راهنمای مقدماتی GIMP
به دنیای گیمپ خوش‌آمدید! دنیایی که برای آشنایی کامل با آن به یک کتاب کامل نیاز است. ولی من سعی دارم در یک مقاله جمع و جور شما را با این ابزار شگفت انگیز دنیای لینوکس و بازمتن آشنا سازم تا بتوانید کار کردن با آن را شروع کنید.
GIMP چیست؟
خوب در ابتدای امر شاید سوال کنید که گیمپ چیست و به چه دردی می‌خورد؟ امروزه برنامه‌های گرافیکی مانند Adobe Photoshop در زمینه‌های مختلف کاربردهای زیادی دارند. اگر بخواهیم ساده بیان کنیم، گیمپ فوتوشاپ دنیای لینوکس است. در صورتی که با این برنامه آشنا باشید، در استفاده کردن و درک مفاهیم موجود در گیمپ بسیار جلو هستید. گیمپ یک برنامه قدرتمند ایجاد فایلهای گرافیکی و پردازش تصویر در لینوکس می‌باشد. آغاز پروژه گیمپ به ایجاد GTK باز می‌گردد. در حقیقت GIMP ایجاد شد تا GTK ایجاد شود. گیمپ مخفف Gnu Image Manipulation Program می‌باشد.
GIMP را از کجا تهیه کنیم؟
قبل از شروع به کار باید مطمئن شوید که گیمپ در سیستم‌تان نصب می‌باشد. امروزه اکثر توزیع‌های روی میزی لینوکس مانند ردهت، زوزه، لیبرانت و... این برنامه را بطور استاندارد نصب می‌کنند. بنابراین می‌توانید مطمئن باشید که این برنامه را نصب شده و آماده روی سیستم‌تان دارید. همواره می‌توانید آخرین نسخه‌های GIMP را از سایت آن در آدرس [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] تهیه کنید.
اصول اولیه
در صورتی که با برنامه فوتوشاپ آشنا باشید، می‌دانید که روش کارکرد این برنامه بر لایه‌های تصویری استوار می‌باشد. گیمپ نیز از همین اصل پیروی می‌کند و در آن با لایه‌های تصویری سر و کار خواهید داشت. بسیاری از اصطلاحات و ابزارهایی که در گیمپ آنها را مشاهده خواهید کرد با فتوشاپ مشابه بوده و واژه‌های و اصطلاحات فنی موجود در آنها نیز مشابه می‌باشند. من فکر می‌کنم که یک کاربر متوسط فتوشاپ با صرف کمتر از ۸ ساعت زمان قادر خواهد بود همان سطح توانایی که در فتوشاپ از آن برخوردار بوده، در گیمپ هم بدست آورد.
همانطور که Pluginهای فتوشاپ آنرا قدرتمند ساخته‌اند، در .گیمپ نیز این Pluginها وجود دارند. البته تعداد آنها بستگی به نسخه و توزیع لینوکس شما دارد. ولی بخشی زیادی از آن در تمام توزیع‌ها مشترک هستند.
گیمپ در یک محسط پنجره‌ای واحد قرار ندارد. یعنی هر بخش از برنامه در یک پنجره جداگانه روی میز کار باز می‌شوند. شاید این مسئله در ابتدا کمی شما را اذیت کند، ولی بعدا به آن عادت خواهید کرد. ما در این مقاله زیاد وارد مباحث فنی گیمپ نخواهیم شد و فقط به نکاتی اشاره خواهیم کرد که راه‌گشای شما برای استفاده از این برنامه قدرتمند باشد.
