خورشید

[Ramana]

در این تاپیک در مورد خورشید ، از دید نجومی ، ستاره بینی ( طالع بینی ) ، اختر فیزیكی ، تاریخی ، فرهنگی و مذهبی و . . . بحث می شود .



[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



منتظر نظرات دوستان هستیم .

[Ramana]

اول از همه باید به این نكته اشاره كنیم كه خورشید یك ستاره است .

یك ستاره كاملا معمولی ، مانند میلیارد ها ستاره دیگر در كهكشان ما ( و در عالم ) .

تنها تفاوت آن با دیگر ستاره ها فاصله آن با زمین است .

خوب .

پس مطالبی را كه در این تاپیك در مورد خورشید و ساختار درونی و ساختار جوی آن بیان خواهیم كرد در واقع قابل تعمیم به كل ستاره ها نیز می باشد و دانشمندان از خورشید به عنوان یك ستاره مدل استفاده می كنند و با توجه به بعد مسافت نهایت استفاده را از آن می برند .

مثال آن ماموریت فضایی Soho می باشد كه به طور خاص برای بررسی خورشید به فضا فرستاده شد ( بیش از 10 سال پیش - و همچنان هم در حال ارسال اطلاعات مفید از خورشید می باشد )

[Ramana]

خورشید

میترا ( نام فارسی خورشید )

خور ( كه معادل helius در زبان لاتین می باشد )

مهر

هور

شمس

شارق

بیضاء

شید

روز

آفتاب

غزاله

خُرْ

خوَرْ

sun - معادل انگلیسی

helius - معادل اسطوره ای در یونان باستان

sol - معادل لاتین

تَشَمَّسَ - معادل عربی

soleil - معادل فرانسوی

sole - معادل ایتالیایی

Sunne - معادل انگلوساكسونی

солнце - معادل روسی

سورج - معادل اردو

رۆژ - معادل كردی

[Ramana]

ما می توانيم خورشيد را متشکل از چند لايه بدانيم (تقريباشبيه به لايه های پياز).درست در مرکز خورشيد هستهٴ خورشيد قرار دارد که بسيار داغ و غليظ است و دما در اين بخش از خورشيد متجاوز از 14 ميليون درجهٴ سانتی گراد است و از همين جاست که بر اثر تبديل هيدروژن به هليوم انرژی خورشيدی توليد می گردد .به دور هسته ، منطقه هايي از گازهای بسيار داغ وجود دارد که تابشهای حاصل از هسته را به سطح مرئی خورشيد عبور می دهند . اين سطح مرئی خورشيد را شيد سپهر « کرهٴ نور » می نامند . دمای اين بخش 6 هزار درجهٴ سانتی گراد است . اين لايه از خورشيد دارای ساختار دانه دانه است و علت آن بالا و پايين شدن ستونهايی از گاز های داغ است . اگر رؤيت اين بخش از خورشيد خالی از خطر می بود ما می توانستيم از درون تلسکوپ اين قطعات را نگاه کنيم . لکه های خورشيدی هم در اين منطقه ظاهر می شوند . درست در بالای شيد سپهر ، لايهٴ نازکی به ضخامت چند ده هزار کيلومتر قرار دارد که آن را « رنگين سپهر » می نامند . اين لايه نسبت به ديگر لايه ها سرد تر است و دمای آن 4500 درجهٴ سانتی گراد است و تنها با وسايلی خاص می توان آن را مشاهده کرد مگر در مواقع کسوف کامل . خطوط تاريک که در طيف خورشيد مشاهده می شود ، در اين قسمت ايجاد می شوند . در ورای اين لايه ، طبقهٴ ديگری به نام « تاج خورشيد» وجود دارد . لايه ای متشکل از گازهای بسيار رقيق که به مسافت ميليونها کيلومتر در فضا پراکنده است . دمای اين بخش ميليونها درجهٴ سانتی گراد است اما ، مقدار مواد در اين جا آن قدر کم است که مقدار گرمای واقعی حاصل از تاج خورشيد کاملاً قابل اغماض است .

