مشاهده نسخه کامل
: Mehran-King
26-05-2011, 11:03
مقدمه
خورشید ستاره‌ای است از ستارگان رشته اصلی که 5 میلیارد سال از عمرش می‌گذرد. این ستاره کروی شکل بوده و عمدتا از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. وسعت این ستاره 1.4 میلیون کیلومتر (870000 مایل) است. جرم این ستاره 7 برابر جرم یک ستاره معمولی بوده و همچنین 750 برابر جرم تمام سیاراتی است که به دورش می‌چرخند. در هسته خورشید ، جرم توسط واکنشهای هسته‌ای تبدیل به تشعشعات الکترومغناطیسی که نوعی انرژی هستند، میشود. این انرژی به سمت بیرون تابانده شده و باعث درخشنگی خورشید می‌گردد. سایر اجسام آسمانی موجود در منظومه شمسی که توسط جاذبه خورشید در مدارهایشان قرار گرفته‌اند نیز گرمایشان را از این انرژی می‌گیرند.
مواد تشکیل دهنده خورشید حالت گازی دارند، بنابراین خورشید محدوده دقیق و معینی نداشته و مواد اطراف آن بتدریج در فضا منتشر میشوند. اما چنین به نظر میرسد که خورشید لبه تیزی داشته باشد، چرا که بیشتر نوری که به زمین میرسد از یک لایه که چند صد کیلومتر ضخامت دارد ساطع میشود. این لایه فوتوسفر نام داشته و به عنوان سطح خورشید شناخته شده است. بالای سطح خورشید ، کروموسفر یا رنگین کره و هاله خورشیدی قرار دارند که با همدیگر جو خورشید را تشکیل میدهند.
مرکز خورشید مانند کوره‌ای هسته‌ای است با دمای 15 میلیون درجه سانتیگراد (27 میلیون درجه فارنهایت) که چگالی‌اش 160 برابر آب می‌باشد. تحت چنین شرایطی هسته‌های اتم هیدروژن باهم ترکیب شده و تبدیل به هسته‌های هلیووم میشوند. در این حین، 0.7 درصد جرم ترکیب شده ، تبدیل به انرژی میشود. از 590 میلیون تن هیدروژنی که در هر ثانیه در مرکز خورشید ترکیب میشوند، 3.9 میلیون تن به انرژی تبدیل میشود. این سوخت هیدروژنی ، تا 5 میلیارد سال دیگر دوام خواهد داشت. مسیر نامنظم 2 میلیون سال طول می‌کشد تا انرژی تولید شده در مرکز خورشید به سطح آن رسیده و بصورت نور و گرما تابش کند، سپس بعد از فقط 8 دقیقه ، این انرژی به زمین میرسد.
هنگامی که خورشید منبسط می شود تا تبدیل به یک غول سرخ شود، قطرش حدود 150برابر بزرگتر خواهد شد. گازهای منبسط شده و داغ، رنگ زرد و حرارت خود را از دست داده و قرمز رنگ و سرد خواهند شد. اما بخاطر بزرگتر شدن سطح خورشید،درخشندگی آن 1000برابر افزایش یافته و نور بیشتری ساطع خواهد کرد.
زبانه‌ها و شعله‌های خورشیدی
زبانه حلقوی در شکل پایین ، خطوط میدان مغناطیسی ، دو لکه خورشیدی را به هم متصل کرده است. در سال 1973 ، یک زبانه خورشیدی (سمت چپ تصویر) 000/588 کیلومتر (365.000 مایل) از سطح خورشید را پوشاند. اغلب فعالیتهای شدید خورشید در نزدیکی لکه‌های خورشیدی رخ میدهند. شعله‌های خورشیدی ، جرخه‌هایی از انرژی هستند که عمر چند ساعته دارند، این شعله‌ها هنگامی بوجود می‌آیند که مقدار زیادی انرژی مغناطیسی بطور ناگهانی آزاد شود. زبانه‌های خورشیدی ، فوارانهایی از گاز مشتعل هستند که ممکن است صدها هزار کیلومتر در فضا پیش بروند. میدان مغناطیسی خورشید می‌تواند زبانه‌های حلقوی را هفته‌ها در فضا پیش بروند معلق نگاه دارد.
باد خورشیدی
هاله (جو بیرونی) خورشید حاوی ذراتی است که انرژی کافی برای فرار از جاذبه خورشید را دارند. این ذرات بصورت مارپیچی با سرعتی معادل900 کیلومتر (560 مایل) در ثانیه از خورشید دور شده و باد خورشیدی را بوجود می‌آورند. این ذرات در همان مسیرهای میدان مغناطیسی خورشید حرکت می‌کنند و از آنجا که دارای بار الکتریکی هستند، منظومه شمسی را پر از جریانات الکتریکی می‌کنند. ناحیه فعالیتهای خورشیدی ، هلیوسفر (کره خورشیدی) نامیده میشود. باد خورشیدی در هر ثانیه حدود یک میلیون تن هیدروژن حورشید را از بین می‌برد. 100000 میلیارد سال طول خواهد کشید تا باد خورشیدی تمام جرم خورشید را در فضای بین سیاره‌ای پخش کند، اما طول عمر طبیعی خورشید فقط 10 میلیارد سال است.
مسیر نامنظم
دو میلیون سال طول می کشد تا انرژی تولید شده
در مرکز خورشید به سطح آن رسیده و بصورت
نورو گرما تابش کند، سپس بعد از فقط 8 دقیقه
این انرژی به زمین می رسد.
چرخه‌ها و لکه‌های خورشیدی
حرکت وضعی خورشید باعث ایجاد میدان مغناطیسی میشود، مناطق استوایی خورشید سریعتر از مناطق قطبی آن چرخیده و این امر باعث میشود که خطوط میدان مغناطیسی درون خورشید حلقه بزنند. این خطوط در صورت خروج از سطح خورشید ، باعث فعالیتهای خورشیدی نظیر لکه‌های خورشیدی ، شعله‌ها و زبانه‌های خورشیدی میشوند. این فعالیتها ، بخصوص لکه‌های خورشیدی ، چرخه‌ای 11 ساله دارند.
مرگ خورشید
5 میلیارد سال بعد ، بیشتر هیدروژن موجود در هسته خورشید گداخته شده و صرف تهیه هلیوم خواهد شد. در آن زمان ، جاذبه باعث انقباض هسته شده و فشار ، دمای آنرا افزایش خواهد داد. هیدروژن شروع به سوختن در پوسته اطراف هسته خواهد کرد. انرژی حاصل از این گداخت هسته‌ای در پوسته ، باعث انبساط لایه‌های خارجی خواهد شد و سیارات عطارد و زهره را ذوب میکند و آنها را در بر می‌گیرد. انبساط خورشید تا مدار زمین متوقف شده و حرارتش تمام موجودات زنده را از بین می‌برد. بعد از آن خورشید تبدیل به یک غول سرخ میشود. سپس ، لایه‌های خارجی در فضا پخش شده و یک سحابی سیاره‌ای تشکیل خواهند داد. هسته نیز بصورت یک ستاره کوتوله سفید باقی مانده و بتدریج از بین خواهد رفت. پس میتوان گفت که با فرا رسیدن مرگ خورشید ، مرگ زمین و تمام موجودات این سیاره فرا میرسد.
