كامپيوترها در اصل بايد فنا ناپذير باشند! آنها فقط كلكسيوني از مدارها و سيگنالها هستند و تا زماني كه جريان الكتريكي در آنها وجود دارد بايد به كار خود ادامه دهند. در اين بين چيزي براي آسيب ديدن وجود ندارد و هيچ چيز هم فرسوده نميشود. البته هركسي كه تا به حال صاحب يك كامپيوتر بوده است ميداند كه هيچ يك از نكات بالا حقيقت ندارد...
مقدمه
كامپيوترها و در اصل قطعات تشكيل دهنده آنها داراي طول عمر محدودي هستند و البته عوامل ديگري مانند حمل نادرست، وجود اشكال در قطعات توليدي و حتي مونتاژ نادرست ميتواند عمر آنها را تا حد زيادي كاهش دهد. به همين دليل است كه كامپوترها معمولا" حدود 10 سال بدون خرابي عمر ميكنند.
عموما نبايد نگران به پايان رسيدن عمر متوسط كامپيوتر ها باشيم چرا كه عمر مفيد يك كامپيوتر، يعني مدت زماني كه قادر به اجراي نرم افزارهاي جديد و مدرن است، خيلي كمتر از عمر متوسط آنهاست.
يك كامپيوتر نهايتا" داراي عمر مفيدي به طول 5 سال است. البته مواردي نيز هستند كه ميتوانند عمر يك كامپيوتر را كاهش دهند و در حالي كه مدت زيادي از عمر مفيد يك كامپيوتر باقي است آن را از رده خارج كنند.
نميخواهيم در اين مقاله خيلي علمي و فني به دلايل خرابي يك كامپوتر اشاره كنيم بلكه سعي خواهيم كرد با بياني بسيار ساده رايج ترين اشكالاتي را كه ممكن است براي هر كامپيوتري اتفاق بيافتد شرح داده و براي هريك راه حل ساده اي نيز ارائه نماييم.
منبع تغذيه
منابع تغذيه در يك PC مهمترين قطعات در حفظ سلامت يك كامپيوتر هستند، ولي با اين وجود از طرف ما با كمترين توجه رو به رو ميشوند. بيشتر ما حاضر هستيم براي خريد يك پردازنده و يا كارت ويديويي جديد مبالغ هنگفتي هزينه كنيم اما هنگام انتخاب منبع تغذيه سعي ميكنيم ساده ترين و ارزان ترين را انتخاب كنيم بي خبر از اينكه همين منبع تغذيه به ظاهر بي اهميت يكي از مهمترين قسمتها براي حفظ سلامت كامپوتر ما است. طبق تحقيقات انجام شده، خرابي هاي ناشي از منابع تغذيه معيوب، بالاترين درصد خرابي هاي سخت افزاري را به خود اختصاص ميدهند. از اينكه ميگوييم منبع تغذيه يكي از خطرناك ترين قطعات PC است نبايد تعجب كنيد. به هر صورت اين قطعه به ظاهر بي اهميت وظيفه مهمي بر عهده دارد. منبع تغذيه بايد ولتاژ بالايي برابر با 220 ولت را ورودي را به مقدار بسيار كوچكي برابر با 3/3 ، 5 و يا 12 ولت كه براي تغذيه قطعات مختلف كامپيوترهاي مدرن لارم است تبديل نمايد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
هنگامي كه يك منبع تغذيه خراب ميشود جريان الكتريكي را به صورت نامنظم به قطعات مختلف كامپيوتر ارسال ميكند كه ميتواند به قطعات گران قيمت كامپيوتر شما آسيب بزند. متاسفانه بيشتر منابع تغذيه توسط شركتهاي بي نام و نشاني كه كوچكترين توجهي به كنترل كيفيت و بسته بندي صحيح ندارند توليد شده و در كيسهاي ارزان قيمت جاي ميگيرند. به همين دليل هر روز شاهد تعداد زيادي كامپيوتر هستيم كه عمرشان زودتر از موعد به انتها رسيده است. البته گاهي اوقات آنها به چيزي بيش از قطعات گران قيمت كامپيوتر شما صدمه ميزنند. منابع تغذيه معيوب ميتوانند صدمات جاني به بار آورده و يا حتي باعث آتش سوزي شوند.
