PDA

نسخه کامل مشاهده نسخه کامل : اشعار ترکی



vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 12:56
بو تاپیک ده تورکی و آذربایجان بایاتیلار ، شعرلر ، ماهنی لار و ... سیز عزیز یولداشلارین یاردیمیلا یازیلاجاق :46: :20: :40: :11: :10: :8:

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:17
آی بری باخ



پنجره نین میللری ؛

آی بری باخ ؛ بری باخ

آچیب قیزیل گوللری ؛

آی بری باخ ؛ بری باخ

اوغلانلاری یولدان ائیلر

آی بری باخ ؛ بری باخ

قیزین شیرین دیللری

آی بری باخ ؛ بری باخ

پنجره دن داش گلیر ،

آی بری باخ ؛ بری باخ

خومار گؤزدن یاش گلیر

آی بری باخ ؛ بری باخ

سنی منه وئرسلر

آی بری باخ ؛ بری باخ

هرگوره نه خوش گلیر

آی بری باخ ؛ بری باخ

پنجره نی باغلاما

آی بری باخ ؛ بری باخ

من گئدیرم ، آغلاما

آی بری باخ ؛ بری باخ

گئدیپ گینه گله رم ،

آی بری باخ ؛ بری باخ

اُوزگیه بئل باغلاما

آی بری باخ ؛ بری باخ

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:19
بیاض گئجه لر



گؤروشدوم یاریملا بولاغ باشیندا

اولدوزلو گئجه ده آی ایشیقیندا

دانیشدیق ئورکدن دونیالار قدر

سیرداش اولدو بیزه بیاض گئجه لر

بیاض گئجه لر ، بیاض گئجه لر

دانیشدیق ئورکدن دونیالار قدر

بیاض گئجه لر ، بیاض گئجه لر

سیرداش اولدو بیزه بیاض گئجه لر

اُؤپمک ایسته دیم من آل یاناقیندان

قارا گؤزلریندن ، بال دوداغیندان

چکیلدی کنارا ، اوزوندن کرد

سیزدن اوتاندی او بیاض گئجه لر

بیاض گئجه لر ، بیاض گئجه لر

دانیشدیق اوره کدن دونیالار قدر

بیاض گئجه لر ، بیاض گئجه لر

سیرداش اولدو بیزه بیاض گئجه لر

دوتدوم اللریندن آچدیم قلبیمی

آخیر بیان ائتدیم محبتیمی

یاشالدی گؤزلری بورولدو قهر

شاهیددی سئوگیمه بیاض گئجه لر

بیاض گئجه لر ، بیاض گئجه لر

دانیشدیق ئورک دن دونیالار قدر

بیاض گئجه لر ، بیاض گئجه لر

سیرداش اولدو بیزه بیاض گئجه لر

BehzadKiNG
13-07-2007, 13:20
چوخ گوزل دی وحید جان ، حتما" ایشی وی ادامه ور . منده سعی الییرم کمک الییم .

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:23
آنا:40: :40: :40:

اي يامان گونده چاتان هر زمان امداده آنا‍!
اي حياتيم بويو دونياده يئتن داده، آنا!
ياتارام هر گئجه من فيكر و خيالينله سنين
گوره رم گول اوزيوي هر گئجه روياده آنا!


جان ائوينده نئچه آي چكدين آنا زحمتيمي
ياتماييب صبحه قدر، هي چكيبن ذلتيمي
سود وئريب كورپه ليگيمدن گوروبن محنتيمي
وئردين اولادين اوچون عمريني سن باده آنا!


منه روزي ائله دين جان شيره سين قانين ايلن
مين جوره نازيمي چكدين باش ايلن، جانين ايلن
ياتمادين، لايلا دئدين سن حزين افغانين ايلن
آغليان دمده يئتيشدين نئجه , فرياده آنا!


صبح تئزده ن اپوبن سن مني بيدار ائله دين
اوزومه گولدون آنا! عالمي گلزار ائله دين
منه اوز وئرسه كدر,سن اوزيني زار ائله دين
اي اولان جمله مشقتلره آماده آنا!


گر مريض اولسام آنا!جانيني قربان ائله دين
اوزده گولدون,غميني سينه ده پنهان ائله دين
يئتيريب حد كماله مني انسان ائله دين
تئز قوجالتدين اوزيني سن بو تمناده آنا!


بويودوم منده بوگون يار هوادارين اولوم
دولانيم باشينه من همدم وغمخوارين اولوم
خوشدير عمرين بويو,گر يارو پرستارين اولوم
نه ضرر گلسه منه خوشدو بو سئوداده آنا!

آنالار بايراميدير منده سني ياد ائله ديم
بو حقير تحفه م ايله قلبيني دلشاد ائله ديم
سني گوردوم اوزومي غصه ده ن آزاد ائله ديم
مسكنين دائم اولا جنت اعلاده آنا!


نه قدر تعريف ائده م آزدير آنا!حرمتيوي
حقيوي سعييني ,ائولاده چكن زحمتيوي
خالق آرتيرسين اوزو عزت ايله شوكتيوي
هم بو دنياده و هم عالم عقباده آنا!

