مشاهده نسخه کامل
: Life24
13-04-2011, 13:16
به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان فارس، هفته سلامت در سال 90 با عنوان مقاومت دارويي ضد ميكروبي يك تهديد جهاني از طرف سازمان جهاني بهداشت نامگذاري شده است كه در اين راستا براي روشن شدن آخرين وضيعت چگونگي شرايط توليد دارو و همچنين مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها در ايران با آمبروجيو ماننتي، نماينده سازمان جهاني بهداشت به گفت و گو پرداختيم.
فارس: با توجه به اينكه شعار امسال هفته سلامت "مقاومت به داروهاي ميكروبي يك تهديد جهاني " نامگذاري شده است نظر شما درباره وضعيت مصرف دارو در ايران با توجه به اينكه تجويز داروها در نسخه‌هاي پزشكان ايراني 2 برابر ميزان آمار جهاني است نظر شما چيست؟ و آخرين آمار دقيق تجويز دارو توسط پزشكان در نسخه‌ها در جهان و ايران به چه صورت است؟
ماننتي: در رابطه با آمار ايران در زمينه نسخ پزشكي و تجويز اشتباه دارو در مقايسه با جهان متاسفانه اطلاعات دقيقي در اختيار ما نيست و براي گرفتن آمار دقيق در اين رابطه شما مي‌توانيد به وزارت بهداشت مراجعه كنيد ولي از نظر جغرافيائي براساس تقسيم‌بندي سازمان جهاني بهداشت درصد تجويز اشتباه آنتي بيوتيك در منطقه مديترانه شرقي حدود 48 درصد است و درصد تجويز دارو به صورت ناكافي 54 درصد است.
فارس: در ايران مصرف بي‌رويه داروهاي آنتي‌بيوتيك بسيار شايع است و به مرور زمان داروهاي آنتي‌بيوتيك اثر درماني خود را در افراد از دست مي‌دهند كه اين امر در سالهاي آينده مي‌تواند براي سلامت جامعه ايران باعث نگراني‌هاي بسيار شود در اين زمينه سازمان بهداشت جهاني چه تحقيقاتي داشته است و چه توصيه و هشداري در اين زمينه دارد.
ماننتي: شعار امسال سازمان جهاني بهداشت با عنوان "مقاومت به داروهاي ميكروبي يك تهديد جهاني به اين دليل نامگذاري شده است كه مقاومت به داروها باعث مرگ و مير مي‌شود و اين چالش در حوزه بيماري‌هاي عفوني از لحاظ اقتصادي نيز براي كشورها يك تهديد به حساب مي‌آيد زيرا زماني كه هنوز آنتي بيوتيك كشف نشده بود مردم بسياري جان خود را از دست مي‌دادند. حال مقاومت داروها باعث مي‌شود كه ما به زمان قبل از كشف آنتي بيوتيك بر گرديم كه اين امر در حوزه اجتماعي جامعه و امنيت سلامت آحاد جامعه در جهان تأثير بسيار منفي خواهد گذاشت.
مقاومت به داروهاي ميكروبي از نظر اقتصادي نيز بسيار تاثيرگذار است و در زمينه فعاليت‌هاي ما در اين راستا نيز بايد عرض كنم كه سازمان جهاني بهداشت يك استراتژي بر اساس تعهد جهاني مشخص دارد با عنوان استراتژي جهاني سازمان جهاني بهداشت براي مقاومت آنتي ميكروبيال كه از سال 2001 اين استراتژي آغاز به كار كرد.
اين استراتژي به سيستم بيماريابي پاسخ مي‌دهد كه با تشكيل گروه‌هاي كاري در سطح جهان و منطقه مديترانه شرقي تاكيد مي‌ورزد مثلاً سازمان جهاني بهداشت معاهداتي را در سالهاي 1998، 2005، 2009 در نشست‌هاي سالانه‌اي كه تمام وزراي بهداشت جهان حضور دارند تصويب كرده است كه در سال 1998 بر روي بيماري‌هاي واگيردار و نوپديد، سال 2005 بر موضوع بهبود مقابله با مقاومت آنتي ميكروبيال و در سال 2009 بر موضوع جلوگيري و كنترل فصل مقاومت به دارو تاكيد داشته است.
