اســاطیـــر روم باستــان

[V E S T A]

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]






اسطوره نماد زندگی دوران پیش از دانش و صفت و نشان مشخّص روزگاران باستان است. تحوّل اساطیر هر قوم، معرّف تحول شکل زندگی، دگرگونی ساختارهای اجتماعی و تحول اندیشه و دانش است. در واقع، اسطوره، نشانگر یک دگرگونی بنیادی در پویش بالا روندهٔ ذهن بشری است. اساطیر، روایاتی است که از طبیعت و ذهن انسان بدوی ریشه می‌گیرد، و برآمده از رابطهٔ دوسویه این دو است.



اساطیر روم، به مجموعه ای از روایات سنتی اطلاق می شود که در اصل به افسانههای سرچشمه گرفته از رم باستان و سیستم مذهبی این سرزمین، ارتباط دارند و به همان شیوه در ادبیات و هنرهای تجسمی رومیان تجلی یافته اند. «اساطیر روم» همچنین ممکن است به مطالعات مدرنی اشاره داشته باشد که ضمن پرداختن به موارد پیش گفته، موضوعات مرتبط و مشابه آن را، در هنر و ادبیات سایر فرهنگ‌ها در هر دوره، نشان بدهند.


مطالعۀ پیرامون اسطوره‌های روم، بخاطر تأثیرگذاری و نفوذ اولیۀ دین و مذهب یونانی [و خدایان و اساطیر یونان]، بر تمدن شبه جزیره ایتالیا، در طی دوران ماقبل تاریخی رم، ممکن است تا حدودی پیچیده به نظر برسد.

این پیچیدگی، بعدها و با تقلید آگاهانه و عمدی نویسندگان رومی از الگو و مدل ادبی یونانی، به اوج خود رسید و این نویسندگان روایات مربوط به خدایان یونانی را از اساطیر یونان وام گرفتند و آنان را به عنوان همتایان رمی اساطیر یونان، در پانتئون خدایان سرزمین خود قرار دادند.(در این مورد به: نگاه کنید). اسطوره‌های و افسانه‌های رومی در دوران‌های نخست، با مذهب اتروسکی‌ها نیز، ارتباطی پویا داشته اند، که البته این ارتباط در مقایسه با ارتباط موجود میان اساطیر روم با اساطیر یونان، کمتر مستند می باشد.



اسطوره شناسی رُمی در مقایسه با علم الاساطیر یونانی با آن غنای افسون کننده و افسانه‌های جذاب و دلکش، چیزی نیست جز پیکره ای نحیف و نمایشی ضعیف. این تناقض، از آنجا نمود بیشتری پیدا می کند که ادبیات منظوم و دین رمی، در فضایی رشد و تکامل پیدا کرد که از فرهنگ و تمدن یونانی اشباع شده بود و در نگاه اول، به نظر می رسد که رمی‌ها فقط توانسته اند آنچه از جهان یونانی به ارث مانده بود را بگیرند و به ناحق به خود نسبت دهند و جالب اینکه حتی همین قدر هم با خام دستی و ناهنجاری انجام شده است.


بدین ترتیب، خدایان رمی، دست کم در دوران کلاسیک، صرفاً همان خدایان یونانی با نامهایی متفاوت هستند. از جمله: زئوس به ژوپیتر تبدیل شده، هرا، ژونو خوانده شده آرس یونانی، در روم مارس نام گرفته و به همین ترتیب برای همۀ المپی‌ها نامی رمی فرض شده است.


شاعران رمی آزادانه هر کاری که دلشان می خواست با اساطیر سنتی می کردند و مجسمه سازان و نقاشان رمی، با یونان و مشرق زمین رقابت و چشم و هم چشمی کرده و از روی الگوهای نمونه خدایان که از قرون دوم و سوم قبل از میلاد، به طور سنتی مشخص و تثبیت شده بود، تقلید و الگوبرداری می کردند. صحنه‌های افسانه ای از حماسه‌ها و تراژدی‌های یونانی به همان ترتیب بازسازی می شد.

