي ارتباطي بلوتوث و واي‌فاي است و بيشتر مدل‌هاي امروزي آن مي‌توانند به اينترنت وصل شوند. گروه سوم هم تركيبي از دو گروه اول است كه هم PDA است و هم موبايل هوشمند. سيستم‌عامل‌هايي هم كه درباره آن‌ها صحبت مي‌كنيم، عبارتند از: سيمبيان كه سرآمد بقيه است، ويندوز موبايل كه يك بازيگر نوظهور و نسبتا موفق است، و لينوكس الحاقي (Embedded Linux) كه در خاور دور فوق العاده موفق ظاهر شده است، اما در بازار موبايلِ ساير نقاط دنيا چندان شناخته شده نيست.
بازار عظيم موبايل
حالا ببينيم درباره چه بازاري صحبت مي‌كنيم؟ طبق آمار شركت تحقيقاتي Idc بازار بين‌المللي موبايل در منطقه آسياي جنوب شرقي و ايالا‌ت متحده تا پايان سال 2006 حدود 23 ميليارد دلار بوده است و تا 2010 به 5/33 ميليارد دلار خواهد رسيد. از نظر تعداد نيز بنا بر آمار شركت تحقيقاتي گارتنر، تنها در سه ماهه نخست سال 2005 نزديك به 180 ميليون دستگاه موبايل در سرتاسر دنيا فروخته شده است و پيش بيني مي‌شود اين آمار در سال 2009 به يك ميليارد گوشي در سال برسد.
بازار گوشي‌هاي هوشمند
در اين ميان، بازار موبايل‌هاي هوشمند از اهميت ويژه‌اي برخوردار است؛ زيرا سريع‌ترين رشد در بازار موبايل مربوط به همين قسمت است. چند آمار داغ برايتان نقل كنم. كل بازار تلفن‌هاي هوشمند تا اواسط سال 2006 نزديك 35 ميليون گوشي بوده است. به گزارش گارتنر، بازار گوشي‌هاي موبايل هر سال صد در صد رشد مي‌كند؛ بنابراين پيش‌بيني مي‌شود ميزان رشد اين بازار تا 2008 ميلادي به سالي دويست ميليون گوشي برسد. از اين بازار چند ميليارد دلاري عظيم، ژاپن به تنهايي يك سوم كل فروش جهاني تلفن‌هاي هوشمند را به خود اختصاص داده است و پس از آن، منطقه‌اي كه ما در آن زندگي مي‌كنيم، يعني خاورميانه، شمال آفريقا و قاره اروپا، در رتبه دوم استفاده از اين نوع گوشي‌هاي موبايل است. يك مطالعه پژوهشي گارتنر نشان مي‌دهد در شش ماه نخست سال 2006 نسبت به همين بازه زماني در سال ميلادي قبل، بازار اسمارت‌فون 75 درصد رشد كرده است.
بازار گروه سوم
با اين حال اجازه دهيد ذره‌بين خود را كمي پايين‌تر بياوريم و روي يك بخش خاص از بازار گوشي‌هاي هوشمند تمركز كنيم. اين‌ها همان وسايلي هستند كه از تركيب موبايل و Pda پديد آمده‌اند. يعني هم گوشي هوشمند هستند و هم يك pda به شمار مي‌روند. آينده صنعت موبايل متعلق به اين گروه است. يك تحقيق جديد گارتنر نشان مي‌دهد در حالي كه رشد بازار Pda در حال كاهش است، بازار وسايل تركيبي مورد بحث فقط در نيمه نخست سال 2006 پنجاه و هفت درصد رشد كرده است. در اين بازار، نوكيا با سيستم‌عامل سيمبيان 42 درصد بازار گوشي‌هاي هوشمند را در اختيار دارد
بازار سيستم‌عامل‌هاي موبايل
سؤال اين است كه علت رشد شديد گوشي‌هاي هوشمند طي ماه‌هاي اخير چيست و پيامدهاي آن كدامند؟ در حال حاضر اين بازار سه محرك اساسي دارد: اولين محرك، سيستم‌عامل سيمبيان است كه در سراسر دنيا 67 درصد بازار را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر صد ميليون مشترك موبايل در سراسر دنيا از اين سيستم‌عامل استفاده مي‌كنند. از اين سيستم‌عامل علاوه بر نوكيا، روي چند مدل گوشي ديگر، از جمله برخي مدل‌هاي سوني اريكسون نيز استفاده مي‌شود.
در حال حاضر آخرين نسخه سيمبيان 3/9 است كه روي تلفن‌هاي هوشمند و PDA هاي مختلف قابل‌نصب است. با اين وجود، سهم ويندوز موبايل و لينوكس الحاقي در حال رشد است. از اين رو سال به سال از سهم سيمبيان كاسته و به سهم دو رقيب ديگر افزوده مي‌شود تا جايي كه به يك توازن نسبي در بازار برسيم. ويندوز هم اكنون پانزده درصد از بازار را در اختيار دارد و احتمالاً طي ماه‌هاي آينده اين سهم افزايش قابل ملاحظه‌اي خواهد داشت.