[Ramana]

قبل از پرداختن به مورد اول یعنی هسته خورشید ، توجه به این نکته ضروری است که ما خورشید را به عنوان یک ستاره مدل بررسی می کنیم .
یعنی میتوانیم با تقریب خوب نتایج حاصل از این بررسی ها را به دیگر ستارگان نیز تامیم دهیم .

خورشید نزدیکترین ستاره به ماست و از این لحاظ بهترین مرجع ممکن در بررسی ستاره های دیگر می باشد .

هرتسپرونگ و راسل دو اختر شناس بودند که نشان دادند که بیش از 90 % ستاره ها از رفتاری مشابه برخوردارند و در بررسی های بعدی نام ستارگان دارای این خصوصیات یعنی ستارگانی که در تعادل هیدرواستاتیکی می باشند را تحت عنوان ستارگان رشته اصلی نام گراری کردند .

خورشید ما نیز یکی از این ستاره ها محسوب می شود ، یعنی ستاره ی رشته ی اصلی

پس بررسی آن می تواند ما را در شناخت خصوصیات کلی دیگر ستارگان رشته اصلی نیز کمک کند .



================================================== =========

اول از همه باید بدانیم که خورشید یک ستاره است !

سوال اولی که پیش می آید این است که : خود ستاره چیست ؟!


ستاره هم تعریف دارد که تعریف آن در تاپیک آموزشی ستاره ها بیان شده است .

دلیل توجه بیشتر ما به این ستاره ( نسبت به دیگر ستاره ها ) این است که به ما نزدیکتر است و منبع حیات بر روی زمین .


خورشید را اگر به مکان 10 پارسکی ( 32.6 سال نوری ) ببریم ستاره ای خواهد شد که تنها در آسمان های خوب رصدی ( و مکان های تاریک مثل بیابان ) دیده خواهد شد !!!

پس خورشید ما خیلی هم منحصر به فرد نیست و از این باب ( روشنایی مطلق ) از خیلی از ستاره های آسمان شب پایین تر است و کم نور تر !!!

پس دلیل پر نور دیدن آن ، نزدیکی آن به ماست ( همین و بس ! )



رنگ واقعی خورشید تقریبا زرد است .


تقریبا 99.8 % جرم منظومه شمسی متعلق به خورشید است ( تقریبا تمام جرم !!! )




================================================== ==========

عناصر تشکیل دهنده ی خورشید :

هیدروژن - 73.46 %

هیلیوم - 24.85 %

مابقی عناصر کمتر از 1 % می باشند و به شرح زیر :



Carbon - 0.29
Iron - 0.16
Sulfur- 0.12
Neon - 0.12
Nitrogen - 0.09
Silicon - 0.07
Magnesium - 0.05 Oxygen - 0.77

[Ramana]

انرژی خورشید:


منبع واقعی انرژی خورشید واکنش هسته ای است، شبیه به واکنشی که در بمب هیدروژنی صورت میگیرد با این تفاوت که این واکنشها در خورشید مهار شده اند. دما در هسته 15میلیون درجه کلوین و فشار 1میلیارد اتمسفر است.در چنین محیطی اتمها به هم جوش میخورند و در این فرایند انرژی زیادی ازاد میشود.


مرحله 1 : نوترینو + پوزیترون + نوترون پروتون <<< پروتون + پروتون
مرحله 2 : پرتو گاما + هلیم_3 <<< هیدروژن + دوتریم
مرحله 3 : هیدروژن + هیدروژن + هلیم_4 <<< هلیم_3 + هلیم_3


این مراحل را چرخه پروتون_پروتون گویند . 4 هسته هیدروژن واکنش میکنند تا یک هسته هلیم _4 تشکیل شود. اختلاف جرم به انرژی تبدیل میشوندکربن و نیتروژن نقش کاتالیزگر را دارند.


لایه های خورشید:

هسته : همجوشی هیدروژن و تبدیل انها به هلیم پیوسته یک هسته در داخل خورشید به وجود میاورد. دما در هسته 15میلیون درجه کلوین و فشار 1میلیارد اتمسفر است.