اجرای GIMP
خوب، از هم‌اکنون کار را با گیمپ آغاز می‌کنیم. در ابتدا لازم است که برنامه گیمپ را اجرا کنید. در محیط KDE یا Gnome می‌توانید با باز کردن پنجره RUN فرمان gimp را تایپ نمایید و یا در محیط کنسول فرمان gimp را وارد کنید تا این برنامه اجرا شود. در صورتی که برای اولین بار این برنامه را اجرا کنید، یک ویزارد برای تنظیم آن از شما سوالاتی خواهد پرسید که کافی است تمام گزینه‌های پیش‌گزیده را انتخاب نموده و آنرا به پایان برسانید. پس از چند لحظه چند پنجره باز خواهند شد. پنجره اصلی برنامه گیمپ دارای عنوان The GIMP می‌باشد. (تصویر ۱)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
همانطور که می‌بینید، بسیاری از ابزارها کاملا آشنا هستند.برای شروع کار و پیشرفت در مطلب، یک تصویر آزمایشی ایجاد نموده و تا پایان مقاله آنرا تکمیل خواهیم کرد. کافی است کلیدهای Ctrl+N را فشار دهید و یا از منوی File گزینه New را انتخاب کنید. اکنون می‌توانید در پنجره‌ای که باز میشود، تنظیماتی مانند اندازه تصویر، حالت رنگ‌ها، وضوح و ... را تعیین کنید. پنجره آشنا به نظر می‌رسد. اینطور نیست؟ (تصویر ۲)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
خوب، پس از اتمام تنظیمات، روی OK کلیک کنید تا تصویر جدید ایجاد شود. در گیمپ برای اجرای فرامین روی تصویر، باید روی تصویر کلیک راست کرده و فرمان مورد نظرتان را پیدا و اجرا کنید. بنابراین به دنبال این نباشید که در منوی File برنامه به دنبال فرامین باشید! تصویر ۳ یکی از این منوها را به شما نشان می‌دهد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ما قصد داریم تا کار را از ایجاد یک متن شروع کنیم. در حال حاضر گیمپ از متون فارسی پشتیبانی نمی‌کند. دلیل آن این است که در حال حاضر بر پایه GTK 1.x قرار دارد. بزودی نسخه 2.0 گیمپ که مبتنی بر GTK 2.0 است ارائه خواهد شد که در آن از زبان فارسی نیز پشتیبانی خواهد شد. در حال حاضر برای کار روی متون فارسی می‌توانید متون را بوسیله یک برنامه دیگر تایپ کرده و بصورت تصویر به گیمپ منتقل کرده و روی آنها کار کنید. من برای این کار از OpenOffice Draw استفاده می‌کنم. یک متن آزمایشی آماده کرده و آن را به فرمت PNG صادر (Export) کرده و در گیمپ با فشردن کلیدهای Ctrl+O آنرا باز می‌کنم. سپس Ctrl+A و Ctrl+C و تصویری که در حال کار روی آن هستیم را انتخاب کرده و Ctrl+V را فشار می‌دهم. با این کار تصویری که حاوی متن فارسی بود تبدیل به یک Floating Selection خواهد شد. در گیمپ هرچه را که Paste نمایید، مستقیما تبدیل به یک لایه نخواهد شد. برای اینکه آنرا تبدیل به یک لایه نمایم، پنجره لایه‌ها را با کلیک راست روی تصویر و انتخاب Layers>Layers, Channels and paths بار می‌کنم و در این پنجره روی آیکون New Layer که شبیه یک کاغذ می‌باشد، کلیک می‌کنم. (تصویر ۴)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سپس تصویر را با فشردن دگمه‌های Ctrl+S ذخیره می‌کنم. همانند فرمت PSD در فتوشاپ که فرمت لایه‌ها در آن حفظ میشود، در صورتی که فرمت XCF را انتخاب کنید، تصویرتان اطلاعات لایه‌ها را به همراه خواهد داشت. فرمت XCF را انتخاب کرده و سپس نام فایل را وارد می‌کنم. در اینجا لازم است به این نکته اشاره کنم که گیمپ قادر است بسیاری از فایلهای PSD فتوشاپ را بخواند. البته فایل‌هایی که در آنها عملیات خاصی مانند انیمیشن و... انجام شده است را نخواهد خواند. این قابلیت بسیار جالب است. پس می‌توانید از فایلهای PSD که قبلا ایجاد کرده‌اید، در گیمپ استفاده کنید.
برای ادامه کار، بخش سفید رنگی را که دور متن فارسی قرار دارد، با استفاده از ابزار Fuzzy Select گیمپ که مشابه Magic Wand فتوشاپ عمل می‌کند، انتخاب می‌کنیم. سپس با فشردن دگمه‌های Ctrl+X آنها را حذف می‌کنیم. (تصویر ۵ بخش انتخاب شده را نمایش می‌دهد)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
برای برداشتن حالت انتخاب یا انتخاب یک لایه، از دگمه‌های Ctrl+T استفاده کنید. همانند برنامه‌های دیگر برای Undo کردن یک عمل می‌توانید از کلیدهای Ctrl+Z استفاده نمایید. کلیدهای Ctrl+R برعکس این کار یعنی عمل Redo را انجام می‌دهند. اکنون بخش عمده قسمت سفید رنگ حذف شده و تعدادی لکه جزیی باقی مانده است. برای پاک کردن آنها با استفاده از ابزار ذره بین و یا کلیک راست روی تصویر و انتخاب منوی View بزرگنمایی تصویر را تغییر داده و آنها را نیز مطابق روش گفته شده در بالا حذف می‌کنیم. البته برای این کار می‌توانید از دگمه‌های = و – نیز استفاده کنید.
کاربرد سایر ابزارهای گیمپ مانند ابزار متن، ابزار برش، ابزار انتقال، پاک کن، قلم و نیز بسیار آسان است. اکنون بخش‌های اضافی تصویر را با استفاده از ابزار برش (Crop) حذف می‌کنیم. تصویر ۶ تنظیم ابزار برش را نمایش می‌دهد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
پش از پایان روی Crop کلیک می‌کنیم تا تصویر به اندازه دلخواه در آید. در صورتی که نیاز داشتید تا کل تصویر را بصورت هماهنگ مقداری کوچک کنید، روی تصویر کلیک راست کرده و از منوی Image بخش Scale Image را انتخاب کرده و در آن اندازه دلخواه را تنظیم کنید. برای تغییر اندازه در یک یا چند بعد خاص، از منوی image گزینه Canvas Size را انتخاب کنید. برای تغییر اندازه یک لایه خاص، می‌توانید از پنجره لایه‌ها روی لایه مورد نظر کلیک راست کرده و گزینه Scale Layer را انتخاب کنید.
