نکتـــــه ی پزشکـــی منتخـــــب هفتـــــــه ::" تمریناتی مفید برای برطرف کردن کیفوز (قوز پشت) + تصاویر"
سلام..
ازونجایی که در انجمن پزشکی دوستان بعضی وقتها پستهای خیلی پرباری قرار میدهند و از طرفی این پستها بعد از مدتی
به زیر آوارها تاپیک و پست دیگر ، دفن میشن ، تصمیم گرفتیم این تاپیک رو راه اندازی کنیم تــــــا پستهای برتر هفته در این
تاپیک ثبت بشن و مورد استفاده قرار بگیرن و به بار اطلاعات پزشکی شما هم افزوده بشه.
با سپاس/.
اختلال دو قطبی (افسردگی شیدایی)
اين پست حاوي مطالبي براي افرادي است که ميخواهند درباره اختلال دوقطبي(اختلال خلقي دو قطبي يا افسردگي شيدايي) بيشتر بدانند.بنابراين مخصوصا براي کساني که خود يا دوستان يا اقوامشان از اين بيماري رنج ميبرند مفيد ميباشد.
اين پست حاوي بخشهاي زير است:
- بيماري
- عوارض ناشي از ان
- روشهاي سازگاري
- درمان
اختلالات دوقطبي چيست؟
ازاختلال دو قطبي با عنوان افسردگي شيدائي نام برده ميشد.
همانگونه که از نام قبلي استنباط ميشود کسي که دچار اختلال دوقطبي است دچار نوسانات خلقي شديد ميباشد.اين نوسانات معمولا هفته ها يا ماها طول ميکشد و با انچه مردم عادي در زندگي روزمره تجربه ميکنند بسيارمتفاوت است.
خلق افسرده: احساس شديد افسردگي
خلق شيدا: احساس شادماني بسيار و نااميدي
خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بيقراري و فعاليت بيش از اندازه ناشي از شيدائي.
شيوع اختلالات دو قطبي:
در حدود يک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگي خود دچار اين اختلال ميگردد. معمولا اين اختلالات بعد از سنين نوجواني اتفاق ميافتد. در سنين بالاتر از 40 سال اين اختلالات غير معمول است. مردان و زنان به يک اندازه در معرض ابتلا به اين اختلالات قرار دارند.
انواع اختلال دو قطبي
اختلال دو قطبي نوع 1
حد اقل يک دوره خلق شيدا به مدت يک هفته وجود دارد.اگرچه بيشتر مبتلايان دوره افسردگي را هم تجربه ميکنند ولي بعضي از انها فقط دوره شيدائي را تجربه ميکنند.
دوره هاي شيدايي بدون درمان بين 3 تا 6 ماه به طول ميانجامند.دورههاي افسردگي در صورتي که مداوا نشوند 6-12 ماه ادامه پيدا ميکنند.
اختلال دو قطبي نوع 2
در اين نوع بيش از يک دوره افسردگي شديد وجود دارد. در صورتي که شدت خلق شيدايي کم است. اين نوع به نام شيدائي خفيف (Hypomania) ناميده ميشود.
اختلال دو قطبي با تناوب سريع
در اين دسته بيش از 4 بار نوسان روحي در طول يکسال وجود دارد. اين نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبي ديده ميشود و ميتواند با هر کدام از انواع 1 يا 2 همراه باشد.
اختلال خلق ادواري (Cyclothymia)
در اين نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبي نيست، اما ميتواند زمان طولاني تري ادامه يابد. اين حالت ميتواند منجر به اختلالات دو قطبي گردد.
علل اختلالات دوقطبي
دليل قطعي براي اين اختلالات شناخته نشده، اما تحقيقات نشان ميدهد که:
اختلالات دوقطبي منشائ ارثي دارد. به عبارتي ژنها بيشتر از تربيت در اين اختلالات موثرند.
ممکن است مشکل فيزيکي در قسمتي از مغز که کنترل حالات روحي را به عهده دارد عامل اين اختلالات باشد. به اين دليل است که اين اختلالات با دارو قابل درمان هستند.
نوسانات خلقي ممکن است گاهي توسط استرس و يا بيماري بوجود بيايند.
علايم اختلالات دو قطبي
علائم بيماري بستگي به اين دارد که خلق شما به سمت افسردگي يا شيدائي تغيير کرده باشد.
1- افسردگي
احساس افسردگي احساسي است که همه ما در طول زندگي آنرا تجربه کرده ايم. اين احساس ميتواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگي کمک کند. اما در افسردگي باليني يا اختلالات دوقطبي اين احساس افسردگي بسيار شديد تر است. در اين حالت احساس افسردگي براي مدت طولاني باقي ميماند و حتي انجام امور عادي زندگي را سخت يا غير ممکن ميسازد. در صورتي که شما افسرده شده باشيد متوجه اين تغييرات در خود شده ايد:
روحي
- احساس غمگيني که از بين نميرود.
- احساس نياز به گريستن بدون هيچ دليلي
- ازدست دادن تمايل و رغبت به همه چيز
- عدم لذت بردن از چیزهایی که قبلا لذت می بردید.
- احساس بي قراري و آشفتگي
- از دست دادن اعتماد به نفس
- احساس بي ارزشي و نااميدي
- زودرنجي و تحريک پذيري
- فکرکردن به خود کشي
فکري
- از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و اميدوارانه
- از دست دادن قدرت تصميم گيري حتي در موارد ساده
- مشکل تمرکز کردن
جسمي
- کم شدن اشتها و وزن
- مشکل خوابيدن
- بيدار شدن زودتر از موقع
- احساس خستگي کامل
- يبوست
- عدم تمایل به رابطه ی ج***
رفتاري
- مشکل در شروع و به پايان رساندن کارها- حتي کارهاي روزمره
- گريه کردن زياد و يا احساس نياز به گريه و عدم توانايي گريستن
- پرهيز از مواجهه با افراد
2- شيدايي يا هيجان
شيدايي يک احساس خوشحالي، افزايش انرژي و خوش بيني بيش از اندازه است. اين حالت ميتواند آنقدر شديد باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثير قرار دهد. ممکن است تفکرات عجيبي راجع به خود داشته باشيد، تصميمات بدي بگيريد و به صورت شرم آور، مضر و گاهي خطرناک رفتار کنيد.
مانند حالت افسردگي، در اين حالت هم زندگي فرد مختل ميشود و ميتواند روابط و کار فرد را تحت تاثير قرار دهد. در حالتي که اين حالت خيلي شديد نباشد به آن شيدائي خفيف ميگويند.