منطقه تابش: لایه بلافاصلی که هسته را احاطه میکند ، جایگاه آن واکنشهای گرما هسته ای(سوختن هیدروژن)است.و مقادیر عظیم انرژی تولید شده در انجا باید به طریقی به لایه های دیگر و در نهایت به فضای خارج منتقل شود. اخترشناسان معتقدند که مکانیسم اصلی این انتقال در پیکره خورشید تابش است. انرژی تولید شده در هسته به وسیله فرایندهای متعدد جذب و گسیل مجدد در منطقه تابش پخش میشود.

پوش همرفتی: لایه ای از خورشیداست که 3/1 تا 4/1 شعاع خورشید است و فقط انرژی را بوسیله حرکت ماده در درون ان منتقل میکند. گازهای داغ صعود میکنند تا انرژی را به سطح مرئی خورشید برسانند و سپس گازهای سرد شده پایین میایند تا بار دیگر گرم شوند(جریان همرفتی)


فوتوسفر( شید سپهر لایه بلافاصل بالای پوش همرفتی را گویند .ضخامت آن در حدود 100 km است. سطح آن در ، عکس سیمای خالداری را نشان میدهد که ان را سطح دانه دانه ی شید سپهرمی نامند. که از زمین به صورت سطح(یا لبه) مرئی خورشید ظاهر میشود. سطوح پاینتر شید سپهر دما در حدود k6000 است در نزدیکی لبه خورشید در سطوح بالاتر شید سپهر دما در حدود K 1000 تا k 1500 کمتر است. گازها در دمای کمتر انرژی کمتری تابش میکنند. این کاهش دما تیرگی لبه خورشید را نیز توضیح میدهد.


کرومسفر(فامسپهر لایه ای ازخورشید بعد از فوتوسفر است که تقریبا تا ارتفاع km 2000 بالاتر از شید سپهر ادامه دارد. فامسپهر معمولا به علت درخشندگی شیدسپهر نامرئی است .اما به هنگام خورشید گرفتگی که ماه قرص مرکزی خورشید را می پوشاند.نور سرخ فام سپهر را می توان دید.عمدتا از گاز هیدروژن تشکیل شده است. سدیم کلسیم منیزیم یون هلیم نیز در آن وجود دارد.

تاج: تاج نیز مانند فامسپهر معمولا نامرئی است. اما اگر در خلال کسوف کلی رویت شود یا با استفاده از تاجنگار عکسبرداری شود ناحیه درخشان ممتدی را میتوان دید که عمدتا ناشی از پراکندگی نور بوسیله ذرات موجود در تاج است.


باد خورشیدی:

بخش مرئی تاج فقط جزئ کوچک از آن است، زیرا اکنون معلوم شده که تا فراسوی خود زمین هم ادامه یافته است .
در واقع سیارات همواره در برون ریز ماده آن غوطه ور است که آن را باد خورشیدی مینامیم. همین باد است که دم دنباله دارها را از خورشید دور میکند. مقدار ماده ای که به صورت باد خورشیدی از خورشید دور میشود در هر ثانیه در حدود یک ملیون تن است.




لکه های خورشیدی:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید


لکه خورشیدی ناحیه ای بر سطح مرئی خورشید است. مرکب از گازهایی سرد تر از گازهای پیرامون آن.
