ولي در اين راستا توجه لازمه بر اين موضوعات از طرف كشورهاي دنيا صورت نپذيرفته است البته سازمان بهداشت جهاني مانند هميشه كمك‌هاي فني را به كشورهاي دنيا در اين خصوص از جمله ايران ارائه مي‌كند.
فارس: ايران در حال حاضر برخي داروهاي مورد نياز خود را به طور مستقل توليد مي‌كند و مسئولان نيز بسيار بر كيفيت اين داروها تاكيد مي‌ورزند ولي برخي كارشناسان و البته مردم اين مسئله را تا حدي قبول ندارند و اعتقاد دارند داروهاي توليدي ايران از نظر كيفيت در رقابت با شركتهاي بزرگ جهاني بسيار پايين است و ايران فقط مي‌تواند از نظر قيمت رقابت كند نظر شما به عنوان نماينده سازمان بهداشت جهاني در اين زمينه چيست؟ آيا داروهاي ايران كيفيت لازم در رقابت با شركتهاي دارويي جهان را دارند.
ماننتي: ايران در منطقه مديترانه شرقي به عنوان توليد كننده دارو و واكسن محسوب مي‌شود كه در اين راستا و بعد از انقلاب پيشرفت‌هاي خوبي در اين زمينه داشته است، ايران در حال حاضر داراي 70 شركت داروسازي است كه 10 شركت داروسازي آن از سال 2000 به بعد ايجاد شده است. بايد شركتهاي داروسازي ايراني در زمينه كيفي نيز ارتقا يابند، ايران در زمينه توليدات داروي اقداماتي خوبي نظير ايجاد قوانين GMPt فارماكوپه و ليست داروهاي ضروري خود را لحاظ كرده است.
سازمان بهداشت جهاني در اين راستا آمادگي دارد تا در زمينه توليد دارو به شركتهاي داروسازي ايران براي گرفتن تاييديه كيفيت دارو از اين سازمان كمك كند زيرا تاييد توليدات داروهاي شركتهاي داروسازي ايران باعث مي‌شود تا اين توليدات در بازارهاي بين‌المللي مورد قبول قرار گيرند و در تمام جهان هم عرف است كه براي خريد دارو توليدات دارويي مورد توجه قرار مي‌گيرند كه تاييدات سازمان جهاني بهداشت را داشته باشند.
سازمان بهداشت جهاني در برنامه‌هاي دوسالانه خود با وزارت بهداشت ايران در سالهاي 2008 ـ 2009 كارگاه‌هاي برگزار كرده است تا شركتهاي داروسازي براي گرفتن تاييدات سازمان بهداشت جهاني مورد آموزش قرار گيرند كه در حال حاضر تعداد معدودي شركتهاي داروسازي ايران از اين استقبال كرده‌اند و در اين راستا تاكيدات وزارت بهداشت بسيار الزامي است.
فارس: علت عدم استقبال شركتهاي داروسازي در اين زمينه چيست و فوايد گرفتن تاييديه‌‌هاي سازمان بهداشت جهاني چه مزاياي براي شركتهاي داروسازي ايران در بر خواهد داشت؟
ماننتي: شايد يكي از دلايل عدم استقبال شركتهاي داروسازي ايران در اين راستا عدم اطلاع از اين مسائل باشد و دليل ديگر آن زمانبر بودن فرايند دريافت استاندارد است ولي بايد در اين راستا وزارت بهداشت به اين مسئله تأكيد بيشتري به شركتهاي داروسازي ايران داشته باشد.
شركتهاي داروسازي در گام نخست بايد مشخصات فني داروهاي خود را به سازمان جهاني بهداشت ارائه كنند و در مرحله بعد كارخانه مورد نظر بايد از نظر كارشناسان سازمان پس از بازديد مورد تأييد قرار گيرد.
در مورد فوايد دريافت استانداردهاي سازمان بهداشت جهاني نيز بايد عرض كنم كه در وهله نخست كيفيت داروها ارتقا مي‌يابد كه اين امر مسئله انساني را مورد توجه قرار مي‌دهد و در مرحله بعد مسئله اقتصادي بسيار حائز اهميت است به طور مثال اگر آژانس‌هاي سازمان ملل براي تهيه دارو جهت حوادث بزرگ طبيعي از جمله حادثه سيل پاكستان بخواهند دارو خريداري كنند از شركتهاي داروسازي كشورهاي كه تأييديه هاي دارويي سازمان جهاني بهداشت را داشته باشد اين داروها را خريدار مي‌كنند.