در صورتي که شما شيدا شويد ممکن است حالات زير را در خود مشاهده کنيد:
روحي
- بسيار شاد و مهيج
- عصبي و برانگيخته شدن توسط کساني که در خوش بيني شما شريک نميشوند
- احساس برتر بودن بيش از اندازه
فکري
- پر از ايده هاي جديد و مهيج
- پريدن از يک ايده يه ايده ديگر
- شنيدن صداهايي که افراد ديگر نميشنوند
جسمي
- بي ميل يا ناتوان از خوابيدن
- پر انرژي
- افزايش تمايل به رابطه ج***
رفتاري
- برنامه ريزي هاي بلندپروازانه و غير واقعي
- بسيار فعال و پر جنب و جوش
- رفتارهاي نا معمول
- حرف زدن سريع – ديگران ممکن است متوجه صحبتهاي شما نشوند.
- تصميمات عجولانه و گاهي با نتايج مصيبت بار
- ولخرجي
- احساس صميميت زياد
- بروز بيش از حد احساسات
اگر شما در اواسط دوره شيدايي براي اولين بار باشيد، ممکن است متوجه هيچ چيز غير عادي نشويد. حتي دوستان و خانواده شما نيز ممکن است متوجه نشوند. حتي ممکن است اگر کسي سعي کند در اين مورد نظري ابراز کند ناراحت شويد. در اين حالت شما به تدریج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می شوید.
جمع آوری شده از منابع گوناگون
نکتـــــــــــه ی پزشکـــــی منتخـــــب هفتـــــــــــه :: بیماری "زخـــــم معـــــده"
مننژیت چیست؟
یک التهاب نرم شامه (مننژ) و مایع مغزی- نخاعی است که غالبا منشا ویروسی یا باکتریائی دارد و بسته به نوع عامل ایجاد کننده، شدت و درمان آن متفاوت است ، در واقع مننژیت به معنی عفونت در مایع نخاع موجود در طناب نخاعی یا مایع احاطه کننده مغز است که گاهی به عنوان مننژیت نخاعی نیز نامیده می شود که در این صورت علاوه بر التهاب مایع نخاع در طناب نخاعی ، التهاب پرده های مغز هم مشاهده می گردد.
در افراد طبیعی معمولا” مننژیت محدود به فضای ساب آراکنوئید در جمجمه می باشد اما در مننژیتهای حاد باکتریایی عفونت انتشار پیدا کرده و تمام سطح پرده های احاطه کننده مغز و طناب نخاعی را درگیر کرده واز طریق سوراخهای لوشکا و مازندی به بطنها نیز گسترش پیدا می کند. در مواردی نیز عفونت به خارج از پرده های مننژ انتشار می یابد. اکثر عفونتها از طریق خون به مغز می رسند.
برخی از عوامل که قابل توجه ترین آنها ویروس تب خال ساده و هاری است به اعصاب محیطی تهاجم نموده وسپس از طریق آنها به مغز یا عقده های حسی صعود می کنند. تروما به مغز نیز ممکن است مقدمه عفونت باشدو گاهی اوقات که خوشبختانه بسیار نادر است، عفونت از طریق روشهای طبی، اکثرا با پونکسیون مایع نخاع می تواند وارد دستگاه عصبی شود.
گرفتاری یک بخش سیستم اعصاب مرکزی ممکن است به بخش دیگر منتقل شودکه اغلب نیز چنین است. ارتشاح آماسی در اکثر عفونتهای مغز( آنسفالیت ) به CSF منتقل می شود و بر عکس یک مننژیت ممکن است به مغز تهاجم نموده و سبب مننگوانسفالیت شود. عفونتهای ماستوئید و سینوسهای هوائی پیشانی ویا عفونتهای گوش میانی می توانند سرانجام پرده های مننژ را گرفتار سازند ویا به خود مغز نفوذ نمایند.
مننژیت ویروسی معمولا خفیف تر بوده و بدون درمان خاصی بهبود می یابد ولی شناسائی برخی از آنها مانند هرپس سیمپلکس از نظر درمان اختصاصی مهم است . مننژیت باکتریال می تواند کاملا شدید بوده ، سبب آسیب های مغزی ، از دست دادن شنوائی ، اختلالات یادگیری وگاهی مرگ شود. در نوع باکتریال، دانستن نوع باکتری ایجاد کننده منژیت ، از لحاظ انتخاب آنتی بیوتیک مناسب به منظور پیشگیری از انتشار حائز اهمیت است.
کودکان زیر دو سال نسبت به بیماری بسیار حساس بوده و شدیدترین شکل بیماری را ظاهر می سازند . اگر تشخیص و درمان بیماری در نخستین مراحل آن صورت گیرد ، حدود نود درصد از کودکان بهبود می یابند و تعداد اندکی دچار ضایعات دائمی در سیستم عصبی ، مانند از دست دادن شنوایی می شوند. هنگام شیوع مننژیت باکتریایی بیشتر در فصل زمستان و مننژیت ویروسی در اواخر تابستان و اوایل پاییز است .
نشانه های مننژیت چیست؟
تب بالا،سردرد و سفتی گردن از شایع ترین علائم مننژیت در سنین بالای ۲ سال است که طی چند ساعت تا ۲ روز کامل می شود.علائم دیگرنظیر تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، گیجی و خواب آلودگی نیز ممکن است وجود داشته باشد. کشف تب، سر درد و سفتی گردن در نوزادان و شیرخواران مشکل است ولی ممکن است با علائمی مانند سستی و بی حالی، تحریک پذیری، استفراغ یا تغذیه ضعیف پی به وجود مننژیت برد. با پیشرفت بیماری، بیمار در هر سنی ممکن است دچار تشنج شود.
علائم مننژیت باکتریال و ویرال در برخی مراحل شبیه هم هستند. با این حال علائم مننژیت باکتریال شدیدتر بوده و در اغلب موارد به سرعت ( گاه ظرف چند ساعت ) پیشرفت می کند. در شیرخواران علائم غالباً گنگ و یا مبهم است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بدحالی عمومی؛
- تب؛
- استفراغ ؛
- نخوردن غذا؛
- گریه و بیقراری؛
در کودکان بزرگتر ممکن است تمام علائم فوق به اضافه علائم دیگر دیده شود، مثل:
- سردرد شدید؛
- حساسیت و انزجار از نور شدید و صدای بلند؛
- سفتی عضلات، بخصوص عضلات گردن؛
در تمام سنین ابتلا به مننژیت ممکن است همراه با علائمی مثل گیجی، اختلال هوشیاری و گاه تشنج باشد. در برخی کودکان مبتلا به مننژیت، بثورات جلدی مشخصی به صورت نقاط مسطح صورتی یا قرمز که با فشار دست محو نمی شوند، دیده می شود. اگر کودک به طور غیر عادی بدحال است و یا حداقل دو علامت از علائم فوق در وی پدیدار شده باشد بلافاصله با پزشک مشورت کنید و یا کودک را به نزدیکترین بیمارستان برسانید. کودک در بیمارستان بستری می شود و نخست آب نخاع وی جهت آزمایش نمونه گیری می شود و با کمک این آزمایش می توان مننژیت ویرال و باکتریال را از هم تشخیص داد و در مواردی عامل ایجاد کننده مننژیت را نیز مشخص نمود. همچنین ممکن است نمونه خون نیز جهت کشت و تعیین وجود باکتری در آن به آزمایشگاه فرستاده شود.