مشکلات رایج در منابع تغذیه با کیفیت پایین
اما براي جلوگيري از چنين مشكلاتي چه بايد كرد؟ البته پيدا كردن راه حل مناسب و جامع كار ساده اي به نظر نميرسد اما يك اصل كلي وجود دارد: هميشه به نام سازنده توجه كنيد. البته مسلما" اين بهترين راه نيست اما يكي از ساده ترين و در عين حال مطمئن ترين راه هاي موجود براي انتخاب يك منبع تغذيه مناسب است. خريد يك قطعه از يك شركت معتبر از سازنده اي خوشنام كه متخصص توليد چنين قطعاتي است ميتواند شما را تا حد زيادي از سلامت قطعه خريداري شده مطمئن كند. براي پيدا كردن اين سازندگان معتبر بهترين راه مراجعه به اينترنت و سايتهاي معتبر اينترنتي است كه چنين قطعاتي را آزمايش كرده و نتايج آن را در معرض ديد عموم ميگذارند. البته براي خريد چنين منابع تغذيه اي مجبوريد پول بيشتري بپردازيد اما مطمئن باشيد كه كاملا" ارزش آن را دارد.
راه ديگر براي جلوگيري از خرابي هاي منبع تغذيه، دور نگاه داشتن كامپوتر از كف زمين و محيط گرد و خاكي است. گرد و خاك موجب تسريع در فرآيند خرابي منابع تغذيه ميشود و معمولا" اولين چيزي را نيز كه از كار مي اندازد فن درون آن است. نصب قطعات و عدم استفاده از قطعات معیوب يا ناسازگار
سر هم كردن قطعات كامپيوتر يا به اصطلاح اسمبل كردن، يكي ديگر از مهمترين دليل بروز خرابي در كامپيوترهاي شخصي است. معمولا" اشتباهات انساني در هر كاري موجب ايجاد درصد بسيار بالايي از مشكلات و خرابي ها است. حتي كاربران با تجربه نيز گاهي اشتباه ميكنند و اين اشباهات گاهي ميتواند فاجعه بار باشد. البته بسياري از قطعات مهم و اصلي كامپيوتر به گونه اي طراحي شده اند كه تنها در يك جهت قابل نصب هستند اما حتي اين قطعات نيز در معرض مشكلات ايجاد شده در رابطه با نصب نا صحيح قرار دارند.
مشكلاتي مانند بروز اتصال كوتاه درون كيس ميتوانند به سرعت باعث ايجاد خرابي شوند. مشكل ديگري نيز كه به صورت فراگيري به چشم ميخورد نصب نادرست ram است كه ميتواند هم به ماژول حافظه و هم به مادربرد صدمه بزند. يكي ديگر از رايج ترين دلايل بروز چنين خرابي هايي نصب ناصحيح كابل برق درايو فلاپي است.
اما چگونه ميتوان جلوي بروز اين اشتباهات را گرفت؟ اگرشما از مهارت خود در سرهم كردن كامپيوتر مطمئن نيستيد، بهترين راه يافتن يك راهنماي مطمئن است. دفترچه هاي راهنماي ارائه شده همراه با قطعات مختلف نيز ميتوانند شما را براي نصب صحيح هر قطعه ياري دهند. هنگامي كه همه چيز را در جاي خود قرار داديد، عجله نكنيد. قبل از اتصال كامپيوتر به برق چند دقيقه وقت بگذاريد و همه چيز را دوباره بررسي كنيد. اتصالات را امتحان كنيد كه محكم سر جاي خود قرار گرفته باشند و دقت كنيد همه چيز به طور صحيح نصب شده باشد. يك بررسي كوچك ميتواند جلوي ضرر هنگفتي را بگيرد، پس عجله نكنيد!
استفاده از قطعات خراب و يا ناسازگار يكي ديگر از عواملي است كه ميتواند به كامپيوتر شما صدمه بزند. هنگامي كه يكي از قطعات درون كامپيوتر شما صدمه ميبيند (مثلا" به علت بروز خرابي در منبع تغذيه) اين قطعه خراب ميتواند باعث بروز مشكلات جدي در قطعات ديگر شود. هنگامي كه چنين قطعه اي را بر روي يك كامپيوترهاي ديگر قرار ميدهيد، اين قطعه درست مانند يك ويروس مسري ميتواند باعث از كار افتادن تمام آنها شود. البته اين موضوع تنها براي تجيزات قديمي و يا دست دوم اتفاق نمي افتد بلكه قطعات جديد نيز ميتوانند صدمات جبران ناپذيري را به كامپيوتر ها وارد كنند! حتما" ميپرسيد چگونه؟! كامپيوترها روز به روز در حال پيشرفت هستند و همين موضوع باعث ميشود كه ناسازگاري ها بين قطعات جديد و قديمي با شدت بيشتري خود را نشان بدهد.