خورشید محیطی پلاسمایی است!
خورشید محیطی پلاسمایی است ولی در دماهای مختلف عناصر را هم داریم. پلاسما یعنی گاز یونیده. و یونیزاسیون بسته به حرارتی است که طبیعت یا آزمایشگاه به مولکولهای سیال مانند هیدروژن یا هلیم میده. در دماهای بالا اتم از حالت پایدار خارج و الکترون های خود را از دست می دهد. و هسته ها در فرایندهایی به نام همجوشی بر دافعه ی بین خودشان در دمای بالا غلبه کرده و به هم برخورد می کنند. انرژی آزاد می شود. الان هسته ای کارها به دنبال ساخت راآکتورهای همجوشی هستند که آلودگی شکافت را ندارد. البته هزینه ها بسیار بیش از تولید انرژی بوده.
این مسئله را باید در دیدگاه های کلی از منظومه شمسی پیدا کرد. همانطور که می دانید دیدگاه زمین مرکزی با وجود پیچیدگ هایی که در آن وجود داشت و با رصدها هم زیاد نمی شد توصیف درستی از منظومه شمسی کرد، عملا جای خود را به مدل زمین مرکزی داد که در ایران مدلی مطرح بود ولی در اروپا پس از رنسانس جای زمین مرکزی را به طور قطعی گرفت. شاید جالب باشد که بشر همواره به توصیفی هندسی از عالم تمایل داشته است. سرآمد این دانشمندان نیوتن و کپلر و دانشمندان بزرگ عصر طلائی ستاره شناسی یعنی اوائل دوره اسلامی در ایران بودند. اگر ه متون کلاسیک علمی نگاهی بیاندازید توصیف هندسی طبیعت را حتی تا دوران باستان بین یونانیان هم می توانید دنبال کنید.
قوانین کپلر که خورشید را در یکی از کانون های مداار بیضوی خورشید قرار میدهد از این دست است. نیوتن بخصوص اعتقاد داشت فیزیک را میتوان بوسیله هندسه توصیف کرد. و همین باور باعث یکی از زیباترین و عجیب ترین توصیفات ساختار کیهان در ابعاد بزرگ شد(نسبیت عام). شما هم با نسبیت عام،یعنی خمش فضا و قید میدانهای گرانشی این مدل را میتوایند با دقت بالا محاسبه کنید و هم از طریق فیزیک کلاسیک یا همام فیزیک نیوتنی.
از نظر فیزیک کلاسیک نیروهای گرانشی مسبب این قید های مدار گونه هستند. و از نظر نسیت عام میدانهای گرانشی.
یادمان باشد اینها صرفا مدل هستند. مدل هایی هندسی که با تجربه در توافق هستند. با استفاده از این مدلهاست که می توان حرکت سیارات و ثوابت و خورشید و ماه و نیز فصلها و شب و روز را توصیف کرد. ما در علم به دنبال آن هستیم که همواره مدلهایی نظری ارائه دهیم که تجربه را تائید کنند. پس در واقع قرار گرفتن خورشید در یکی از کانون های بیضی که البته بیضی تندی هم نیست(دو قطر آن زیاد هم با هم احتلاف طولی ندارند) تمام ین موارد را توضیح می دهد.
فوران تاج خورشیدی
انتقال موادبه شکل پلاسما شامل ذرات الکترون و پروتون وتا حد کمتر٬ عناصر سنگینتری مانند اکسیژن هلیم وآهن از طریق انفجارات شدید در تاج خورشید به همراه میدان مغناطیسی.بر خلاف بادهای خورشیدی که تقریبا" بطورثابت از خورشید به سمت بیرون جریان دارنداین انفجارها با میدانهای مغناطیسی بسته وساختمان مغناطیسی تاج ارتباط دارند.این فورانها با کمک کرونوگراف یا تاج نگار قابل مشاهده هستندواولین بار در سال 1971 بوسیله یک رصدخانه خورشیدی واقع در فضا کشف شده اند.
این انفجارها معمولا" با شراره های خورشیدی ومناطق فعال همراه بوده وموجب طوفانهای شدید خورشیدی می شوند. طوفانها بزرگ اثرات مخربی روی ارتباطات ٬کار ماهواره ها وحتی خطوط پرظرفیت انتقال نیرو دارند وروی شکل مغناطکره زمین نیزاثر می گذارند.شفق های قطبی نیزاز نتایج این فورانها میباشند.
سرعت ذرات پرتاب شده می تواندبین 50 تا 2000 کیلومتر در ثانیه باشد ولی بطورمتوسط در حدود 489 کیلومتر در ثانیه است.علاوه بر اثرات مستقیم رسیدن امواج ناشی از آن برهمکنش امواج انفجاری این فورانها با ذرات بادهای خورشیدی که دارای سرعت کمتری هستند هم می تواند موج شکل گیری طوفانهای مغناطیسی دیگری شود. .جرم مواد پرتاب شده در یک فوران نیز در حد دهها میلیون تن می باشد.تعداد انفجارها در زمان حداقل فعالیت خورشیدی در حدود یک ودر زمان حداکثر فعالیت به 5 تا 6انفجار در روز می رسد.
درباره مکان فورانها نیز گفتنی است در زمان حداقل فعالیت در نزدیکی استوای مغناطیسی خورشید رخ می دهند ودر زمان بیشینه فعالیت نیز در تمام مناطق می توانندرخ دهند.بطور کلی تعداد فورانها در زمان حداکثر فعالیت خورشید در چرخه 11ساله بیشتر است .
انرژی این فورانهاناشی از ترکیب مجدد خطوط مغناطیسی با بار مخالف می باشد. مشاهدات نشان میدهد كه گاهي میدانهای مغناطیسی همجوار، با یكدیگر آمیخته شده و در قالب تركیب‌بندی جدیدی در می‌آیند. در این فرآیند كه اتصال مجدد مغناطیسی گفته میشود، خطوط نیرو با جهت متضاد با یكدیگر برخورد كرده و در قالب جتهای پرتو x و فورانهای خورشیدی انرژی آزاد می‌كنند. انرژی فورانهای تاجی به اندازه میلیاردها بمب هیدروژنی است.
تصویری که در بالا مشاهده می کنید توسط تلسکوپ فضایی سوهو تهیه شده است.در این تصویر قرص خورشید پوشانده شده است ودایره مرکزی نشاندهنده خود خورشید می باشد.
لکه های خورشیدی از سال 1700 میلادی رصد شده اند. داده های رصدی از دهه 80 قرن بیستم نشان می دهند که تعداد لکه های خورشیدی با شدت تابش خورشید مرتبط است. جالب این که هر چه تعداد لکه ها بیشتر باشد، شدت تابش نور خورشید بیشتر است، چون که مناطق اطراف لکه ها درخشان تر اند.