دريافت تأييديه‌ها و استانداردهاي دارويي از طرف سازمان بهداشت جهاني توسط شركتهاي داروسازي ايران بسيار مي‌تواند از نظر اقتصادي براي آژانس‌ها نيز فوايدي داشته باشد زيرا در بعضي مواقع آژانس‌ها به دليل نداشتن استانداردهاي داروهاي كشورهاي منطقه مجبورند داروهاي اروپايي كه استاندارد سازمان بهداشت جهاني را دارند را با قيمت بسيار بالا هم از نظر هزينه دارويي و هم از نظر هزينه ترابري متقبل شوند.
فارس: سازمان بهداشت جهاني چندي قبل ايران را به عنوان ناظر توليد واكسن در منطقه مديترانه شرقي تعيين كرد آيا ايران ناظر به تمام توليدات واكسن در اين منطقه معين شده است يا خير؟ انتظار سازمان بهداشت جهاني از ايران در سالهاي آينده در زمينه توليد واكسن چيست؟
ماننتي: ايران در منطقه مديترانه شرقي نخستين كشور ناظر سازمان بهداشت جهاني محسوب مي‌شود و حدوداً 2 تا 3 ماه بعد كشور مصر نيز بعد از ايران به جمع كشورهاي ناظر پيوسته است و اين امر به معناي عضويت ايران و مصر در شبكه كشورهاي منطقه مديترانه شرقي در امور نظارت بر واكسن است ولي بايد تمام كشورهاي عضو منطقه مديترانه شرقي به طور مستقل از نماينده سازمان بهداشت جهاني كشور متبوع خود براي توليد واكسن تأييديه دريافت كند و ناظر شدن ايران بر توليدات واكسن به معناي نظارت بر توليدات واكسن در ديگر كشورهاي عضو منطقه مديترانه شرقي به حساب نمي‌آيد.
وزارت بهداشت از نظر نظارت بر توليد واكسن از سازمان بهداشت جهاني مهر تأييد دريافت كرده است و اين مسئله تنها به معناي نظارت وزارت بهداشت بر توليدات واكسن در داخل ايران است و در اين راستا نيز با عضويت در شبكه كشورهاي در حال توسعه مي‌تواند از تجربيات و اطلاعات ديگر كشورها در اين زمينه بهره‌مند شود.
فارس: بحث قاچاق دارو در ايران يك مشكل بسيار مهم و اساسي است آيا سازمان بهداشت جهاني در اين زمينه نظارتي دارد؟ قاچاق دارو آيا در دنيا امري طبيعي است؟ آيا آماري داريد كه به چه مقدار از ايران دارو به ديگر كشورها به دليل ارائه سوبسيد و يارانه داشتن داروهاي ايراني به كشورهاي ثالث قاچاق مي‌شود و آيا آماري در سازمان بهداشت جهاني وجود دارد كه نشان دهد چه مقدار دارو به ايران قاچاق مي‌شود؟
ماننتي: قاچاق دارو از ايران به ديگر كشورهاي ديگر را تصديق مي‌كنم زيرا به دليل ارزاني برخي داروهاي خاص در ايران كه سوبسيد و يارانه به آن‌ها تعلق مي‌گيرد اين قاچاق دارو به ديگر كشورها از ايران صورت مي‌پذيرد ولي همان طور كه آگاه هستيد به دليل عدم وجود آمارهاي دقيق آمار مناسبي در زمينه قاچاق دارو از ايران به ديگر كشورها و همچنين قاچاق دارو از ديگر كشورها به ايران وجود ندارد.
فارس: در بحث اهداي وام‌هاي سازمان بهداشت جهاني كه در گذشته نيز اين وام‌ها به ايران اهداء شد و ايران توانست با استفاده از آن تعدادي خودروي آمبولانس خريداري كند به چه صورت است؟ آيا در حال حاضر سازمان بهداشت جهاني برنامه‌اي براي اهداي وام به ايران دارد؟
ماننتي: درباره اهداي وام به ايران نيز در حال حاضر هيچ‌گونه درخواستي از ايران براي دريافت وام به سازمان بهداشت جهاني صورت نپذيرفته است.