ممكن است قطعه اي كه مدتها بر روي كامپيوتر قبلي شما به خوبي كار ميكرده هنگامي كه بر روي سيستم جديد قرار ميگيرد آن را منفجر كند! اغراق نميكنم واقعا" گاهي سيستم شما را منفجر ميكند!!! حتي ممكن است قطعه جديدي كه به تازگي خريداري كرديد نيز هنگامي كه بر روي سيستم نه چندان جديد شما نصب شد چنين فاجعه را به وجود بياورد.
محافظت كردن از سيستم در برابر چنين مشكلاتي بسيار دشوار است اما براي جلوگيري از چنين حوادثي چند نكته را به خاطر داشته باشيد. اگر به سيستم خود قطعه دست دوم يا قديمي را متصل ميكنيد قبل از استفاده كاركرد صحيح و سلامت آن اطمينان حاصل كنيد. اگر سيستم شما اشكال مهمي پيدا كرده است و يا مثلا" به علت خرابي منبع تغذيه از كار افتاده هرگز براي پي بردن به اين نكته كه كدام قطعات سالم مانده اند آنها را بر روي يك سيستم جديد و سالم امتحان نكنيد.
اگر ميتوانيد از سيستم هايي استفاده كنيد كه ارزش چنداني ندارند و در صورت خراب شدن زيان هاي هنگفتي را به شما وارد نميكنند. اگر چنين سيستمي نيافتيد ميتوانيد به مراكزي كه در تست قطعات مهارت دارند مراجعه كرده و از آنها بخواهيد قطعاتتان را براي شما تست كنند. اما به خاطر داشته باشيد ريسك استفاده از يك قطعه خراب به عواقبي كه ممكن است به وجود بياورد نمي ارزد.
اشتباهات انسانی و انصال های نادرست
خيلي وقتها خود ما باعث خرابي كامپيوترهايمان ميشويم. يكي از بزرگترين اشتباهاتي كه معمولا" هنگامي كه فكر ميكنيم كمي حرفه اي شده ايم انجام ميدهيم، قطع و وصل كردن سيمهاي درون كيس هنگام روشن بودن كامپيوتر است. به عنوان يك توصيه و يا حتي قانون اين حرف را جدي بگيريد: هنگامي كه كامپيوتر روشن است به هيچ چيز درون كيس دست نزنيد. ديگران ممكن به شما بگويند كه مثلا": اشكالي ندارد كه هنگام روشن بودن كيس كابل فلاپي را در در آورده و يا آن نصب كنيد چون تاثيري بر شناسايي آن بر روي سيستم نخواهد داشت، شايد اين حرف تا حدودي درست باشد اما شما هرگز چنين كاري را انجام ندهيد.
يكي ديگر از منابع اصلي چنين خرابي هايي ناشي از يك كليد كوچك است كه بر روي اكثر منابع تغذيه قرار دارند. اين همان كليد كوچك قرمز رنگي است كه به شما امكان ميدهد برق ورودي را بر روي 110 ولت يا 220 ولت تنظيم كنيد. تنظيم نادرست اين كليد ميتوند صدمات جدي را به منبع تغذيه شما وارد كند و از اين طريق حتي باعث خرابي ديگر قطعات درون كامپيوتر شما نيز بشود.
براي جلوگيري از چنين خرابي هايي قبل از دست زدن به هر كاري بايد سيتم را از برق جدا كرد. بخش اعظمي از سلامت سيستم شما به سلامت منبع تغذيه اي بستگي دارد كه توان مورد نياز براي هر قطعه را تامين ميكند. كابلهاي معيوب و اتصالهاي ناقص ميتوانند صدمه هاي جدي را به قطعات كامپيوتر شما وارد كنند. البته در باره اين مشكلات قبلا" در قسمت مربوط به منابع تغذيه صحبت كرده بوديم اما قصدم از تكرار اين مطالب ذكر اين نكته است كه تنها پاورهاي غير استاندارد نيستند كه ميتوانند چنين مشكلاتي را به وجود بياورند. بلكه بهترين پاورها نيز ميتوانند در صورت استفاده نادرست خطر آفرين و نامطمئن باشند.
در هنگام ايجاد تغيير در كامپيوتر رعايت نكات ساده اي ميتواند خطرات را تا حد زيادي كاهش دهد. بسياري از قطعات كامپيوتر به صورت پيش فرض نبايد با يكديگر تماس پيدا كنند. اتصالهاي اشتباه و يا نا خواسته ميتواند باعث عبور مقدار جريان الكتريكي بيش از آنچه اكثر قطعات كامپيوتر قادر به تحمل آن هستند بشود و اين مساله مسلما" نكته خوبي نخواهد بود! اتصالهاي كوتاه در سيستم هاي كامپيوتري معمولا" هنگامي اتفاق مي افتند كه يكي از تجهيزات سيستم به صورت نا صحيح نصب شده باشند و يا قسمت هاي فلزي يكي از قطعات با قطعه ديگري برخورد كند.