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
نمودار پروانه ای
(Butterfly Diagram) رصدهای خورشیدی نشان می دهند که لکه ها روی خورشید به شکل تصادفی پخش نشده اند، بلکه در فواصل خاصی از استوای خورشید قرار دارند. در ابتدای هر دوره خورشیدی لکه ها در عرض های میانی (شمالی یا جنوبی، به صورت قرینه نسبت به خط استوا) شکل می گیرند و تا پایان دوره به عرض های استوایی تر کوچ می کنند، طوری که نمودار پراکندگی لکه ها بر سطح خورشید طی یک دوره شبیه یک پروانه می شود.
یه تصویر خوشگل از لکه های خورشیدی برای جذاب تر شدن بحث
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
انرژی خورشیدی
مرکز خورشید مانند کوره ی هسته ای است با دمای 15 میلیون درجه ی سانتی گراد ( 27 میلیون درجه ی فارنهایت ) که چگالی اش 160 برابر آب می باشد . تحت چنین شرایطی هسته های اتم هیدروژن با هم ترکیب شده ، تبدیل به انرژی می شود . از 590 میلیون تن هیدروژنی که در هر ثانیه در مرکز خورشید ترکیب می شوند ، 3.9 میلیون تن به انرژی تبدیل می شود . این سوخت هیدروژنی ، تا 5 میلیارد سال دیگر دوام خواهد داشت .
مسیر نامنظم2 میلیون سال طول می کشد تا انرژی تولید شده در مرکز خورشید به سطح آن رسیده و به صورت نور و گرما تابش کند . سپس بعد از فقط 8 دقیقه ، این انرژی به زمین می رسد .
خورشید ستاره ای است از ستارگان رشته ی اصلی که 5 میلیارد سال از عمرش می گذرد . این ستاره کروی شکل بوده و عمدتا از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است . وسعت این ستاره 1.4 میلیون کیلومتر (870000 مایل ) است . جرم این ستاره 7 برابر جرم یک ستاره معمولی بوده و همچنین 750 برابر جرم تمام سیاراتی است که به دورش می چرخند . در هسته ی خورشید جرم توسط واکنش های هسته ای تبدیل به تشعشعات الکترومغناطیسی که نوعی انرژی هستند ، می شود . این انرژی به سمت بیرون تابانده شده و باعث درخشندگی خورشید می گردد . سایر اجسام آسمانی موجود در منظومه شمسی که توسط جاذبه ی خورشید در مدارهایشان قرار گرفته اند نیز گرمایشان را از این انرژی می گیرند .
حلقه الماس لحظاتی قبل و پس از گرفت کامل دیده میشود، وقتی که آخرین بخش از قرص خورشید در پشت خورشید پنهان میشود یا اولین بخش خورشید از پشت آن خارج میشود.
حلقه الماس
][ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
آرگومان حضیض خورشیدی
زاویه بین گره نزولی و نقطه حضیض خورشیدی در صفحه مداری جسم. این زاویه در صفحه مداری و در جهت حرکت جسم اندازه گیری می شود. این آرگومان (فاصله زاویه ای) مشخص کننده جهت محور بزرگ بیضی نیز می باشد. گهگاهی این کمیت طول حضیض خورشیدی هم نامیده می شود.
آنالما
آنالما شکلی است به صورت عدد هشت لاتین کشیده که با ترسیم موقعیت دقیق، یاعکسبرداری از قرص خورشید (در یک قاب عکس) در فواصل زمانی یکسان و منظم طی یکسال (مثلا صبح جمعه هر هفته ساعت 5/7 صبح) به دست می آید.
شکل ویژه آنالما نشان دهنده کشیدگی استوای زمین با مدار آن، 5/23 درجه، وبیضوی بودن مدار است. منحنی آنالما درواقع نموداری است از میل خورشید بر حسب معادله زمان طی یک سال کامل. با توجه به عرض جغرافیایی مکان انجام رصد زاویه تمایل آنالما با افق تغییر می کند.
در سیاره مریخ منحنی آنالما به شکل یک قطره اشک کشیده است.
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
دنباله دار
اجرام کوچک منظومه شمسی که از یخ ,سنگ وغبار تشکیل شده اند.تصور بر این است که دنباله دارها پیش سیاره های یخی باقیمانده از زمان شکل گیری منظومه شمسی در 4.6 میلیارد سال پیش هستند.کلمهcomet از یک کلمه یونانی به شکل kometes به معنای ستاره با موهای بلند است که البته بیشتر برای دنباله دارهای نورانی مصداق دارد.
هسته
جسم اصلی ومرکزی دنباله دار هسته(nucleus) نام دارد وابعاد آن در حد چند کیلومتراست.برای مثال اندازه هسته دنباله دار هالی 15*8 کیلومتر است ولی اندازه هسته بیشتر دنباله دارها ازاین کمتر است.در فواصل دور ازخورشید این اجرام غیر فعال بوده وقابل تشخیص از سیارکنمی باشند.تصور بر این است که هسته دنباله دار دارای یک پوسته تیره رنگ است که وقتی توسط حرارت خورشید گرم می شود (در فواصل کمتر از 5 واحد نجومی پوسته می ترکد ومواد یخی وزیرین به شکل بخار از آن بیرون می زنند.
کما
توده ای از جنس ذرات هیدروژن و غبار وگاز که از هسته بیرون می زندوبه شکل ابر آنرا در بر می گیرد کما (coma)نام داشته واندازه گستره آن می تواند به میلیونها کیلومتر برسد. چگالی ذرات در این ابر اطراف هسته بسیار کم ودر حدود 10000 بار از چگالی ذرات در ابرهای زمینی کمتر است.ذرات خنثی درون این ابر تحت تاثیر بادهای خورشیدی به یون تبدیل شده ودر شکل گیری دنباله یونی شرکت می کنند.
دم
در حالی که دنباله دار به خورشید نزدیکتر می شود یک یا چند دم در کنار آن شکل می گیرد.دنباله دارهای روشن معمولا"دارای دمی یونی ومستقیم (از نوع یک ) ودمی غباری وانحناءدار(از نوع دو) می شوند.بدلیل درخشندگی ابرهای هسته ٬خود هسته بکمک تلسکوپهای زمینی قابل مشاهده نیست فقط در دنباله دارهای روشن به شکل نقطه ای روشن واحتمالا" جتهایی از بخارهای روشن اطراف آن مشاهده میشود.
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
آشکار -ناپدید شدن وتغییر شکل دادن چنین عوارضی نشان میدهد که بیشتر انتشار گاز از سطح هسته از بعضی نواحی فعال که بین 15 تا 20 درصد از هسته را شامل می شوند رخ می دهد.با چرخش هسته نواحی فعال در معرض نور خورشید قرار می گیرند وروشن می شوند وسپس با ادامه چرخش در سایه قرار می گیرند وخاموش میشوند.چنین رفتاری در دنباله دار هیل باپ موجب ساختمانی مارپیچی مانند در دنباله آن شد.
دنباله دارهای جدید یا دنباله دارهای دوره ای که بهحضیض مداری نزدیک می شوند معمولا" در این مرحله کشف یا مشاهده می شوند که در آن بدلیل پدیده فلورسانس در ابرهای تولید شده اطراف هسته, دنباله دار روشن تر می شود .