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:31
قاشلارین قیبله گاهدی،



قیبله دئسم گوناهدی،



داغلارا دومان چوکسه،



او داغ من چکن آهدی.



***



عاشیق سوزون گیزله در،



سوزون دوزون گیزله در،



سن چمنه چیخاندا ،



لاله اوزون گیزله در.



***

آغلارام آغلار کیمی،



دردیم وار داغلار کیمی،



خزان اولدوم توکولدوم،



ویرانه باغلار کیمی.

***

باهاسیز داشدی دونیا،



چوروک آغاجدی دونیا،



کیمه دئییم دردیمی ،



بوتون قان یاشدی دونیا.

***

لای- لای دئدیم یاتاسان،



قیزیل گوله باتاسان،



قیزیل گولون ایچینده،



شیرین یوخو تاپاسان.



***



لا- لای بئشیگیم لا- لای،



ائویم- ائشیگیم لا- لای،



سن یات شیرین یوخودا،



چکیم کئشیگین لا- لای.

***

اوز ه رلیک سن هاواسان،

هر بیردرده داواسان،

درد قاپیدان گلنده،

سن باجادان قووارسان.

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:34
هارداسان



جانیمی یاندیردی شوقون ای نگاریم هارداسان



گؤزلریم نوری ایکی عالمده یاریم هارداسان



باغریمی قان ایلدی آجی فراقون گل ایرش



ای لبون وصلی شراب خوشگواریم هارداسان



فرقتون دردی منی گؤر کی نه مجروح ایله دی



ای گؤزی نرگس حبیب گولعذاریم هارداسان



صبری یغمالدی شوقون قراریم قالمادی



ای منیم آرام صبریم بی قراریم هارداسان



ایله دی عشقون منی قلخان ملک تیرینه



ای گؤزی قاشی بیلیک لی شهریاریم هارداسان



تا اوزون شوقوندان ایراغ اولموشام پروانه تک



یانیرام لیل و نهار ای نور و ناریم هارداسان



قاتی موشتاق اولموشام زلف و غذارین بویونا



ای اوزی گلشن ساچی مشک تاتاریم هارداسان



سندن آیری کونلومه یوخدور وفالی یار دوست



ای جفاسیز حسن کامل یار غاریم هارداسان



هجرون اوخی دلدی بو شوقونده یانان باغریمی



صورت و معنیده ای چابک سواریم هارداسان



بادایلن گؤندر ساچین بویین منه هر صبحدم



ای کی یاندیم گئچدی حددن انتظاریم هارداسان



یار اوچون هر گوشه ده مین دیو اولور دشمن منه



ای سواد اعظم و محکم حصاریم هارداسان



عاشیقین جنات عدنی چون جمالون وصلیدیر



ای شراب کوثریم گئتمز خماریم هارداسان



چون نسیمی دور بوگون ایام عشقین خسروی



ای شکر لب یار شیرین روزگاریم هارداسان



عمادالدین نسیمی

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:38
دئدیم – دئدی



دئدیم : - ائی غنچه دهان ، کونلومو قان ائیله میسن ،:41:



دئدی : - بیجا یئره عشقیمده فغان ائیله میسن !:18:



دئدیم : - اینصاف ائله ، اینجیتمه منی ،عاشیقینم :20:



دئدی : - گئت ،سرّیمی دونیایا عیان ائله میسن :2:



دئدیم :- آغلاتما منی سرو بویون شوقوندا ، :31:



دئدی :- گوز یاشینی بیهوده روان ائیله میسن !:41:



دئدیم : - آخر، گوزلیم ،باغ و بهاریم سن سن ،:10:



دئدی : - سن عومرونو حسرتله خزان ائیله میسن !:13:



دئدیم : - آز چکمه میشم گوزلرینین حسرتینی ،:41:



دئدی : - اوز کونلونو یئر سیز نیگران ائیله میسن !:41:



دئدیم : - عشقینده اسیرم ، منه بس خئیری ندیر ؟ :41:



دئدی : - اوّلده بو سئودادا زیان ائیله میسن !:41:



دئدیم : - عشق آتشی نئیلر منه قورخان دئییلم !:5:



دئدی : - بی چاره ، یانارسان ، نه گومان ائیله میسن ؟!:31:



دئدیم : - ائی گول ، من ازه ل دن ده گوزه ل عاشیقینم :10:



دئدی : - سن روحونی عشق ایله جاوان ائیله میسن ،:46:



دئدیم : -هر گون سری – کویینده دولانماق دیر ایشیم:31:



دئدی : - واحید نه گوزه ل یئرده مکان ائیله میسن ! :40:



شاعیر :علی آغا واحید

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:54
سارای

آرپا چايي آشدي داشدي

سل ساراني آلدي قاشدي

جوت باجي نين گؤزو ياشدي

آپارده سئللر ساراني

بير اوجا بويلو بالاني

گئدین دئیین خان چوپانا

گلمه سين بو ائل موغانا

گلسه پاتار ناحق قانا

آپارده سئللر ساراني


آرپا چائي درين اولماز

آخار سولار سرين اولماز

سارا كيمي گلين اولماز

آپارده سئللر ساراني

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 13:57
آذربایجان مارالی



من قور بانام گوزلره



شیرین شیرین سوزلره



بیرقوناق گل بیزلره



آذربایجان مارالی



اوگونه قوربان کسره م



گلمه سن سندن کوسره م



گزره م سندن آرالی



آذربایجان مارالی



گئده ک قیرخ قیز یا یلاغینا



مارال جیران اویلاغینا



ائنک عیسی بولاغینا



آذربایجان مارالی



تورش سو اولسون یایلا غیمیز



گوزل شوشا اویلاغیمیز



سن اولایدین قونا غیمیز



آذربایجان مارالی

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 16:47
• آجيقلی ديلَنچی نين تورباسی بوش قالار