يكي ديگر از دلايل اصلي ايجاد چنين اتصالهاي ناخواسته اي پيچ هاي گمشده اي هستند كه گهگاهي از دست شما به درون سيستم مي افتند و مثلا" ممكن است بين مادربرد و بدنه كيس قرار بگيرند. نتيجه چنين اتصال كوتاهي ميتواند براي كامپيوتر شما فاجعه بار باشد. اگر ميخواهيد يك سيستم جديد را اسمبل كنيد، يا اينكه تجهيزات جديدي به كامپيوتر قديمي خود اضافه نماييد، پس از اتمام كار چند لحظه صبر كنيدو مطمن شويد همه چيز در جاي حود قرار گرفته است. اطمينان حاصل كني هيچ يك از سيم هاي بدون محافظ با بدنه كيس، يكديگر و با قطعات مجاور تماس پيدا نكرده باشند. مطمن باشيد كه تمامي پيچهاي گمشده را يافته ايد. فراموش كردن آنها و ناديده گرفتنشان بعدا ميتواند باعث افسوس شما بشود.
ابزارهاي usb - الکتریسیته ساکن
ممكن است هنگام استفاده از ابزارهاي Usbنيز به مشكلاتي برحورد كرده باشد. هر چند اين مشكلات كمياب هستند و به ندرت روي ميدهند اما در صورت بروز ميتوانند خسارات زيادي را به سيستم شما وارد كنند. البته اين مشكلات تا حد زيادي تصادفي هستند. يك ابزار usb ممكن است ماهها و يا سالهاي متمادي با سيستم شما به خوبي كار كند اما به يكباره باعث نابودي آن شود.
اصلي ترين دليل وجود چنين مشكلاتي در ابزارهاي usb اين نكته است كه اين اتصال نسبت به ديگر اتصالات pc از توان بالاتري استفاده مينمايد به همين خاطر بروز يك اتصال كوتاه كوچك ميتواند براي آن بسيار خطرناك تر ار ديگر اتصالات باشد. يكي ديگر از دلايل بروز چنين مشكلاتي به توانايي ذاتي اين درگاه براي اتصال يا جدا نمودن ابزارها در هنگام روشن بودن سيستم باز ميگردد. اين توانايي ميتواند احتمال بروز حادثه هاي الكتريكي و مشكلاتي از اين قبيل را تا حد زيادي افزايش دهد.
اما چگونه ميتوان جلوي بروز چنين مشكلاتي را گرفت؟ در حقيقت هيچ راه مشخصي براي جلوگيري از اين مشكلات وجود ندارد. اما مثل هميشه احتياط و دقت ميتواند ميزان بروز مشكلات را به ميزان زيادي كاهش دهد. البته با توجه به اين كه بيشتر مشكلات ايجاد شده هنگام استفاده از اتصالهاي usb جلوي كيس روي ميدهد بهتر است با اتصال يك هاب ساده و ارزان قيمت usb به يكي از درگاههاي پشت كيس، ميزان استفاده ار درگاههاي جلوي را كاهش داده و به همين وسيله فرسايش و ميزان خرابي آنها را نيز كمتر كنيد.
شوكهاي ايجاد شده توسط الكتريسيته ساكن براي مدارهاي الكترونيكي مرگبار هستند، همه ما چيزهايي در باره خطرات الكتريسته ساكن براي كامپيوتر شنيده ايم. در حقيقت اگر بي دقت باشيد، الكتريسيته ساكن ميتواند قطعات كامپيوتر شما را نابود كند. وقتي بر روي قالي ماشيني يا موكت راه ميرويد و سپس دست خود را به دستگيره در ميگيريد، ميتوانيد حضور اين نيرو را احساس كنيد.
البته شايد آن موقع به نظر شما نيروي بسيار كم و ضعيفي به نظر برسد، اما همين نيروي ضعيف براي مدارهاي مجتمع (ic ها) و ديگر قطعات ظريف الكترونيكي بسيار بيشتر از حد تحمل است. به خاطر داشته باشيد هنگام دست زدن به قطعات درون كيس حتما" بار الكتريكي بدن خود را تخليه نماييد. براي اين كار كافي است يك جسم فلزي كه با زمين در تماس است (مانند لوله هاي آب و يا شيرهاي دستشويي) را لمس كنيد. البته لمس هر قطعه فلزي ديگري (مانند بدنه منبع تغذيه درون كيس) نيز ميتواند نتيجه مشابهي در پي داشته باشد.