دليل اصلي موفقيت ويندوز موبايل، افزايش تمايل دارندگان انواع PDA به استفاده از Pocket PC و تكرار تجربه كار با ويندوز روي موبايل است و همان طور كه گفته شد، بازار به سمت تركيب شدن PDA و موبايل پيش مي‌رود. در اين ميان موفقيت سيستم‌عامل Windows Mobile5.0 نقش بسيار مهمي در افزايش فروش گوشي‌هاي اسمارت‌فون مجهز به ويندوز داشته است.
ضلع سوم اين مثلث را نيز گوشي‌هاي هوشمند موتورولا تشكيل مي‌دهد كه اغلب به لينوكس الحاقي مجهزند. گوشي‌هاي مبتني بر لينوكس اخيراً فروش چشمگيري در چين داشته‌اند. استقبال گسترده از گوشي‌هاي هوشمند در اين كشور خود پيامد بسترسازي‌هاي مربوط به پروژه پوشش رسانه‌اي بازي‌هاي المپيك 2008 پكن روي موبايل است كه بخش مهمي از آن به صورت ويديويي خواهد بود و احتمالاً فقط در چين 32 ميليون مشتري خواهد داشت. از آنجا كه دولت چين به سيستم‌عامل لينوكس به چشم جايگزين مهمي براي ويندوز نگاه مي‌كند، سياست‌هاي اقتصادي اين كشور مردم را به سمت استفاده از گوشي‌هاي هوشمند مبتني بر لينوكس سوق داده است.
و اينك برنامه‌نويسي براي موبايل
به اين ترتيب همه عوامل دست به دست هم داده است تا يك رشد انفجاري براي PDA-Smartphoneها رقم بخورد. واضح است كه هرچه مي‌گذرد، مردم بيش از گذشته به استفاده از موبايل‌هايي علاقمند مي‌شوند كه به يك سيستم‌عامل نيز مجهز است؛ زيرا مايلند بتوانند علاوه بر تماس‌هاي تلفني، از گوشي خود به عنوان يك كامپيوتر دم‌دستي كوچك نيز استفاده كنند.
به اين ترتيب برنامه‌نويسي روي اين ميني‌كامپيوترهاي موبايل از همان اهميتي برخوردار خواهد شد كه برنامه‌نويسي روي دسكتاپ برخوردار است و چون اين وسايل به اينترنت نيز قابل اتصال هستند، اهميت توليد صفحات وب دايناميك مخصوص نمايش روي Smartphone و PDA كه نرم‌افزارها و سرويس‌هاي آنلاين را ارائه مي‌كنند، بيش از پيش بر همگان روشن خواهد شد.
تحقيقات نشان مي‌دهد كه بازار جهاني نرم‌افزارهاي مخصوص موبايل تا آخر سال 2005به 2/1 ميليارد دلار رسيده بود و IDC پيش بيني مي‌كند ارزش اين بازار تا آخر سال 2010 به 5/3 ميليارد دلار برسد. در ايران نيز به تدريج گوشي‌هاي مجهز به سيستم‌عامل سيمبيان و انواع Pocket PCهاي مجهز به ويندوز موبايل بازار پيدا كرده است. بنابراين وقت آن فرارسيده است كه به طور جدي روي اين بازار بزرگ نوظهور فكر كنيم.
دنياي برنامه‌نويسي روي موبايل به روش شيء‌گرايي (OOP) متمايل است. چنان‌كه زبان برنامه‌نويسي روي سيمبيان همان جاوا و ++C است يا برنامه‌نويسي روي ويندوز موبايل از طريق ++VC يا چارچوب دات‌نت امكانپذير است. شركت‌هاي نرم‌افزاري باهوش از حالا به فكر تأسيس واحد توليد نرم‌افزار موبايل افتاده‌اند، برنامه‌نويسان وب نيز به تدريج لزوم فراگرفتن WML و تكنيك‌هاي توليد صفحات وب مخصوص موبايل را درك كرده‌اند و رسانه‌هاي دنيايIT نيز كم كم جايي براي دنياي برنامه‌نويسي روي موبايل باز كرده‌اند.
فرصت‌هاي بي‌شماري پيش روي ماست. همه آن داستان‌هايي كه يك‌بار روي دسكتاپ پي‌سي پياده شده‌اند، يعني نرم‌افزارهاي اينترنتي، بازي‌هاي كامپيوتري، نرم‌افزارهاي آفيس و مديريت اطلاعات، برنامه‌هاي تحت‌وب، نرم‌افزارهاي امنيتي، انواع مديا پليرها و يك خروار يوتيليتي و ابزارهاي كاربردي ديگر، اكنون بايد روي موبايل پياده شوند. بشتابيم و تا دير نشده به اين جريان پويا و پرانرژي بپيونديم.