• آخيردا گولن ياخشی گولر

• آخيرده گلن قاپينی اؤرتر

• آخيری فنا اولاجاق ايشی هئچ باشلاما

• آدامين آغزی آشا چاتاندا ، باشی داشا دَيَر

• آراليق اويونون آراليقدا اوينارلار

• آراليق سؤزو ائو ييخار

• آراليق مالی آرادا يئييلر

• آرواد کيشينين قولتوق ساعاتی دير

• آرواد مالی قاب دستمالی

• آروادا شريک اول، مالا شريک اولما

• آريق آتا قويروغو دا يوکدور

• آريق آتا يوک چاتمازلار

• آريق آتدا تَپر چوخ ، يئريمَيه هونر يوخ

• آريق اؤکوزه بيچاق اولماز( آريق اؤکوز کسيلمز(

• آز اولسون ، دوز اولسون

• آز يئه هميشه يئه

• آزانچی چکر سويوغو ، موللا يئير تويوغو

• آزاندا گئت شيطان ائوينه

• آستا آتين تَپيگی بَرک دَير

• آستا گئدن منزيل کسر

• آستا گئدن يورولماز، يورويَن يولدا قالار

• آشيق گؤردويون سؤيلر

• آغاج بار وئرديکجه ، باشين آشاغی تيکر

• آغاج توتان باش ياراندان چوخدور

• آغاج گتيرَنين اوّل اؤزون وورارلار

• آغاجين ايکی باشی وار

• آللاه قوناغينين اؤز قسمتنی وار

• آليجی نين گؤزو ساتيجی دا اولار

•آوازين ياخشی گلير ، اوخودوغون قرآن اولسا

• اؤ کوزو اولانا ، گؤن بورج وئرمزلر

• اؤرتولو بازار دوستلوغو پوزار

• ائرتَيه قالان ، بلادان قورخما ائرتَيه قالان ، آرخايا قالار

• اؤردک اتين قاز اتين ، يئيَن بيلر لإّتين

• اؤردک گليب قاز اولماز، گلين گليب قيز اولماز

• اؤردَگی باغلاماغا ايپک گرک ، يار ايله اويناماغااورَک گرک

• اؤردَگی سو ايله قورخوتمازلار

• ائرمنی دن شاهيد ايستَديلر ، اوزوم آياقلايان گتيردی

• اؤز آدينی اؤزگه لره قويما

• اؤز اؤزونه ائيلَيَنه چاره يوخدور

• اؤز ائولرينين تولکوسو ، اؤزگه ائوينين آسلانی دير

• اؤز ائويمين نؤکرييَم ، اؤزگه ائوينين آغاسی

• اؤز ائوينده اؤز باشينی باغلايا بيلمير ، اؤزگه ائوينده گلين باشی باغلايير

• اؤز چؤرَگينی اؤزگه سوفره سينده يئمه

• اؤز عاغلينی اؤزگه عاغلينا وئرمه

• اؤز قدرينی بيلمَيَنين قدرينی اؤزگه سی ده بيلمز

• اؤز قورو چؤرَييم ، اؤزگه نين پيلوووندان ) چيلوو( ياخشيدير

• اؤز کؤوشنينده اوتلايان مال آج قالماز

• اؤز گؤزونده بايقوشون بالاسی ، تاووس قوشوندان دا گؤزلدير

• اؤز گؤزونده تيری گؤرمور، اؤزگه گؤزونده قيل سئچير

• اؤز گؤزونده ديرَگی گؤرمور، اؤزگه گؤزونده چؤپو گؤرور

• اؤزو عدالتلی اولانين قاضييا احتياجی اولماز

• اؤزو قازانمايان مال قدرينی بيلمز

• اؤزو ييخيلان آغلاماز

• اؤزون باخما سؤزونه باخ

• اؤزوندن قوّتلی ايله آياق چکمه

• اؤزونده اولماياندا قونشويا گئدرسن ، قونشوندا اولماياندا هارا گئدرسن ؟

• اؤزونو ياستا بيلسن ، يولداشينی اؤلموش بيل

• اؤزونو باشقاسينا نرديوان ائيلَمه

• اؤزونه حرمت قويمايان ، اؤزگَيه ده حرمت قويماز

• اؤزونه قييماديغينی ، اؤزگيَه ده قييما

• ائششک نه بيلير زعفران نه دير؟

• اؤکوز اؤزونه يونجا اَکنده باشی آغرييار

• اؤکوز اؤلدو، اورتاق آيريلدی

• اؤکوز اؤلر گونو قالار، ايگيد اؤلر اونو( شهرت( قالار

• اؤکوز اؤلمَيينجه اينگه قيمت اولماز

• اؤکوز اولاجاق دانا پوخوندان بيلينر

• اؤکوزو اولانا بورج گون وئرلر

• اؤلموش آتا يوک چاتمازلار

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 16:50
اؤلموش آسلانا دووشانلار دا هجوم ائيلر