ميتوانيد از دستبند هاي ضد الكتريسيته ساكن هم استفاده كنيد ولي استفاده از آنها خيلي ضروري نيست. در ضمن از پوشيدن لباس و يا جوراب پشمي هم خود داري كنيد چون تماس بدن شما با اين لباسها خود به خود الكتريسيته ساكن ايجاد ميكند.
سایر موارد نیازمند توجه
جا به جايي كامپيوتريكي ديگر از مواردي كه ميتواند صدمات جدي به كامپيوتر شما وارد كند حمل و نقل بي دقت آن است. كامپيوتر از قطعات مختلف ساخته شده كه همگي با استفاده از اتصال دهنده ها و كابلها به هم متصل هستند. حمل و نقل بي دقت ميتواند باعث جدا شدن و يا تغيير حالت اين اتصالات شده و فاجعه بيافريند. پس هر بار كه سيستم خود را حركت ميدهيد (حتي اگر آن را مسافت كوتاهي جابجا ميكنيد) پوشش كيس را از جاي خود برداريد و تمامي اتصالات را با دقت كنترل كنيد. مطمئن باشيد با انجام اين كار طول عمر سيستم خود را تا حد زيادي افزايش خواهيد داد.
اوركلاكينگآخرين موضوعي كه در اين مقاله به آن خواهيم پرداخت مشكلاتي است كه اوركلاك كردن قطعات مختلف به وجود مياورد. امروزه اوركلاك كردن در بين كاربران كامپيوتر طرفداران زيادي پيدا كرده است. خيلي از ما ميخواهيم كه پول يك سيستم متوسط را پرداخت كنيم و از آن كارايي در حد يك سيستم سطح بالا بدست بياوريم. به همين خاطر اكثرا" سعي ميكنيم سيستم خود را اوركلاك كنيم. اوركلاك كردن قطعا مختلف باعث ايجاد فشار بر روي آنها خواهد شد. از آنجايي كه در بيشتر موارد براي انجام يك اوركلاك موفق نياز به افزايش ولتاژ نيز داريم، ولتاژ بالاتر نيز مزيد بر علت شده و عمر قطعات را بيش از پيش كاهش ميدهد. البته معمولا" اوركلاك كردن به يكباره سيستم را نابود نميكند! در بيشتر موارد انجام اين عمل باعث ايجاد صدمات مختلفي در بلند مدت شده و در نهايت عمر كل سيستم را كاهش خواهد داد. در موارد نادري ، مخصوصا" وقتي به يكباره فركانس و يا ولتاژ تا حد زيادي افزايش داده شود، ممكن است خرابي و سوختگي سريع قطعات نيز اتفاق بيافتد.
انجام اوركلاك موفق نياز به سعي و حوصله زياد و استفاده از روش آزمون و خطا دارد، اگر قصد انجام چنين كاري را داريد با دقت زياد آن را انجام دهيد و هميشه سعي كنيد در ابتدا از تجربيات ديگران بهره ببريد. به خاطر داشته باشيد كه با انجام اين كار گارانتي قطعه و يا كل سيستم باطل خواهد شد. البته بهتر است اصلا" از خير اين كار بگذريد اما اگر حتما" قصد انجام آن را داريد خيلي دقت كنيد.
سخن آخر
خوب مسلما" هرگز نميتوان به تمامي مشكلاتي كه براي يك PC به وجود ميايد و دلايل اين مشكلات اشاره كرد. اما در اين مقاله مهمترين و شايع ترين مشكلات مربوط به سخت افزار را شرح داديم و سعي كرديم كه راه حل هاي ساده اي براي پيشگيري از آنها ارائه كنيم. البته همانطور كه خودتان هم ديديد در اينجا هم خطاهاي انساني نقش بسيار مهمي در ايجاد اين مشكلات دارند. پس قبل از انجام هركاري تا آنجا كه ممكن است مطالعه كنيد و با ديگران مشورت نماييد. هرگز عجله نكنيد و به خاطر داشته باشيد اندكي صرف وقت بيشتر ميتواند باعث صرفه جويي زيادي در هزينه هاي شما بشود.
اين مقاله در ماهنامه كاربر 16 نيز چاپ شده و كليه حقوق نشر و نشرالكترونيك آن متعلق به ماهنامه كاربر مي‌باشد.
نقل از: ---------------
پست های پشت سر هم ادغام شد.
Reza_S