بنابراین در رابطه با تبیین و تعریف آنچه واقعاً متعلق به علم الاساطیر رومی است، با مشکلات زیادی مواجه هستیم و فقط همین اواخر بود که برخی پژوهشگران قانع و راضی شدند که اعلام کنند هیچگونه علم الاساطیر اصیل ملی در رم وجود نداشته است و کشورگشایان رومی فقط ابداعات و ثمره نبوغ اقوامی را که تحت سلطه خود در می آوردند، ضبط کرده و به خود اختصاص می دادند.







"ویـکی پدیــا"

[V E S T A]

☚
بـرای استفاده راحت تـر از فهرسـت بـه روش زیر عمل کنید :

1. Ctrl + f یا F3 را فشار دهید
2. کلمه ی کلیدی مورد نظر را وارد کنید
3. کلمات هایلایت شده را بررسی کنید





ژوپیتــر ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])

وسـتـا ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])

نپتــون ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
ونـوس ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])

[V E S T A]

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



در اساطیر رومی، ژوپیتر یا ژُو یا ژووه، خدای خدایان یا پادشاه خدایان بود. همینطور وی، خدای آسمان و خدای آذرخش‌های آسمانی (خدای رعد) محسوب می‌شد.

همسان و معادل او در پانتئون خدایان یونان، زئوس بود. او را یوپیتر یا آیوپ پیتر یا دیِزپیتر نیز نامیده‌اند و همچنین از او با عنوان اپتیموس ماگزیموس به معنای «بهترین و بزرگترین پدرخدا» نیز نام برده‌اند و او را به عنوان ایزد پشتیبان روم باستان ستوده‌اند، خدایی که فرمانروایی او بر مبنای قوانین و نظم اجتماعی بنا شده بود. او خدایی بود که به همراه خواهر/همسر خود، ژونو، بر سه‌گانه یا تریاد کاپیتولین ریاست می‌کرد.


ژوپیتر همچنین پدر ایزد مارس به‌شمار می‌آمد و این فرزند از ازدواج او با ژونو متولد شده بود. براین اساس، ژوپیتر پدربزرگ رموس و رومولوس که بنیانگذاران افسانه‌ای رم بودند، به شمار می‌آمد. ژوپیتر در دین رم باستان مورد پرستش و احترام قرار داشت و هنوز هم در آیین نئوپاگانیسم رومی، پرستش می‌شود. او همراه با برادران خویش، نپتون و پلوتو، فرزندان ساتورن، به‌شمار می‌آمدند. او همچنین برادر/شوهر سرس (دختر ساتورن و مادر پروسرپینا)، برادر وریتاس (دختر ساتورن) و پدر مرکوری به شمار می‌آمد.


توجه شود که در متن فوق، تقریباً تمامی نام‌هایی که بعدها بر روی سیاره‌های منظومه خورشیدی نهاده شدند، مورد اشاره قرار گرفته‌اند. از جمله: ژوپیتر (هرمز)، مارس (بهرام)، ساتورن (کیوان)، نپتون (نپتون)، پلوتو (پلوتون)، مرکوری (تیر).



نام ژوپیتر از ریشه نیا-هندواروپایی *dyeu-peter است که بخش نخست آن dyeu همریشه با دیو در فارسی و به معنی ایزد است و بخش دوم peter همریشه و هم‌معنی با پدر در فارسی است. بر این پایه، ژوپیتر (دیوپدر) به معنای پدر ایزدی و پدر آسمانی است.


نام ایزد دیوس پیتا (Dyaus Pita) در سانسکریت و زئوس یونانی نیز از همین ریشه (با معنی دیوپدر) است.


پیشیـــنه:

به هنگام قدرت یافتن امپراتوری رم، ژوپیتر نیز، همپای همتای یونانی خویش، زئوس، به شکوهمندترین جایگاه خویش دست یافت. با این همه ژوپیتر در مقایسه با زئوس از خاستگاهی فروپایه‌تر برخوردار بود و همانند نخستین رومی‌ها از لاتیوم [از شهرهای جنوب غربی رم] منشاء گرفته بود.

نیایشگاه ژوپیتر در جائی قرار داشت که اکنون در جانب شرقی دریاچه آلبانو و در مونته کاوو واقع است و نزدیک محل ایجاد کاخ تابستانی پاپ قرار می‌گیرد. البته اکنون از این پرستشگاه اثری بر جای نمانده و جای آن را دیر زنان راهب و جایگاه فرستنده تلویزیون رم گرفته‌است.