فارس: تعداد استاندارد پزشك و پرستار در ايران براساس شاخصه‌هاي سازمان بهداشت جهاني بايد به چه تعداد باشد؟
ماننتي: در مورد نسبت تعداد استاندارد پزشكان و پرستاران آمار دقيقي نمي‌توان ارائه كرد ولي در مجموع چيزي كه بسيار روشن است بايد تعداد پرستاران در ايران افزايش يابد.
فارس: با توجه به اينكه شعار امسال هفته سلامت "مقاومت به داروهاي ميكروبي يك تهديد جهاني " نامگذاري شده است نظر شما درباره وضعيت مصرف دارو در ايران با توجه به اينكه تجويز داروها در نسخه‌هاي پزشكان ايراني 2 برابر ميزان آمار جهاني است نظر شما چيست؟ و آخرين آمار دقيق تجويز دارو توسط پزشكان در نسخه‌ها در جهان و ايران به چه صورت است؟
ماننتي: در رابطه با آمار ايران در زمينه نسخ پزشكي و تجويز اشتباه دارو در مقايسه با جهان متاسفانه اطلاعات دقيقي در اختيار ما نيست و براي گرفتن آمار دقيق در اين رابطه شما مي‌توانيد به وزارت بهداشت مراجعه كنيد ولي از نظر جغرافيائي براساس تقسيم‌بندي سازمان جهاني بهداشت درصد تجويز اشتباه آنتي بيوتيك در منطقه مديترانه شرقي حدود 48 درصد است و درصد تجويز دارو به صورت ناكافي 54 درصد است.
فارس: در ايران مصرف بي‌رويه داروهاي آنتي‌بيوتيك بسيار شايع است و به مرور زمان داروهاي آنتي‌بيوتيك اثر درماني خود را در افراد از دست مي‌دهند كه اين امر در سالهاي آينده مي‌تواند براي سلامت جامعه ايران باعث نگراني‌هاي بسيار شود در اين زمينه سازمان بهداشت جهاني چه تحقيقاتي داشته است و چه توصيه و هشداري در اين زمينه دارد.
ماننتي: شعار امسال سازمان جهاني بهداشت با عنوان "مقاومت به داروهاي ميكروبي يك تهديد جهاني به اين دليل نامگذاري شده است كه مقاومت به داروها باعث مرگ و مير مي‌شود و اين چالش در حوزه بيماري‌هاي عفوني از لحاظ اقتصادي نيز براي كشورها يك تهديد به حساب مي‌آيد زيرا زماني كه هنوز آنتي بيوتيك كشف نشده بود مردم بسياري جان خود را از دست مي‌دادند. حال مقاومت داروها باعث مي‌شود كه ما به زمان قبل از كشف آنتي بيوتيك بر گرديم كه اين امر در حوزه اجتماعي جامعه و امنيت سلامت آحاد جامعه در جهان تأثير بسيار منفي خواهد گذاشت.
مقاومت به داروهاي ميكروبي از نظر اقتصادي نيز بسيار تاثيرگذار است و در زمينه فعاليت‌هاي ما در اين راستا نيز بايد عرض كنم كه سازمان جهاني بهداشت يك استراتژي بر اساس تعهد جهاني مشخص دارد با عنوان استراتژي جهاني سازمان جهاني بهداشت براي مقاومت آنتي ميكروبيال كه از سال 2001 اين استراتژي آغاز به كار كرد.
اين استراتژي به سيستم بيماريابي پاسخ مي‌دهد كه با تشكيل گروه‌هاي كاري در سطح جهان و منطقه مديترانه شرقي تاكيد مي‌ورزد مثلاً سازمان جهاني بهداشت معاهداتي را در سالهاي 1998، 2005، 2009 در نشست‌هاي سالانه‌اي كه تمام وزراي بهداشت جهان حضور دارند تصويب كرده است كه در سال 1998 بر روي بيماري‌هاي واگيردار و نوپديد، سال 2005 بر موضوع بهبود مقابله با مقاومت آنتي ميكروبيال و در سال 2009 بر موضوع جلوگيري و كنترل فصل مقاومت به دارو تاكيد داشته است.
ولي در اين راستا توجه لازمه بر اين موضوعات از طرف كشورهاي دنيا صورت نپذيرفته است البته سازمان بهداشت جهاني مانند هميشه كمك‌هاي فني را به كشورهاي دنيا در اين خصوص از جمله ايران ارائه مي‌كند.
