مشاهده نسخه کامل
: r3xaa
16-07-2007, 23:52
اشاره :
در اين مقاله بر آن هستيم يكي از نوين ترين و كارآمدترين نرم افزارهاي سيستم عامل ( Operating System ) شبكه ، محصول شركت مايكروسافت به نام (Windows Server 2003) را حضورتان معرفي نماييم. اما پيش از هر چيز يادآوري مفاهيم اوليه شبكه مي تواند براي درك بهتر اين مقاله سودمند باشد.
اصولاً شبكه گروهي از رايانه ها و دستگاه هاي متعلق به آن است كه به يكديگر متصل شده اند. اين اتصالات و همبندي مي تواند به روش هاي مختلفي صورت گيرد.
ـ شبكه باسيم ( Wired LAN ) كه از انواع خطوط ارتباطي براي اتصال رايانه ها به هم استفاده مي كند. اين خطوط مي تواند خطوط مخابراتي و يا كابل هايي مانند Coaxial , UTP / STP , Fiber-Optic , … باشد.
ـ شبكه هاي بي سيم ( Wireless ) در اندازه هاي كوچك و بزرگ كه از امواج الکترومغناطيس – مانند امواج راديويي - براي برقراري ارتباط سيستم ها استفاده مي كند.
به طور کلي مجموعه شبكه هاي خصوصي ( Private ) و شبكه عمومي ( Public ) تشكيل يك شبكه گسترده را مي دهند. در شبكه خصوصي نوع اتصالات و تجهيزات شبكه بوسيله يک شركت يا اداره تعيين شده و مديريت آن نيز بر عهده همان اداره مي باشد ولي شبكه عمومي همان شبكه مخابراتي كشور است.
اصولاً مهمترين كاربرد شبكه ها از هر نوع كه باشند اشتراك منابع ـ Resource Sharing ـ مي باشد تا بوسيله آن رايانه ها بتوانند از امكانات يكديگر استفاده نموده و اطلاعات را جابجا كنند.
شبكه ها از نظر اندازه به چند نوع تقسيم مي شود:
1 ـ شبكه محلي:LAN - Local Area Network
عبارتست از دو يا چند رايانه كه در يك مكان محدود توسط خطوط ارتباطي به يكديگر متصل شده اند. هر رايانه گره يا Node ناميده مي شود كه بر مبناي سياست هاي
( Policy ) مدير شبكه ( Network Administrator ) منابع خود اعم از ديسك سخت
( Hard Disk ) ، چاپگر و ... را به اشتراك مي گذارد تا ديگر رايانه هاي واقع در شبكه از آنها استفاده كنند.
2 ـ شبكه ابر شهر: MAN - Metropolitan Area Network
مجموعه چند شبكه محلي كه در گستره اي تا 75 كيلومتر قرار داشته و بوسيله امكانات مخابراتي مانند ارتباطات ماهواره اي و يا ريز موج ها ( Microwave ) به يكديگر متصل شده اند. اين نوع شبكه ها از حيث اندازه و سرعت ما بين LAN و WAN ها قرار مي گيرند.
3 ـ شبكه گسترده: WAN - Wide Area Network
شبكه گسترده اي كه مي تواند شامل چندين LAN و MAN بوده و بدون محدويت ، نواحي جغرافيايي مستقل را به يكديگر متصل مي كند.
4 ـ شبكه اينترنت Internet:
شبكه اي جهاني براي اتصال رايانه ها به يكديگر و تبادل اطلاعات ما بين آنهاست.
شبكه ها از حيث هم بندي هندسي ( Topology ) كه پيكر بندي فيزيكي شبكه را معين مي كند به گونه هاي متفاوتي مانند ستاره ( star ) حلقوي ( ring ) خطي
( bus ) درختي ( tree ) و .... تقسيم بندي مي شوند.
و دست آخر تقسيم بندي ديگري از شبكه ها ، دسته بندي از نظر نرم افزاري و منطقي و نوع سرويس دهي و سياست گذاري شبكه است كه در دو گروه متمايز
مي شوند.
1 ـ شبكه هاي با معماري نظير به نظير Peer-to-Peer Architecture:
اين شبكه ها که به نوعي شبكه هاي گروه كاري ( Workgroup Network ) ناميده مي شوند ، اتصال دو يا چند رايانه به صورت ساده مي باشد كه در آن هر رايانه ـ به عنوان سرويس دهنده ـ بخشي از منابع خود مانند ديسك سخت، چاپگر و غيره را به اشتراك مي گذارد و هيچ رايانه اي در جايگاه سرويس دهنده ـServer ـ اصلي و اختصاصي وجود ندارد.
راه اندازي و تنظيم اين نوع شبكه ها ساده مي باشد ، نيازي به سيستم عامل خاصي نداشته و با ويندوز هايي مانند 98 و XP مي توان آنها را راه اندازي نمود. اين نوع شبكه ها با وجود سادگي در راه اندازي و سهولت در نگهداري ( Maintenance ) از حيث عملكرد ، امنيت ، انعطاف و قابليت راه اندازي سرويس هاي مختلف ضعيف مي باشند.
2 ـ شبكه هاي با معماري سرويس دهنده ـ سرويس گيرنده
Client / Server Architecture
اين نوع شبكه ها نمود عيني منابع توزيع شده (Distributed Resources ) و نيز پردازش توزيع شده (Distributed Process) مي باشند. بدين معني كه در يك شبكه محلي يك يا چند رايانه به عنوان سرويس دهنده و رهبر و ارشد ساير رايانه ها ، نحوه تخصيص منابع ، نوع سياست ها و شكل كارها را بوسيله برنامه ريزي كه توسط مدير شبكه انجام مي شود ، تعيين مي كند. براي مثال فرض كنيد در يك سازمان توليدي برنامه جامع (Total System) مالي و اداري نصب شده است. رايانه اي در بخش اداري اطلاعات مربوط به پرسنل را وارد مي نمايد. رايانه اي ديگر در بخش مالي متصدي امور مالي شركت مي باشد. در بخش توليد ، رايانه ديگر نظارت بر فرآيند توليد داشته و دست آخردر انبار رايانه اي سرپرستي موجودي و حواله و رسيدهاي انبار را انجام مي دهد. سياست مديران شركت آن است كه هر بخش تنها اطلاعات خود را در اختيار داشته باشد و دسترسي به اطلاعات ديگر بخش ها مسير نباشد، در عين حال مدير عامل و اعضاي هيئت مديره بتوانند با رايانه هاي خود اطلاعات هر بخش را ببينند. ضمناً بطور ساده اعمال زير نيز انجام شود:
1ـ اطلاعات و تعداد محصول توليد شده كه در بخش توليد ايجاد (Generate) مي شود بصورت خودكار به شكل رسيد انبار در اطلاعات انبار وارد شده ، پس از آن محصول تحويل انبار شود.
2 ـ اطلاعات ورود و خروج و نحوه كار پرسنل بصورت خودكار در بخش مالي براي محاسبه حقوق و دستمزد كاركنان اعمال شود. همانگونه كه شايد دريافته باشيد ممكن است در اينجا محاسبات هر يك از بخش هاي برنامه در دو طرف انجام شود ، ابتدا در هر ايستگاه كاري ( Work Station ) سرويس گيرنده ـ Front-End ـ و سپس در رايانه اصلي سرويس دهنده ـ Back-End ـ در عين حال پايگاه داده ـ Database ـ اين برنامه نيز مي تواند به شكل توزيع شده اي باشد كه اطلاعات هر بخش در ايستگاه كاري خودش ذخيره شده و يك نسخه پشتيبان ـ Backup ـ و نيز كليت برنامه در رايانه سرويس دهنده قرار داده شده باشد. ضمناً سرويس دهنده به گونه اي تنظيم شده كه در پايان هر روز يك رو نوشت پشتيبان از اطلاعات كل برنامه بر روي يك رسانه ذخيره اي ـ Storage Media ـ ذخيره مي كند. سياست ها و روشي كه در اين مثال ساده بيان شده توسط مدير شبكه بصورت عمده بر روي رايانه سرويس دهنده و بصورت جزئي بر روي رايانه هاي سرويس گيرنده اعمال شده و رايانه سرويس دهنده نقش مجري و اعمال كننده اين سياست ها را پيدا مي كند.
رايانه سرويس دهنده معمولا رايانه شخصي ( PC : Personal Computer ) يا ريز رايانه ( Mini Computer ) و يا رايانه بزرگي (Mainframe) است كه بوسيله يك سيستم عامل ويژه در يك برنامه زمانبندي شده مديريت شبكه و منابع آن را در اختيار دارد.
وظايف اين رايانه عموماً عبارتند از : مديريت داده ها ، خطاها و منابع و تعيين نحوه اشتراك آنها ، رسيدگي به درخواست كاربران مختلف ، مديريت زمان ، تعيين سياست هاي امنيتي وغيره.
رايانه هاي سرويس گيرنده نيز مي توانند يك رايانه شخصي كامل يا فقط يك پايانه ( Terminal ) و كنسول (Console) فاقد ديسك سخت باشند كه در اين صورت معمولاً فقط وظيفه ورود اطلاعات ( Data Entry ) و يا نظارت (Monitoring) را خواهند داشت. اين ايستگاه هاي كاري معمولاً براي روشن شدن و بالا آمدن نيازمند كارت هاي شبكه ( LAN Card يا NIC : Network Interface Card ) ويژه اي هستند كه توسط يك تراشه نصب شده روي آن به نام ( Boot ROM ) ايستگاه مورد نظر را روشن مي كند.
رايانه هاي سرويس دهنده و سرويس گيرنده معمولاٌ با هم كار مي كنند تا فرآيند يك برنامه تكميل شود. بدينوسيله رايانه هاي قديمي تر قدرت پردازش بيشتري پيدا كرده و كار خود را به صورت موثرتري انجام مي دهند. در بخش سرويس گيرنده ، رايانه معمولاً كنش ها و واكنش هاي خود را با كاربرانش تنظيم نموده و در بخش سرويس دهنده ويژگي هاي تمركز گرايي و چندكاربري تامين مي شود.
در شبكه هاي بدين شكل بويژه آنهايي كه با نرم افزارهاي شركت مايكروسافت راه اندازي شده اند بر روي رايانه سرويس دهنده فضايي به عنوان دامنه يا Domain تعريف مي شود كه كليه اطلاعات رايانه هاي تحت پوشش اين دامنه ، سياست هاي امنيتي ، سرويس ها ، كاربران و منابع شبكه در درون آن تعريف مي گردد. يك سرويس دهنده مي تواند شامل چندين دامنه باشد و از اين روست كه رايانه سرويس دهنده را گاهي كنترل كننده دامنه يا Domain Controller- ِِDC نيز مي نامند.
همانگونه كه گفته شد رايانه هاي سرويس دهنده ( Server ) در شبكه هاي با معماري بدين شكل بايد داراي سيستم عامل ويژه اي باشند كه معروفترين آنها عبارتند از UNIX وLINUX که محصول پژوهش هاي دانشگاهي ميباشند ، NETWARE محصول شرکت NOVELL و Windows NT ، Windows 2000 Server / Advanced server و جديدترين آنها Windows Server 2003 که در اين نوشتار قصد بررسي آن را داريم.
يادآوري مفاهيم اوليه بالا بعنوان يك مقدمه مي تواند سودمند باشد اما از آنجا كه شكافتن هر يك از موارد گفته شده خود منجر به مباحثي طولاني خواهد شد و نتيجه آن مثنوي هفتاد من كاغذ ، از سوي ديگر مانند يك نوآموز موسيقي كه دوست دارد زودتر از درك مفاهيم تئوري و زيبا شناسي و شناخت نت ها دست بر ساز برده و آهنگي هر چند ناپخته بنوازد يا يك تازه كار در رانندگي كه پيش از هر چيز دوست دارد راندن خودرو را تجربه كرده و آن را بر در و ديوار بكوبد!!، ما نيز با اعمال قاعده
(( ز تعارف كم كن و بر مطلب افزا )) پس از ذكر نكاتي درباره ويژگي هاي Windows Server 2003 آن را با هم بصورت يك Workgroup ساده نصب خواهيم كرد.
ابتدا فهرست وار موارد مهمي را كه در اين سيستم عامل وجود داشته و بعضا جديد نيز مي باشند بر خواهيم شمرد:
1 ـ " Active Directory " مولفه اصلي و مركزي سيستم عامل هاي سرويس دهنده ويندوز بوده و ابزاري براي مديريت شناسه ها كاربران و ارتباطات ما بين آنها
( Relationships ) براي بوجود آوردن محيط هاي شبكه اي
(Network environments ) مي باشد. اين مورد درويندوز 2003 بهينه سازي ، تكميل و نوسازي شده است.
2 ـ سرويس هاي برنامه هاي كاربردي ( Application Services ) پيشرفت هاي زيادي در ويندوز 2003 داشته است كه بدين وسيله تسهيلات فراواني در توسعه و ايجاد برنامه هاي كاربردي بوجود آمده و اين امر خود منتهي به كاهش هزينه هاي نگهداري و هزينه هاي مالكيت (Total Cost of Ownership TCO : ) شده است. توجه نماييد كه اين TCO با TCO درج شده بر روي نمايشگرها كه استانداردي زيست محيطي است متفاوت مي باشد.
3 ـ فن آوري هاي خوشه اي ( Clustering Technologies ) كه بهبود هايي اساسي در قابليت دسترسي ( Availability ) ، شاخص سازي ( Scalability ) و قابليت مديريت ( Manageability ) پديد آورده در ويندوز 2003 بسيار ساده تر و قدرتمند تر راه اندازي شده است كه ويژگي هاي پيشرفته شبكه اي و قابليت هاي بسيار خوبي در شناخت و اصلاح مشكلات و همچنين بهينه سازي زمان كاري سيستم بوجود آورده است.
4 ـ ويندوز 2003 عملكرد بهتري در سرويس هاي پرونده و چاپگر
( File and Print Services ) بوجود آورده و موجب كاهش چشمگير هزينه نگهداري ( TCO ) شده است.
5 ـ در ويندوز 2003 سرويس هاي اطلاعات اينترنت Internet Information System بطور كامل مورد بازنگري قرار گرفته و نسخه شماره 6 با معماري نوين ارائه شده است تا پاسخگوي نيازهاي روز افزون مشتريان عمده ، ارائه دهندگان سرويس اينترنت ( ISP: Internet Service Providers ) و نيز فروشندگان مستقل نرم افزار
(ISV : Independent Software Vendors) باشد.
6 ـ در ويندوز 2003 فن آوري " Kerberos " كه ابزاري براي شناسايي و تصديق ( Authentication ) بوده و براي رسيدگي به هويت كاربران و ميزبان ( Host Identity ) بكار مي رود ، روش اصلي فرآيند Authentication مي باشد.
7 ـ در ويندوز 2003 سرويس هاي مديريتي (Management Services) بسيار ساده تر نصب ، راه اندازي و پيكر بندي مي شود و با تمركز و سفارشي شدن (Centralized / Customized) هر چه بيشتر هزينه هاي نگهداري را كاهش مي دهند.
8 ـ بهبود در امكانات شبكه اي و ارتباطي و ويژگي هاي نوين آن در ويندوز 2003 ، قابليت تطبيق و چند كاره بودن ( Versatility ) و مديريت و استقلال زير ساخت هاي شبكه (Network Infrastructures) را كه در خانواده سيستم عامل هاي سرويس دهنده ويندوز بنياد نهاده شده بود ، هر چه بيشتر گسترش داده است.
9 ـ قابليت هاي امنيتي (Security) نوين و تواناي ويندوز 2003 آن را به زمينه و شالوده ( Platform ) قدرتمندي براي انجام امور تجاري بدل كرده است. بوسيله آن مي توان بهره برداري بيشتري از سرمايه گذاري ها و تجهيزات موجود رايانه اي و Information Technology سازمان ها نموده و تسهيلات زيادي در كار همكاران ، مشتريان و تامين كنندگان آن سازمان بوجود آورد.
10 ـ مديريت ذخيره سازي (Storage Management ) در ويندوز 2003 داراي ويژگي هاي نوين و پيشرفته اي است كه آن را براي مديريت و نگهداري ديسك ها ، تهيه پشتيبان وبازسازي (Restore ) داده ها و اتصال به شبكه هاي ذخيره سازي Storage Area Network بسيار ساده تر و قابل اطمينان تر ساخته است.
11 ـ مولفه پايانه سرويس دهنده ( Terminal Server ) زمينه اي بسيار مطمئن تر ، با قابليت گسترش و مديريت بيشتر براي محاسبات در طرف سرويس دهنده (Server-based computing) ايجاد كرده است. گزينه هاي نويني براي نصب و راه اندازي برنامه هاي كاربردي ، دسترسي كارا و موثرتر به داده ها در پهناي باند هاي كوچك
(Low bandwidths) پيشرفت و بهبود ميزان ارث پذيري ( Value of Legacy ) و دستگاه هايي با وزن كمتر از دستاوردهاي اين ويندوز مي باشد.
12 ـ سرويس هاي رسانه اي ويندوز ( Microsoft Windows Media Services ) بخش سرويس دهنده فن آوري هاي رسانه اي ويندوز مي باشد كه براي توزيع صوت و تصوير ديجيتال در اينترانت ها و اينترنت بكار مي رود. سرويس هاي رسانه اي ويندوز 2003 يکي ازاطمينان بخش ترين ، گسترش پذيرترين ، قابل مديريت ترين و اقتصادي ترين روش ها براي پخش هاي همزمان ( Streaming ) صدا و تصوير مي باشند.
13 ـ سرويس هاي عمده تسريع ، اكتشاف و يكپارچه سازي
(Enterprise UDDI : Universal Description, Discovery and Integration ) يافتن ، به اشتراك گذاشتن و استفاده دوباره سرويس هاي XML Web و ديگر منابع قابل برنامه نويسي را سهولت بخشيده است. اين قابليت هاست که دليل وجودي ، سناريوهاي اصلي وهسته (Core Scenarios) و مزيت ها و ويژگي هاي سرويس هاي UDDI مي باشد.
بطور خلاصه مي توان گفت اين ويندوز از تركيب ويندوزهاي XP - Professional
2000Advanced Server و قابليت هاي فراوان نويني بوجود آمده است.
ويندوز 2003 داراي ويرايش هاي مختلفي است كه در برگيرنده 4 ويرايش اصلي و دو نسخه جانبي است ، كه به شرح ذيل مي باشند . لازم به توضيح است كه ويرايش هاي شماره 2و3 داراي دو نوع مختلف 32 بيت و 64 بيت مي باشند.
ـ نوع اول " Windows Server 2003 , Standard Edition": سيستم عامل ايده آل و چند كاره اي است كه مي تواند براي رفع نيازهاي سازمان ها با هر اندازه و بويژه بنگاه هاي تجاري كوچك و گروه هاي كاري مورد استفاده قرار بگيرد.
مشخصات رايانه اي كه اين ويرايش قابل نصب بر روي آن است بايد به صورت ذيل باشد:
رايانه و پردازنده
يك كامپيوتر شخصي با حداقل پردازنده 133MHz، كه البته پردازنده 550MHz يا بالاتر توصيه مي شود. شايان ذكر است كه اين ويرايش از ويندوز تا 4 پردازنده بر روي سرويس دهنده را پشتيباني مي كند.
حافظه
حداقل حافظه128مگابايت است كه 256 مگابايت توصيه مي شود. حافظه حداكثر تا 4GB قابل افزايش مي باشد.
ديسك سخت
مقدار فضاي مورد نياز از 1.25GB تا 2GB .
ديسك گردان
ديسك گردان "CD-ROM" يا "DVD-ROM" .
نمايشگر گرافيكي
كارت "VGA" يا سخت افزاري كه قابليت تغيير كنسول
(Console redirection ) داشته باشد. كارت "Super VGA" با تفكيك پذيري 800 * 600 و نمايشگر با تفكيك پذيري مشابه توصيه مي گردد.
ـ نوع دوم " Windows Server 2003 , Enterprise Edition" : كه بر پايه همان نسخه استاندارد و با افزودن قابليت هاي مهمي براي رفع نيازهاي برنامه هاي كاربردي حساس تجاري توليد شده است.
مشخصات رايانه مورد نياز به شرح ذيل مي باشد.
رايانه و پردازنده
پردازنده 133 MHz براي رايانه هاي شخصي بر مبناي پردازنده x86 و يا 733MHz براي پردازنده هاي "Itanium" با قابليت پشتيباني 8 پردازنده 32 يا 64 بيتي .
حافظه
حداقل 128MB، و حداكثر 32GB براي پردازنده هاي 32 بيتي x86 و 64GB براي پردازنده هاي 64 بيتي " Itanium".
ديسك سخت
1.5GB فضاي خالي براي پردازنده هاي x86 و 2GB براي پردازنده هاي "Itanium" . براي نصب در شبكه فضاي بيشتري مورد نياز خواهد بود.
ديسك گردان
ديسك گردان " CD-ROM" ويا "DVD-ROM" .
نمايشگر
"VGA" يا سخت افزار ديگري كه قابليت تغيير كنسول
داشته باشد
غيره
نسخه 64 بيت اين ويرايش فقط بر روي سيستم هايي بر پايه پردازنده هاي 64 بيتي ايتانيوم شركت اينتل كار كرده و بر روي سيستم هاي 32 بيتي به درستي نصب نخواهند شد.
ـ نوع سوم " Windows Server 2003 , Data Center Edition": براي اجراي برنامه هاي كاربردي حساس كه نياز به بالاترين سطوح گسترش و شاخص پذيري ، قابليت دسترسي و امنيت دارند ، ايجاد شده است.
مشخصات رايانه مورد نياز عبارتست از:
رايانه و پردازنده
حداقل پردازنده 400MHz براي رايانه هاي خانواده x86 و 733MHz براي خانواده ايتانيوم . پردازنده 733MHz پيشنهاد مي شود.
حافظه
حداقل حافظه 512 MB كه 1GB پيشنهاد مي شود.
ديسك سخت
1/5 GB براي خانواده X86 و 2GB براي ايتانيوم .
غيره
1 ـ ويژگي نسخه 64 بيت اين ويرايش مانند ويرايش "Enterprise" مي باشد.
2 ـ ماشيني حداقل با قابليت چند پردازنده 8 راهه 8-Way Multiprocessor و حداكثر 64 راهه مورد نياز است.
ـ نوع چهارم "Windows Server 2003 , Web Edition": اين ويرايش براي ساخت و ميزباني صفحات ، برنامه هاي كاربردي و سرويس هاي تحت وب طراحي شده و هم اكنون براي مشتريان شركت مايكروسافت از طريق كانال هاي گزينشي شركاء (Selected Partner channels) وبه همراه توافقنامه هاي اجازه بهره برداري
( Volume Licensing Agreements ) قابل دسترسي است.
مشخصات رايانه اي كه توانايي استفاده از اين ويرايش را دارد به شرح زير مي باشد.
رايانه و پردازنده
پردازنده 133MHz ، كه 550 MHz پيشنهاد
مي شود.
حافظه
128MB حافظه "RAM" كه 256MB مورد پيشنهاد بوده و حداكثر تا 2GB قابل افزايش است.
ديسك سخت
1/5 GB فضاي خالي بر روي ديسك سخت
تبصره:
الف : هيچ يك از ويرايش هاي اشاره شده از ويندوز 2003 نمي توانند با سيستم هاي چند پردازنده اي "Intel Pentium Pro" يا "Pentium II" كار كنند.
ب : براي ويندوز 2003 تاكنون يك نسخه تكميل كننده ويرايش 1 ( Service Pack 1) به بازار آمده است.
ج : ويندوز 2003 داراي دو نسخه كوچك جنبي به شرح ذيل نيز مي باشد:
1 ـ "Windows Server 2003 High-Performance Computing" : كه بوسيله آن شركت ها مي توانند گروه هايي از سرويس دهنده ها را كه با ويندوز 2003 كار مي كنند مورد استفاده قرار داده و از قدرت پردازش بسيار سريع آنها با صرف هزينه کمتري بهره ببرند.
2 ـ "Windows Small Business Server 2003" : اين نسخه ويندوز ، قابليت هاي پست الكترونيك E-mail ، فكس ، پايگاه داده و استفاده اشتراكي از اينترنت را در يك شالوده قوي كه براحتي قابل راه اندازي مي باشد عرضه نموده است. با سفارش دادن بسته ارزيابي مايكروسافت (Evaluation Kit ) مي توان از آن استفاده نمود.
لازم به يادآوري است كه كليه مفاهيم گفته شده اعم از مقدمه مربوط به شبكه ها ، اصول و انواع آن ، سيستم عامل هاي شبكه بويژه Windows Server 2003 و تشريح و موشكافي آن ، سرويس پك ها و كارايي انواع آن و ديگر نكات ، شايسته بحث و بررسي بسيار بيشتري مي باشند كه اميدواريم در شماره هاي بعدي به آنها بپردازيم.
حال بصورت گام به گام يك نسخه از ويرايش "Enterprise" اين ويندوز را بصورتي بسيار ساده و براي ايجاد يك "Workgroup" ابتدايي نصب مي نماييم.
كساني كه ويندوز "XP" را نصب كرده باشند دچار دردسر چنداني در نصب نخواهند شد چراكه اكثر الگوها يكسان مي باشند. لازم به ذكر است كه سي دي ويندوزي كه براي نصب انتخاب نموده ايد بايد Bootable باشد.
مراحل نصب:
1 ـ "CD" ويندوز را در "CD-ROM" مي گذاريم.
2 ـ با توجه به اينكه "CD" بوت ايبل است به محض روشن كردن رايانه با فشردن دكمه "Del" وارد برنامه "Setup" سيستم مي شويم. در قسمت تعيين دستگاه هاي بوت كننده ، نخستين گزينه را بر روي "CD ROM" قرار مي دهيم، با فشردن كليد"F10" سپس "Y" و در آخر "Enter" تغييرات اعمال شده در برنامه "Setup" ذخيره و رايانه دوباره "Boot" مي شود.
3 ـ هنگامي كه پيام "Press any key to boot from CD-Rom" ديده شد ، دكمه اي را مي فشاريم تا رايانه از روي "CD" بوت شده و پنجره ابتدايي نصب ويندوز ظاهرگردد.
در اين حال رايانه در حال بارگذاري راه اندازهاي ويژه براي نصب ويندوز مي باشد.
4 ـ در پنجره بعدي در صورت تمايل به ادامه نصب كليد "Enter" و در غير اينصورت "F3" را مي فشاريم.
5 ـ در پنجره بعدي براي نصب ويندوز دكمه "Enter" ، براي بازسازي نصب قبلي ويندوز كه نيمه كاره رها شده است به كمك كنسول بازيابي ( Recovery Console ) دكمه "R" و براي خروج از دكمه "F3" استفاده مي شود.
6 ـ سپس پنجره اي كه حاوي توافق نامه و مجوز استفاده از اين نسخه ويندوز است ظاهر مي گردد. بديهي است براي ادامه نصب بايد موافقت خود را با زدن "F8" اعلام نمود. كليدهاي "Page Up" و "Page Down" كل متن را نشان خواهند داد. كليد "Esc" عدم توافق و خروج را نشان مي دهد.
7 ـ در پنجره بعدي اطلاعات مربوط به پارتيشن بندي ( Partitions ) ديسك سخت رايانه نشان داده مي شود. اگر موافق با نصب ويندوز بر روي پارتيشن ايجاد شده از قبل كه اطلاعات مربوط براي نشان داده شده هستيد كليد "Enter" را بزنيد. اگر مايل به ايجاد يك پارتيشن جديد بر روي ناحيه پارتيشن نشده مي باشيد كليد "C" و اگر به حذف پارتيشن فعلي تمايل داريد كليد "D" را بزنيد با كليدهاي "Page Up" و "Page Down" مي توانيد بر روي پارتيشن هاي مختلف برويد.
8 ـ همانطور كه در شكل 2 مشاهده مي كنيد ، پس از انتخاب درايو و با فشردن كليد "Enter" ، برنامه "Setup" ويندوز بر روي پارتيشن برگزيده شده شروع به نصب فايل هاي مورد نياز براي "Boot" شدن دوباره سيستم از روي ديسك سخت مي كند.
9 ـ در مرحله بعدي برنامه "Setup" اطلاعات متنوعي را براي نصب خود توليد كرده و رايانه را مورد ارزيابي قرار مي دهد.
10 ـ در اين مرحله برنامه آماده راه اندازي دوباره - Restart / Reboot - سيستم مي شود. بهتر است 15 ثانيه درنگ كنيم تا اين كار بصورت خودكار صورت پذيرد. اين مرحله پايان كار صفحه هاي با زمينه آبي (Blue background ) است.
11 ـ پس از آغاز دوباره كار رايانه ، صفحه بوت شدن ويندوز را خواهيد ديد.
12 ـ اگر تاكنون ويندوز "XP" نصب كرده باشيد صفحه بعدي به چشمتان آشنا خواهد آمد ، تنها تفاوت تغيير رنگ آبي ويندوز "XP" به طوسي مي باشد.
13 ـ در صفحه بعد هنگام تغيير گزينه هاي زبان و منطقه ( Regional and Language Options ) فرا مي رسد. با كليك بر روي دكمه "Customize" و در "Languages Tab" كنار جمله "Install files for Complex Script and right to left languages ( including Thai )" علامت بزنيد. سپس دكمه "Details" را فشرده، سپس "Add" را زده و زبان فارسي را انتخاب نماييد. ساير تنظيمات را مي توانيد در همين پنجره ها انجام دهيد. دكمه "ok" را بزنيد.
14 ـ در پنجره بعدي نام خود و سازمان مورد نظرتان را وارد كنيد و دكمه Next را بزنيد.
15 ـ در صفحه بعدي شماره كليد 25 حرفي محصول ( Product key ) را كه احتمالا روي جلد CD يا داخل CD ويندوز2003 مي باشد وارد كنيد.
16 ـ در اين مرحله بايد نوع مجوز استفاده از اين ويندوز را معين كنيد كه البته در كشور ما با توجه به رونق قفل شكني نرم افزارها ، كاري با آن نخواهيم داشت!! معمولاً در شبكه هايي كه داراي يك رايانه سرويس دهنده مي باشند گزينش "Per Server" درست تر مي باشد. انتخاب "Per Device or Per User" معمولاً نشاندهنده آن است كه تعداد اتصالات به سرويس دهنده بيش از تعداد كاربران موجود و در حال كار است.
17 ـ در اينجا نام دلخواه رايانه سرويس دهنده خود را وارد كنيد. رايانه سرويس دهنده از اين پس بدين نام در شبكه شناسايي خواهد شد. همچنين در اين پنجره بايد رمز مورد نظر براي مدير شبكه را وارد و آن را دوباره تاييد
( Confirm ) كنيد. نام رمز نبايد از خاطرتان برود وگرنه وامصيبتا!!
18ـ اگر نام رمز خود را به خوبي انتخاب نكرده باشيد ، پنجره اي نمايان مي شود كه در آن ضوابط و معيارهاي گزينش درست ذكر شده است. توصيه مي شود رمز مورد نظر از 2 قاعده اول ذيل پيروي كرده و از بين بقيه حداقل از 3 قاعده تبعيت كند:
الف: حداقل 6 حرف داشته باشد.
ب: در برگيرنده واژه هاي "Admin" يا "Administrator" نباشد.
ج : حاوي حروف بزرگ ( Uppercase ) مانند "A", "B" و غيره باشد.
د : حاوي حروف كوچك ( Lowercase ) مانند "a", "b" و غيره هم باشد.
ه : حاوي اعداد نيز باشد.
و : حاوي كاراكترهاي غير حرفي و عددي ( non-alphanumeric characters ) مانند "&", "~", "$", "#" و غيره هم باشد.
رمز مورد نظر بايد داراي امنيت بوده و از يادتان نرود.
19 ـ در پنجره بعدي تنظيمات زمان و تاريخ ( Date and Time Settings ) انجام مي شود كه براحتي قابل تنظيم بوده و ضمناً منطقه زماني (Time Zone) شهر مورد نظرتان نيز در اينجا انتخاب مي گردد.
20 ـ برنامه "Setup" ادامه يافته و شما مي توانيد قدري از اين تلاش طاقت فرسا!! براي نصب ويندوز دست شسته و بياساييد!! نصب مولفه هاي شبكه در اين بخش انجام مي گردد.
21 ـ درنگ کنيد ، بر خيزيد!!در پنجره بعدي بايد براي تنظيمات شبكه ، يكي از دو روش عادي و از پيش تعيين شده ( Typical ) و يا سفارشي ( Custom ) را انتخاب نماييد. از آنجايي كه قصد ما نصب اين ويندوز در ساده ترين شكل ممكن و كمترين توان مصرفي !! است گزينه از پيش تعيين شده "Typical" را انتخاب و "Next" را مي زنيم.
22 ـ در اين پنجره هنگام آن است كه از بين دو روش "Workgroup" و يا "Client-Server" كه رايانه سرويس دهنده را تبديل به يك كنترل كننده دامنه ( Domain Controller ) مي کند و شرح آنها قبلاً داده شده يكي را انتخاب كنيم كه گزينه اول را برمي گزينيم . نام اين گروه كاري مي تواند بصورت دلخواه داده شود.
23 ـ در پنجره بعدي زماني صرف ادامه نصب ويندوز خواهد شد كه مانند هميشه شامل خودستايي هاي شناخته شده شركت ها درباره محصولات شان و ذكر اينكه به قول معروف عامه (( اين يكي ديگه آخرشه !! )) خواهد شد. اگر تاب تحمل گزافه گويي هاي مايكروسافت را نداريد ، زمان مناسبي است كه قدري بياراميد ، اما گمان مي كنم توجه به پيام هاي متوالي روي صفحه و خواندن آنها مي تواند بسيار سودمند باشد.
24 ـ لحظه اي كه چشم به راهش بوديم فرا رسيد. ويندوز 2003 براي اولين بار بر روي رايانه تان آغاز به كار مي كند.
25 ـ درود سه انگشتي خود را به ويندوز بفرستيد ، دكمه هاي "Alt", "Ctrl" را فشرده و كليد " Delete" را بزنيد. بدين وسيله با مسئوليت "Administrator account" وارد ويندوز مي شويد.
26 ـ نام كاربري ( Username ) مدير شبكه "Administrator" را خواهيد ديد. نام رمز که از يادتان نرفته است؟!
27 ـ پنجره خوشامدگويي (Welcoming screen ) به همراه اطلاعات و ابزار سودمندي براي مديريت سرويس دهنده شما نمايان مي گردد.
28ـ با علامت گذاري (check mark ) در كنار جمله "Don’t display this page at logon" در راه اندازي بعدي ويندوز پنجره خوشامدگويي را نديده و صفحه "desktop" ويندوز نمايان خواهد شد.
29 ـ ويندوز آماده كار است، از آن لذت ببريد.
در اين مقاله بر آن هستيم يكي از نوين ترين و كارآمدترين نرم افزارهاي سيستم عامل ( Operating System ) شبكه ، محصول شركت مايكروسافت به نام (Windows Server 2003) را حضورتان معرفي نماييم. اما پيش از هر چيز يادآوري مفاهيم اوليه شبكه مي تواند براي درك بهتر اين مقاله سودمند باشد.
اصولاً شبكه گروهي از رايانه ها و دستگاه هاي متعلق به آن است كه به يكديگر متصل شده اند. اين اتصالات و همبندي مي تواند به روش هاي مختلفي صورت گيرد.
ـ شبكه باسيم ( Wired LAN ) كه از انواع خطوط ارتباطي براي اتصال رايانه ها به هم استفاده مي كند. اين خطوط مي تواند خطوط مخابراتي و يا كابل هايي مانند Coaxial , UTP / STP , Fiber-Optic , … باشد.
ـ شبكه هاي بي سيم ( Wireless ) در اندازه هاي كوچك و بزرگ كه از امواج الکترومغناطيس – مانند امواج راديويي - براي برقراري ارتباط سيستم ها استفاده مي كند.
به طور کلي مجموعه شبكه هاي خصوصي ( Private ) و شبكه عمومي ( Public ) تشكيل يك شبكه گسترده را مي دهند. در شبكه خصوصي نوع اتصالات و تجهيزات شبكه بوسيله يک شركت يا اداره تعيين شده و مديريت آن نيز بر عهده همان اداره مي باشد ولي شبكه عمومي همان شبكه مخابراتي كشور است.
اصولاً مهمترين كاربرد شبكه ها از هر نوع كه باشند اشتراك منابع ـ Resource Sharing ـ مي باشد تا بوسيله آن رايانه ها بتوانند از امكانات يكديگر استفاده نموده و اطلاعات را جابجا كنند.
شبكه ها از نظر اندازه به چند نوع تقسيم مي شود:
1 ـ شبكه محلي:LAN - Local Area Network
عبارتست از دو يا چند رايانه كه در يك مكان محدود توسط خطوط ارتباطي به يكديگر متصل شده اند. هر رايانه گره يا Node ناميده مي شود كه بر مبناي سياست هاي
( Policy ) مدير شبكه ( Network Administrator ) منابع خود اعم از ديسك سخت
( Hard Disk ) ، چاپگر و ... را به اشتراك مي گذارد تا ديگر رايانه هاي واقع در شبكه از آنها استفاده كنند.
2 ـ شبكه ابر شهر: MAN - Metropolitan Area Network
مجموعه چند شبكه محلي كه در گستره اي تا 75 كيلومتر قرار داشته و بوسيله امكانات مخابراتي مانند ارتباطات ماهواره اي و يا ريز موج ها ( Microwave ) به يكديگر متصل شده اند. اين نوع شبكه ها از حيث اندازه و سرعت ما بين LAN و WAN ها قرار مي گيرند.
3 ـ شبكه گسترده: WAN - Wide Area Network
شبكه گسترده اي كه مي تواند شامل چندين LAN و MAN بوده و بدون محدويت ، نواحي جغرافيايي مستقل را به يكديگر متصل مي كند.
4 ـ شبكه اينترنت Internet:
شبكه اي جهاني براي اتصال رايانه ها به يكديگر و تبادل اطلاعات ما بين آنهاست.
شبكه ها از حيث هم بندي هندسي ( Topology ) كه پيكر بندي فيزيكي شبكه را معين مي كند به گونه هاي متفاوتي مانند ستاره ( star ) حلقوي ( ring ) خطي
( bus ) درختي ( tree ) و .... تقسيم بندي مي شوند.
و دست آخر تقسيم بندي ديگري از شبكه ها ، دسته بندي از نظر نرم افزاري و منطقي و نوع سرويس دهي و سياست گذاري شبكه است كه در دو گروه متمايز
مي شوند.
1 ـ شبكه هاي با معماري نظير به نظير Peer-to-Peer Architecture:
اين شبكه ها که به نوعي شبكه هاي گروه كاري ( Workgroup Network ) ناميده مي شوند ، اتصال دو يا چند رايانه به صورت ساده مي باشد كه در آن هر رايانه ـ به عنوان سرويس دهنده ـ بخشي از منابع خود مانند ديسك سخت، چاپگر و غيره را به اشتراك مي گذارد و هيچ رايانه اي در جايگاه سرويس دهنده ـServer ـ اصلي و اختصاصي وجود ندارد.
راه اندازي و تنظيم اين نوع شبكه ها ساده مي باشد ، نيازي به سيستم عامل خاصي نداشته و با ويندوز هايي مانند 98 و XP مي توان آنها را راه اندازي نمود. اين نوع شبكه ها با وجود سادگي در راه اندازي و سهولت در نگهداري ( Maintenance ) از حيث عملكرد ، امنيت ، انعطاف و قابليت راه اندازي سرويس هاي مختلف ضعيف مي باشند.
2 ـ شبكه هاي با معماري سرويس دهنده ـ سرويس گيرنده
Client / Server Architecture
اين نوع شبكه ها نمود عيني منابع توزيع شده (Distributed Resources ) و نيز پردازش توزيع شده (Distributed Process) مي باشند. بدين معني كه در يك شبكه محلي يك يا چند رايانه به عنوان سرويس دهنده و رهبر و ارشد ساير رايانه ها ، نحوه تخصيص منابع ، نوع سياست ها و شكل كارها را بوسيله برنامه ريزي كه توسط مدير شبكه انجام مي شود ، تعيين مي كند. براي مثال فرض كنيد در يك سازمان توليدي برنامه جامع (Total System) مالي و اداري نصب شده است. رايانه اي در بخش اداري اطلاعات مربوط به پرسنل را وارد مي نمايد. رايانه اي ديگر در بخش مالي متصدي امور مالي شركت مي باشد. در بخش توليد ، رايانه ديگر نظارت بر فرآيند توليد داشته و دست آخردر انبار رايانه اي سرپرستي موجودي و حواله و رسيدهاي انبار را انجام مي دهد. سياست مديران شركت آن است كه هر بخش تنها اطلاعات خود را در اختيار داشته باشد و دسترسي به اطلاعات ديگر بخش ها مسير نباشد، در عين حال مدير عامل و اعضاي هيئت مديره بتوانند با رايانه هاي خود اطلاعات هر بخش را ببينند. ضمناً بطور ساده اعمال زير نيز انجام شود:
1ـ اطلاعات و تعداد محصول توليد شده كه در بخش توليد ايجاد (Generate) مي شود بصورت خودكار به شكل رسيد انبار در اطلاعات انبار وارد شده ، پس از آن محصول تحويل انبار شود.
2 ـ اطلاعات ورود و خروج و نحوه كار پرسنل بصورت خودكار در بخش مالي براي محاسبه حقوق و دستمزد كاركنان اعمال شود. همانگونه كه شايد دريافته باشيد ممكن است در اينجا محاسبات هر يك از بخش هاي برنامه در دو طرف انجام شود ، ابتدا در هر ايستگاه كاري ( Work Station ) سرويس گيرنده ـ Front-End ـ و سپس در رايانه اصلي سرويس دهنده ـ Back-End ـ در عين حال پايگاه داده ـ Database ـ اين برنامه نيز مي تواند به شكل توزيع شده اي باشد كه اطلاعات هر بخش در ايستگاه كاري خودش ذخيره شده و يك نسخه پشتيبان ـ Backup ـ و نيز كليت برنامه در رايانه سرويس دهنده قرار داده شده باشد. ضمناً سرويس دهنده به گونه اي تنظيم شده كه در پايان هر روز يك رو نوشت پشتيبان از اطلاعات كل برنامه بر روي يك رسانه ذخيره اي ـ Storage Media ـ ذخيره مي كند. سياست ها و روشي كه در اين مثال ساده بيان شده توسط مدير شبكه بصورت عمده بر روي رايانه سرويس دهنده و بصورت جزئي بر روي رايانه هاي سرويس گيرنده اعمال شده و رايانه سرويس دهنده نقش مجري و اعمال كننده اين سياست ها را پيدا مي كند.
رايانه سرويس دهنده معمولا رايانه شخصي ( PC : Personal Computer ) يا ريز رايانه ( Mini Computer ) و يا رايانه بزرگي (Mainframe) است كه بوسيله يك سيستم عامل ويژه در يك برنامه زمانبندي شده مديريت شبكه و منابع آن را در اختيار دارد.
وظايف اين رايانه عموماً عبارتند از : مديريت داده ها ، خطاها و منابع و تعيين نحوه اشتراك آنها ، رسيدگي به درخواست كاربران مختلف ، مديريت زمان ، تعيين سياست هاي امنيتي وغيره.
رايانه هاي سرويس گيرنده نيز مي توانند يك رايانه شخصي كامل يا فقط يك پايانه ( Terminal ) و كنسول (Console) فاقد ديسك سخت باشند كه در اين صورت معمولاً فقط وظيفه ورود اطلاعات ( Data Entry ) و يا نظارت (Monitoring) را خواهند داشت. اين ايستگاه هاي كاري معمولاً براي روشن شدن و بالا آمدن نيازمند كارت هاي شبكه ( LAN Card يا NIC : Network Interface Card ) ويژه اي هستند كه توسط يك تراشه نصب شده روي آن به نام ( Boot ROM ) ايستگاه مورد نظر را روشن مي كند.
رايانه هاي سرويس دهنده و سرويس گيرنده معمولاٌ با هم كار مي كنند تا فرآيند يك برنامه تكميل شود. بدينوسيله رايانه هاي قديمي تر قدرت پردازش بيشتري پيدا كرده و كار خود را به صورت موثرتري انجام مي دهند. در بخش سرويس گيرنده ، رايانه معمولاً كنش ها و واكنش هاي خود را با كاربرانش تنظيم نموده و در بخش سرويس دهنده ويژگي هاي تمركز گرايي و چندكاربري تامين مي شود.
در شبكه هاي بدين شكل بويژه آنهايي كه با نرم افزارهاي شركت مايكروسافت راه اندازي شده اند بر روي رايانه سرويس دهنده فضايي به عنوان دامنه يا Domain تعريف مي شود كه كليه اطلاعات رايانه هاي تحت پوشش اين دامنه ، سياست هاي امنيتي ، سرويس ها ، كاربران و منابع شبكه در درون آن تعريف مي گردد. يك سرويس دهنده مي تواند شامل چندين دامنه باشد و از اين روست كه رايانه سرويس دهنده را گاهي كنترل كننده دامنه يا Domain Controller- ِِDC نيز مي نامند.
همانگونه كه گفته شد رايانه هاي سرويس دهنده ( Server ) در شبكه هاي با معماري بدين شكل بايد داراي سيستم عامل ويژه اي باشند كه معروفترين آنها عبارتند از UNIX وLINUX که محصول پژوهش هاي دانشگاهي ميباشند ، NETWARE محصول شرکت NOVELL و Windows NT ، Windows 2000 Server / Advanced server و جديدترين آنها Windows Server 2003 که در اين نوشتار قصد بررسي آن را داريم.
يادآوري مفاهيم اوليه بالا بعنوان يك مقدمه مي تواند سودمند باشد اما از آنجا كه شكافتن هر يك از موارد گفته شده خود منجر به مباحثي طولاني خواهد شد و نتيجه آن مثنوي هفتاد من كاغذ ، از سوي ديگر مانند يك نوآموز موسيقي كه دوست دارد زودتر از درك مفاهيم تئوري و زيبا شناسي و شناخت نت ها دست بر ساز برده و آهنگي هر چند ناپخته بنوازد يا يك تازه كار در رانندگي كه پيش از هر چيز دوست دارد راندن خودرو را تجربه كرده و آن را بر در و ديوار بكوبد!!، ما نيز با اعمال قاعده
(( ز تعارف كم كن و بر مطلب افزا )) پس از ذكر نكاتي درباره ويژگي هاي Windows Server 2003 آن را با هم بصورت يك Workgroup ساده نصب خواهيم كرد.
ابتدا فهرست وار موارد مهمي را كه در اين سيستم عامل وجود داشته و بعضا جديد نيز مي باشند بر خواهيم شمرد:
1 ـ " Active Directory " مولفه اصلي و مركزي سيستم عامل هاي سرويس دهنده ويندوز بوده و ابزاري براي مديريت شناسه ها كاربران و ارتباطات ما بين آنها
( Relationships ) براي بوجود آوردن محيط هاي شبكه اي
(Network environments ) مي باشد. اين مورد درويندوز 2003 بهينه سازي ، تكميل و نوسازي شده است.
2 ـ سرويس هاي برنامه هاي كاربردي ( Application Services ) پيشرفت هاي زيادي در ويندوز 2003 داشته است كه بدين وسيله تسهيلات فراواني در توسعه و ايجاد برنامه هاي كاربردي بوجود آمده و اين امر خود منتهي به كاهش هزينه هاي نگهداري و هزينه هاي مالكيت (Total Cost of Ownership TCO : ) شده است. توجه نماييد كه اين TCO با TCO درج شده بر روي نمايشگرها كه استانداردي زيست محيطي است متفاوت مي باشد.
3 ـ فن آوري هاي خوشه اي ( Clustering Technologies ) كه بهبود هايي اساسي در قابليت دسترسي ( Availability ) ، شاخص سازي ( Scalability ) و قابليت مديريت ( Manageability ) پديد آورده در ويندوز 2003 بسيار ساده تر و قدرتمند تر راه اندازي شده است كه ويژگي هاي پيشرفته شبكه اي و قابليت هاي بسيار خوبي در شناخت و اصلاح مشكلات و همچنين بهينه سازي زمان كاري سيستم بوجود آورده است.
4 ـ ويندوز 2003 عملكرد بهتري در سرويس هاي پرونده و چاپگر
( File and Print Services ) بوجود آورده و موجب كاهش چشمگير هزينه نگهداري ( TCO ) شده است.
5 ـ در ويندوز 2003 سرويس هاي اطلاعات اينترنت Internet Information System بطور كامل مورد بازنگري قرار گرفته و نسخه شماره 6 با معماري نوين ارائه شده است تا پاسخگوي نيازهاي روز افزون مشتريان عمده ، ارائه دهندگان سرويس اينترنت ( ISP: Internet Service Providers ) و نيز فروشندگان مستقل نرم افزار
(ISV : Independent Software Vendors) باشد.
6 ـ در ويندوز 2003 فن آوري " Kerberos " كه ابزاري براي شناسايي و تصديق ( Authentication ) بوده و براي رسيدگي به هويت كاربران و ميزبان ( Host Identity ) بكار مي رود ، روش اصلي فرآيند Authentication مي باشد.
7 ـ در ويندوز 2003 سرويس هاي مديريتي (Management Services) بسيار ساده تر نصب ، راه اندازي و پيكر بندي مي شود و با تمركز و سفارشي شدن (Centralized / Customized) هر چه بيشتر هزينه هاي نگهداري را كاهش مي دهند.
8 ـ بهبود در امكانات شبكه اي و ارتباطي و ويژگي هاي نوين آن در ويندوز 2003 ، قابليت تطبيق و چند كاره بودن ( Versatility ) و مديريت و استقلال زير ساخت هاي شبكه (Network Infrastructures) را كه در خانواده سيستم عامل هاي سرويس دهنده ويندوز بنياد نهاده شده بود ، هر چه بيشتر گسترش داده است.
9 ـ قابليت هاي امنيتي (Security) نوين و تواناي ويندوز 2003 آن را به زمينه و شالوده ( Platform ) قدرتمندي براي انجام امور تجاري بدل كرده است. بوسيله آن مي توان بهره برداري بيشتري از سرمايه گذاري ها و تجهيزات موجود رايانه اي و Information Technology سازمان ها نموده و تسهيلات زيادي در كار همكاران ، مشتريان و تامين كنندگان آن سازمان بوجود آورد.
10 ـ مديريت ذخيره سازي (Storage Management ) در ويندوز 2003 داراي ويژگي هاي نوين و پيشرفته اي است كه آن را براي مديريت و نگهداري ديسك ها ، تهيه پشتيبان وبازسازي (Restore ) داده ها و اتصال به شبكه هاي ذخيره سازي Storage Area Network بسيار ساده تر و قابل اطمينان تر ساخته است.
11 ـ مولفه پايانه سرويس دهنده ( Terminal Server ) زمينه اي بسيار مطمئن تر ، با قابليت گسترش و مديريت بيشتر براي محاسبات در طرف سرويس دهنده (Server-based computing) ايجاد كرده است. گزينه هاي نويني براي نصب و راه اندازي برنامه هاي كاربردي ، دسترسي كارا و موثرتر به داده ها در پهناي باند هاي كوچك
(Low bandwidths) پيشرفت و بهبود ميزان ارث پذيري ( Value of Legacy ) و دستگاه هايي با وزن كمتر از دستاوردهاي اين ويندوز مي باشد.
12 ـ سرويس هاي رسانه اي ويندوز ( Microsoft Windows Media Services ) بخش سرويس دهنده فن آوري هاي رسانه اي ويندوز مي باشد كه براي توزيع صوت و تصوير ديجيتال در اينترانت ها و اينترنت بكار مي رود. سرويس هاي رسانه اي ويندوز 2003 يکي ازاطمينان بخش ترين ، گسترش پذيرترين ، قابل مديريت ترين و اقتصادي ترين روش ها براي پخش هاي همزمان ( Streaming ) صدا و تصوير مي باشند.
13 ـ سرويس هاي عمده تسريع ، اكتشاف و يكپارچه سازي
(Enterprise UDDI : Universal Description, Discovery and Integration ) يافتن ، به اشتراك گذاشتن و استفاده دوباره سرويس هاي XML Web و ديگر منابع قابل برنامه نويسي را سهولت بخشيده است. اين قابليت هاست که دليل وجودي ، سناريوهاي اصلي وهسته (Core Scenarios) و مزيت ها و ويژگي هاي سرويس هاي UDDI مي باشد.
بطور خلاصه مي توان گفت اين ويندوز از تركيب ويندوزهاي XP - Professional
2000Advanced Server و قابليت هاي فراوان نويني بوجود آمده است.
ويندوز 2003 داراي ويرايش هاي مختلفي است كه در برگيرنده 4 ويرايش اصلي و دو نسخه جانبي است ، كه به شرح ذيل مي باشند . لازم به توضيح است كه ويرايش هاي شماره 2و3 داراي دو نوع مختلف 32 بيت و 64 بيت مي باشند.
ـ نوع اول " Windows Server 2003 , Standard Edition": سيستم عامل ايده آل و چند كاره اي است كه مي تواند براي رفع نيازهاي سازمان ها با هر اندازه و بويژه بنگاه هاي تجاري كوچك و گروه هاي كاري مورد استفاده قرار بگيرد.
مشخصات رايانه اي كه اين ويرايش قابل نصب بر روي آن است بايد به صورت ذيل باشد:
رايانه و پردازنده
يك كامپيوتر شخصي با حداقل پردازنده 133MHz، كه البته پردازنده 550MHz يا بالاتر توصيه مي شود. شايان ذكر است كه اين ويرايش از ويندوز تا 4 پردازنده بر روي سرويس دهنده را پشتيباني مي كند.
حافظه
حداقل حافظه128مگابايت است كه 256 مگابايت توصيه مي شود. حافظه حداكثر تا 4GB قابل افزايش مي باشد.
ديسك سخت
مقدار فضاي مورد نياز از 1.25GB تا 2GB .
ديسك گردان
ديسك گردان "CD-ROM" يا "DVD-ROM" .
نمايشگر گرافيكي
كارت "VGA" يا سخت افزاري كه قابليت تغيير كنسول
(Console redirection ) داشته باشد. كارت "Super VGA" با تفكيك پذيري 800 * 600 و نمايشگر با تفكيك پذيري مشابه توصيه مي گردد.
ـ نوع دوم " Windows Server 2003 , Enterprise Edition" : كه بر پايه همان نسخه استاندارد و با افزودن قابليت هاي مهمي براي رفع نيازهاي برنامه هاي كاربردي حساس تجاري توليد شده است.
مشخصات رايانه مورد نياز به شرح ذيل مي باشد.
رايانه و پردازنده
پردازنده 133 MHz براي رايانه هاي شخصي بر مبناي پردازنده x86 و يا 733MHz براي پردازنده هاي "Itanium" با قابليت پشتيباني 8 پردازنده 32 يا 64 بيتي .
حافظه
حداقل 128MB، و حداكثر 32GB براي پردازنده هاي 32 بيتي x86 و 64GB براي پردازنده هاي 64 بيتي " Itanium".
ديسك سخت
1.5GB فضاي خالي براي پردازنده هاي x86 و 2GB براي پردازنده هاي "Itanium" . براي نصب در شبكه فضاي بيشتري مورد نياز خواهد بود.
ديسك گردان
ديسك گردان " CD-ROM" ويا "DVD-ROM" .
نمايشگر
"VGA" يا سخت افزار ديگري كه قابليت تغيير كنسول
داشته باشد
غيره
نسخه 64 بيت اين ويرايش فقط بر روي سيستم هايي بر پايه پردازنده هاي 64 بيتي ايتانيوم شركت اينتل كار كرده و بر روي سيستم هاي 32 بيتي به درستي نصب نخواهند شد.
ـ نوع سوم " Windows Server 2003 , Data Center Edition": براي اجراي برنامه هاي كاربردي حساس كه نياز به بالاترين سطوح گسترش و شاخص پذيري ، قابليت دسترسي و امنيت دارند ، ايجاد شده است.
مشخصات رايانه مورد نياز عبارتست از:
رايانه و پردازنده
حداقل پردازنده 400MHz براي رايانه هاي خانواده x86 و 733MHz براي خانواده ايتانيوم . پردازنده 733MHz پيشنهاد مي شود.
حافظه
حداقل حافظه 512 MB كه 1GB پيشنهاد مي شود.
ديسك سخت
1/5 GB براي خانواده X86 و 2GB براي ايتانيوم .
غيره
1 ـ ويژگي نسخه 64 بيت اين ويرايش مانند ويرايش "Enterprise" مي باشد.
2 ـ ماشيني حداقل با قابليت چند پردازنده 8 راهه 8-Way Multiprocessor و حداكثر 64 راهه مورد نياز است.
ـ نوع چهارم "Windows Server 2003 , Web Edition": اين ويرايش براي ساخت و ميزباني صفحات ، برنامه هاي كاربردي و سرويس هاي تحت وب طراحي شده و هم اكنون براي مشتريان شركت مايكروسافت از طريق كانال هاي گزينشي شركاء (Selected Partner channels) وبه همراه توافقنامه هاي اجازه بهره برداري
( Volume Licensing Agreements ) قابل دسترسي است.
مشخصات رايانه اي كه توانايي استفاده از اين ويرايش را دارد به شرح زير مي باشد.
رايانه و پردازنده
پردازنده 133MHz ، كه 550 MHz پيشنهاد
مي شود.
حافظه
128MB حافظه "RAM" كه 256MB مورد پيشنهاد بوده و حداكثر تا 2GB قابل افزايش است.
ديسك سخت
1/5 GB فضاي خالي بر روي ديسك سخت
تبصره:
الف : هيچ يك از ويرايش هاي اشاره شده از ويندوز 2003 نمي توانند با سيستم هاي چند پردازنده اي "Intel Pentium Pro" يا "Pentium II" كار كنند.
ب : براي ويندوز 2003 تاكنون يك نسخه تكميل كننده ويرايش 1 ( Service Pack 1) به بازار آمده است.
ج : ويندوز 2003 داراي دو نسخه كوچك جنبي به شرح ذيل نيز مي باشد:
1 ـ "Windows Server 2003 High-Performance Computing" : كه بوسيله آن شركت ها مي توانند گروه هايي از سرويس دهنده ها را كه با ويندوز 2003 كار مي كنند مورد استفاده قرار داده و از قدرت پردازش بسيار سريع آنها با صرف هزينه کمتري بهره ببرند.
2 ـ "Windows Small Business Server 2003" : اين نسخه ويندوز ، قابليت هاي پست الكترونيك E-mail ، فكس ، پايگاه داده و استفاده اشتراكي از اينترنت را در يك شالوده قوي كه براحتي قابل راه اندازي مي باشد عرضه نموده است. با سفارش دادن بسته ارزيابي مايكروسافت (Evaluation Kit ) مي توان از آن استفاده نمود.
لازم به يادآوري است كه كليه مفاهيم گفته شده اعم از مقدمه مربوط به شبكه ها ، اصول و انواع آن ، سيستم عامل هاي شبكه بويژه Windows Server 2003 و تشريح و موشكافي آن ، سرويس پك ها و كارايي انواع آن و ديگر نكات ، شايسته بحث و بررسي بسيار بيشتري مي باشند كه اميدواريم در شماره هاي بعدي به آنها بپردازيم.
حال بصورت گام به گام يك نسخه از ويرايش "Enterprise" اين ويندوز را بصورتي بسيار ساده و براي ايجاد يك "Workgroup" ابتدايي نصب مي نماييم.
كساني كه ويندوز "XP" را نصب كرده باشند دچار دردسر چنداني در نصب نخواهند شد چراكه اكثر الگوها يكسان مي باشند. لازم به ذكر است كه سي دي ويندوزي كه براي نصب انتخاب نموده ايد بايد Bootable باشد.
مراحل نصب:
1 ـ "CD" ويندوز را در "CD-ROM" مي گذاريم.
2 ـ با توجه به اينكه "CD" بوت ايبل است به محض روشن كردن رايانه با فشردن دكمه "Del" وارد برنامه "Setup" سيستم مي شويم. در قسمت تعيين دستگاه هاي بوت كننده ، نخستين گزينه را بر روي "CD ROM" قرار مي دهيم، با فشردن كليد"F10" سپس "Y" و در آخر "Enter" تغييرات اعمال شده در برنامه "Setup" ذخيره و رايانه دوباره "Boot" مي شود.
3 ـ هنگامي كه پيام "Press any key to boot from CD-Rom" ديده شد ، دكمه اي را مي فشاريم تا رايانه از روي "CD" بوت شده و پنجره ابتدايي نصب ويندوز ظاهرگردد.
در اين حال رايانه در حال بارگذاري راه اندازهاي ويژه براي نصب ويندوز مي باشد.
4 ـ در پنجره بعدي در صورت تمايل به ادامه نصب كليد "Enter" و در غير اينصورت "F3" را مي فشاريم.
5 ـ در پنجره بعدي براي نصب ويندوز دكمه "Enter" ، براي بازسازي نصب قبلي ويندوز كه نيمه كاره رها شده است به كمك كنسول بازيابي ( Recovery Console ) دكمه "R" و براي خروج از دكمه "F3" استفاده مي شود.
6 ـ سپس پنجره اي كه حاوي توافق نامه و مجوز استفاده از اين نسخه ويندوز است ظاهر مي گردد. بديهي است براي ادامه نصب بايد موافقت خود را با زدن "F8" اعلام نمود. كليدهاي "Page Up" و "Page Down" كل متن را نشان خواهند داد. كليد "Esc" عدم توافق و خروج را نشان مي دهد.
7 ـ در پنجره بعدي اطلاعات مربوط به پارتيشن بندي ( Partitions ) ديسك سخت رايانه نشان داده مي شود. اگر موافق با نصب ويندوز بر روي پارتيشن ايجاد شده از قبل كه اطلاعات مربوط براي نشان داده شده هستيد كليد "Enter" را بزنيد. اگر مايل به ايجاد يك پارتيشن جديد بر روي ناحيه پارتيشن نشده مي باشيد كليد "C" و اگر به حذف پارتيشن فعلي تمايل داريد كليد "D" را بزنيد با كليدهاي "Page Up" و "Page Down" مي توانيد بر روي پارتيشن هاي مختلف برويد.
8 ـ همانطور كه در شكل 2 مشاهده مي كنيد ، پس از انتخاب درايو و با فشردن كليد "Enter" ، برنامه "Setup" ويندوز بر روي پارتيشن برگزيده شده شروع به نصب فايل هاي مورد نياز براي "Boot" شدن دوباره سيستم از روي ديسك سخت مي كند.
9 ـ در مرحله بعدي برنامه "Setup" اطلاعات متنوعي را براي نصب خود توليد كرده و رايانه را مورد ارزيابي قرار مي دهد.
10 ـ در اين مرحله برنامه آماده راه اندازي دوباره - Restart / Reboot - سيستم مي شود. بهتر است 15 ثانيه درنگ كنيم تا اين كار بصورت خودكار صورت پذيرد. اين مرحله پايان كار صفحه هاي با زمينه آبي (Blue background ) است.
11 ـ پس از آغاز دوباره كار رايانه ، صفحه بوت شدن ويندوز را خواهيد ديد.
12 ـ اگر تاكنون ويندوز "XP" نصب كرده باشيد صفحه بعدي به چشمتان آشنا خواهد آمد ، تنها تفاوت تغيير رنگ آبي ويندوز "XP" به طوسي مي باشد.
13 ـ در صفحه بعد هنگام تغيير گزينه هاي زبان و منطقه ( Regional and Language Options ) فرا مي رسد. با كليك بر روي دكمه "Customize" و در "Languages Tab" كنار جمله "Install files for Complex Script and right to left languages ( including Thai )" علامت بزنيد. سپس دكمه "Details" را فشرده، سپس "Add" را زده و زبان فارسي را انتخاب نماييد. ساير تنظيمات را مي توانيد در همين پنجره ها انجام دهيد. دكمه "ok" را بزنيد.
14 ـ در پنجره بعدي نام خود و سازمان مورد نظرتان را وارد كنيد و دكمه Next را بزنيد.
15 ـ در صفحه بعدي شماره كليد 25 حرفي محصول ( Product key ) را كه احتمالا روي جلد CD يا داخل CD ويندوز2003 مي باشد وارد كنيد.
16 ـ در اين مرحله بايد نوع مجوز استفاده از اين ويندوز را معين كنيد كه البته در كشور ما با توجه به رونق قفل شكني نرم افزارها ، كاري با آن نخواهيم داشت!! معمولاً در شبكه هايي كه داراي يك رايانه سرويس دهنده مي باشند گزينش "Per Server" درست تر مي باشد. انتخاب "Per Device or Per User" معمولاً نشاندهنده آن است كه تعداد اتصالات به سرويس دهنده بيش از تعداد كاربران موجود و در حال كار است.
17 ـ در اينجا نام دلخواه رايانه سرويس دهنده خود را وارد كنيد. رايانه سرويس دهنده از اين پس بدين نام در شبكه شناسايي خواهد شد. همچنين در اين پنجره بايد رمز مورد نظر براي مدير شبكه را وارد و آن را دوباره تاييد
( Confirm ) كنيد. نام رمز نبايد از خاطرتان برود وگرنه وامصيبتا!!
18ـ اگر نام رمز خود را به خوبي انتخاب نكرده باشيد ، پنجره اي نمايان مي شود كه در آن ضوابط و معيارهاي گزينش درست ذكر شده است. توصيه مي شود رمز مورد نظر از 2 قاعده اول ذيل پيروي كرده و از بين بقيه حداقل از 3 قاعده تبعيت كند:
الف: حداقل 6 حرف داشته باشد.
ب: در برگيرنده واژه هاي "Admin" يا "Administrator" نباشد.
ج : حاوي حروف بزرگ ( Uppercase ) مانند "A", "B" و غيره باشد.
د : حاوي حروف كوچك ( Lowercase ) مانند "a", "b" و غيره هم باشد.
ه : حاوي اعداد نيز باشد.
و : حاوي كاراكترهاي غير حرفي و عددي ( non-alphanumeric characters ) مانند "&", "~", "$", "#" و غيره هم باشد.
رمز مورد نظر بايد داراي امنيت بوده و از يادتان نرود.
19 ـ در پنجره بعدي تنظيمات زمان و تاريخ ( Date and Time Settings ) انجام مي شود كه براحتي قابل تنظيم بوده و ضمناً منطقه زماني (Time Zone) شهر مورد نظرتان نيز در اينجا انتخاب مي گردد.
20 ـ برنامه "Setup" ادامه يافته و شما مي توانيد قدري از اين تلاش طاقت فرسا!! براي نصب ويندوز دست شسته و بياساييد!! نصب مولفه هاي شبكه در اين بخش انجام مي گردد.
21 ـ درنگ کنيد ، بر خيزيد!!در پنجره بعدي بايد براي تنظيمات شبكه ، يكي از دو روش عادي و از پيش تعيين شده ( Typical ) و يا سفارشي ( Custom ) را انتخاب نماييد. از آنجايي كه قصد ما نصب اين ويندوز در ساده ترين شكل ممكن و كمترين توان مصرفي !! است گزينه از پيش تعيين شده "Typical" را انتخاب و "Next" را مي زنيم.
22 ـ در اين پنجره هنگام آن است كه از بين دو روش "Workgroup" و يا "Client-Server" كه رايانه سرويس دهنده را تبديل به يك كنترل كننده دامنه ( Domain Controller ) مي کند و شرح آنها قبلاً داده شده يكي را انتخاب كنيم كه گزينه اول را برمي گزينيم . نام اين گروه كاري مي تواند بصورت دلخواه داده شود.
23 ـ در پنجره بعدي زماني صرف ادامه نصب ويندوز خواهد شد كه مانند هميشه شامل خودستايي هاي شناخته شده شركت ها درباره محصولات شان و ذكر اينكه به قول معروف عامه (( اين يكي ديگه آخرشه !! )) خواهد شد. اگر تاب تحمل گزافه گويي هاي مايكروسافت را نداريد ، زمان مناسبي است كه قدري بياراميد ، اما گمان مي كنم توجه به پيام هاي متوالي روي صفحه و خواندن آنها مي تواند بسيار سودمند باشد.
24 ـ لحظه اي كه چشم به راهش بوديم فرا رسيد. ويندوز 2003 براي اولين بار بر روي رايانه تان آغاز به كار مي كند.
25 ـ درود سه انگشتي خود را به ويندوز بفرستيد ، دكمه هاي "Alt", "Ctrl" را فشرده و كليد " Delete" را بزنيد. بدين وسيله با مسئوليت "Administrator account" وارد ويندوز مي شويد.
26 ـ نام كاربري ( Username ) مدير شبكه "Administrator" را خواهيد ديد. نام رمز که از يادتان نرفته است؟!
27 ـ پنجره خوشامدگويي (Welcoming screen ) به همراه اطلاعات و ابزار سودمندي براي مديريت سرويس دهنده شما نمايان مي گردد.
28ـ با علامت گذاري (check mark ) در كنار جمله "Don’t display this page at logon" در راه اندازي بعدي ويندوز پنجره خوشامدگويي را نديده و صفحه "desktop" ويندوز نمايان خواهد شد.
29 ـ ويندوز آماده كار است، از آن لذت ببريد.