ژوپیتر، خدای بزرگ [و خدای خدایان] بود و در گذر زمان به ایزد برتر کنفدراسیون چهل و نه شهر لاتین مبدل گشت و نیایشگاه او جایگاه برگزاری جشن‌های بهاری و خزانی شد.


شــرح:

ژوپیتر یا یوپیتر یا ژوه یا یووه، خدای بزرگ و برترین خدا در پانتئون یا مجمع خدایان رمی بود. احتمالاً او در اصل، یک خدای اتروسکی بود [اتروسکی‌ها از اقوام کهن ایتالیا به شمار می‌آمدند]، اما نام او و جنبه‌های اصلی شخصیتش، شباهت و همسانی بسیار نزدیکی با زئوس یونانی نشان می‌دهد.او خدای آسمان به شمار می‌آمد، و در این نقش همان ژوپیتر لوستیوس یا آورندهٔ روشنایی بود و ایامی که ماه در آسمان کامل بود، یعنی ایام ایدس [روزهای مقدس و خجسته در گاهشماری رم باستان]، به او اختصاص داشت.

او همچون زئوس با باران و رعد و برق در ارتباط بود و در قدیمی‌ترین پرستشگاه او در رم یک لاپیدس سیالیسس [سنگ سیسیل یا چخماق] بود که باور داشتند شکل سنگ‌شدهٔ آذرخش‌های اوست. در سرتاسر ایتالیا بر قلهٔ مکان‌های مرتفع و در جاهایی که مورد اصابت صاعقه قرار گرفته بود، پرستشگاه‌های برای بزرگداشت او ساخته بودند.


هیــات های مختلــف:

ژوپیتر در کاپیتول به چند هیأت متفاوت نیایش می‌شد:

ژوپیتـر فرتریـوس

ژوپیتر فِرتریوس یا ژوپیتر پیروز، کهن‌ترین هیأت مورد پرستش ژوپیتر بود. می‌گویند رمولوس بعد از شکست سابین، شهریار اکرون، بسیاری از سلاح‌ها و غنایمی را که بدست آورده بود، به معبد ژوپیتر هدیه داد.


ژوپیتـر الیشیـوس

ژوپیتر در نقش خدای تندر و صاعقه، ژوپیتر الیسیوس یا ژوپیتر الیشیوش نام داشت. این نام از فعل elicere به معنی جذب کردن و فروکشیدن گرفته شده‌است. ژوپیتر در این هیأت است که آذرخش را از آسمان فرومی‌فرستد و جادوگران با یاری او، تندر را هدایت می‌کنند. از همین دوره‌است که عنوان خدای جل و علا یا همان: Peo Optium (D.O.M) Maximo به وی داده می‌شود. این عنوان [که همان اپتیموس ماگزیموس می باشد] بعدها به آیین مسیح نیز راه می‌یابد. پرستش این هیأت از ژوپیتر، کیشی بود که در کوئیرینال رواج داشت و با نیایش ژونو و مینرو همراه بود.


ژوپیتـر استاتـور

یکی از پرستشگاه‌های ژوپیتر که بنای آن به رومولوس نسبت داده می‌شد، در جنوب فوروم و جایی که طاق تیتوس در آنجا قرار دارد، بنا شده بود. این پرستشگاه به ژوپیتر استاتور یا ژوپیتر بازدارنده اختصاص داشت و این نام از آنجا منشاء می‌گیرد که ژوپیتر در پاسخ به نیایش رومولوس به درگاه او، رومن‌ها را از فرار در برابر سابین‌ها باز داشت و در این نبرد پیروز شد.


ژوپیتـر لوستیـوس

ژوپیتر در نقش خدای آسمان، همان ژوپیتر لوستیوس یا آورندهٔ روشنایی بود و ایامی که ماه در آسمان کامل بود، یعنی ایام ایدس [روزهای مقدس و متبرک در تقویم رم باستان]، به او اختصاص داشت.


ژوپیتـر ژونـو و میـنرو

ژوپیتر در ترکیب با نقش همسران خویش، یعنی ژونو و مینرو، ژوپیتر ژونو و مینرو نیز نام گرفته‌است.