امکان دارد کل دنباله دار در پوششی از ابرهیدروژنی قرار گرفته باشد که این پوشش تنها در طول موج ماوراءبنفش وبکمک قابل مشاهده است.جتهای گازی هسته٬ ذرات غبار را از آن پرتاب می کنند واین ذرات در مداری سهموی قرار می گیرند وبه صورت دم غباری مشاهده می شوند.این دم زرد رنگ می باشد که ناشی از بازتاب نورخورشید است وطیف سنجها نیز آنرا تایید می کنند.این ذرات از جنس سیلیکات با ابعاد در حدود 10 میکرومتری هستند.ذرات بزرگتری با اندازه چند میلیمتر نیز وجود دارند که به صورتبارش شهابی خود را نشان می دهند.دم یک دنباله دار در سمت مخالف خورشید قرار دارد اما در بعضی شرایط خاص بدلیل پرسپکتیو (زاویه دید)به نظر می رسد که دم به سوی خورشید نشانه رفته است همان چیزی که ضد دم نام دارد.
دم یونی
گازی که از هسته بیرون می آید با وجود تابش ماوراءبنفش خورشید بسرعت به شکل یونی در می آید.یونهای با بار مثبت تحت تاثیر میدان مغناطیسی میان سیاره ای وباد خورشیدیبه صورت دم یونی (که با نام دم پلاسمایی هم شناخته می شود)خود را نشان می دهند.دم یونی برخلاف دم غباری مستقیم می باشد ورنگ آن نیز بدلیل برانگیختگی مونوکسیدکربن یا CO در طول موج 420 نانومتر ٬آبی به نظر می رسد.دم یونی بدلیل تغییرات میدان مغناطیسی مجاور می تواند تغییر شکل دهد.
مطالعات طیف سنجی نشانه هایی از وجود مولکولهایی مانند هیدروژنکربن نیتروژن کسیژن وگوگرد درترکیباتی مانند آب, مونواکسید کربن, دی اکسید کربن ورادیکالهایی مانند سیانوژن وهیدروکسیل(OH) ارائه نموده اند.موادی مانندمتان وآمونیاک نیز وجود دارند ولی کشف آنها بسیار سخت است.زمانی که دنباله دار به خورشید بسیار نزدیک می شود آثاری از وجود خطوط نشری فلزی بویژه مربوط به عنصر سدیم در طیف آنها مشاهده می شود. دنباله دار هیل باپ در سال 1997 نشانه هایی از یک دم سوم از جنس سدیم داشت.
منطقه بزرگ وکروی شکلی از هسته دنباله دارها با نام ابر اورت وجود دارد که در فاصله 100000 واحد نجومیاز خورشید قرار داشته ومنشاء تمام دنباله دارهاست.اختلالات ناشی از عبور یک ستاره گذرا یا ابرهای بزرگ مولکولی واقع در مسیرحرکت خورشید بدور مرکز کهکشان هر از چند گاهی یکی از هسته ها را به سمت درون منظومه شمسی هدایت می کند.نشانه هایی قوی وجود دارد که قرصی تخت از هسته های دنباله دار بانام کمربند اژورث –کوییپردر فاصله 1000 واحد نجومی قرار دارد.این منطقه منشاءدنباله دارهای بلند دوره است که بدرون منظومه شمسیهدایت می شوند.اختلالات ناشی از نزدیکی با سیاراتی مانند /مشتریمی تواند این دنباله دارها رابه دنباله دارهایی کوتاه دوره تبدیل کند.
تقسیم بندی دنباله دارها به بلند وکوتاه دوره با توجه به دوره 200 ساله (زمان یک چرخش از حضیض تا حضیض)که عددی توافقی است انجام می گیرد.بیشتر دنباله دارها دارای مداری بیضوی کوتاه هستند بعضی دارای حرکت مستقیم وبعضی نیز حرکتی رجعی هستند.برای مثال دنباله دار هالیبا دوره 76 ساله٬ دارای حرکت رجعی و [دنباله دار انکه با دوره 3.3 ساله دارای کوتاه ترین دوره چرخشی است.
دنباله دارها با هر بار نزدیک شدن به خورشید مقدار زیادی از مواد خود را ازدست می دهند وعمر دنباله دارهای کوتاه دوره در حدود 10000 سال تخمین زده شده است.سرنوشت دنباله دارها متفاوت است بعضی بطور کامل به توده ای از گاز وغبار تبدیل شده وناپدید می شوند وبعضی نیز بعد از اتمام گاز وغبارشان بصورت یک یا چند قطعه سنگ مانند٬ چیزی شبیه سیارکی تیره رنگ می شوند(بویژه بعد از عبور از حضیض
شدت روشنایی دنباله دارها مانند سحابی ها بیان می شود.روشنایی بسیاری از دنباله دارها بدلیل فعالیت جتهای سطحی وفعالیت های خورشیدی متغییر است بنابراین پیش بینی شدت روشنایی یک دنباله دار کاری سخت است.به نظر می رسد که نزدیک شدن به خورشید در روشنایی دنباله دار اثر بیشتری دارد تانزدیکی به زمین.
در مورد نامگذاری دنباله دارها گفتنی است که نام کاشف یا کاشفان آنها حداکثر تا 3 اسم برای آنها انتخاب می شود.کشف دنباله دارهای جدیدبیشتر در قالب پروژه های اتوماتیک بزرگی مانند یا LINEAR می باشد که در نامگذاری آنها از همین نامها استفاده می شود.در نامگذاری بعضی نیز از نام کسی که برای اولین بار روی ویژگیهای مداری آنها کار کرده استفاده می شود مانند دنباله دار هالی و انکه.دنباله دارهای کوتاه دوره با نشانهP/ بعلاوه عددی که نشاندهنده ترتیب مشخص شدن ویژگیهای مداری آنهاست ودنباله دارهایی که دوره آنها بلند مدت است با نشان C/ علامت گذاری می شوند.در کنار آن سال کشف وعددی دیگر می آید.این عدد این گونه است که سال را به 26 قسمت (تعداد حروف انگلیسی)تقسیم می کنند بطوریکه A وB برای ماه ژانویه الی آخر.برای مثال دنباله دار C/2002 B5 نشانه پنجمین دنباله داری است که در سال 2002 در نیمه دوم ماه ژانویه کشف شده است.
بطور متوسط سالیانه 25 دنباله دار در آسمان ظاهر می شود که توسط تلسکوپهای آماتوری قابل مشاهده است.دنباله دارهای درخشان نادر وغیر قابل پیش بینی هستند وعموما"یکی از اولین نزدیکی ها با خورشید را تجربه می کنند.دنباله دارهای گروه خورشیدخراشان KREUTZ ازروشن ترین دنباله دارهای آسمان هستند که به خورشید بسیار نزدیک می شوند.
دنباله دارهای با دوره کوتاه (کمتر از 200 سال ) ضعیفتر والبته بیشتر قابل پیش بینی هستندوبیشتر مواد خود را در عبور های قبلی از دست داده اند.ظاهرا" پدیدار شدن دنباله دارهای درخشان نسبت به قرن نوزده کمتر شده است.