• اؤلموش آسلاندان دير کؤپک ياخشيدير

• اؤلموش دوه نين دريسی بير ائششگه يوکدور

• اؤلَنين بورجونو باققال ديريلره يوکلر

• اؤلو آسلانين ساققالينی يولارلار

• اؤلوسو اولان بير گون آغلار ، دليسی اولان هر گون آغلار

• اؤلوم قاش ايله گؤز آراسيندادير

• اؤلوم وار آرلوم کيمی ، اؤلوم وار ظولوم( ظلم) کيمی

• اؤلونو بير دفعه يويارلار

• اؤلونون وصيّتی اؤزو ايله گئدر

• ائله ائيله کی ، بيرده بازارا شور ساتان گلسين ( دئييم)

• ائله ايش توت کی، ايچيندن قنبر قولو چيخماسين( دئييم)

• ائله باغين بئله ده مئيوه سی اولار

• ائله تيکه گؤتور کی ، اودا بيلَسن( دئييم(

• ائله دون گئيمک گرک کی ، ياماغی ائوده تاپيلا

• ائله سؤز دئه کی ، کالی تؤکولسون دَيميشی قالسين) دئييم(

• ائله سؤز دئيير کی ، پيشميش تويوغون گولمگی گلير) دئييم)

• ائله قازانين بئله ده آشی اولار( دئييم)

• اؤيرنمَيه عار اولماز

• اؤيودو آلمايانا وئرلر

• اائله چؤمچه نين بئله ده قازانی اولار( متافور دور)

• احتياج انسانس هر ايشه قويار

• ارز ايشينی اؤزون گؤر

• ارکوزو اولانا يول گؤسترن چوخ اولار

• اغاج بهشتدن چيخيب

• اکينچی نين اومودو اکينه دير

• امير بازاری يانسين منه بير دستمال قالسين

• او قدر درد چکيب قارنی دومبولا( دؤهول) دؤنوب

• اوبا ييه سيز قالاندا دونوز تپَيه چيخار

• اوبات کؤپکسيز اولماز

• اوتا قاتسان آت يئمز، اته قاتسان ايت يئمز

• اوتنجاغين ائششگين قورد يئير

• اوجاق ايچيندن توتوشار

• اوجاق کئچر ، کولو قالار

• اوجاق يئری کولوندن معلوم

• اوجاقدان کول اکسيک اولماز

• اوجوزلو اتين شورباسی اولماز

• اوچ ائششک بير آخيردان آرپا يئمز

• اوچ تومنليک ائششگين اون بئش قيرانليق قودوغو اولار

• اوچوق ائو خرابه سيندن بللی اولار

• اوخ کيمی دوغرو اولسان الده توتارلار سنی، يای کيمی اَيری اولسان چؤله آتارلار سنی

• اوخ يارادان چيخار ، عداوت اورَکدن چيخماز

• اوخويان ياشا باخماز

• اودلا اوينايانين اوّل آخير الی يانار

• اودونا گئدنين بالتاسی ايتی اولار

• اورتا اويونو آورتا يئرده اوينارلار

• اورتاق چوخ اولدوقجا زيان آز اولار

• اورَک اؤز دوستونو تانييار

• اورک بير شوشه دير، سينديرسان ياماماق اولماز

• اورَک دنيزدن دَريندير

• اورَک قولاق دئييل کی ، بارماقلا قوردالاياسان

• اورَک کی وار شوشه دير، سينديرسان کيم يامار؟ !