فارس: ايران در حال حاضر برخي داروهاي مورد نياز خود را به طور مستقل توليد مي‌كند و مسئولان نيز بسيار بر كيفيت اين داروها تاكيد مي‌ورزند ولي برخي كارشناسان و البته مردم اين مسئله را تا حدي قبول ندارند و اعتقاد دارند داروهاي توليدي ايران از نظر كيفيت در رقابت با شركتهاي بزرگ جهاني بسيار پايين است و ايران فقط مي‌تواند از نظر قيمت رقابت كند نظر شما به عنوان نماينده سازمان بهداشت جهاني در اين زمينه چيست؟ آيا داروهاي ايران كيفيت لازم در رقابت با شركتهاي دارويي جهان را دارند.
ماننتي: ايران در منطقه مديترانه شرقي به عنوان توليد كننده دارو و واكسن محسوب مي‌شود كه در اين راستا و بعد از انقلاب پيشرفت‌هاي خوبي در اين زمينه داشته است، ايران در حال حاضر داراي 70 شركت داروسازي است كه 10 شركت داروسازي آن از سال 2000 به بعد ايجاد شده است. بايد شركتهاي داروسازي ايراني در زمينه كيفي نيز ارتقا يابند، ايران در زمينه توليدات داروي اقداماتي خوبي نظير ايجاد قوانين GMPt فارماكوپه و ليست داروهاي ضروري خود را لحاظ كرده است.
سازمان بهداشت جهاني در اين راستا آمادگي دارد تا در زمينه توليد دارو به شركتهاي داروسازي ايران براي گرفتن تاييديه كيفيت دارو از اين سازمان كمك كند زيرا تاييد توليدات داروهاي شركتهاي داروسازي ايران باعث مي‌شود تا اين توليدات در بازارهاي بين‌المللي مورد قبول قرار گيرند و در تمام جهان هم عرف است كه براي خريد دارو توليدات دارويي مورد توجه قرار مي‌گيرند كه تاييدات سازمان جهاني بهداشت را داشته باشند.
سازمان بهداشت جهاني در برنامه‌هاي دوسالانه خود با وزارت بهداشت ايران در سالهاي 2008 ـ 2009 كارگاه‌هاي برگزار كرده است تا شركتهاي داروسازي براي گرفتن تاييدات سازمان بهداشت جهاني مورد آموزش قرار گيرند كه در حال حاضر تعداد معدودي شركتهاي داروسازي ايران از اين استقبال كرده‌اند و در اين راستا تاكيدات وزارت بهداشت بسيار الزامي است.
فارس: علت عدم استقبال شركتهاي داروسازي در اين زمينه چيست و فوايد گرفتن تاييديه‌‌هاي سازمان بهداشت جهاني چه مزاياي براي شركتهاي داروسازي ايران در بر خواهد داشت؟
ماننتي: شايد يكي از دلايل عدم استقبال شركتهاي داروسازي ايران در اين راستا عدم اطلاع از اين مسائل باشد و دليل ديگر آن زمانبر بودن فرايند دريافت استاندارد است ولي بايد در اين راستا وزارت بهداشت به اين مسئله تأكيد بيشتري به شركتهاي داروسازي ايران داشته باشد.
شركتهاي داروسازي در گام نخست بايد مشخصات فني داروهاي خود را به سازمان جهاني بهداشت ارائه كنند و در مرحله بعد كارخانه مورد نظر بايد از نظر كارشناسان سازمان پس از بازديد مورد تأييد قرار گيرد.
در مورد فوايد دريافت استانداردهاي سازمان بهداشت جهاني نيز بايد عرض كنم كه در وهله نخست كيفيت داروها ارتقا مي‌يابد كه اين امر مسئله انساني را مورد توجه قرار مي‌دهد و در مرحله بعد مسئله اقتصادي بسيار حائز اهميت است به طور مثال اگر آژانس‌هاي سازمان ملل براي تهيه دارو جهت حوادث بزرگ طبيعي از جمله حادثه سيل پاكستان بخواهند دارو خريداري كنند از شركتهاي داروسازي كشورهاي كه تأييديه هاي دارويي سازمان جهاني بهداشت را داشته باشد اين داروها را خريدار مي‌كنند.