منابع مورد استفاده :
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
خورشید ستاره‌ای است از ستارگان رشته اصلی که 5 میلیارد سال از عمرش می‌گذرد. این ستاره کروی شکل بوده و عمدتا از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. وسعت این ستاره 1.4 میلیون کیلومتر (870000 مایل) است. جرم این ستاره 7 برابر جرم یک ستاره معمولی بوده و همچنین 750 برابر جرم تمام سیاراتی است که به دورش می‌چرخند. در هسته خورشید ، جرم توسط واکنشهای هسته‌ای تبدیل به تشعشعات الکترومغناطیسی که نوعی انرژی هستند، میشود. این انرژی به سمت بیرون تابانده شده و باعث درخشنگی خورشید می‌گردد. سایر اجسام آسمانی موجود در منظومه شمسی که توسط جاذبه خورشید در مدارهایشان قرار گرفته‌اند نیز گرمایشان را از این انرژی می‌گیرند.
مواد تشکیل دهنده خورشید حالت گازی دارند، بنابراین خورشید محدوده دقیق و معینی نداشته و مواد اطراف آن بتدریج در فضا منتشر میشوند. اما چنین به نظر میرسد که خورشید لبه تیزی داشته باشد، چرا که بیشتر نوری که به زمین میرسد از یک لایه که چند صد کیلومتر ضخامت دارد ساطع میشود. این لایه فوتوسفر نام داشته و به عنوان سطح خورشید شناخته شده است. بالای سطح خورشید ، کروموسفر یا رنگین کره و هاله خورشیدی قرار دارند که با همدیگر جو خورشید را تشکیل میدهند.
مرکز خورشید مانند کوره‌ای هسته‌ای است با دمای 15 میلیون درجه سانتیگراد (27 میلیون درجه فارنهایت) که چگالی‌اش 160 برابر آب می‌باشد. تحت چنین شرایطی هسته‌های اتم هیدروژن باهم ترکیب شده و تبدیل به هسته‌های هلیووم میشوند. در این حین، 0.7 درصد جرم ترکیب شده ، تبدیل به انرژی میشود. از 590 میلیون تن هیدروژنی که در هر ثانیه در مرکز خورشید ترکیب میشوند، 3.9 میلیون تن به انرژی تبدیل میشود. این سوخت هیدروژنی ، تا 5 میلیارد سال دیگر دوام خواهد داشت. مسیر نامنظم 2 میلیون سال طول می‌کشد تا انرژی تولید شده در مرکز خورشید به سطح آن رسیده و بصورت نور و گرما تابش کند، سپس بعد از فقط 8 دقیقه ، این انرژی به زمین میرسد.
هنگامی که خورشید منبسط می شود تا تبدیل به یک غول سرخ شود، قطرش حدود 150برابر بزرگتر خواهد شد. گازهای منبسط شده و داغ، رنگ زرد و حرارت خود را از دست داده و قرمز رنگ و سرد خواهند شد. اما بخاطر بزرگتر شدن سطح خورشید،درخشندگی آن 1000برابر افزایش یافته و نور بیشتری ساطع خواهد کرد.
زبانه‌ها و شعله‌های خورشیدی
زبانه حلقوی در شکل پایین ، خطوط میدان مغناطیسی ، دو لکه خورشیدی را به هم متصل کرده است. در سال 1973 ، یک زبانه خورشیدی (سمت چپ تصویر) 000/588 کیلومتر (365.000 مایل) از سطح خورشید را پوشاند. اغلب فعالیتهای شدید خورشید در نزدیکی لکه‌های خورشیدی رخ میدهند. شعله‌های خورشیدی ، جرخه‌هایی از انرژی هستند که عمر چند ساعته دارند، این شعله‌ها هنگامی بوجود می‌آیند که مقدار زیادی انرژی مغناطیسی بطور ناگهانی آزاد شود. زبانه‌های خورشیدی ، فوارانهایی از گاز مشتعل هستند که ممکن است صدها هزار کیلومتر در فضا پیش بروند. میدان مغناطیسی خورشید می‌تواند زبانه‌های حلقوی را هفته‌ها در فضا پیش بروند معلق نگاه دارد.
باد خورشیدی
هاله (جو بیرونی) خورشید حاوی ذراتی است که انرژی کافی برای فرار از جاذبه خورشید را دارند. این ذرات بصورت مارپیچی با سرعتی معادل900 کیلومتر (560 مایل) در ثانیه از خورشید دور شده و باد خورشیدی را بوجود می‌آورند. این ذرات در همان مسیرهای میدان مغناطیسی خورشید حرکت می‌کنند و از آنجا که دارای بار الکتریکی هستند، منظومه شمسی را پر از جریانات الکتریکی می‌کنند. ناحیه فعالیتهای خورشیدی ، هلیوسفر (کره خورشیدی) نامیده میشود. باد خورشیدی در هر ثانیه حدود یک میلیون تن هیدروژن حورشید را از بین می‌برد. 100000 میلیارد سال طول خواهد کشید تا باد خورشیدی تمام جرم خورشید را در فضای بین سیاره‌ای پخش کند، اما طول عمر طبیعی خورشید فقط 10 میلیارد سال است.
مسیر نامنظم
دو میلیون سال طول می کشد تا انرژی تولید شده
در مرکز خورشید به سطح آن رسیده و بصورت
نورو گرما تابش کند، سپس بعد از فقط 8 دقیقه
این انرژی به زمین می رسد.
چرخه‌ها و لکه‌های خورشیدی
حرکت وضعی خورشید باعث ایجاد میدان مغناطیسی میشود، مناطق استوایی خورشید سریعتر از مناطق قطبی آن چرخیده و این امر باعث میشود که خطوط میدان مغناطیسی درون خورشید حلقه بزنند. این خطوط در صورت خروج از سطح خورشید ، باعث فعالیتهای خورشیدی نظیر لکه‌های خورشیدی ، شعله‌ها و زبانه‌های خورشیدی میشوند. این فعالیتها ، بخصوص لکه‌های خورشیدی ، چرخه‌ای 11 ساله دارند.
مرگ خورشید
5 میلیارد سال بعد ، بیشتر هیدروژن موجود در هسته خورشید گداخته شده و صرف تهیه هلیوم خواهد شد. در آن زمان ، جاذبه باعث انقباض هسته شده و فشار ، دمای آنرا افزایش خواهد داد. هیدروژن شروع به سوختن در پوسته اطراف هسته خواهد کرد. انرژی حاصل از این گداخت هسته‌ای در پوسته ، باعث انبساط لایه‌های خارجی خواهد شد و سیارات عطارد و زهره را ذوب میکند و آنها را در بر می‌گیرد. انبساط خورشید تا مدار زمین متوقف شده و حرارتش تمام موجودات زنده را از بین می‌برد. بعد از آن خورشید تبدیل به یک غول سرخ میشود. سپس ، لایه‌های خارجی در فضا پخش شده و یک سحابی سیاره‌ای تشکیل خواهند داد. هسته نیز بصورت یک ستاره کوتوله سفید باقی مانده و بتدریج از بین خواهد رفت. پس میتوان گفت که با فرا رسیدن مرگ خورشید ، مرگ زمین و تمام موجودات این سیاره فرا میرسد.
