-
مراقب Dvdها باشید!!
بررسی خرابی‌های DVD و پوسیده شدن آن و نگاهی به ترك‌ها،خش‌ها و سایر مشكلاتی كه سبب غیرقابل استفاده شدن DVD می‌شوند.
بررسی خرابی‌های DVD و پوسیده شدن آن و نگاهی به ترك‌ها،خش‌ها و سایر مشكلاتی كه سبب غیرقابل استفاده شدن DVD می‌شوند.
اوایل سال ۲۰۰۳ را می‌توان زمان انتشار اخباری غافلگیركننده درباره خرابی زودهنگام و خودبه‌خودی DVDها دانست. اخبار تكان‌دهنده‌ای كه نشان می‌داد ده درصد تمام DVD های تولید شده به آرامی و به صورت خود به خود از بین می‌روند.
صنعت DVD مدت زمان زیادی وقت صرف كرد تا اوضاع را سرو سامان دهد ولی این مشكل به صورت واقعه‌ای خطرناك بروز كرده بود و به قول معروف كار از كار گذشته بود.
بیشترین اخبار منتشره، از این موضوع حكایت داشت كه لمس كردن و نگهداری و استفاده نامناسب از DVD توسط كاربران باعث بروز زودهنگام مشكل در DVDها می‌شود. ولی به هر صورت پدیده‌ی خوردگی و پوسیدگی DVD به عنوان پدیده ای خطرناك به سرعت پیشرفت بروز كرد و در این بین بیشترین عامل تهدید برای DVDها، خود كاربران بودند.
اغلب مردم فكر می‌كنند كه DVD به علت شباهت‌های ظاهری كه با CDدارد، همان CD است ولی كوچك‌تر و با حجمی بیشتر. ولی كه این تصور نادرست است و DVD به لحاظ آسیب پذیری، مراقبت‌های ویژه و بیشتری را می‌طلبد و البته با كمی سعی و تلاش و افزایش آموخته‌ها و آگاهی‌ها می‌توانیم جلوی خرابی بیش از را حد در آنها بگیریم.
● ساختمان دیسك
یك CD از یك صفحه پلی كربنات (به عنوان زیر لایه) ساخته شده است كه روی آن ۶ میلیاردحفره ریز به وجود می‌آورند. كه با این كار ساختار و قالب اصلی ذخیره‌سازی اطلاعات روی CD به وجود می‌آیدسپس ، این قالب به وسیله یك ماده منعكس‌كننده نور لیزر مثل آلومینیوم پوشیده می‌شود و مجموع آنها با ماده‌ای كه آنها را در برابر تابش فرابنفش محافظت می‌كند پوشانده می‌شود.
هنگامی كه CD را در درایو قرار می‌دهیم، اشعه لیزر به CD تابانده شده و از لایه پلی كربنات می‌گذرد و به آلومینیوم برخورد می‌كند و سپس منعكس می‌گردد و درایو بر اساس تغییرات ایجاد شده در مدت زمان انعكاس پرتو گذر كرده از حفره‌های كوچك، صفر و یك‌ها را تشخیص داده و اطلاعات رامی‌خواند.
تقریباً اغلب DVDهای تولید شده نیز از فناوری مشابهی استفاده می‌كنند ولی با چند تغییر كوچك. اول اینكه به جای یك لایه كه در CD وجوددارد، در DVDازدو لایه استفاده می شود. یك لایه كاملاً منعكس كننده كه از لیزر دورتر است و یك لایه نیمه انعكاس‌دهنده (مثل طلا) كه به لیزر نزدیك‌تر است.
این نوع ساختار به درایو DVD این امكان را میدهد كه بر اساس لایه اول یا دوم برای خواندن مورد نظر است، قدرت و مسافت تابانیدن پرتو لیزر را تنظیم كند.
دوم آنكه در DVD از تراكم بیشتری برای ثبت اطلاعات در هر لایه استفاده می‌شود. در DVD امكان ثبت ۷/۴ گیگا بایت در هر لایه وجود دارد كه این بسیار بیشتر از ۶۵۰۰ یا ۸۰۰ مگابایت اطلاعاتی است كه ما می‌توانیم در CDها ذخیره كنیم.
این بدان معنی است كه با وجود تصحیح ساختار ذخیره‌سازی و كم شدن اشتباهات خواندن نسبت به CD، با به‌وجود آمدن كوچك‌ترین خوردگی و خراش، به علت تراكم بالای اطلاعات، اطلاعات ثبت شده روی DVD به سادگی مبهم و غیرقابل استفاده می‌شوند. بنابراین آسیب‌پذیری DVD در مقابل CD، بسیار بیشترخواهد بود.