همانند برنامه فتوشاپ، در گیمپ هم می‌توانید از پنجره لایه‌ها، لایه‌ها را تغییر محل داده، به هم متصل نموده، آنها را حذف و اضافه کنید.
اکنون ما قصد داریم تا رنگ متن را که در حال حاضر مشکی می‌باشد، به رنگ دیگری تغییر داده و سپس عملیات دیگری روی آن انجام دهیم. برای این کار، ابتدا در پنجره اصلی گیمپ روی رنگ پیش‌زمینه که مشکی است کلیک کرده و در پنجره‌ای که باز میشود، رنگ مورد نظر را انتخاب می‌کنیم. (تصویر ۷)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سپس با استفاده از Fuzzy select و کلید shift تمام بخش‌های مورد نظر را انتخاب می‌کنیم و با استفاده از ابزار سطل رنگ، رنگ منطقه انتخاب شده را تغییر می‌دهیم. (تصویر ۸)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
خوب! عجب کار قشنگی! خوب اکنون تعدادی از فیلترهای گیمپ را روی تصویرمان آزمایش می‌کنیم. در ابتدا، روی تصویر کلیک راست کرده و منوی Filter را انتخاب می‌کنیم. چقدر فیلتر! از منوی فیلتر گزینه Rebder و سپس Add Glow را انتخاب می‌کنم. در پنجره کوچک تنظیمات فیلتر، می‌توانید رنگ حاشیه را تعیین کنید. پس از اتمام تنظیمات، روی OK کلیک می‌کنم. خوب! نتیجه را در تصویر ۹ مشاهده می‌کنید.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
زیبا است نه؟ خوب الان عملیات دیگری انجام می‌دهیم. یک رنگ جدید برای پیش‌زمینه انتخاب کرده، پنجره لایه‌ها را باز کرده و یک لایه جدید با رنگ پیش‌زمینه (Foreground) ایجاد می‌کنم. لایه را با کلیک روی آن در پنجره لایه‌ها انتخاب کرده و سپس با فشردن کلیدهای Ctrl+A تمام لایه را انتخاب می‌کنم. سپس روی تصویر کلیک راست کرده و از منوی Filter بخش Artistic و سپس Cubism را انتخاب می‌کنم. سپس لایه را به پایین‌ترین مکان منتقل می‌کنم. (با استفاده از فلش‌های موجود در پنجره لایه‌ها) نتیجه کار را در تصویر ۱۰ می‌بینید.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تعداد زیادی فیلتر برای بکارگیری در تصاویر وجود دارند که برای آشنایی با تمام آنها باید مقداری وقت صرف کرده و با گیمپ سر و کله بزنید. یکی دیگر از قابلیت‌های جالب گیمپ بخش Extensions آن می‌باشد. اگر دقت کرده باشید در پنجره اصلی Gimp یک منوی با نام Xtns وجود دارد. در این بخش تعدادی اسکریپت قرار داده شده که بطور خودکار کارهایی برای شما انجام می‌دهند. مانند پردازش تصویر، ایجاد دگمه برای وب و دهها امکان دیگر. تعدادی از ابزارهای این بخش را نیز بررسی می‌کنیم. برای شروع از منوی Xtns بخش Script Fu و سپس Logos و سپس 3DOutline را انتخاب می‌کنم. در پنجره تنظیمات که باز میشود، متن مورد نظرم را تایپ کرده و قلم دلخواه را انتخاب می‌کنم.
در همین منو، اسکریپت Cool Metal تصویری بسیار زیبا ایجاد می‌کند
مطمئن هستم در صورتی که کمی حوصله و شور و ذوق و صد البته وقت داشته باشید، با استفاده از Gimp قادر خواهید بود تصاویر و گرافیک‌هایی ایجاد کنید که تا بحال در خواب هم آنها را ندیده‌اید.
بطور کلی اگر بخواهم همینطور قابلیت‌های مختلف GIMP را توضیح دهم، این مقاله به یک کتاب تبدیل خواهد بود. هدفم از نوشتن این مقاله تنها آشنا سازی شما برخی از قابلیت‌های کلیدی گیمپ بود و کشف ادامه قابلیت‌ها را به عهده خودتان می‌گذارم. گیمپ دارای قابلیت‌هایی است که برخی متخصصین در برخی موارد آنرا قویتر از فتوشاپ می‌دانند. این برنامه دائما در حال توسعه بوده و قابلیت‌های جدیدی به آن اضافه میشود. ضمنا برای دستیابی به راهنمای کامل برنامه گیمپ به آدرس [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] مراجعه کنید.
موفق و سربلند باشید .
نیما
:wink:
