نقدی بر طرح فارسی سازی فایرفاکس
هیچ نرم‌افزاری در این چند سال، این احساس را در دل مسئولان مایکروسافت به وجود نیاورد که ممكن است روزی بازار را از دست بدهند. فایرفاکس آمد و با آمدنش غوغایی برپا کرد. سهم IE را در رقابت بین مرورگرهای وب از حدود 95% به حدود 85% کاهش داد. سرعت و امنیت را به ارمغان آورد. در دل همگان جایی برای خود باز کرد. بر روی لپ‌تاپ توشیبای بیل گیتس نصب شد! به سرعت به زبان‌های مختلف ترجمه شد. ویندوز و لینوکس و مک را نیز تجربه کرد. طرفدارانش سایت‌هایی را در حمایت از آن به راه انداختند. با نسخه 2 خودش به مبارزه نسخه 7 اینترنت اکسپلورر رفت؛ درست است، 2 در مقابل 7و تنها نرم‌افزاری بود که 13% از سهم یک محصول مایکروسافت را کاهش داد.
اما همیشه وقتی به صفحه دانلود فایرفاکس به زبان‌های دیگر می‌رفتم، از خودم می‌پرسیدم چرا زبان فارسی در میان این همه زبان وجود ندارد؟ روزی که در نمایشگاه الکامپ به غرفه شرکت «فارسی‌وب شریف» رفتم و با استقبال خوبی مواجه شدم، از شنیدن این جملات که «فلان نرم‌افزار و بهمان نرم‌افزار و فایرفاکس را فارسی کرده‌ایم» واقعا خوشحال شدم.
پشت یکی از کامپیوترها نشستم تا با چشمان خودم ببینم. بله؛ درست بود. لینوکس فارسی وب شریف را روی کامپیوتر خودم هم نصب کردم. کاری به لینوکسشان ندارم، بحث بر سر فایرفاکس است. بد نبود. پنجره‌ای به اینترنت به زبان مادری‌ام. از آن طرف، خوشحال‌کننده‌تر از این، اهمیت قائل شدن به فارسی‌سازی فایرفاکس در طرح ملی لینوکس بود که جسته و گریخته خبرهایی به گوشمان می‌رسید.
امیدوار شده بودم که اتفاقات خوبی رخ خواهد داد. روزها گذشت ولی هر وقت به سایت موزیلا سر می‌زدم، خبری از نسخه فارسی نبود. پس این همه سروصدا کجا رفته بود؟ این همه در بوق و کرنا کردن فارسی شدن فایرفاکس برای چه بود؟ به خودم گفتم بیا نیمه پر لیوان را ببینیم! بیا فکر کنیم که هنوز دارند رویش کار می‌کنند و کامل نشده! این جمله از ... در غرفه فارسی وب یادم نمی‌رود که وقتی پرسیدم آیا در سایت موزیلا ثبتش کرده‌اید؛ پاسخ داد: در حال مذاکره هستیم و به زودی ثبت خواهد شد. اما هیچ خبری نبود.
کامپیوترم را روشن کردم و وارد لینوکس شریف شدم. نسخه فایرفاکسش را نگاه کردم؛ 1.0.8 بود. به سایت موزیلا سری زدم و دیدم نسخه 2 جدیدترین نسخه موجود است. جدیدترین نسخه را دانلود و نصب کردم. اما دیگر از فایرفاکس فارسی خبری نبود. فایرفاکس لینوکس شریف از 1.0.8 به 2 ارتقا یافته بود اما نسخه جدید انگلیسی بود.
فهمیدم زحمت دوستان در فارسی وب فقط برای نسخه 1.0.8 بوده و این محصول ترجمه شده حتا با ارتقا یافتن هم مشکل دارد! به سایت فارسی وب رفتم تا شاید در قسمت به روزرسانی‌ها، خبری از نسخه جدید فایرفاکس که هم سرعت، هم امنیت و هم امکانات بهتری داشت، به زبان فارسی پیدا کنم. اما ... کار آنها هرگز در سایت موزیلا ثبت نشد و هرگز از نسخه 1.0.8 جلوتر نرفت.
گفتم شاید طرح ملی کاری کرده باشد. به سایت foss.ir سری زدم و دیدم که به به! چه خبرهایی است این ور دنیا! دوستان ما اول اینکه روی فایرفاکس کار نمی‌کنند و روی مرورگر Mozilla کار می‌کنند! دوم اینکه در یک پروژه در سال 82 به قیمت 25 میلیون تومان پول بی‌زبان، در 8 ماه، زحمت کشیده‌اند و رفته‌اند بر سر «بررسی معماری و ثبت مشکلات فارسی» در مرورگر Mozilla کوفته‌اند تا شاید متوجه شوند ایرادهای پایه‌ای کار کجاست!