خورشید محیطی پلاسمایی است!
خورشید محیطی پلاسمایی است ولی در دماهای مختلف عناصر را هم داریم. پلاسما یعنی گاز یونیده. و یونیزاسیون بسته به حرارتی است که طبیعت یا آزمایشگاه به مولکولهای سیال مانند هیدروژن یا هلیم میده. در دماهای بالا اتم از حالت پایدار خارج و الکترون های خود را از دست می دهد. و هسته ها در فرایندهایی به نام همجوشی بر دافعه ی بین خودشان در دمای بالا غلبه کرده و به هم برخورد می کنند. انرژی آزاد می شود. الان هسته ای کارها به دنبال ساخت راآکتورهای همجوشی هستند که آلودگی شکافت را ندارد. البته هزینه ها بسیار بیش از تولید انرژی بوده.
این مسئله را باید در دیدگاه های کلی از منظومه شمسی پیدا کرد. همانطور که می دانید دیدگاه زمین مرکزی با وجود پیچیدگ هایی که در آن وجود داشت و با رصدها هم زیاد نمی شد توصیف درستی از منظومه شمسی کرد، عملا جای خود را به مدل زمین مرکزی داد که در ایران مدلی مطرح بود ولی در اروپا پس از رنسانس جای زمین مرکزی را به طور قطعی گرفت. شاید جالب باشد که بشر همواره به توصیفی هندسی از عالم تمایل داشته است. سرآمد این دانشمندان نیوتن و کپلر و دانشمندان بزرگ عصر طلائی ستاره شناسی یعنی اوائل دوره اسلامی در ایران بودند. اگر ه متون کلاسیک علمی نگاهی بیاندازید توصیف هندسی طبیعت را حتی تا دوران باستان بین یونانیان هم می توانید دنبال کنید.
قوانین کپلر که خورشید را در یکی از کانون های مداار بیضوی خورشید قرار میدهد از این دست است. نیوتن بخصوص اعتقاد داشت فیزیک را میتوان بوسیله هندسه توصیف کرد. و همین باور باعث یکی از زیباترین و عجیب ترین توصیفات ساختار کیهان در ابعاد بزرگ شد(نسبیت عام). شما هم با نسبیت عام،یعنی خمش فضا و قید میدانهای گرانشی این مدل را میتوایند با دقت بالا محاسبه کنید و هم از طریق فیزیک کلاسیک یا همام فیزیک نیوتنی.
از نظر فیزیک کلاسیک نیروهای گرانشی مسبب این قید های مدار گونه هستند. و از نظر نسیت عام میدانهای گرانشی.
یادمان باشد اینها صرفا مدل هستند. مدل هایی هندسی که با تجربه در توافق هستند. با استفاده از این مدلهاست که می توان حرکت سیارات و ثوابت و خورشید و ماه و نیز فصلها و شب و روز را توصیف کرد. ما در علم به دنبال آن هستیم که همواره مدلهایی نظری ارائه دهیم که تجربه را تائید کنند. پس در واقع قرار گرفتن خورشید در یکی از کانون های بیضی که البته بیضی تندی هم نیست(دو قطر آن زیاد هم با هم احتلاف طولی ندارند) تمام ین موارد را توضیح می دهد.
فوران تاج خورشیدی
انتقال موادبه شکل پلاسما شامل ذرات الکترون و پروتون وتا حد کمتر٬ عناصر سنگینتری مانند اکسیژن هلیم وآهن از طریق انفجارات شدید در تاج خورشید به همراه میدان مغناطیسی.بر خلاف بادهای خورشیدی که تقریبا" بطورثابت از خورشید به سمت بیرون جریان دارنداین انفجارها با میدانهای مغناطیسی بسته وساختمان مغناطیسی تاج ارتباط دارند.این فورانها با کمک کرونوگراف یا تاج نگار قابل مشاهده هستندواولین بار در سال 1971 بوسیله یک رصدخانه خورشیدی واقع در فضا کشف شده اند.
این انفجارها معمولا" با شراره های خورشیدی ومناطق فعال همراه بوده وموجب طوفانهای شدید خورشیدی می شوند. طوفانها بزرگ اثرات مخربی روی ارتباطات ٬کار ماهواره ها وحتی خطوط پرظرفیت انتقال نیرو دارند وروی شکل مغناطکره زمین نیزاثر می گذارند.شفق های قطبی نیزاز نتایج این فورانها میباشند.
سرعت ذرات پرتاب شده می تواندبین 50 تا 2000 کیلومتر در ثانیه باشد ولی بطورمتوسط در حدود 489 کیلومتر در ثانیه است.علاوه بر اثرات مستقیم رسیدن امواج ناشی از آن برهمکنش امواج انفجاری این فورانها با ذرات بادهای خورشیدی که دارای سرعت کمتری هستند هم می تواند موج شکل گیری طوفانهای مغناطیسی دیگری شود. .جرم مواد پرتاب شده در یک فوران نیز در حد دهها میلیون تن می باشد.تعداد انفجارها در زمان حداقل فعالیت خورشیدی در حدود یک ودر زمان حداکثر فعالیت به 5 تا 6انفجار در روز می رسد.
درباره مکان فورانها نیز گفتنی است در زمان حداقل فعالیت در نزدیکی استوای مغناطیسی خورشید رخ می دهند ودر زمان بیشینه فعالیت نیز در تمام مناطق می توانندرخ دهند.بطور کلی تعداد فورانها در زمان حداکثر فعالیت خورشید در چرخه 11ساله بیشتر است .
انرژی این فورانهاناشی از ترکیب مجدد خطوط مغناطیسی با بار مخالف می باشد. مشاهدات نشان میدهد كه گاهي میدانهای مغناطیسی همجوار، با یكدیگر آمیخته شده و در قالب تركیب‌بندی جدیدی در می‌آیند. در این فرآیند كه اتصال مجدد مغناطیسی گفته میشود، خطوط نیرو با جهت متضاد با یكدیگر برخورد كرده و در قالب جتهای پرتو x و فورانهای خورشیدی انرژی آزاد می‌كنند. انرژی فورانهای تاجی به اندازه میلیاردها بمب هیدروژنی است.
تصویری که در بالا مشاهده می کنید توسط تلسکوپ فضایی سوهو تهیه شده است.در این تصویر قرص خورشید پوشانده شده است ودایره مرکزی نشاندهنده خود خورشید می باشد.
لکه های خورشیدی از سال 1700 میلادی رصد شده اند. داده های رصدی از دهه 80 قرن بیستم نشان می دهند که تعداد لکه های خورشیدی با شدت تابش خورشید مرتبط است. جالب این که هر چه تعداد لکه ها بیشتر باشد، شدت تابش نور خورشید بیشتر است، چون که مناطق اطراف لکه ها درخشان تر اند.