سوم آنكه بر خلاف CD كه از دو قطعه پلاستیكی ساخته شده است، در یك DVD دو لایه پلی كربنات كه لایه‌های انعكاس‌دهنده و نیمه انعكاس‌دهنده را دربرمی‌گیرد، این دو لایه مثل یك ساندویچ بین دو قطعه پلاستیكی قرار می‌گیرند و حفاظت از DVD به عهده همین قطعات پلاستیكی است.
البته این كار علاوه بر افزایش محافظت و ایمنی DVD باعث آسیب‌پذیری بیشتر آن هم می‌شود زیرا فشارهای زیادی كه در اثر خم كردن یا ضربه وارد شدن به آن توسط این دو لایه به لایه‌های درونی به‌وجود می‌آید صدمات زیادتری را به آنها وارد می‌كند.
● نگهداری از DVD
عكسی با بزرگنمایی ۵۰ برابر از سطح یك DVD که غیر قابل استفاده شدن آن را نشان میدهد. برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید.
شاید DVD بیشتر از آنكه به نظر می‌رسد ظریف باشد ولی این ظرافت مشكلات زیادی را برای استفاده كردن شما از DVD به‌وجود نمی‌آورد. با ارائه چند راه‌كار ساده در نگهداری بهتر از DVD به شما كمك می‌كنیم. به نظر می‌رسد بهترین حالت برای نگهداری از DVD قرار دادن آنها در قالب اصلی خود و البته به صورت عمودی در كتابخانه یا كشو یا كمد باشد.
در هر قاب تنها یك DVD قرار دهید و البته اكثر قاب‌ها تنها برای یك DVD طراحی شده‌اند. نگهداری DVD در خارج از قاب و یا به صورت افقی برای مدت زمان طولانی باعث خم شدن و خرابی در لبه‌ها می‌شود و این پدیده هنگام چرخش DVD در درایو در سرعت‌های بالا سبب به هم خوردن تعادل آن می‌شود و مشكلاتی را برای خواندن اطلاعات به‌وجود می‌آورد. هرگز DVD را در قابCD نگذارید چون با این كار فشار زیادی را به DVD متحمل می‌كنید و به آن صدمه وارد می‌كنید. چون قاب‌هایی كه برای DVD طراحی شده‌اند می‌توانند فشارهای وارده بر آن را تا حد زیادی كاهش دهند.
و به همین علت تمایز از قاب‌های CDهستند. لازم به ذكر است كه حتی كوچك‌ترین سهل‌انگاری در استفاده از DVD باعث از بین رفتن و غیرقابل استفاده شدن آن می‌شود.
برای خارج كردن DVD از برخی قاب‌های غیر استاندارد می‌بایست نیروی زیادی صرف شود كه حتی اگر شما رویه درستی را برای خارج كردن DVD از قاب در پیش گرفته باشید همین نیروی اضافی به DVD صدمه وارد می‌كند. در صورتی كه اگر قاب شما مناسب و استاندارد باشد به آسانی می‌توانید DVD را خارج كنید.
برای حمل و نقل DVD و یا حمل به وسیله پست می‌بایست دور قاب آن محكم بسته شده باشد. در بسیاری از قاب‌های مناسب DVD یك قفل و ضامن وجود دارد كه مركزDVD را دربرمی‌گیرد و در حالی كه اجازه میدهد DVD در جای خود آزادانه بچرخد آن را در برابر صدمات و ضربات حفظ می‌كند. البته هر تلاشی برای خارج كردن DVD از قاب خود بدون آزاد كردن ضامن موجب خم شدن و ترك خوردن آن می‌شود.
اما حتی با قابی با كیفیتی بیشتر از این باز هم امكان خش افتادن و ترك افتادن روی سطح DVD وجود دارد. برای جلوگیری از این امراز صفحات چسبنده كه همانند نوار چسب روی سطح دسیك می‌چسبند استفاده كنید كه مانع از خش افتادن روی سطح آن می‌شوند. ولی اگر DVD شما خش‌دار است می‌توانید با ماده‌های مخصوص پاك كردن و یا دستمال مرطوب و كمی خمیر دندان سفید این خش‌ها را پر كنید. در موارد متعددی یك جلاكاری خوب و صیقل دادن مناسب با مواد پاك كننده مخصوص DVDو یا خمیر دندان می‌تواند دیسك‌های غیرقابل استفاده را دوباره احیا كند.