من نمی‌دانم اینها چه علاقه‌ای دارند که همه مسائل را از پایه و ریشه بررسی کنند در حالی که یک نفر با استفاده از واژه‌نامه مرجع می‌تواند فقط و فقط در دو هفته فایرفاکس را کاملا فارسی کند و یک شاهی هم از کسی نگیرد؟ این تنها دسته گل طرح ملی نبود؛ سوم اینکه در سال 84 با هزینه 70 میلیون تومان و در مدت 11 ماه پروژه «پشتیبانی فارسی در بستر Mozilla » انجام می‌شود. بله؛ درست خوانده‌اید 70 میلیون تومان برای اینکه عده‌ای معماری نرم‌افزار Mozilla را بررسی کنند.
شما لا‌به‌لای کدهای Mozilla دنبال چه می‌گردید آخر؟ اگر آنجا جایزه‌ای گذاشته‌اند، بگویید ما هم برویم دنبالش! همه پفک‌ها را خودتان تنهایی می‌خورید؟!!! اما دوستان قبول کنید برطرف کردن ایرادها هیچ ارتباطی به شما ندارد و کار افراد دیگری است که کاملا رایگان کار می‌کنند. اگر ایرادی دارد، چرا این همه به زبان‌های دیگر ترجمه می‌شود؟
آنها هم به این شکل بدون حساب و کتاب پول خرج می‌کنند تا یک نرم‌افزار رایگان و کدباز را ترجمه کنند؟ شما اگر می‌توانید، فارسی‌اش کنید. اگر هم نمی‌توانید چرا در طول 19 ماه 95 میلیون تومان بودجه مملکت را دور می‌ریزی؟ اگر می‌خواهید ایراد برطرف کنید، چرا اسم خودتان را گذاشته‌اید طرح ملی لینوکس؟
طرح ملی هم در واقع هیچ کاری نکرد و جایی ثبت نشد که فایرفاکس را فارسی کرده باشند. باز دم بچه‌های فارسی وب گرم که برای استفاده از فایرفاکسشان باید لینوکشان را 18.500 تومان بخرید، نه 95 میلیون تومان! فارسی وب یک نسخه قدیمی را فارسی کرد و تمام شد و هیچ کجا ثبت نشد و در دسترس کسی قرار نگرفت؛ به جز آنهایی که لینوکسشان را خریدند. طرح ملی این همه هزینه و وقت صرف کرد که از زیر صفر به صفر برسد و احتمالا در پروژه‌های بعدی با قیمت‌های نجومی در طول چند سال می‌خواهند Mozilla را فارسی کنند! در حالیکه می‌توانستند از صفر شروع کنند و لازم نبود خودشان را به زیر صفر منتقل کنند و در معماری Mozilla دنبال ایراد و پفک بگردند!
از آن طرف یک ایرانی بی‌ادعا که حتا در ایران هم زندگی نمی‌کند، به خاطر عشق به ایران و زبان فارسی در دو هفته و بدون صرف هزینه‌ای کاری را انجام می‌دهد که اگر طرح ملی می‌خواست انجام بدهد سال‌ها وقت و صدها میلیون هزینه لازم داشت و اگر فارسی وب می‌خواست انجام بدهد (که کمی هم انجام داد) فقط به همراه لینوکسشان منتشر می‌شد و هزاران جا بر در و دیوار می‌زدند که «ما هم بله»!
درست است کار بهرام مراوندی به شکل یک بسته اضافی قابل نصب است و شما یک فایرفاکس فارسی را از ابتدا دانلود نمی‌کنید، اما نکات مثبتی هم دارد:
1- این بسته خودش را به روز می‌کند. یعنی قسمت‌های ترجمه شده جدید به صورت خودکار اضافه خواهند شد.
2- روی هر سیستم‌عاملی اجرا می‌شود و مثل کار فارسی وب منحصر به لینوکس نیست.
3- جدیدترین نسخه پایدار لینوکس را پشتیبانی می‌کند. (منظور نسخه 2 است. نسخه بتا 3 پایدار به حساب نمی‌آید.)
4- راهنما (Help) آن شامل 6 قسمت فارسی است که روز به روز بر تعداد قسمت‌های ترجمه شده‌اش افزوده می‌شود. قابل توجه فارسی وب که فایرفاکس فارسی‌یشان راهنمای کاملا انگلیسی دارد!
(این نقد فقط و فقط در موضوع مرورگرهای فایرفاکس و موزیلا بحث می‌کند و هیچ خدشه‌ای به سایر محصولات و خدمات و پروژه‌های شرکت فارسی وب شریف و طرح ملی لینوکس وارد نمی‌کند.)
منبع ايتنا