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
نمودار پروانه ای
(Butterfly Diagram) رصدهای خورشیدی نشان می دهند که لکه ها روی خورشید به شکل تصادفی پخش نشده اند، بلکه در فواصل خاصی از استوای خورشید قرار دارند. در ابتدای هر دوره خورشیدی لکه ها در عرض های میانی (شمالی یا جنوبی، به صورت قرینه نسبت به خط استوا) شکل می گیرند و تا پایان دوره به عرض های استوایی تر کوچ می کنند، طوری که نمودار پراکندگی لکه ها بر سطح خورشید طی یک دوره شبیه یک پروانه می شود.
یه تصویر خوشگل از لکه های خورشیدی برای جذاب تر شدن بحث
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
انرژی خورشیدی
مرکز خورشید مانند کوره ی هسته ای است با دمای 15 میلیون درجه ی سانتی گراد ( 27 میلیون درجه ی فارنهایت ) که چگالی اش 160 برابر آب می باشد . تحت چنین شرایطی هسته های اتم هیدروژن با هم ترکیب شده ، تبدیل به انرژی می شود . از 590 میلیون تن هیدروژنی که در هر ثانیه در مرکز خورشید ترکیب می شوند ، 3.9 میلیون تن به انرژی تبدیل می شود . این سوخت هیدروژنی ، تا 5 میلیارد سال دیگر دوام خواهد داشت .
مسیر نامنظم2 میلیون سال طول می کشد تا انرژی تولید شده در مرکز خورشید به سطح آن رسیده و به صورت نور و گرما تابش کند . سپس بعد از فقط 8 دقیقه ، این انرژی به زمین می رسد .
خورشید ستاره ای است از ستارگان رشته ی اصلی که 5 میلیارد سال از عمرش می گذرد . این ستاره کروی شکل بوده و عمدتا از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است . وسعت این ستاره 1.4 میلیون کیلومتر (870000 مایل ) است . جرم این ستاره 7 برابر جرم یک ستاره معمولی بوده و همچنین 750 برابر جرم تمام سیاراتی است که به دورش می چرخند . در هسته ی خورشید جرم توسط واکنش های هسته ای تبدیل به تشعشعات الکترومغناطیسی که نوعی انرژی هستند ، می شود . این انرژی به سمت بیرون تابانده شده و باعث درخشندگی خورشید می گردد . سایر اجسام آسمانی موجود در منظومه شمسی که توسط جاذبه ی خورشید در مدارهایشان قرار گرفته اند نیز گرمایشان را از این انرژی می گیرند .
حلقه الماس لحظاتی قبل و پس از گرفت کامل دیده میشود، وقتی که آخرین بخش از قرص خورشید در پشت خورشید پنهان میشود یا اولین بخش خورشید از پشت آن خارج میشود.
حلقه الماس
][ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
آرگومان حضیض خورشیدی
زاویه بین گره نزولی و نقطه حضیض خورشیدی در صفحه مداری جسم. این زاویه در صفحه مداری و در جهت حرکت جسم اندازه گیری می شود. این آرگومان (فاصله زاویه ای) مشخص کننده جهت محور بزرگ بیضی نیز می باشد. گهگاهی این کمیت طول حضیض خورشیدی هم نامیده می شود.
آنالما
آنالما شکلی است به صورت عدد هشت لاتین کشیده که با ترسیم موقعیت دقیق، یاعکسبرداری از قرص خورشید (در یک قاب عکس) در فواصل زمانی یکسان و منظم طی یکسال (مثلا صبح جمعه هر هفته ساعت 5/7 صبح) به دست می آید.
شکل ویژه آنالما نشان دهنده کشیدگی استوای زمین با مدار آن، 5/23 درجه، وبیضوی بودن مدار است. منحنی آنالما درواقع نموداری است از میل خورشید بر حسب معادله زمان طی یک سال کامل. با توجه به عرض جغرافیایی مکان انجام رصد زاویه تمایل آنالما با افق تغییر می کند.
در سیاره مریخ منحنی آنالما به شکل یک قطره اشک کشیده است.
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
دنباله دار
اجرام کوچک منظومه شمسی که از یخ ,سنگ وغبار تشکیل شده اند.تصور بر این است که دنباله دارها پیش سیاره های یخی باقیمانده از زمان شکل گیری منظومه شمسی در 4.6 میلیارد سال پیش هستند.کلمهcomet از یک کلمه یونانی به شکل kometes به معنای ستاره با موهای بلند است که البته بیشتر برای دنباله دارهای نورانی مصداق دارد.
هسته
جسم اصلی ومرکزی دنباله دار هسته(nucleus) نام دارد وابعاد آن در حد چند کیلومتراست.برای مثال اندازه هسته دنباله دار هالی 15*8 کیلومتر است ولی اندازه هسته بیشتر دنباله دارها ازاین کمتر است.در فواصل دور ازخورشید این اجرام غیر فعال بوده وقابل تشخیص از سیارکنمی باشند.تصور بر این است که هسته دنباله دار دارای یک پوسته تیره رنگ است که وقتی توسط حرارت خورشید گرم می شود (در فواصل کمتر از 5 واحد نجومی پوسته می ترکد ومواد یخی وزیرین به شکل بخار از آن بیرون می زنند.
کما
توده ای از جنس ذرات هیدروژن و غبار وگاز که از هسته بیرون می زندوبه شکل ابر آنرا در بر می گیرد کما (coma)نام داشته واندازه گستره آن می تواند به میلیونها کیلومتر برسد. چگالی ذرات در این ابر اطراف هسته بسیار کم ودر حدود 10000 بار از چگالی ذرات در ابرهای زمینی کمتر است.ذرات خنثی درون این ابر تحت تاثیر بادهای خورشیدی به یون تبدیل شده ودر شکل گیری دنباله یونی شرکت می کنند.
دم
در حالی که دنباله دار به خورشید نزدیکتر می شود یک یا چند دم در کنار آن شکل می گیرد.دنباله دارهای روشن معمولا"دارای دمی یونی ومستقیم (از نوع یک ) ودمی غباری وانحناءدار(از نوع دو) می شوند.بدلیل درخشندگی ابرهای هسته ٬خود هسته بکمک تلسکوپهای زمینی قابل مشاهده نیست فقط در دنباله دارهای روشن به شکل نقطه ای روشن واحتمالا" جتهایی از بخارهای روشن اطراف آن مشاهده میشود.
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
آشکار -ناپدید شدن وتغییر شکل دادن چنین عوارضی نشان میدهد که بیشتر انتشار گاز از سطح هسته از بعضی نواحی فعال که بین 15 تا 20 درصد از هسته را شامل می شوند رخ می دهد.با چرخش هسته نواحی فعال در معرض نور خورشید قرار می گیرند وروشن می شوند وسپس با ادامه چرخش در سایه قرار می گیرند وخاموش میشوند.چنین رفتاری در دنباله دار هیل باپ موجب ساختمانی مارپیچی مانند در دنباله آن شد.
دنباله دارهای جدید یا دنباله دارهای دوره ای که بهحضیض مداری نزدیک می شوند معمولا" در این مرحله کشف یا مشاهده می شوند که در آن بدلیل پدیده فلورسانس در ابرهای تولید شده اطراف هسته, دنباله دار روشن تر می شود .