نشانههای مننژیت باکتریایی
سرفه و آبریزش از بینی ، پس از دوره کمون و دو تا چهار روزه ظاهر می شود ، اما گاهی اوقات شروع بیماری بسیار سریع بوده و به سرعت گسترش می یابد و در مدت چند ساعت به گیجی و اغما منجر می شود.
کودک بیمار غالباً از سردرد شدید ، همراه با حالت تهوع و تب شکایت می کند . ممکن است گردن سفت و شخص بی قرار و خواب آلود شود . در این حالت ،استفراغ حالت جهنده دارد . چنانچه خواب آلودگی عمیق تر شود و تب افزایش یابد ، باید هر چه زودتر به بخش فوریتهای پزشکی مراجعه کرد .
نشانه های بیماری در نوزادان با کودکان تفاوت دارد . نوزاد مبتلا به مننژیت ، بی قرار بوده و گریه های طولانی دارد ،ضمن آنکه اشتهایش را از دست می دهد و گرفتار تب شدید می شود . چنین حالتی ، ممکن است با حمله ناگهانی و خواب آلودگی شدید همراه باشد .
برای پیشگیری از عوارض ثانویه مننژیت مانند ناشنوایی ، ضایعات مغزی و مرگ ، باید هر چه سریعتر بیماری تشخیص داده شود و نسبت به درمان آن در بیمارستان اقدام گردد . آزمایش مایع نخاع برای تشخیص بیماری بسیار ضروری است .
نشانه های مننژیت ویروسی
نشانه های بیماری پس از گذراندن دوره کمون ( یک تا پنج روز ) می تواند به طور ناگهانی و یا به تدریج پدیدار شود . این نشانه ها شامل سردرد ، تب ، استفراغ و دل پیچه است که یک یا دو روز بعد با خشکی و سفتی گردن همراه می گردد ، گاهی اوقات نیز جوش هایی در سطح بدن ظاهر می شود . کودکان مبتلا اغلب در بیمارستان بستری می شوند اما بدون آنکه آنتی بیوتیک مصرف کنند ، پس از چند روز به طور کامل بهبود می یابند .
علل ایجاد مننژیت:
شایع ترین علت مننژیت باکتریایی در کودکان “نیسریا مننژیتیس” است ( مننگوکوک). میکروب نیسریا به طور طبیعی در مخاط بینی زندگی می کند و اغلب هیچ مشکلی را ایجاد نمی کند اما علت این که چرا در برخی کودکان سبب بروز بیماری می شود ، هنوز مشخص نشده ؛ عامل شایع دیگر هموفیلوس آنفلوانزا است که اغلب در کودکان زیر پنج سال دیده می شود.
ویروس های متعددی نیز باعث بروز مننژیت می شوند که از بین آنها ویروس آنفلوانزا ، آبله مرغان، منونوکلئوز عفونی ، و ایدز شایعتر هستند.
باکتری های زیادی می توانند عامل بیماری باشند ، اما باکتری هایی که بیشتر باعث ابتلای کودکان به مننژیت می شوند ، شامل مننگوکوکوس ، آنفلوآنزاتیپ ب یا پنوموکوکوس هستند . گونه های متفاوتی از ویروس ها ، از جمله انتروویروس ها ، می توانند موجب این بیماری شوند . مننژیت ویروسی به طور معمول خفیف بوده و کودکان پس از مدتی کوتاه ، به طور کامل بهبود می یابند. مننژیت باکتریایی از طریق افراد بیمار و یا حامل باکتری ( در حلق و بینی ) منتشر می شود . عامل بیماری از طریق سرفه و عطسه توسط شخص بیمار در هوا منتشر شده و تا ساعت ها معلق می ماند . تنفس هوای آلوده موجب انتقال بیماری می شود . باکتری ابتدا در حلق و بینی تکثیر می گردد و سپس وارد خون می شود و آن گاه وارد مغز و نخاع شده و این نواحی را عفونی می سازد.
بیشتر نوزادان به دلیل این که حامل پادتن های مادری هستند ، تا سه ماهگی به مننژیت مبتلا نمی شوند . ۲۵ درصد از این کودکان برای هفته ها یا ماه ها ، باکتری عامل بیماری را بدون این که دچار بیماری شوند ، در حلق و بینی خود حمل می کنند . این حاملان سالم ،پادتن هایی ایجاد می کنند که موجب مصونیت دائمی آنها در مقابل بیماری می شود . حاملان سالم می توانند عامل بیماریزا را به افراد حساس منتقل نموده و آنها را گرفتار سازند. اشخاصی که در اثر باکتری های عامل مننژیت به نوع خفیف عفونت مجاری فوقانی تنفسی مبتلا میشوند ، می توانند عامل بیماری را به دیگران منتقل کنند . جابجایی عامل بیماری از این طریق ، گاه باعث مننژیت می شود ولی در بیشتر موارد ، مجاری فوقانی تنفسی را گرفتار عفونت می کند . در هر دو صورت پادتن ضد بیماری در بدن شخص تشکیل شده و موجب مصونیت دائمی در برابر باکتری بیماریزا می گردد.
گاهی اوقات عفونت سینوس ها ، گوش میانی و عفونت های ناشی از آسیب سر ، موجب ایجاد مننژیت می شوند. مننژیت باکتریایی از هنگام آغاز علائم تا ۲۴ ساعت پس از آنتی بیوتیک درمانی ، واگیردار است. مننژیت ویروسی نیز به وسیله افراد بیمار یا حامل ویروس منتقل می شود ولی واگیرداربودن آن کمتر از مننژیت باکتریایی است . این ویروس که به طور معمول موجب عفونت دستگاه گوارش می شود ، از طریق دهان وارد بدن شده و ممکن است تا چندین هفته پس از بهبود بیمار ، در روده او باقی بماند . هیچ آنتی بیوتیکی برای درمان مننژیت ویروسی مؤثر نیست . ویروس موجود در دستگاه گوارش ، از طریق جریان خون وارد مغز می شود اما به طور معمول ،ضایعاتی در مغز ایجاد نمی کند .
تشخیص مننژیت :
تشخیص زود هنگام و درمان مننژیت اهمیت فوق العاده ای دارد. پس از بروز علائم، بیمارباید بی درنگ به پزشک مراجعه نماید. تشخیص بر اساس بررسی مایع مغزی-نخاعی و وجود سلولهای التهابی ، بررسی آنتی ژن باکتریها و ویروسها ، و کشت باکتریها در نمونه مایع مغزی-نخاعی است.