سایه: بخش مرکزی بسیار تاریک لکه خورشیدی با دمای تقریبی k 4300 را سایه مینامند.
نیم سایه: دمای ناحیه نیمسایه خاکستری در پیرامون سایه تقریبا k 5000 است.
دمای عادی سطح خورشید k 6000 است. اگر امکان می داشت که این لکه از پیرامون آن جدا شود درخشان به نظر میرسید
مینیمم ماندر: بین سالهای 1645و1715 تقریبا هیچ لکه ای بر سطح خورشید یافت نشد. حلقه های درختان قدیمی دارای محتوی کربن 14 نوعی کربن پرتوزا است. ایجاد کربن پرتو زا در جو فوقانی زمین ناشی از پرتو کیهانی است که با ان در همه جهات برخورد می کند. وقتی خورشید فعال باشد دامنه مغناطیسی آن زمین را در برابر بمباران پرتو کیهانی حفظ کرده و در نتیجه کربن 14 کمتری تولید میشود.افزایش سریع کربن 14 در در طی دورانی بود که آن را مینیمم ماندر گویند. این دوران به علت فعالیت کم خورشید و در نتیجه سرد شدن هوا عصر یخبندان نیز نام گرفت.
چرخه لکه های خورشیدی: اگر خورشید را آرام در نظر بگیریم میبینیم که کم کم چند لکه در نیمکره شمالی و جنوبی در عرض حدود 30 درجه ظاهر میشود. وقتی تعداد لکه ها رو به افزایش میرود میبینیم که به استوای خورشیدی نیز نزدیکتر میشوند. اما با کامل شدن دوره یازده ساله تعداد لکه ها رو به نقصان مینهد. طرحی از لکه های خورشیدی مطابق عرض جغرافیایی و تعدادشان در طول زمان الگوی پروانه ای را میسازد.


پلاژ:
هنگامی که در نور هیدروژن_الفا از خورشید عکس گرفته می شود غالبا ناحیه درخشانی ظاهر میشود . درخشندگی این ناحیه ناشی از چگالی و دمای بیشتر فامسپهر پیرامون آن است. پلاژها را ناشی از کانونی شدن انرژی در ناحیه ای معین از میدان های مغناطیسی قوی غالبا بر فراز لکه خورشیدی سردتر می دانند. پلاژها پیش از لکه خورشیدی متناظرش ظاهر شده و بنابر این خبر از ظهور آن لکه می دهند.


سیخک:
در فام سپهر فوقانی خورشید ، ستون های سنبله مانندی از گاز دیده شده است که با سرعت هایی تا 32km/sec به درون تاج خورشید فوران می کنند. ارتفاع این سیخک ها تا 16000km میرسد و هر کدام از آنها ممکن است 10 تا 15 دقیقه باشند.


زبانه های خورشید:


زبانه آرام : بیرون جستگی های غول پیکری که در جو خورشید که گاه ممکن است بیش از 320000 km در داخل جو خورشید امتداد داشته و نسبتا ثابت بماند .
زبانه حلقه ای : زبانه ای به شکل کمان یا حلقه ای و حرکت درون حلقه را نشان می دهد که حاکی از حضور میدان مغناطیسی است.
زبانه فورانی : این زبانه ممکن است موادی را با سرعت های تا 640 km/sec به خارج به درون تاج خورشیدی روانه کند.




شراره خورشیدی:

پر تحرکترین فعالیت وابسته به سطح یا جو خورشید که انرژی عظیمی را در مدت زمان بسیار کوتاهی آزاد می کند .درخشش ناگهانی معمولا در مجاورت یک گروه لکه خورشیدی با برون ریزی شدید مواد همراه است .یک شراره نوعا در مساحتی به قطر 200000 km رخ می دهد و دمای آن از 100 میلیون کلوین تجاوز می کند . بروز شراره غالبا در امتداد مرز میان نواحی گروهی از لکه های خورشیدی که به طور مثبت و منفی قطبیده شده اند صورت می گیرد. این شراره تاثیر مستقیمی بر زمین دارد و می تواند با گسیل پرتو_x حیات انسانی را که با پوشش زمین حفاظت نشده باشد از بین ببرد.
در ماه جو زمین وجود ندارد اگر به هنگام رفت و آمد فضانوردان بر سطح ماه شراره خورشیدی ایجاد شود بلا فاصله به انها دستور بازگشت به سفینه داده میشود.

[Bret_Hart]

خرشید دماش چنده

[amin666]

تو متن هست.سطحش 6000c

[tired friend]

خورشید یه ستاره قرمزه که یعنی 6000 هزار درجه.....:11:

[amatraso]

من جایی خاندم که خورشید9/ 99درصدجرم منظومه ی شمسی راتشکیل داده است:20:

[amin666]

احتمالا درست خوندید.چون جرم خورشید به اندازه 100000 برابر مشتریه و مشتری 300 برابر زمینه!