• اورَک يانارر ، گؤزياشارار

• اورَک يانماسا ، گؤزدن ياش چيخماز

• اورَکدن اورَگه يول وار

• اورَگيمين داشقينينی آغيز دئير

•اوروج توتمايانين اوغلونا رمضان آدی قويارلار

• اوزاق يئرين آرپاسيندان ياخين يئرين سامانی ياخشيدير

• اوزاقدان باخانا داعوا آسان گؤرونر

• اوزاقلاشماق ياخينلاشماقاوچون واسيطه دير

• اوزو اوسته گلَنی ،آرخاسی اوسته چئويرمزلر

• اوزون دانيشانين عمری آز اولار

• اوزون قاراليغی يامان دئييل ، قلبين قاراليغی ياماندير

• اوزونو خالقا چئويرَنين آرخاسی محکم اولار

• اوستا اليدَيمَين ايش حرامدير

• اوستا اوغلوندان شاگيرد اولماز

• اوستا کارين اپيسی قيريق اولار

• اوستا ميمون قامچيسيز اوينار

• اوستادينا کج باخانين گؤزلريندن قان دامار

• اوستو بَزَک ،آلتی تَزَک

• اوستومو اونلو گؤروب ، آديمی دَييرمانچی چاغيرما

• اوغلانا بالاجاليقدا قيز وئرن چوخ اولار

• اوغلانين اوغلان اويونو وار ، قيزين قيز اويونو

• اوغلوم اوغول اولسون ، اونا تاپيلمايان قيز اولسون

• اوغلونا قيز آختارينجا، قيزينا اوغلان آختار

• اوغول آتانين کؤوشنين اَکر

• اوغول اؤلسه جيگريم يانار، قارداش اؤلسه بئليم بوکولر

• اوغول اناسی گاه دؤشونه ووار، گاه باشينا

• اوغول مئيوه دير، آتا باغبان

• اوغولون سئون گلينين سئور، قيزينی سئون کورَکنين

• اوّل دانيش ،سونرا گول

• اوّل دوشون ، سونرا دانيش

• اوّل سلام سونرا کلام

• اوّل طعام، سونرا کلام

• اوّل قاپينی دؤی ، سونرا قوناق اول

• اوّل قاچان جانينی قورتارار

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 16:56
تویلار موبارک



تویو باشلیرام سازینان

شیرین شیرین آوازینان

گلین گلیری نازینان

تویلار موبارک موبارک بادا



ای گولو ریحان ، ریحان بیچه ره م من

عروس یولوندا جاندان گئچه ره م من



نه گؤزلدیر بیزیم داماد

همیشه اولا گؤنلو شاد

ائوی اولا دائم آباد

تویلار موبارک ، موبارک بادا



ای گولو ریحان ، ریحان بیچه ره م من

داماد یولوندا ، جاندان گئچه ره م من



چکیلین عروس یئریسین

شوقو ائیوانی بوروسون

دئیینه ن دیلین قوروسون

تویلار موبارک ، موبارک بادا



ای گولو ریحان ، ریحان بیچه ره م من

داماد یولوندا ، جاندان گئچه ره م من



عروس گولدور یاناقلارین

گولدن گؤزل دوداقلارین

خوش گلیبدیر قوناقلارین

تویلار موبارک ، موبارک بادا



ای گولو ریحان ، ریحان بیچه ره م من

عروس یولوندا ، جاندان گئچه ره م من



بازاردان آلدیم قازانی

او قازانی بو قازانی

ساغ اولسون اوغلان دوغانی

تویلار موبارک ، موبارک بادا



ای گولو ریحان ، ریحان بیچه ره م من

داماد یولوندا جاندان گئچه ره م من



بازاردان آلدیم سئینی

او سئینی ، بو سئینی

خوش گلیب آقا قئیینی

تویلار موبارک ، موبارک بادا



ای گولو ریحان ، ریحان بیچه ره م من

عروس یولوندا ، جاندان گئچه ره م من

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 16:59
آنا:40:



گئجه دن صبحه کیمی

منه لای لای چالمیسان

عمریوی منه وئریب

سن ایسه قوجالمیسان

آی منیم گؤیچک آنام

منیم آق بیرچک آنام

سنین قوجاغیندا من

بویویوب بوی آتمیشام

سن یوخوسوز من ایسه

شیرین شیرین یاتمیشام

آی منیم گؤیچک آنام

منیم آق بیرچک آنام

سئوینجیمه سئوینیب

کده ریمه یانمیسان

آی آنا قوربان اولوم

نه یامان قوجالمیسان

آی منیم گؤیچک آنام

منیم آق بیرچک آنام

vahid_shokrzadeh
13-07-2007, 17:04
بو ساراي دير...




بو ساراي دير آدي ديللرده راز اولموش



قاني آخميش آراز اولموش



ايريلرده تاراز اولموش



سئوگي اولدورمه گه گويا دار آز اولموش



بئله ليکله ساراي آدلي اوره گيزده ياراز اولموش



سارايين عيصمتي هر گون اوجالاندير



اوجاليب گؤيده قالان دير


ائله بيل کي ساوالان دير


سؤزو اوستونده قالان دير



ائليم آغلا ، بو گئدن نازلي بالان دير



بو ساراي دير بنيزي بير بوتؤ آي دير



قيشلر ايچره اولو ياي دير



اؤلومو بير اوجا هاي دير



بير دئيل دوز باخسان ميللته تاي دير



بو ساراي ائل قيزيدير خان چوبانين نازلي نيگاري



شؤهرتي، شاني، ويقاري



اريده ن گون کيمي قاري



سوزولر چايدا گئده ر عيزته ساري



غئيرتين تکجه باهاري



بو ساراي دير کي بگنمز دوشه بنده



توکه نر غئيرتي قول قويسا کمنده



ديريلر کؤرپودن آرخا دوشنده



اؤلومه طعنه ائدنده



ابديت گؤلونه دوغرو گئدنده

Marichka
14-07-2007, 01:12
سلام دوست عزيز

از زحمت شما براي ايجاد اين تاپيك ممنونم :20:

فقط لطف كنيد و علاوه بر اشعار آذري همونطور كه عنوان تاپيك بيان مي كنه ساير موارد مربوط با ادبيات آذربايجاني رو هم قرار بديد.

چون در غير اين صورت تاپيك موازي با تاپيك "آذري شعرلري" ميشه و ناچارا بايد در ادامه ي همون قرار بگيره.

هميشه موفق باشيد

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 10:58
سلام دوست عزيز

از زحمت شما براي ايجاد اين تاپيك ممنونم :20:

فقط لطف كنيد و علاوه بر اشعار آذري همونطور كه عنوان تاپيك بيان مي كنه ساير موارد مربوط با ادبيات آذربايجاني رو هم قرار بديد.

چون در غير اين صورت تاپيك موازي با تاپيك "آذري شعرلري" ميشه و ناچارا بايد در ادامه ي همون قرار بگيره.

هميشه موفق باشيد

سلام دوست گرامی

ممنون از شما در بین این 15 پست من فقط 3 شعر ترکی هست بقیه مربوط به ترانه های ترکی ، سخنان بزرگان ،

بایاتی ها و ... هست .

از این به بعد هم حتما سعی در این خواهم کرد که بیشتر به موضوعات دیگر بپردازم ( غیر از شعرهای ترکی )

تا با تاپیک مذکور شباهت کمتری داشته باشد .

باز هم از شما ممنونم :11:

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 11:02
عاشیق اُولموشام

عاشیق اولموشام ، بیر نازلی یارا
قاش گؤزو قارا ، معصوم مارالا
بو فیکر و خیال ، چوخداندی منی
محکوم ائلییب ، چکیبدی دارا

سن بیر دؤولتدی قیزی
من ده فقیر بیر اُوغلانام
سنین یئرین یوردون وار
من بیر آوارا چوبانام

من غریب مسافیرم
یوللاردا گؤزلریم قالدی
بیلمیرم عزیزیمی
منیم الیمدن کیم آلدی

گئدیرم اُؤز شهریمدن
منیم ائویم چؤللرده دی
من اُؤلندن ده سورا
سندن آدیم دیللرده دی

آند ایچیرم عزیزیم
آنامیزین جانینا
قانیمی قاتارام من
مظلوملارین قانینا

بو دونیا منه سنه ده قالماز
عاشق اؤز عشقین دن اینتیقام آلماز
بو دونیا منه ده سنه ده قالماز
لیلی اؤز مجنونون چؤللره سالماز

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 11:12
قاچما مندن


سن منیم اولورسان رویالاریمدا
نئجه گیزلی گیزلی ، اوچوب گئدیرسن
شئیطانلار چیخاردیب ، سنی یولوندان
منی گؤرن کیمی ، قاچیب گئدیرسن

قاچما مندن آی سئوگیلیم
سئوگی بو دونیانیندیر
قاچما مندن آی سئوگیلیم
بیر قیز بیر اوغلانین دیر

بو عئشوه بو نازلا ، گل بو ادایلا
غونچه آرزولاری وئرمه یئل له ره
من سنی سئویرم ، سن ده سئو منی
بیزده دستان اولوب دوشک دیل له ره

قاچما مندن آی سئوگیلیم
سئوگی بو دونیانین دیر
قاچما مندن آی سئوگیلیم
بیر قیز بیر اوغلانین دیر

دئسه ن کی اؤلورم ، اوله ره م سن سیز
اونسوزدا سئوگیلیم یولا گلمه سن
آنلیما یازیب یارادان سنی
بختیمدن اوزاغا قاچا بیلمه سن

قاچما مندن آی سئوگیلیم
سئوگی بو دونیانین دیر
قاچما مندن آی سئوگیلیم
بیر قیز بیر اوغلانین دیر

وئره رم جانیم سنین یولوندا
گؤزلیم داها نه ائیله ییم سؤیله
قورخارام کؤنلونه توی دویون دوشه
نولار اینصافا گل مرحمت ائیله

قاچما مندن آی سئوگیلیم ،
سئوگی بو دونیانین دیر
قاچما مندن آی سئوگیلیم
بیر قیز بیر اوغلانین دیر

persian365
14-07-2007, 11:17
جالب بود ولي اگه ترجمه مي زاشتي ما هم استفاده مي كرديم

ترجمه روهم بزاريد تا همه استفاده كنند


موفق باشيد

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 11:20
دایان آی قیز

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

دیل تؤکموشم من نه قدر
سندن بیر سؤز آلینجا من
باشیما مین اویون آچمیسان
سندن بیر سؤز آلینجا من
آی ظالیم اینصافین اولسون
بوتون گوندو دالینجا من
سورونموشم قاریش قاریش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

بابا اوغلان چکیل گینه ن
آیاغیما دولاشیرسان
من سنین تایین دئییلم
راحات منه یاناشیرسان
آغیزیندان سوت ایی گلیر
هله قیزادا ساتاشیرسان
اولورسان هله سن ماریش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

سن اونا اینانما گینان
سالار حیله بنده سنی
هامی سنه حئیران اولوب
به یه نمیشم من ده سنی
بیرجه کلمه هه دئگینه ن
قوناق آپاریم کنده سنی
کسیم آیاغین آلتدا جامیش
یئری گئت اولغان نه گونده سن

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

منه قولاق آس آی یاراماز
بابام یاشینداسان منیم
بیرآخی گل اؤزونه بیرآز
بابام یاشینداسان منیم
اوتان قیزارگینان بیراز
بابام یاشینداسان منیم
اوزگؤزونده قیریش قیریش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

لاله ایپک ساچلاریوا
گلینه چیچک توخویارام
طراوتلی عطیرلی سن
گل کیمی سنی قوخلارام
من بلبلم سن ده کی گل
سنین اوچون ماهنی اوخویارام
یاغدی یاغیش یاغدی یاغیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

اولن بوجورکی گلیب
بو گئدیشنین سونوندا یوخ
سن قارقاسان بلبل یوخ
سس آوازین تونون دا یوخ
سسین ده هله بیریانا
ته هه رلی بیر ساسونون دا یوخ
بویون دا اوچ متره قامیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

من بو دیارین اوغلویام
شعریات دا قویموشام
ایسته رسن سنه شعر دئییم
رومانتیک اوغلانام تمیز
آغرین آلیم اوجا داغلار
کوله ک اسیر جوشور دنیز
یارپاق سولور گلنده قیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

یوز یاشیندا عئشقه دوشن
اؤز باشینی درده سالان
گئت اؤزونه کفن آلگینان
اجل گلیب جانیوی آلار
قیرخین دا چیچک ائوله نن
دئییرلر یولوندا قالار
عزرائیل دن آل آراییش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

دایان آی قیز اولاق تانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن
من له بیرجه کلمه دانیش
یئری گئت اوغلان نه گونده سن

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 11:26
سانامالار



بو شعرلر اوشاقلارا سايلاري اؤيرتمك اوٍچون يارانميشدير . آشاغيدا توركجه و فارسجا سايلاردان ترتيبينه مخصوص ساناما نومون هلري وئريلير:



توركجه سايلار



بير ، ايكي

بيزيمكي

اوچ ، دؤرد

قاپيني اؤرت

بئش ، آلتي

ساموار آلتي

يئتدي ، سكگيز

فيرنگيز

دوققوز ، اون

قيرميزي دون

اون بير ، اون ايكي

. ائرمني بؤركی



فارسجا سايلار



يك

يئككه دانيشما

دو

دونبالاق آشما

سه

سفئه دانيشما

چهار

چادراوي آچما

پنج

پنجر هدن قاچما

شيش

شيشمه سن آللاه

هفت

هفته بيجارسان

هشت

هشته بيجارسان

نه

نوغول ساتانسان

ده

دخيل ساتانسان

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 11:34
آتالار سؤزو و مثللر



آتالار سؤزو و مثللر خلقين حياتي و معيشتي، ايش و فعاليتي ايله داها سيخ باغلي اوْلان فورمجا كيچيك، معنا جا گئنيش ياراديجيليق نوعلريندن بيري دير . آتالار سؤزو و مثللرده آتا، بابالاريميزين حكمتي، ذكاسي و عصيرلردن بري الده ائتديگي سيناق و تجروب هلرين نتيج هلري عوموم يلشديريلير.



آتالار سؤزو و مثللرين فرقي



آتالار سؤزو و مثللر فورمجا عئيني شكيلده اوْلسالار دا مضمونجا بير آز فرقلنيرلر، دئملي آتالار سؤزو ف يكري تام افاده ائدير، اونلاردا عومومي لشديرمه، فيكير درينليگي اؤنملي يئر توتور، حال بو كي مثللر چوخ زمان موعين حادثه يه عاييد، غير- قطعي بير فيكير سؤيل هيير. آتالار سؤزونده قطعي حؤكم وئريلير، مثللرده حادثه يه ايشاره اوْلونور، اونون آدي چكيلير و فيكير تماملانمير.

مثللردن نمونه اوْلاراق :



آز آشيم، آغريماز باشيم

آدامين يئره باخاني، سويون لال آخاني

ياز گونون ياغيشي، ار-آروادين ساواشي



آتالار سؤزوندن نمونه اولاراق:



تهراندا دئسه لر باشلاري قيرخين، تبريزده باش كسرلر.

قاري دوشمن دوست اوْلماز.

آغاج بار وئرديكجه، باشيني يئره قويار.

سياست ننه-باجي تانيماز.

ار آتسيز اوْلماز، تورك تاتسيز اوْلماز.

دوه چيني قوناق چاغيرانين دروازاسي گئن گرك.

دوٍز گئدن دوٍزده قالماز.

تك الدن سس چيخماز.



خوراسان توركلري )گرايلي شيوه سينده (آتا سوًزلريندن بونلار سبزوار ولايتينين قوزئيينده يئرلشن بام صفي آباد شهرجيگيندن توپلانميشدير.:



داغ داغا يئتيرمَس،آدام آداما يئترَر(داغ داغا يئتيشمز ،آدام آداما يئتشر)

كينه دوشمني دوْست اوْلماس، ياريم چوًرك چاشت اوْلماس.

ياخوند قونشو ،آچا قردشده يئگراقدو )ياخين قونشو،اوزاق قارداشدان يئيراقدير)

سندن خير تاپان تاريدن زوال تاپار.

قلمين اوجي،،قيلينجين گوجو

ديلي اوْلانين زورو اوْلماز

چاغييا بويور ،آرديندان يوگور.

دوخون آجدان نمه خبري بار؟(توخون آجدان نه خبري وار ؟)

آت مينن آتاسيني تانيماز.

آج قارنين ايماني اوْلماز .

هئچ اوت بئتوت دؤي.

آغانين يوخلوغو ، بيبي نين شوخلوغو

قيل قمچييا قوتدي.