آیا مننژیت قابل درمان است؟
در صورت تجویز به موقع آنتی بیوتیک مناسب ، مننزیت باکتریائی درمان پذیر است و احتمال مرگ و میر آن به کمتر از ۱۵ درصد می رسد.
درمان
در صورت شک به مننژیت، پس از انجام آزمایش های لازم و حتی پیش از آماده شدن جواب آزمایش ها باید درمان با آنتی بیوتیک شروع شود. اگر جواب آزمایش ها مشخص کند که کودک مبتلا به مننژیت ویروسی شده، آنتی بیوتیک ها قطع می شوند و هیچ درمان دیگری به جز مسکن لازم نیست. عفونت های ویروسی معمولاً پس از ۵ تا ۱۴ روز بسته به نوع ویروس خود به خود بر طرف می شوند.
اگر تشخیص مننژیت باکتریال تأیید شود، مصرف آنتی بیوتیک باید ادامه یابد ( ممکن است در صورت لزوم برحسب باکتری تشخیص داده شده ، نوع آنتی بیوتیک تغییر کند ).
همچنین ممکن است برای کودک مایعات داخل وریدی و داروی ضد تشنج تجویز شود ( در صورت وجود تشنج ). درمان با آنتی بیوتیک ممکن است تا ده روز طول بکشد.
آیا مننژیت واگیر دارد؟
بلی. برخی از فرم های مننژیت باکتریال مسری است. سرایت از طریق ترشحات تنفسی و گلو (نظیر سرفه ، بوسه،…) امکان پذیر بوده ولی خوشبختانه شدت انتقال آن مانند سرما خوردگی و انفلوانزا بالا نیست، معهذا گاهی مننژیت های مننگوکوکی یا Hib می توانند از طریق تماس های نزدیک و طولانی به افراد دیگر منتقل شوند.
ایمن سازی علیه مننژیت :
واکسن بر ضد Hib (هموفیلوس انفلوانزا)، برخی سروتایپ های مننگوکوک و بسیاری از تایپ های Sp (استرپتوکوک پنومونیه) وجود دارد. واکسن Hib بسیار ایمن و موثر است. واکسن مننگوکوک در برابر سروگروپ های A,C,W135,Yایمنی ایجاد می نماید.
اصول نظام مراقبت مننژیت باکتریال :
نظام مراقبت جاری در کشور ، مراقبت مبتنی بر جمعیت (Population base) است ، لذا کلیه دانشگاههای علوم پزشکی ملزم به گزارش دهی کامل موارد مننژیت هستند ولی به دلیل محدودیت ظرفیت آزمایشگاهی در بسیاری از مناطق ، لزوم مراقبت غیرفعال به همراه مراقبت منطقه ای مبتنی بر جمعیت با تقویت ظرفیت آزمایشگاهی مورد توجه قرار می گیرد.
سیمای کلی مراقبت مننژیت در کشور ایران :
بروز مننژیت در جهان سالانه ۲۰ مورد در۱۰۰،۰۰۰ نفر یعنی حدود ۲/۱ میلیون نفر برآورد می شود.در کشورمان، از ۲۰ سال گذشته (۱۳۶۷)، تا به حال، این میزان بطور متوسط از ۳/۱ به ۷/۲ رسیده است.
• تا پیش از دهه ۸۰ ، بیماری فقط به ۲ فرم مننژیت مننگوکوکی و غیر مننگوکوکی گزارش می شد و پس از آن به فرم مننژیت ویرال و باکتریائی (به تفکیک باکتری) تبدیل شد.
• تعریف مننژیت به ۳ فرم مظنون، محتمل و قطعی تغییر پیدا کرد، لذا از سال ۱۳۸۵ این آمار شامل مواردی می شود که حداقل محتمل به مننژیت هستند.
در نتیجه اگر همانند سالهای گذشته این روند را بررسی کنیم، بروز مننژیت در کشور در سال ۱۳۸۷ از ۷/۲ به ۷/۸ افزایش می یابد درحالی که مسلما موارد گزارش شده مننژیت سالهای قبل، تنها منحصر به محتمل یا قطعی نبوده و مظنونین را هم شامل بوده است.
در ذیل معیار دسته بندی موارد گزارش شده ملاحظه می شود:
• مورد مظنون:
هر فردی در هر سنی با تب ناگهانی بالای C5/38 و یکی ازعلائم: سفتی گردن، کاهش سطح هوشیاری، علائم مننژیال (سردرد، استفراغ و هر نوع عارضه نورولوژیک ناگهانی)، ملاج برجسته(در اطفال) ، مورد مظنون به مننژیت محسوب می شود.
• مورد محتمل: هر مورد مظنونی که آزمایش CSF او، حداقل یکی ازموارد زیر را نشان دهد:
۱) ظاهر کدر و چرکی،
۲) پلئوسیتوز بیش از ۱۰۰ سلول/ mm3،
۳) پلئوسیتوز ۱۰-۱۰۰ سلول/ mm3 به همراه افزایش پروتئین بیش از ۱۰۰ mm/dl یا کاهش قند به کمتر از ۴۰ mg/dl ،
۴) وجود یکی از نتایج زیر در رنگ آمیزی گرم:
o باسیل گرم منفی( مطرح کننده هموفیلوس انفلوانزا)،
o دیپلوکوک گرم منفی( مطرح کننده نایسریا مننژایتیدیس)،
o دیپلوکوک گرم مثبت( مطرح کننده استرپتوکوک پنومونیه).
• مورد قطعی: هر مورد محتمل یا مظنون با یکی ازمشخصه های زیر:
۱) کشت مثبت CSF یا خون با جدا سازی Hib ,Nm یا SP .
2) پیدا کردن آنتی ژن Hib ,Nm ,Sp در مایع مغزی نخاعی از طریق لاتکس آگلوتیناسیون.
چگونه می توان از مننژیت پیشگیری کرد؟
واکسن هایی که به طور معمول وجود دارند و استفاده می شوند کودک را بر علیه هموفیلوس و یک مننگوکوک محافظت می کنند. راه دیگری که برای محافظت فرد در مقابل مننژیت باکتریال وجود دارد، دادن آنتی بیوتیک به کسانی است که با فرد مبتلا تماس نزدیک داشته اند، بخصوص کودکان و بزرگسالانی که در یک خانه زندگی می کنند.
پیش آگهی:
مننژیت های ویروسی بندرت عارضه ای باقی می گذارند. همچنین درمان مناسب و به موقع با آنتی بیوتیک اغلب سبب بهبود کامل بیماری می شود. در تعداد اندکی از کودکان ممکن است عوارضی مثل ناشنوایی ، تشنج و یا مشکلات یادگیری ایجاد شود. به ندرت بیماری ( حتی در صورت درمان مناسب ) به مرگ منتهی می شود.