دريافت تأييديه‌ها و استانداردهاي دارويي از طرف سازمان بهداشت جهاني توسط شركتهاي داروسازي ايران بسيار مي‌تواند از نظر اقتصادي براي آژانس‌ها نيز فوايدي داشته باشد زيرا در بعضي مواقع آژانس‌ها به دليل نداشتن استانداردهاي داروهاي كشورهاي منطقه مجبورند داروهاي اروپايي كه استاندارد سازمان بهداشت جهاني را دارند را با قيمت بسيار بالا هم از نظر هزينه دارويي و هم از نظر هزينه ترابري متقبل شوند.
فارس: سازمان بهداشت جهاني چندي قبل ايران را به عنوان ناظر توليد واكسن در منطقه مديترانه شرقي تعيين كرد آيا ايران ناظر به تمام توليدات واكسن در اين منطقه معين شده است يا خير؟ انتظار سازمان بهداشت جهاني از ايران در سالهاي آينده در زمينه توليد واكسن چيست؟
ماننتي: ايران در منطقه مديترانه شرقي نخستين كشور ناظر سازمان بهداشت جهاني محسوب مي‌شود و حدوداً 2 تا 3 ماه بعد كشور مصر نيز بعد از ايران به جمع كشورهاي ناظر پيوسته است و اين امر به معناي عضويت ايران و مصر در شبكه كشورهاي منطقه مديترانه شرقي در امور نظارت بر واكسن است ولي بايد تمام كشورهاي عضو منطقه مديترانه شرقي به طور مستقل از نماينده سازمان بهداشت جهاني كشور متبوع خود براي توليد واكسن تأييديه دريافت كند و ناظر شدن ايران بر توليدات واكسن به معناي نظارت بر توليدات واكسن در ديگر كشورهاي عضو منطقه مديترانه شرقي به حساب نمي‌آيد.
وزارت بهداشت از نظر نظارت بر توليد واكسن از سازمان بهداشت جهاني مهر تأييد دريافت كرده است و اين مسئله تنها به معناي نظارت وزارت بهداشت بر توليدات واكسن در داخل ايران است و در اين راستا نيز با عضويت در شبكه كشورهاي در حال توسعه مي‌تواند از تجربيات و اطلاعات ديگر كشورها در اين زمينه بهره‌مند شود.
فارس: بحث قاچاق دارو در ايران يك مشكل بسيار مهم و اساسي است آيا سازمان بهداشت جهاني در اين زمينه نظارتي دارد؟ قاچاق دارو آيا در دنيا امري طبيعي است؟ آيا آماري داريد كه به چه مقدار از ايران دارو به ديگر كشورها به دليل ارائه سوبسيد و يارانه داشتن داروهاي ايراني به كشورهاي ثالث قاچاق مي‌شود و آيا آماري در سازمان بهداشت جهاني وجود دارد كه نشان دهد چه مقدار دارو به ايران قاچاق مي‌شود؟
ماننتي: قاچاق دارو از ايران به ديگر كشورهاي ديگر را تصديق مي‌كنم زيرا به دليل ارزاني برخي داروهاي خاص در ايران كه سوبسيد و يارانه به آن‌ها تعلق مي‌گيرد اين قاچاق دارو به ديگر كشورها از ايران صورت مي‌پذيرد ولي همان طور كه آگاه هستيد به دليل عدم وجود آمارهاي دقيق آمار مناسبي در زمينه قاچاق دارو از ايران به ديگر كشورها و همچنين قاچاق دارو از ديگر كشورها به ايران وجود ندارد.
فارس: در بحث اهداي وام‌هاي سازمان بهداشت جهاني كه در گذشته نيز اين وام‌ها به ايران اهداء شد و ايران توانست با استفاده از آن تعدادي خودروي آمبولانس خريداري كند به چه صورت است؟ آيا در حال حاضر سازمان بهداشت جهاني برنامه‌اي براي اهداي وام به ايران دارد؟
ماننتي: درباره اهداي وام به ايران نيز در حال حاضر هيچ‌گونه درخواستي از ايران براي دريافت وام به سازمان بهداشت جهاني صورت نپذيرفته است.
فارس: تعداد استاندارد پزشك و پرستار در ايران براساس شاخصه‌هاي سازمان بهداشت جهاني بايد به چه تعداد باشد؟
ماننتي: در مورد نسبت تعداد استاندارد پزشكان و پرستاران آمار دقيقي نمي‌توان ارائه كرد ولي در مجموع چيزي كه بسيار روشن است بايد تعداد پرستاران در ايران افزايش يابد.