[amir h1999]

خورشید یه ستاره قرمزه که یعنی 6000 هزار درجه
خورشید زرداست

[F l o w e r]

سرنوشت خورشید



خورشید سرانجام به پایان سوخت هسته ای اش می رسد و حدود 5/4 میلیارد سال دیگر می میرد. البته داستان مرگ خورشید از یک سری وقایع تشکیل شده است که ابتدا خورشید را به غول سرخ، سپس به ریز نقش سفید، و در نهایت به یک ستاره ریز نقش سیاه تبدیل می کند. این فرآیند 5/3 میلیارد سال دیگر آغاز میشود؛ وقتی که هلیم در هسته خورشید شروع به همجوشی و تولید کربن میکند و خورشید شروع به انبساط میکند. پیش بینی وضع آب و هوای زمین در آن زمان داغ،

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


درخشان و مه آلود خواهد بود؛ زمانی که خورشید همچون غولی در آسمان بزرگ و بزرگتر می شود. زمانی که خورشید دو سومِ آسمان را پوشانده، دمای چند هزار درجه ای روی زمین مدت هاست که جوّ و اقیانوس هایش را تبخیر کرده است. سرانجام، لایه خارجی خورشید، عطارد، زهره، زمین و حتی مریخ را در کام خود فرو میبرد و با جذب حرارت از مرکزش 3000 بار درخشان تر میشود. در این زمان خورشید به یک ستاره غول پیکر تبدیل گشته است.


وقتی هلیم به پایان برسد هسته کربن – اکسیژن هم غیر فعال می شود و مرگ غول سرخ آغاز میشود. البته هسته، دو سومِ جرم ستاره را در بر دارد، هنوز داغ است و اطرافش را دو پوسته از مواد اصلی خورشید، یعنی هیدروژن و هلیم دست نخورده، فرا گرفته است. حاصل فعالیت این پوسته ها حرکت تَپ وار (pulsation) سطح خورشید است که هر تَپ حدود یک سال طول می کشد. وقتی سطح با هر تَپ منبسط و خشک میشود هیدروژن و هلیم رابه صورت ((بادی)) که با سرعت حدود 16 کیلومتر در ثانیه میوزد، در فضا منتشر می کند. این فرآیند چندین هزار سال طول می کشد تا هر دو پوسته در فضا پراکنده شوند و هسته کربن – اکسیژن چگال خورشید بی حفاظ و عریان باقی بماند. پوسته های فوران شده سحابی سیاره نمای در حال انبساطی را شکل می دهند. در طی 20000 سال بعد دمای سطحی هسته عریان شده از 11000 درجه به حدود 25000 درجه افزایش میابد. البته، اندازه اش خیلی بزرگتر از زمین نخواهد بود. پرتو فرابنفش تابش شده از هسته عریان، که سریع تر از گازهای سحابی حرکت میکند، به سحابی میرسد و آن را همچون حباب فلورسنت روشن میکند.

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



در همین حال، بادی پُر سرعت با جرم بسیار کم اما مقدار زیادی انرژی با سرعت حدود 1500 کیلومتر در ثانیه وزیدن می گیرد. این باد هم به شدت با سحابی تصادف می کند و ابرهای درخشان متعددی را شکل میدهد که با رنگ های قرمز،سبز و آبی که حاصل حرارت دیدن گازهای هیدروژن، اکسیژن و هلیم اند میدرخشند. در این زمان اندازه سحابی به هزار برابر اندازه منظومه شمسی ما رسیده است. این نمایش آسمانی شکل ها و رنگهای معرکه فقط حدود ده هزار سال ادامه می یابد.

در سالهای بعد، بیرون ریزی گاز و انرژی از ستاره غول سرخ متوقف می شود و فقط هسته داغ باقی می ماند. این هسته، که در این مرحله ستاره ریز نقش سفید نامیده میشود، به تدریج سرد و سرانجام محو و تبدیل به کره ای تاریک و مرده از مواد می شود که ستاره ریز نقش سیاه نامیده می شود. این مرحله آخر سرد شدن آن قدر طولانی است که هنوز عمر عالم به جایی نرسیده است که ریز نقش سیاهی زده شده باشد. اما تصاویری که تلسکوپ فضایی هابل گرفته نشان می دهد که کهکشان راه شیری پر از ریز نقش سفید و ستاره های غول سرخ است.