فواید خواب نیمروز و شبانه
داشتن خواب کافی از جنبه های مختلف برای سلامتی مفید است، مثل عملکرد ذهن، کنترل وزن، عضله سازی، مقاومت دربرابر تاثیرات پیری، و ترمیم بافت های نرم و مفاصل.
احتمالاً از بعضی از این جنبه های مهم آگاه هستید. بیشتر افراد می فهمند که بدون خواب کافی عملکرد مغز و حافظه آنها دچار مشکل می شود. این فقط یک مشکل کوتاه مدت نیست. بااینکه تحقیقات به تازگی در حال انجام است اما تصور بر این است که کمبود خواب مزمن با بسیاری از اختلالات زوال عصبی و از دست دادن جدی عملکرد مغزی در سالهای پایانی زندگی مرتبط است.
تعداد کمی از مردم از اهمیت خواب در کاهش وزن و عضله سازی آگاه هستند. بدون داشتن خواب کافی، بدن به اندازه کافی هورمون رشد که یک هورمون چربی سوز مهم در بدن است، تولید نمی کند. علاوه بر این، کمبود خواب موجب تغییراتی در هورمون های بدن می شود که گرسنگی را کنترل می کند، و طبیعتاً موجب افزایش احساس گرسنگی، پرخوری و نتیجتاً افزایش وزن می شود.
خواب نیمروز مختص کودکان یا سالخوردگان نیست؛ بسیاری از زنان و مردانی که شاغل هستند بعدازظهرها میخوابند زیرا این عمل باعث کاهش استرس و همچنین افزایش کارایی افراد میشود.
بنا بر تحقیقی که اخیرا توسط مؤسسه ملی پیشگیری و آموزش سلامتی روی افراد و خواب آنها انجام گرفته، 62درصد افراد دستکم دچار مشکلات مربوط به خواب هستند. خواب بد روی زندگی روزانه تأثیرگذار است. 48درصد افرادی که مورد پرسش قرار گرفتهاند میگویند که خواب بد اثری منفی روی شخصیت آنها دارد، 45درصد معتقدند روی خلقوخو یا قابلیت تمرکز آنها، 32درصد روی فعالیتهای روزانه و 32درصد روی روابطشان با دیگران تأثیرگذار است. چاره این مشکلات یک چیز است: خواب نیمروز!
نیاز به خواب کوتاه نیمروز برای حفظ شادابی در ادامه روز موردی است که کارشناسان در مورد آن اتفاق نظر دارند، اما مدت زمان این خواب از موارد مورد اختلاف است و بعضی کارشناسان تردید دارند که ۲۶ دقیقه مدت زمان ایده آلی برای خواب نیمروزی باشد.
جیم حورن، مدیر شورای پژوهش خواب در بریتانیا میگوید: «این مدت کمی طولانی است و این خطر را دارد که فرد به خواب عمیقی برود.»به اعتقاد این کارشناس، ۱۵ دقیقه خواب کافی است، چون اگر شما بیش از ۲۰ دقیقه بخوابید این خطر هست که به خواب عمیقی بروید و وقتی بیدار میشوید بسیار گیج تر باشید.
مشکل گیجی بعد از بیداری بیشتر برای افرادی به وجود میآید که عادت به خواب نیمروزی ندارند، او می گوید اگر قیلوله طولانی جزئی از زندگی روزانه شما باشد، بدن شما به آن عادت میکند و به راحتی و بدون اینکه گیج باشید از خواب بیدار میشوید.
جیم حورن توصیه میکند که قیلوله با قهوه ترکیب شود تا ظرف ۲۰ دقیقه، کافئین شما را سر حال کند: « یک فنجان قهوه بنوشید و سر خود را پایین بگذارید. اگر این دو با هم باشد اثرش بسیار بیشتر خواهد بود. این شیوه کار میکند. تردیدی در آن نیست.»
وی می افزاید چون مردم نمی توانند فورا به خواب روند، محاسبه دقیق مدت زمان خواب آنها امکانپذیر نیست. اما حتی ۱۵ دقیقه چرت هم مفید است.
البته باید در نظر داشت که این روش برای کسانی که شب قبل به هیچ وجه نخوابیدهاند کافی نیست و تنها برای سرحال آوردن آنهایی مفید است که خواب کافی و مناسب در شب نداشتهاند.
لیندا واسمر اندروز کارشناس دیگری است که عقیده دارد ۲۶ دقیقه طولانی است و خواب نیمروزی باید حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه باشد.
به گفته وی، زمان این خواب نیز مهم است. اگر زود بخوابید بدن شما آماده نیست و اگر دیر بخوابید، ممکن است شب نتوانید براحتی به خواب بروید: «بعدازظهرها بین ساعت ۱ تا ۳ که انرژی بدن پس از صرف نهار کمی افت میکند، بهترین موقع است.»
خواب نیمروز ژنتیک است!
آیا مایلید بعد از غذا چرت بزنید؟ این مسئله فقط مربوط به هضم غذا نیست.
برونو کامبای خاطر نشان میکند: «بهنظر میرسد که این مسئله بیشتر مربوط به ریتم بیولوژیکی ذاتی باشد. در واقع، چنانچه احساس ناگهانی خستگی در بعدازظهر مربوط به خوردن غذا بود، بعد از صبحانه و شام نیز شاهد این حالت بودیم و افرادی که ناهار نمیخوردند بعدازظهرها نمیخوابیدند. احساس خستگی ناگهانی حتی در بین افرادی که ناهار نخوردهاند نیز دیده میشود. از این رو بهنظر میرسد که خواب نیمروز از نظر ژنتیک برنامهریزی شده باشد».
سلامتی، خلاقیت و کارایی با خواب نیمروز
خواب نیمروز فواید متعددی دارد: استرس را کاهش میدهد، حافظه، تمرکز و خلاقیت را بهبود میبخشد و کارکرد مغز و اعصاب را دوباره به حالت تعادل درمیآورد. از اینرو چند دقیقهای استراحت این امکان را فراهم میسازد تا با شارژ مجدد باتریها بهطور مؤثر فعال و پرجنب و جوش بمانید. افرادی که برنامه کاری زیادی دارند برای کاهش زمان خوابشان در شب، بعدازظهرها میخوابند. این کار بهطور روزانه میتواند یک تا 2 ساعت خواب را صرفه جویی کند.
چگونه خواب نیمروز را به کاربریم؟
قبل از هر چیز باید احساس راحتی کنید. چنانچه نمیتوانید دراز بکشید، روی صندلی به حالت نشسته بمانید، پشتتان را صاف کنید و درصورت ممکن سرتان را به عقب تکیه دهید یا برعکس به جلو خم کنید.
نویسنده کتاب در مدح خواب نیمروز توصیه میکند: بهتر است دستها و پاهایتان را از هم دور کنید، چشمهایتان را ببندید و بهتدریج تنفستان را کند و تمامی عضلات بدنتان را شل کنید.داخل هواپیما، اتومبیل، قطار و حتی سر کار، خواب نیمروز همه جا میتواند عملی شود.