ژوپیتـر اعظـم

ژوپیتر در تحولات نقش خویش و بویژه در همانندی با زئوس در گذر زمان به ژوپیتر اعظم تبدیل گردید.



اساطیــر دیـگر:

ژوپیتر فقط یک الوهیت محافظ و پشتیبان قوم نبود، بلکه حافظ و نگهبان اخلاقیات عمومی و ناظر و ضامن سوگندها، قراردادها، عهدنامه‌های اتحاد و جنگ‌ها بود.

همچنین وظایف اخلاقی و دینی شهروندان نسبت به خدایان، کشور و خانواده هایشان به او مربوط می شد. جشن تقدیس او هر ساله در سیزدهم سپتامبر یعنی همان روزی که کنسول‌های جمهوری رم، رسماً آغاز به کار می کردند، برپا می شد.

او بعدها به ایزد پشتیبان امپراتوران تبدیل شد و به همین عنوان، در سرتاسر امپراطوری رم مورد پرستش قرار گرفت.




"ویکی پدیا"

[V E S T A]

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


وستا الهه آتش است . روميان او را دختر ساتورن ( کرنوس ) و رئا و خواهر زئوس ميدانند و يونانيان به او هسيتيا می گويند .

او قدرتی بيکران داشت و از سه الهه ای بود ( آتنا و وستا و آرتميس ) که ميتوانست قدرت جادوگری را خنثی کند .شعله ای که جاودانه در معابد ميسوزد مظهر اين دختر باکره و پاکدامن است . او حافظ شهرها و خانواده هاست .


شـرح:

وستا ایزدبانوی رومی معادل هستیا، ایزدبانوی یونانی است. آیین های پرستش این دو الهه نیز به یکدیگر بسیار شبیه بود. البته مقام وستا در جمع خدایان رمی، خیلی بالاتر از مقام هستیا در میان خدایان یونانی بود.


نگــهداری از آتـش:

در ایام بسیار کهن رم، [و شاید تحت تأثیر فرهنگ و دین ایران که در آن آتش، مقدس تلقی می شد و نگاهبانی آتش از وظایف مقدس بود]، ضرورت حفظ و نگهداری دائمی آتش، به صورت وظیفه ای مقدس درآمد که در ابتدا پادشاه مسئول اصلی آن بود. این وظیفه بعدها بر عهدۀ دختران پادشاه گذاشته شد، زیرا مهمتر و بعدها مقدس تر از آن بود که به غلامان سپرده شود.



بنابراین در روزگاران بعد، آتش نه تنها در خانه های رمی همچون عملی دینی و پرستشی، همیشه روشن نگه داشته می شد، بلکه یک آیین رسمی هم وجود داشت که در آن، از یک آتشدان مقدس و شاهانه توسط دختر جوانی از خانواده های ممتاز، مراقبت و نگهداری می شد. دختران ممتازی که وظیفه مراقبت و نگهبانی از آتشدان مقدس را عهده دار می شدند، [به افتخار وستا]، به نام باکره ها یا دوشیزگان وستال شناخته می شدند..



بخش بزرگی از تاریخ رم، به نیایش وستا و نگهداری آتش جاودان [همان آتش مقدس] او، توسط وستال ها یا کاهنه های وستا اختصاص داشت.

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]




شبانگاه که تاريکی در جهان سايه می گسترد و تنها ستارگان روشنی بخش جهان خاموش بودند . هر يک از خدايان به مقر خويش باز می گشتند و المپ در خاموشی فرو ميرفت . تنها وستا بيدار ميماند و بر فراز آتشی که روشنی بخش کاخ المپ خدايان بود شب زنده داری ميکرد به همين دليل وستاليستها که کاهنان معبد وستا بودند آتش مقدس را شبانه روز حفظ ميکردند و هرگاه آتش بخاطر سهل انگاری کسی خاموش ميشد روميان او را زنده به گور ميکردند ولی در عوض اگر وستاليستها در معبر به محکومی مصادف ميشدند و از او شفاعت ميکردند حکومت روم فورا ْ آن محکوم را مي بخشيد .