از نگهداری دیسك در پاكت‌های مقوائی یا كاغذی بپرهیزید چون در حین گذاشتن داخل پاكت و برداشتن، دیسك كاغذ می‌تواند خش‌های ریز میكروسكوپی روی DVD به‌وجود می‌آورد. ولی اگر ناچارید از پاكت استفاده كنید باید از پاكتی كه از الیاف نرم ساخته شده و یا پارچه‌ای نرم دارد استفاده كنید.
عوامل محیطی هم نقش به‌سزایی در پایین آوردن عمر دیسك خواهند داشت. بهتر است از تغییرات شدید و سریع دما و رطوبت در اطراف DVD پرهیز شود. به طور كلی مناسب‌ترین دما برای نگهداری DVD دمایی بین ۷/۱۲ تا ۸/۲۳ سانتیگراد و مناسب‌ترین رطوبت بین ۲۰ تا ۵۰ درصد خواهد بود.
توجه شود كه هرگز نباید به DVD برچسب یا لیبل بچسبانیم. درست است كه استفاده از برچسب روی CD مانعی ندارد، ولی همانطور كه گفته شد مقدار ناچیز به هم خوردن تعادل در DVD در خواندن اطلاعات مشكل ایجاد می‌كند. بهترین راه برای لیبل زدن رویDVD چاپ مستقیم روی آن توسط پرینترهای ویژه این كار است.
در DVDهایی كه قابلیت‌های ثبت و ضبط مجدد اطلاعات را دارند (Recordable-Rewritable) مخصوصاً سطح دیسك نباید لمس شود و از تابش مستقیم نور آفتاب بدون محافظ به آنها جلوگیری شود. ضمناً اگر DVD می‌خرید تا هنگامی كه نمی‌خواهید از آن استفاده كنید بسته‌بندی آن را باز نكنید.
● تمیز كردن سطح دیسك:
بهترین راه برای تمیز كردن سطح دیسك، شستشوی آن با آب است. ولی با یك دستمال نرم و مرطوب هم می‌توان این كار را انجام داد. ولی برای تمیز كردن بهتر می‌توان از محلول‌های رقیق مواد شوینده و استفاده از كمی الكل نیز بهره برد.
هرگز برای تمیز كردن سطح دیسك از مواد آلی و مواد شوینده و پویش استفاده نكنیدزیرا ممكن است به سطح پلاستیكی آن آسیب برسد. بعد از اینكه DVD با آب شسته شد لازم است سطح آن با یك دستمال نرم یا دستمال‌های مخصوص تمیز كردن لنز دوربینی كاملاً پاك شود تا لكه‌ای روی آن نماند. توجه داشته باشید كه خشك كردن با دستمال باید در راستای شعاع DVD انجام شود. یعنی از داخل به سمت بیرون، خشك كردن به صورت دایره‌وار می‌تواند خش‌های ریزی ایجاد كند و به DVD و اطلاعات روی آن صدمه وارد می‌نماید.
پدید آمدن یك شوك الكتریكی و یا یك واكنش شیمیایی بین گردوغبار موجود روی دیسك با سطح دیسك می‌تواند باعث از بین رفتن این لایه‌های محافظت‌كننده شده و راه عبور هوا به درون DVD را باز نمایید. این اتفاق باعث اكسید شدن لایه آلومینیومی و طلا می‌شود كه سبب می‌گردد تا نتوانند مثل گذشته پرتوی لیزر را بازتاب كنند.
همانطور كه پدیده فرسودگی خود لیزر سبب بروز مشكلاتی در دیسك‌های لیزری می‌شود، فرسودگی DVD هم باعث می‌شود تا دیسك قابل استفاده نباشد.
البته خبر خوب آنكه در DVDهای تولیدی جدید از لایه‌های آلومینیومی بهتری استفاده می‌شود و خرابی خود به خودی آنها بسیار كمتر است. البته این قبیل خرابی‌ها كمتر درمورد DVD های قابل نوشتن مجرد اتفاق می‌افتد چون فناوری ساخت آنها با دیگر DVD ها مقداری متفاوت است.
عدم وجود یك خط‌تولید خوب و كنترل كیفیت مناسب سبب شده است كه كیفیت DVDها در همین حد متوسط بماند و طول عمر آنها به این بستگی دارد كه شما چقدر با DVD خوش‌رفتاری كنید. پس با كمی دقت در به‌كارگیری و استفاده از روش‌های مناسب می‌توان عمر آن ها را تا چند دهه افزایش داد.
ترجمه: میلاد امیریان فر
ماهنامه شبکه