هورمون رشد همچنین در تحریک رشد عضلانی ناشی از ورزش نیز تاثیرگذار است، ازاینرو، فقدان خواب کافی به طور جدی در گرفتن نتیجه خوب از برنامه تمرینی تداخل ایجاد می کند. برای آنها که تمرینات سنگینی انجام می دهند، کاهش هورمون رشد ناشی از فقدان خواب کافی موجب به تاخیر افتادن ریکاوری عضلات شده و وضعیتی ایجاد می کند که تمرینات سنگین عضلات را سریعتر از آنچه بدن قادر به ترمیم آن باشد، تجزیه می کند. این مسئله موجب از دست رفتن حجم عضلانی و آسیب های جدی می شود.
سایر بافت های بدن نیز درست مثل عضلات به خاطر پایین آمدن سطح هورمون رشد ناشی از کمبود خواب، سریعتر تجزیه می شوند، مثل بافت های پیوندی مفاصل و حتی پوست. با گذشت زمان، کمبود خواب موجب پیری زودرس بافت های بدن شده و پیر شدن پوست را افزایش می دهد و مفاصل را در معرض آرتروز قرار می دهد.
تجربه نشان داده است که در درمان افراد مبتلا به سندرم های درد، اکثر بیمارانی که کمبود خواب دارند حساسیت بیشتری درمقابل درد نشان می دهند و بیشتر در معرض حملات و سخت شدن عضلات قرار می گیرند. یکی از بیمارانی که سالها با او کار می کردم با تغییر ساعت های خوابش از 3 تا 4 ساعت به 6 تا 7 ساعت، تغییرات فاحشی نشان داد. با داشتن خواب بیشتر، عضلات او شل تر شده و سختی خود را از دست دادند. این تغییر دقیقاً با تغییر میزان خواب او مرتبط بوده است چراکه میزان استرس و سایر عوامل زندگی او تقریباً یکسان بوده اند.
تا اینجا احتمالاً از اهمیت خواب کافی آگاه شده اید. حال ببینید “کافی” چه میزان است؟ این مسئله تاحدودی متغیر است اما برای اکثر افراد 7 ساعت خواب بدون اخلال در شب برای تولید میزان کافی هورمون رشد کافی به نظر می رسد. بعضی افراد به کمی بیشتر از این میزان خواب نیاز دارند و برخی دیگر هم می توانند با کمتر از این سر کنند اما حداقل 7 ساعت خواب مناسب به نظر می رسد.
اگر شما کمتر از این میزان می خوابید، اگر خوابتان را بیشتر کنید از تغییرات عالی که در زندگیتان ایجاد می شود شگفت زده خواهید شد. با خواب بیشتر نه فقط هوشیاری بیشتری خواهید داشت، بلکه از برنامه های کاهش وزن و تمریناتتان نتیجه بهتری خواهید گرفت و ظاهرتان نیز بسیار بهتر و سرحال تر خواهد شد.
گردآوری شده و با اندکی ویرایش
نکتـــــــــــه ی پزشکـــــی منتخـــــب هفتـــــــــــه :: فواید خواب نیمروز و شبانه
زخم اثنیعشر و معده که به زخم پپتیک معروف است یک آسیب مخاط اثنیعشر و معده است که در پیدایش آن اسید و پپسین معده نقش مهمی دارد. انواع اصلی زخم پپتیک عبارتست از زخم اثنیعشر و زخم معده که هر دو بیماریهای مزمنی هستند که در بیشتر موارد به علت یک میکروب به نام هلیکوباکتر پیلوری ایجاد میشوند.
میکروب هلیکوباکتر پیلوری علاوه بر ایجاد زخم در پیدایش سرطان و لنفوم معده نیز نقش دارد.
علاوه بر میکروب هیلکوباکتر عوامل دیگری نیز به طور همزمان یا مجزا در پیدایش زخم پپتیک نقش دارند از جمله:
۱٫ استرس و شرایط بحرانی نظیر نارسایی حاد قلب – ریه – کبد و کلیه – عفونت منتشر خون – شوک یا افت بسیار شدید فشارخون – سوختگی – بستری شدن در بخش آی.سی.یو – اعمال جراحی بزرگ… زخم ناشی از استرس معمولا متعدد و سطحی است و منجر به خون ریزی گوارشی میشود. با رفع شرایط استرس و بحران، زخم نیز خودبخود ترمیم مییابد. این زخمها حالت مزمن و عودکننده ندارند.
۲٫ مسکنهای ضد التهاب غیر استروئیدی نظیر آسپرین، اینومتاسین، بروفن.
۳٫ یک بیماری بدخیم تولید کننده اسید بسیار در معده به نام بیماری زولینجر – الیسون.
۴٫ مصرف سیگار هم به عنوان زمینهساز ایجاد زخم و هم به عنوان مانع بهبود مناسب زخم و هم به عنوان عامل عودهای مکرر آن شناخته شده است.
۵٫ عوامل ارثی و خانوادگی نیز تا حدی در پیدایش زخم نقش دارد.
۶٫ در یکسری از بیماریهای مزمن نیز احتمال بیشتر پیدایش زخم مطرح است مانند: نارسایی مزمن ریه، نارسایی مزمن کلیه، نارسایی مزمن کبد، ورم مزمن لوزالمعده، سنگ کلیه.
دانش موجود نشان میدهد که نقش اصلی در پیدایش زخم پپتیک به عهده میکروب هلیکوباکتر است و برای اجرای این نقش، اسید و پپسین معده ضروری است. برای پیدایش زخم لازم است تعادل بین عوامل دفاعی و حفاظت کننده از مخاط معده و اثنیعشر از یکسو و عوامل تخریبی و تهاجمی بهم بخورد. زخم پپتیک زمانی بهوجود میآید که عوامل دفاعی ضعیفتر از عوامل تهاجمی شوند و نتوانند مخاط معده و اثنیعشر را در مقابل نفوذ و آسیب عوامل تهاجمی و تخریبی حفظ کنند.
تاریخچه
در قرن نوزدهم، زخم اثنیعشر بسیار نادر بود. محققی به نام؛ سر آرتور هرست؛ در سال ۱۹۰۹ میلادی اعلام کرد که کالبد شکافیهای بیمارستان؛ گای؛ لندن در طول ۶۶ سال گذشته فقط ۷۰ مورد زخم اثنیعشر را نشان داده است. تاریخچه زخم معده قدیمیتر از زخم اثنیعشر است، اولینبار در سال ۱۸۳۵ میلادی محققی به نام؛ جین کووویلیه؛ منظره میکروسکپی زخم معده را توصیف کرد و به همین جهت زخم معده در آن زمان؛ بیماری کوویلیه؛ نام گرفت. با آغاز قرن بیستم شیوع زخم پپتیک بسیار زیاد شد به گونهای که به یکی از شایعترین بیماریهای مهم انسان تبدیل شد. در حال حاضر به نظر میرسد شیوع زخم پپتیک در جامعه غربی در مردان ۱۰ درصد و در زنان ۴ درصد باشد.
برخی عوامل مؤثر در ایجاد زخم
۱٫ هلیکوباکتر پیلوری
هلیکوباکتر یک باکتری مارپیچی متحرک گرم منفی است که بطور عمده در مخاط پوششی معده انسان یافت میشود و بهنظر میرسد شایعترین عفونت انسان در جهان باشد. میزان ابتلا در جمعیتهای مختلف و سن ابتلا متفاوت است و تابع وضعیت منطقهای و اجتماعی – اقتصادی فرد است. به نظر میرسد نحوة انتقال عفونت بطور مستقیم از فرد به فرد از دهان به دهان یا از طریق مصرف مواد آلوده به مدفوع باشد، بنابراین رعایت اصول و استانداردهای بهداشتی در پیشگیری از عفونت مؤثر است. پروتئینهای تولید شده به وسیله هلیکوباکتر پیلوری باعث هجوم سلولهای التهابی به مخاط معده و ایجاد ورم معده (گاستریت) میشود و هم مستقیماً به ژل مخاطی پوشاننده سطح معده آسیب میرساند به گونهای که ضخامت و خاصیت چسبندگی و کششی آن کاهش مییابد.
۲٫ سیگار
یکی از علل افزایش قابل توجه زخم در اوایل قرن بیستم مصرف سیگار است. در آمریکا اولین ماشین سازنده سیگار در سال ۱۸۸۰ شروع به کار کرد. سه سال بعد این فنآوری به انگلستان و چند سال بعد به سایر کشورهای اروپایی گسترش یافت. مطالعات متعددی ارتباط بین سیگار و بروز زخم پپتیک را ثابت کرده است. نتایج برخی از این تحقیقات از این قرار است: الف) احتمال پیدایش زخم معده و اثنیعشر در سیگاریها بیشتر از غیر سیگاریهاست و این خطر متناسب با مصرف سیگار است.
ب) سیگار کشیدن باعث اختلال در ترمیم زخم و تسهیل عود آن میشود.
ج) سیگار باعث افزایش عوارض زخم و نیاز بیشتر به جرّاحی میشود.
د) مرگ و میر ناشی از زخم در سیگاریها بیشتر است.
۳٫ رژیم غذایی
در گذشته، رژیمها و برنامههای غذایی پیچیده و مشکلی برای بیماران مبتلا به زخم معده و اثنیعشر تجویز میشد. مصرف غذاهای ساده نظیر گوشت آبپز و سوپهای ساده و پرهیز از سرخ کردنی و ادویه در طبخ غذا متأسفانه هنوز هم در باور بسیاری از مردم به عنوان رژیم غذایی مناسب این بیماران وجود دارد. امروزه مشخص شده است که هیچ رژیم غذایی خاصی موجب تسریع بهبود زخم نمیشود و هیچ رژیم غذایی خاصی نیز بهبود آن را به تأخیر نمیاندازد.
علائم بالینی
درد در ناحیه وسط و بالای شکم زیر استخوان جناغ شایعترین علامت زخم اثنیعشر است. کیفیت درد اغلب به صورت تیز، سوزشی یا مالشی است ولی ممکن است حالت مبهم و با حدود نامشخص داشته باشد یا به صورت فشار، پری شکم یا احساس گرسنگی درک شود. در حدود ۱۰ درصد مبتلایان به زخم اثنیعشر، درد در ناحیه بالا و راست شکم احساس میشود. مشخصات درد نمونه زخم اثنیعشر از این قرار است: یک و نیم تا سه ساعت پس از صرف غذا بروز کند – در موارد زیادی بیمار را درد از خواب بیدار میکند و این حالت بیشتر بین ساعات ۱۲ تا ۳ بعد از نیمهشب اتفاق میافتد – خاصیت سوزشی دارد – معمولاً ظرف چند دقیقه بعد از خوردن غذا یا شربت معده درد ساکت میشود – درد زخم اثنیعشر دارای دورههایی است. دورههای درد چند روز تا چند هفته یا چند ماه طول میکشد و سپس زخم وارد مرحله خاموش میشود.
عوارض زخم اثنیعشر و معده شامل خونریزی، سوراخ شدن، چسبندگی و نفوذ و انسداد است.
خونریزی
خونریزی شایعترین عارضه زخم است. و در ۱۵ درصد مبتلایان به زخم دیده میشود. اگرچه خونریزی ناشی از زخم در هر سنی بروز میکند ولی بیشترین شیوع آن در سنین ۶۰ و بالاتر است.
سوراخ شدن
شیوع عارضه سوراخ شدن محل زخم کمتر از خونریزی است و در حدود ۷ درصد از مبتلایان به زخم بروز میکند. با مصرف روزافزون مسکنها به خصوص توسط خانمهای مسن، بروز این عارضه خطرناک نیز بیشتر شده است.
چسبندگی و نفوذ
عارضهای شبیه سوراخ شدن است با این تفاوت که در این حالت ابتدا محل زخم به عضو مجاور میچسبد و پس از سوراخ شدن محل زخم، محتویات اسیدی معده به داخل حفره شکم نمیریزد بلکه به داخل بافت مجاور نفوذ میکند.
انسداد محل خروجی معده
انسداد یا تنگی ناحیه خروجی معده یا ابتدای اثنیعشر ممکن است به علت ورم حاد اطراف زخم باشد.
درمان
قبل از ۳۰ سال اخیر درمان زخم معده و اثنیعشر مبتنی بر مصرف داروهای ضد اسید (شربتها و قرصهای آلومینیوم ام.جی). مسکنهای گوارشی (هیوسین، کلینیدیوم، بلادونا…) رژیم غذایی ساده و استراحت بود. در ابتدای دوره ۳۰ ساله اخیر ۲ رویداد مهم به طور همزمان اتفاق افتاد: ۱٫ دستگاههای پیشرفته آندوسکپی وارد بازار شد. ۲٫ داروهای ضد گیرنده هیستامین ۲ (سایمتیدین. رانیتیدین…) تهیه و عرضه شد.
پس از آن داروی ضد اسید قویتری بنام امپرازول ساخته و عرضه شد. با ظهور و کشف میکروب هلیکوباکتر پیلوری مشخص شد که اگر این میکروب با درمان مناسب ریشهکن شود هم زخم سریعاً خوب میشود و هم در آینده عود نخواهد کرد. بنابراین معلوم شد تمام درمانهای قبلی فقط جنبه موقت داشته و بر عامل ایجاد کننده زخم یعنی میکروب اثری نداشته است و علت عودهای مکرر زخم هم همین میکروب بوده است.
منابع:
۱٫ اصول طب داخلی هاریسون
۲٫ مبانی طب سیسیل
کمخونی؛ علل، علائم و درمان
در کم خونی، تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن بین خون و سلولها دچار اختلال میشود و بافتهای بدن، به ویژه ماهیچهها و مغز به خاطر کمبود اکسیژن آسیب میبینند.
میزان کمخونی در افراد با توجه به سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی آنها متفاوت میباشد.
انواع کمخونی
بیماری کمخونی به سه دسته تقسیم میشود:
1- کمخونی با اندازه گلبولهای قرمز طبیعی
2- کمخونی با اندازه گلبولهای قرمز کوچکتر از معمول
3- کمخونی با اندازه گلبولهای قرمز بزرگتر از معمول
مرض قند (دیابت)، نارسایی کلیه، سرطان و آرتریت روماتوئید (بیماریهای روماتیسمی) جزو گروه کمخونی با گلبولهای قرمز طبیعی میباشد.
بیماری تالاسمی مینور و فقر آهن، جزو کمخونی با گلبولهای کوچکتر از معمول میباشد.
کمبود ویتامین ب 12، اسید فولیک و کمکاری غده تیروئید جزو گروه کمخونی با گلبولهای قرمز بزرگتر از معمول میباشد.
شایعترین نوع کمخونی، مربوط به گلبولهای قرمز کوچکتر از معمول (گروه 2) است.
علل کم خونی
- ساخته نشدن هموگلوبین
- درست کار نکردن مغز استخوان
- کمبود اسید فولیک، ویتامین B12 و آهن
- فاویسم (نوعی کمبود آنزیم است که باعث شکسته شدن گلبولهای قرمز و در نتیجه کمخونی میشود)
- عدم ساخت سلولهای خونی (گلبولهای سفید، قرمز و پلاکتها)
- مصرف برخی داروهای ضد سرطانی که موجب شکسته شدن گلبولهای قرمز و از بین رفتن آنها میشوند.
علائم کم خونی
خستگی زودرس
ضعف
تپش قلب
کوتاهی تنفس
کاهش اشتها
سرگیجه
رنگ پریدگی
بی حسی و سردی انگشتان دست ها و پاها
قاشقی شدن شکل ناخنها
کاهش تمرکز ذهنی
ریزش مو
عوارض کم خونی
هموگلوبین کمتر از 10 گرم در دسی لیتر، میتواند همراه با نارسایی خفیف قلبی ریوی، کاهش توانایی کار، کاهش تحمل فعالیت بدنی و تمرینات ورزشی باشد.
کم خونی فقر آهن
در این حالت گلبولهای قرمز به تعداد عادی وجود دارند، اما مقدار هموگلوبین آنها کم است. این نوع کم خونی در کودکان بیشتر از بزرگسالان رایج است.
بیاشتهایی، سوءتغذیه، گزگز دست و پا، شیوع بیماریهای ویروسی و باکتریایی، ریزش مو، غش و بروز بیماریهای قلبی از علائم فقر آهن است.
کمخونی دوران بارداری
از آنجا که در زمان بارداری، جنین از خون مادر تغذیه میکند، کمخونی مادر باعث بروز کمخونی در نوزاد نیز میشود و اگر این کمخونی ناشی از کمبود اسید فولیک باشد، باعث بروز نقص در لوله عصبی نوزاد (اسپینا بیفیدا) میشود.
در زنان حامله، کمبود آهن موجب کاهش وزن نوزاد، افزایش مرگ ومیر جنین و زایمان زودرس میشود.
کمخونی در کودکان
علاقه زیاد به خاکبازی، خوردن مهر نماز، قند، برفک یخچال، مواد نشاستهای و گچ از عوارض شایع کمخونی و فقر آهن در کودکان است. باید هرچه سریعتر به این کودکان کمک کرد، چرا که ممکن است کمخونی آنها به خاطر وجود انگلهای رودهایباشد.
تشخیص نوع کم خونی
آزمایش خون: سنجش تعداد گلبولهای قرمز توسط MCV (حجم متوسط سلولی)، اندازهگیری هماتوکریت و هموگلوبین و سطح آهن خون.
با آزمایش مدفوع، میتوان از خونریزی یا عدم خونریزی داخلی مطلع شد.
تشخیص فقر آهن بر اساس اندازهگیری فریتین خون است. اگر مقدار فریتین به مقدار کمتراز 12 میکروگرم در لیتر برسد، نشانه از بین رفتن کامل آهن ذخیره ای بدن است.
پیشگیری از کم خونی
اضافه کردن آهن به غذاهای کودکان مخصوصاً شیر و غذاهای نشاستهای موجب بهتر شدن میزان آهن میشود.
شیر مادر در مقایسه با شیر گاو به اندازه کافی آهن دارد.
رژیم غذایی کمخونی
در کمخونی فقر آهن، مصرف گوشت قرمز، جگر، اسفناج و حبوبات تجویز میشود.
باید توجه داشت که «آهن» موجود در گوشت قرمز و غذاهای حیوانی به راحتی از طریق دستگاه گوارش جذب میشود، ولی آهن موجود در گیاهان و حبوبات کمتر جذب بدن میشوند.
درمان کم خونی
کمبود ویتامینها، آهن و بیماریهای مزمن هر کدام به نوعی موجب کمخونی در افراد میشود.
در افرادی که به صورت حاد و ناگهانی دچار کمخونی میشوند، تزریق خون لازم است.
افرادی که به صورت مزمن و وطولانی مدت دچار این بیماری هستند، با دارو و رژیم غذایی مداوا میشوند.
برای درمان کم خونی، این نکات را مد نظر داشته باشید:
- طبخ غذا در ظروف مسی، تاثیر بسزایی در جبران کم خونی دارد.
- مصرف چای بلافاصله قبل یا بعد از غذا، موجب کم خونی میشود.
- مصرف بیش از حد شیر و لبنیات (به علت وجود کلسیم) از جذب آهن جلوگیری میکند و احتمال بروز کم خونی را افزایش میدهد.
- تهیه غذا در ظروف آلومینیومی به مدت طولانی موجب کم خونی مفرط میشود.
- استفاده از جوش شیرین در پخت نان باعث اختلال در جذب آهن و بروز کم خونی می شود.
آهن اضافی هم مضر است.
مصرف زیاد آهن، موجب مسمومیت حاد و هموکروماتوز ثانویه میشود.
آهن موجب صدمه به کلیه، ریه و میوکارد قلب میشود. اضافی آهن در کبد رسوب کرده و بیماری کبدی را موجب میشود.
نشانههای مسمومیت با آهن عبارت است از:
تهوع، اسهال، تب، هیپرگلیسمی، لوکوسیتوز، خواب آلودگی، کاهش فشارخون، اسیدوز متابولیک، تشنج، افزایش آنزیمهای کبدی، یرقان، اغما و افزایش آمونیاک.
تبیان