[F l o w e r]

اما سرنوشتی کاملا متفاوت در انتظار ستاره هایی است که جرمشان بیش از 6 برابر جرم خورشید است. فرآیند مرگ آنها مشابه به ستاره مادر است، یعنی آنها در انفجار اَبَرنواَختر ناگهان می میرند. تنها تفاوت در آن چیزی است که از ستاره مرده بر جای می ماند. هسته ستاره هایی با جرم 6 تا 12 برابر جرم خورشید، پس از پرتاب بیشتر مواد لایه خارجی جوّشان به فضا، به ستاره نوترونی تبدیل می شود. ستاره نوترونی جسمی بسیار چگال و بسیار کوچک – با قطر چند کیلومتر – است که از بسته های بسیار به هم فشرده نوترون تشکیل شده است و هر قاشق چایخوری از آن صدها میلیون تُن وزن دارد. این ستاره خیلی سریع به دور خود می چرخد - حدود 1 تا 10 بار در هر ثانیه - چون قانون بقای اندازه حرکت زاویه ای آن را ملزم می کند که اندازه حرکت زاویه ای ستاره اصلی را حفظ کند. پس، چون قطر به شدت کاهش یافته، سرعت گردشی ستاره به شدت افزایش می یابد؛ درست مثل اسکیت بازی که هرچه دست های بازش را به بدنش نزدیک تر میکند سریعتر دور خودش می چرخد.

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


چرخش سریع ستاره نوترونی به همراه میدان مغناطیسی قوی اش آن را به یک ژنراتور قدرتمند الکتریکی تبدیل می کند که همچون تیرکمانی قادر است ذرات ریز اتمی را تا انرژی های چند میلیون ولت شتاب دهد و با سرعت تقریبا نصف سرعت نور در فضا پراکنده کند. وقتی این باد به گازهای سحابی اطراف می وزد الکترون ها و پوزیترون ها (پاد ماده الکترون) به دور خطوط میدان مغناطیسی می پیچند و انرژی از خود ساطع می کنند که شکل های درخشان و متغیری از نور در مرکز سحابی می سازند. این نور سپس گاز و غبار سازنده سحابی، که در آن زمان تا چند سال نوری گسترده شده است، را روشن می کند.



جالب است بدانید که بر خلاف ستاره ای عادی، مواد خارج شده از ستاره نوترونی در همه جهت ها در فضا پراکنده نمی شوند و در عوض ، همگی در دو پرتو تابش الکترومغناطیس متمرکزند که به طور مداوم از قطب های ستاره ساطع می شوند و قسمتی هم به صورت بادی از استوای تَپ اختر می وزد. این خروجی انرژی همان است که ستاره نوترونی را درخشان نگه می دارد که به تدریج انرژی چرخشی اش را کاهش میدهد و در بازه زمینی حدود هزاران سال چرخش ستاره را کُند میکند. اگر زمین اتفاقی در امتداد تابش یکی از این دو پرتو باشد می توانیم ستاره نوترونی را به صورت نقطه نورانی دائمی در آسمان آشکار کنیم، در غیر این صورت نمی توانیم مگر اینکه میدان مغناطیسی اش با محور چرخشش هم خط نباشد. در این صورت دو پرتو دائم تابش الکترو مغناطیس مسیری دایره ای را در آسمان طی می کنند (درست مثل چراغ فانوس دریایی ). اگر پرتو تابش در مسیر خط دید ما قرار بگیرد میتوانیم آن را همچون تابشی کوتاه اما سروقت در طول موج رادیویی، مرئی و پرتو ایکس آشکار کنیم. این جرم ستاره تَپ اختر (pulsar) نامیده میشود. بسامد این تَپ ها آنقدر منظم است که وقتی تَپ اخترها در سال 1967 کشف شدند اخترشناسان تصور کردند این علائم را موجودات هوشمند فرازمینی ساخته و فرستاده اند و تَپ اخترها را LGM ، مخفف آدم کوچولوهای سبز رنگ (Little Green Men) نامیدند.