امکان دارد کل دنباله دار در پوششی از ابرهیدروژنی قرار گرفته باشد که این پوشش تنها در طول موج ماوراءبنفش وبکمک قابل مشاهده است.جتهای گازی هسته٬ ذرات غبار را از آن پرتاب می کنند واین ذرات در مداری سهموی قرار می گیرند وبه صورت دم غباری مشاهده می شوند.این دم زرد رنگ می باشد که ناشی از بازتاب نورخورشید است وطیف سنجها نیز آنرا تایید می کنند.این ذرات از جنس سیلیکات با ابعاد در حدود 10 میکرومتری هستند.ذرات بزرگتری با اندازه چند میلیمتر نیز وجود دارند که به صورتبارش شهابی خود را نشان می دهند.دم یک دنباله دار در سمت مخالف خورشید قرار دارد اما در بعضی شرایط خاص بدلیل پرسپکتیو (زاویه دید)به نظر می رسد که دم به سوی خورشید نشانه رفته است همان چیزی که ضد دم نام دارد.
دم یونی
گازی که از هسته بیرون می آید با وجود تابش ماوراءبنفش خورشید بسرعت به شکل یونی در می آید.یونهای با بار مثبت تحت تاثیر میدان مغناطیسی میان سیاره ای وباد خورشیدیبه صورت دم یونی (که با نام دم پلاسمایی هم شناخته می شود)خود را نشان می دهند.دم یونی برخلاف دم غباری مستقیم می باشد ورنگ آن نیز بدلیل برانگیختگی مونوکسیدکربن یا CO در طول موج 420 نانومتر ٬آبی به نظر می رسد.دم یونی بدلیل تغییرات میدان مغناطیسی مجاور می تواند تغییر شکل دهد.
مطالعات طیف سنجی نشانه هایی از وجود مولکولهایی مانند هیدروژنکربن نیتروژن کسیژن وگوگرد درترکیباتی مانند آب, مونواکسید کربن, دی اکسید کربن ورادیکالهایی مانند سیانوژن وهیدروکسیل(OH) ارائه نموده اند.موادی مانندمتان وآمونیاک نیز وجود دارند ولی کشف آنها بسیار سخت است.زمانی که دنباله دار به خورشید بسیار نزدیک می شود آثاری از وجود خطوط نشری فلزی بویژه مربوط به عنصر سدیم در طیف آنها مشاهده می شود. دنباله دار هیل باپ در سال 1997 نشانه هایی از یک دم سوم از جنس سدیم داشت.
منطقه بزرگ وکروی شکلی از هسته دنباله دارها با نام ابر اورت وجود دارد که در فاصله 100000 واحد نجومیاز خورشید قرار داشته ومنشاء تمام دنباله دارهاست.اختلالات ناشی از عبور یک ستاره گذرا یا ابرهای بزرگ مولکولی واقع در مسیرحرکت خورشید بدور مرکز کهکشان هر از چند گاهی یکی از هسته ها را به سمت درون منظومه شمسی هدایت می کند.نشانه هایی قوی وجود دارد که قرصی تخت از هسته های دنباله دار بانام کمربند اژورث –کوییپردر فاصله 1000 واحد نجومی قرار دارد.این منطقه منشاءدنباله دارهای بلند دوره است که بدرون منظومه شمسیهدایت می شوند.اختلالات ناشی از نزدیکی با سیاراتی مانند /مشتریمی تواند این دنباله دارها رابه دنباله دارهایی کوتاه دوره تبدیل کند.
تقسیم بندی دنباله دارها به بلند وکوتاه دوره با توجه به دوره 200 ساله (زمان یک چرخش از حضیض تا حضیض)که عددی توافقی است انجام می گیرد.بیشتر دنباله دارها دارای مداری بیضوی کوتاه هستند بعضی دارای حرکت مستقیم وبعضی نیز حرکتی رجعی هستند.برای مثال دنباله دار هالیبا دوره 76 ساله٬ دارای حرکت رجعی و [دنباله دار انکه با دوره 3.3 ساله دارای کوتاه ترین دوره چرخشی است.
دنباله دارها با هر بار نزدیک شدن به خورشید مقدار زیادی از مواد خود را ازدست می دهند وعمر دنباله دارهای کوتاه دوره در حدود 10000 سال تخمین زده شده است.سرنوشت دنباله دارها متفاوت است بعضی بطور کامل به توده ای از گاز وغبار تبدیل شده وناپدید می شوند وبعضی نیز بعد از اتمام گاز وغبارشان بصورت یک یا چند قطعه سنگ مانند٬ چیزی شبیه سیارکی تیره رنگ می شوند(بویژه بعد از عبور از حضیض
شدت روشنایی دنباله دارها مانند سحابی ها بیان می شود.روشنایی بسیاری از دنباله دارها بدلیل فعالیت جتهای سطحی وفعالیت های خورشیدی متغییر است بنابراین پیش بینی شدت روشنایی یک دنباله دار کاری سخت است.به نظر می رسد که نزدیک شدن به خورشید در روشنایی دنباله دار اثر بیشتری دارد تانزدیکی به زمین.
در مورد نامگذاری دنباله دارها گفتنی است که نام کاشف یا کاشفان آنها حداکثر تا 3 اسم برای آنها انتخاب می شود.کشف دنباله دارهای جدیدبیشتر در قالب پروژه های اتوماتیک بزرگی مانند یا LINEAR می باشد که در نامگذاری آنها از همین نامها استفاده می شود.در نامگذاری بعضی نیز از نام کسی که برای اولین بار روی ویژگیهای مداری آنها کار کرده استفاده می شود مانند دنباله دار هالی و انکه.دنباله دارهای کوتاه دوره با نشانهP/ بعلاوه عددی که نشاندهنده ترتیب مشخص شدن ویژگیهای مداری آنهاست ودنباله دارهایی که دوره آنها بلند مدت است با نشان C/ علامت گذاری می شوند.در کنار آن سال کشف وعددی دیگر می آید.این عدد این گونه است که سال را به 26 قسمت (تعداد حروف انگلیسی)تقسیم می کنند بطوریکه A وB برای ماه ژانویه الی آخر.برای مثال دنباله دار C/2002 B5 نشانه پنجمین دنباله داری است که در سال 2002 در نیمه دوم ماه ژانویه کشف شده است.
بطور متوسط سالیانه 25 دنباله دار در آسمان ظاهر می شود که توسط تلسکوپهای آماتوری قابل مشاهده است.دنباله دارهای درخشان نادر وغیر قابل پیش بینی هستند وعموما"یکی از اولین نزدیکی ها با خورشید را تجربه می کنند.دنباله دارهای گروه خورشیدخراشان KREUTZ ازروشن ترین دنباله دارهای آسمان هستند که به خورشید بسیار نزدیک می شوند.
دنباله دارهای با دوره کوتاه (کمتر از 200 سال ) ضعیفتر والبته بیشتر قابل پیش بینی هستندوبیشتر مواد خود را در عبور های قبلی از دست داده اند.ظاهرا" پدیدار شدن دنباله دارهای درخشان نسبت به قرن نوزده کمتر شده است.
منابع مورد استفاده :
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید