موسیقی قوالی (i)

در طی چند مقاله سعی در معرفی موسیقی قوالی که شامل بررسی تاریخچه اشعار، اعضای گروه، ساز بندی می باشد داریم. قوالی موسیقی مذهبی صوفی های شبه قاره هند می باشد. قوالی یک سنت موسیقیایی پر شوریست که بیش از 700 سال سابقه دارد و در اصل در معابد مقدس صوفی ها یا خانقاه ها در محدوده جغرافیایی که امروزه هند و پاکستان نامیده میشود رواج داشته است.

امروزه بخاطر فعالیت های نصرت فاتح علی خان و گروه او این موسیقی رواج عمومیتری پیدا کرده است و با همکاری این گروه با موسیقیدان های غربی قطعات تلفیقی از این موسیقی ساخته شده است؛ در واقع موسیقی قوالی در خلال فعالیتهای فاتح علی خان در معرض دید جهانیان قرار گرفت.

ریشه ها و تاریخچه
ریشه و بنیان قوالی را میتوان از قرن هشتم میلادی در ایران ردیابی کرد؛ اگر چه موسیقی قوالی که ما به شکل امروزی می شناسیم در حقیقت به وسیله ابوالحسن یمین الدین معروف به امیر خسرو دهلوی شاعر و موسیقیدان ایرانی تبار قرن 13 میلادی که در هند می زیسته خلق شده است.

در طی اولین مهاجرتهایی که از ایران به دلایل مختلف اجتماعی و سیاسی به هند در قرن 11 میلادی شد، سنت موسیقیایی سماع وارد شبه قاره هند گردید. در مورد امیر خسرو دهلوی و نقش او در قوالی و موسیقی کلاسیک هند و به خصوص اختراع ساز طبلا در مقاله ای جداگانه در آینده صحبت خواهیم کرد.

اشعار در موسیقی قوالی
اشعاری که یک رپرتوار قوالی از آن تشکیل شده استبیشتر به زبان اردو و پنجابی میباشد (معمولا یک شعر به طور مساوی بین این دو زبان تقسیم می شود)و همچنین چندین آهنگ به زبان فارسی و brajbhasha siraiki و چند زبان محلی وجود دارد. برخی از اشعار آنها را در ادامه خواهیم دید که از نظر تلفیق شعر و موسیقی بسیار قابل توجه می باشند.


از اشعار به طور ضمنی نوعی معنی الهی و مذهبی استنباط می شود، به رغم اینکه گاهی حال و هوای غیر مذهبی و دنیوی نیز دارند. درون مایه اصلی اشعار قوالی عشق، شیفتگی و از خود گذشتگی و آرزوی انسان برای رسیدن به خدا می باشد که از جمله آنها ستایش الله، نعت رسول اکرم (ص)و حضرت علی (ع)و یا شرح حال واقعه کربلا و مرثیه امام حسین و گاه بیان آرزوی انسان اهل طریقت برای رسیدن به اولیای خدا مانند شعر زیر:
chalo dayare nabi ki janib (برو به جایی که نبی آنجاست)

یا شعر فارسی زیر :
نمیدانم چه منزل بود شب جایی که من بودم
محمد شمع محفل بود شب جایی که من بودم

ترکیب یک گروه قوالی
یک گروه از قوالها از 8 تا 9 مرد تشکیل شده است که شامل خواننده اصلی و یک یا دو خواننده دوم و سوم یک یا دو هارمونیوم (که ممکن است خواننده اصلی یا خواننده های دوم و سوم و یا کس دیگری بنوازد) و ساز کوبه ای که اغلب یک طبلا و یک دوهلک می باشد که اگر یک نوازنده کوبه ایی وجود داشته باشد، طبلا را با دست راست و دهلک را با دست چپ مینوازد و اگر دو نوازنده باشد، هر کدام یک ساز را می نوازند.


یک گروه کر 4 یا 5 نفره نیز که برخی از ابیات را تکرار می کنند و با دست زدن سازهای کوبه ای را همراهی میکنند نیز وجود دارد، قبل از ورود اخیر هارمونیم، قوالی به وسیله سارنگی (ساز زهی آرشه ای هندی) همراهی میشد.

سارنگی را مجبور بودند که بین آهنگها تغییر کوک بدهند در حالی که با وجود هارمونیم احتیاجی به این کار نیست و به همین دلیل، خیلی زود قوالها ترجیح دادند که هارمونیم را جایگزین کنند. در مقاله های بعدی بیشتر درمورد ساختار موسیقی قوالی و ساز ها صحبت خواهیم کرد.

جالب بود نمی دونستم ممنون