[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


اگر ستاره بیش از 12 برابر خورشید جرم داشته باشد، هسته فرو ریزش بر سر خودش را ادامه میدهد تا جایی که کِشش گرانشی آنقدر قوی میشود که هیچ چیز، حتی نور، نمیتواند از دامش بگریزد. این جسم سیاهچاله (black hole) نامیده میشود.

چون سحابی سیاره نما (planetary nebulae) از لایه های خارجی جوّ ستاره شکل گرفته، پُر از اکسیژنی است که در عمر ستاره در مرکز آن تولید شده است. بنابراین، مقدار زیادی از انرژی تابش فرابنفش اَبَرنواَختر به نور مرئی سبزی تبدیل میشود – طول موج یون های اکسیژن – که چنان شدتی دارد که صدها میلیون سال نوری دورتر قابل آشکار سازی است.

با اینکه انفجار اَبَر نواَختری در گروه کهکشان های راه شیری، همچون اَبَرنواَختر SN87 – که 167 هزار سال پیش در کهکشان اقماری ما و ابر بزرگ ماژلان، رخ داد و نورش نخستین بار در سال 1987 به ما رسید – را میتوان با چشم غیر مسلح دید، خود سحابی فقط با تلسکوپ دیده میشود و ما از موقعیت نور مرئی اَبَرنواَختر درمی یابیم که کجا دنبال آن بگردیم.



روشی که با آن سحابی های دور دست، که انفجار اَبَرنواَختری شان بدون جلب توجه ما رخ میدهد،را آشکار می کنند شیوه فنّی بسیار هوشمندانه ای به نام تصویر برداری روی باند/خارج باند (on band/ off band) است که اخترشناسان رصدخانه های ملی اختر شناسی مرئی در توسان آریزونا آن را ابداع کردند. در این روش از کهکشان دور دست دو تصویر، یکی در باند تاریک طول موج حدود اکسیژن و دیگری خارج از این محدوده، می گیرند و در کامپیوتر روی هم می اندازند و برنامه کامپیوتری بین دو تصویر زیر و رو در رفت و آمد است. چون سحابی سیاره نما فقط در تصویر باند اکسیژن ظاهر میشود، روی صفحه کامپیوتر نقاط چشمک زنی دیده میشود. اخترشناسان با بهره گیری از این فن، بیشتر از 141 سحابی سیاره نما در کهکشان M86 در خوشه سنبل یافته بودند.

[F l o w e r]

خورشید نزدیکترین ستاره به ما

در آسمان ما به جز ماه و هشت سیاره منظومه شمسی, خورشید ستاره ای است درست شبیه بقیه ستاره های آسمان. فقط نزدیکی آن به زمین است که برای اختر شناسان امکان بررسی ماهیت و رفتار ستاره ها را از نزدیک فراهم کرده است. آنها با فرستادن ماهواره هایی به فضا, برای انجام رصدهای متناوب و مکرر, به بررسی جزئیات سطح خارجی آن و همچنین ساختار درونی اش میپردازند. ستاره ما- که یک ستاره نسل دوم معمولی است- وزنی حدود دو هزار تریلیون تریلیون تن دارد که 75% هیدروژن و 25% هلیم و درصد کوچکی هم عناصر سنگین تر است. همه اتم های عناصر سنگین تر که سیارات را شکل دادند, در هسته ستاره مادر تولید شده اند که زمانی پس از انفجار بزرگ متولد شده و چند میلیون سال بعد هم در انفجاری نابود شده است.

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


خورشید ما, در سن 5 میلیارد سالگی, فقط ستاره ای میانسال و معمولی است که بدون آن وجود نخواهیم داشت. شعاع کره خورشید 700 هزار کیلومتر است و زمین در فاصله 150 میلیون کیلومتری آن قرار دارد. تریلیون ها ستاره همچون خورشید ما در عالم وجود دارند و بسیاری از آنها منظومه ای در اطراف خود دارند و حتی میزبان حیات اند؛ هرچند ممکن است اینگونه حیات شباهتی به حیات شناخته شده روی زمین نداشته باشد.