"ویکی پدیا"

[V E S T A]

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


نپتون خدای آب و دریا یکی از اساطیر رم باستان و یکی از برادران پلوتو و ژوپیتر است . همچنین نام سیاره ایست که میان اورانوس و پلوتو هست .او قابل قیاس با پوزئیدون در اساطیر یونان هست ولی نباید این دو را با هم اشتباه گرفت. برای مدتی او به ازدواج با سالسیا یعنی خدای آب شور در آمد .او را می توان قدرتمندترین خدایان بعد از ژوپیتر دانست .


شــرح:

در اساطیر رومی خدای دریاها پسر ساتورن و برادر ژوپیتر و پلوتون که در قصری در ته دریاها زندگی میکند . او سوار بر کالسکه ای است که اسبهای دریائی او را در روی امواج دریا می کشند .
در اساطیر روم نام الهه دریاست او را با نیزه سه شاخه ای تصویر کرده اند کنایه از این نکته که هر که بر دریا ها تسلط یافت بر عالم مسلط است وی پسرش سارتون و برادر ژوپیتر و پلوتن است یونان او را پوزنیدون نامیده اند .

سابقا خداى ابهاى جارى بود، بعدا خداى اقيانوس گرديدو

در مدخلِ ایزدانِ آب چنین آمده : (Bulfinch:1959, در اساطیر بولفینچ ( 141بودند که بر عناصرِ مربوط به (Titans) تیتانهایی (Oceanus and Tethys) اکئانوس و تتیس ژوپیتر (زئوس) و برادرانش – نپتون (Zeus) Jove آب حکم می راندند. هنگامی که(پوزیدون) و هادس (پلوتو) – حکومت تیتانها را سرنگون کرده و قدرت را بدست گرفتند،(141 : نپتون (پوزیدون) به جانشینی آنها فرمانرواي آبها شد. (بولفینچ، 1959)


در کتاب بولفینچ ص 142 آمده: «نپتون (پوزیدون) ایزد اصلی ابها بوده است» نماد قدرت او trident نیزه ي سه شاخه اي است که وي با آن صخره ها را در هم می شکسته، توفانها را فرا می خوانده و ساحل دریاها را به لرزه در می آورده است .

او اسب را آفرید ومسابقات اسبدوانی به راه انداخت. اسب هاي خوداو سم هاي برنجی داشتند و یالهاي زرین ،که کالسکه ي او را بر فراز دریا می راندند و در مقابل او آرام می شدند، در حالیکه هیولاهاي دریا در گذرگاه او جست و خیز می کردند.



[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



"ویکی پدیا"
"آبادیس"

- Bulfinch, Thomas, Edmund Fuller, Mythology, 1959, New York: Dell
Publishing Co., Inc

[V E S T A]

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



ونوس، یا نئوس در اسطوره‌های رومی، ایزدبانوی عشق و زیبایی و بارآوری است. برابر آن در اسطوره‌های یونان آفرودیت است.

او همسر ولکان بود و نیای مردم روم، از طرف بانی اسطوره‌ایش، آئناس مطرح می‌شود و نقش کلیدی را در جشن‌های مذهبی رومیان و افسانه‌هاشان بازی می‌کرده‌است.

مانند بیشتر ایزدان و ایزدبانوها در اسطوره‌های رومی، ونوس نیز کاملاً مشخصاتی با برابر خود در اسطوره‌های یونان، یعنی افرودیت، وام گرفته‌است. اروپائیان نام ونوس را بر دومین سیاره منظومه خورشیدی نیز نهاده‌اند. (این سیاره در فارسی به یاد ایزدبانوی ناهید نام گرفته)

از همان اول از بزرگترین خدایان محسوب می شد.پیش از یونانیان و رومیان این الهه را بنامهای مختلف در فنقیه کرت لیدی آسیای صغیر و جاهای دیگر پرستش می کردند.و در همه جا او را به شاعرانه ترین صورت در میان خدایان تجسم می کردند.

او الهه ی عشق و زیبایی و بارآوری است . کسی که نیرنگ باز و فریبکار است و هیچ کس نمی تواند در برابر او و فریبکاری هایش ایستادگی کند . همتای یونانی او آفرودیت می باشد .



[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]




"ویکی پدیا"
"راسخون"