دما در مرکز خورشید 15 میلیون درجه و در سطحش فقط 5800 درجه کلوین است ( که البته باز هم برای تبخیر آهن کافی است !). قطر هسته اش فقط حدود 8000 کیلومتریا تقریبا 6/0 % قطر خورشید است. وقتی فوتون ها از هسته به طرف سطح حرکت میکنند اتم های سازنده جسم خورشید آنها را جذب و دوباره در جهت های اتفاقی بازتاب میکنند. این فرآیند در همه جای خورشید رخ میدهد آنچنان که از یک تا سه میلیون سال طول میکشد تا فوتون های نور از مرکز خورشید به سطحش برسند. سپس فقط 8 دقیقه طول میکشد تا همین فوتون ها به ما روی زمین برسند.



افزون بر امواج صوتی شدید حاصل از انفجار در هسته خورشید, امواج گرانشی درونی قدرتمندی هم به دلیل جرم بسیار زیاد خورشید شکل میگیرند. این امواج درون و سطح خورشید را در آشوب دائمی نگه میدارند که نتیجه اش شدیدا بر زندگی روزمره ما روی زمین اثر میگذارد؛ مثل:

1- شفق های قطبی

2-طوفان های مغناطیسی که سیستم های نیرو را قطع و ارتباطات و مخابرات ما را مختل میکند.

3-شراره های خورشید که بر فضا نوردان معلق در فضا اثر میگذارد.

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[F l o w e r]

جو خورشید

خورشید جوی از گازهای کم چگال دارد که نسبت به سطح مرئی اش تا 3 میلیون کیلومتر در فضا گسترده شده است. سطح مرئی خورشید که ما از آن نور دریافت میکنیم فقط حدود 450 کیلومتر ضخامت دارد و نورسپهر (photosphere) نام دارد. این سطح حرکت تَپ وار (pulsating) آشکار پذیری دارد که حاصل نیروهای دینامیکی درونی اش است- به عبارت دیگر تعادل نیروهای انفجارهای هسته ای در مرکز, Fp , و وزن مواد اطراف آن, Fw. وقتی مقداری ماده در هسته میسوزد Fp کاهش میابد پس نیروی Fw خورشید را منقبض میکند. این حالت بلافاصله دمای هسته را افزایش میدهد که نتیجه اش افزایش Fp است که منجر به منبسط شدن خورشید میشود. ادامه این فرآیند باعث حرکت تَپ وار سطح خورشید میشود که از درون یک تلسکوپ به وضوح دیده میشود و سرعتش از مرتبه دقیقه است.

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


اختر شناسان سطح خورشید- مخصوصا خارجی ترین لایه جوّش که تاج (corona) نام دارد- را در زمان خورشید گرفتگی ها بررسی کرده اند اما درون خورشید معمایی به بزرگی یک سیاهچاله و به اندازه هر اختروشی اسرار آمیز بود تا اینکه رصد خانه خورشیدی و خورشید کره ای سوهو (SOHO) با گوش سپردن به اصوات خورشید, توانست پرده ابهام را از سطحش بردارد و نگاه مارا به اعماق درون خورشید بیندازد که تشکیل شده از هسته در مرکز، منطقه رادیواکتیو، منطقه همرفت، و سپس سطح خورشید.

استوای خورشید، که رو به زمین میچرخد، هر 25 روز یکبار به دور خودش میچرخد اما قطب هایش که از دید ما مخفی اند، هر 35 روز یکبار میچرخند.



ناسا برای بررسی عوارض سطحی نواحی قطبی خورشید در سال 1993, فضاپیمایی را به نام اولیسیسس (Ulysses) , به مداری مستقیم بر فراز قطب شمال خورشید فرستاد. این فضا پیما پس از 6 سال به سوی مشتری پرواز کرد و سپس دوباره در سال 2001 که تصور میشد فعالیت های خورشیدی در اوج خود باشند، برای ادامه کاوش هایش به سوی خورشید بازگشت.



نوشته شیما نامی از سایت نجوم ایران

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]