جوجه قلبيرين آستينده قالماز

قونشون پيس اوْلدو كؤچ قوتار ،ديشين آغريا چك قوتار.

تونبانسيزين دوشونه بير گز بئز گيرر

كور كورو تاپار ،سو چوخورو



گرگانين راميان و فندرسك ماحالينين آتالارسؤزوندن بير نئچه اؤرنك:



عقل باشدادير ،نه ياشدا.

لوقما ، بوغما

تامانسيز ،ديزي ييرتيغا گولييه. (تومانسيز ديزي ييرتيغا گولور)

بيي يالان ساخلار ،ائشگي پالان.

چاغايا ايش بويور،آرديندان يوگور .(اوشاغا ايش بويور،داليسينجا يوگور)

خار خاساك ،قازان قاينادار.

گلينين آياغي، چوبانين تيياغي (گلينين آياغي. ،موبارك اوْلور چوبانين چوماغي )



ديوان اللغات الترك ده يوزلرجه آتا سوًزو ومثل واردير .كاشغرلي اونلارا ساو آدي وئرميشدير.همين سوْز بوگون آذربايجاندا سوًز -سوًو عيباره سينده ايشلنمكده دير .آشاغيدا بو آتاسوًزلريندن بير نئچه سيني وئريريك:



بير قارغا بيرله قيش گلمس.(بير قارغا ايله قيش گلمز )

اتلي تيرنكاقلي اذيرمس ( ات ديرناقدان آيريلماز)

قوزدا قار اكسومس قويدا ياغ اكسومس

(قوزئيده قار اسگيلمز،قويوندان ياغ اسگيلمز)

بوزدان سوو تامار (بوزدان سو دامار.)

آغيز يئسه كوًز اوياذور (آغيز يئسه گوًز اوتانير)

بوًري قوْشنيسين ييمز )قورد قوْنشوسون يئمز)

آج نه ييمس،توْق نه تيمس(آج نه يئمز،توْخ نه دئمز)

آوچي نيچه آل بيلسه ،آذيق اونجا يول بيلير

)اوْوچو نئچه آل بيلسه ،آيي اونجا يول بيلير(

اوْت تيسه آغيز گوًمس(اوْد دئسه آغيز گوًينه مز)

قارغا قازغا اوًتگونسه بودي سينور

(قارغا قازي يانسيلاسا بودو سينار)

توي سيلكينسه ائشكه يوك چيقا

)دوه سيلكينسه ائشكه يوك چيخار(

ييلان يارپوزدان قاجار قانچا بارسا يارپوز اوتروگلور

)ايلان يارپيز دان قاچار ،هارا وارسا)گئتسه( يارپيز قارشي گلير(

بيرين-بيرين مينگ بولور،تاما-تاما گوًل بولور

)بيرر-بيرر مين اوْلور،داما-داما گوًل اوْلور(

قوْش قيليج، قينقا سيغماس

(قوْشا قيليج (بير)قينا سيغماز(

قالين قاز قيلاووزسوز بوْلماس )بوْيوك قاز سوروسو قيلاووزسوز اوْلماز(

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 20:38
جالب بود ولي اگه ترجمه مي زاشتي ما هم استفاده مي كرديم

ترجمه روهم بزاريد تا همه استفاده كنند


موفق باشيد

سلام دوست عزیز ممنونم از حظور شما در این تاپیک :20:

اگر شد حتما ترجمه هم می ذاریم تا برای همه قابل استفاده باشد از پیشنهاد شما بسیار ممنونم :10:

vahid_shokrzadeh
14-07-2007, 21:05
آراز، آراز، خان آراز
سلطان آراز، خان آراز
سن ائيله دين بو چايين
دوري سويون قان، آراز!

آرازين شمال ساحيلينده يئرلشن ارگونش داغي مغرور بير ادا ايله دؤشيني ايره لي چكه رك، آرازين جنوب ساحلينده كي خسته و كيمسه سيز بير اوشاق كيمي مور گوله ين قاراداغا باخيردي.
باشي غوغالار گورموش قاراداغ ايله، اوستي گول بوتالي ارگونش داغينين آراسيندان، تا اوزاقلارا قدر آخوب گئدن آراز چايي گورونور.
آداما ائله گلير كي، آراز قاراداغين اتكلرينه تؤخونوب كئچن زمان، اونين اوزوني كدر بورويور، درين خيالا دالاراق كئچميشيني خاطيرلايير.
ارگونش داغينين سينه سيندن قاراداغا باخاندا، او هميشه يورغون گورونور. بلكه ده اؤني آيريليق حسرتي يورموشدور. او بلكه ده مين فلاكت نتيجه سينده قاپ- قارا قارالميش اوزوني آرازين شماليندا كي ارگونشين ايستي سينه سينه سويكه يوب دينجلمك ايسته يير.
نه ايچون بو چايا آراز دئميشلر؟ قاراداغين آديني كيم قويموشدور؟ نارين- نارين اسن كولكلري ايله اوزلري اوخشايان ارگونشين آدي هارادان گلميشدير؟
خلق بو ناغيلي بئله سويله يير:
بو يئرلرده بير- بيرينه چوخ مهربان اوچ قارداش ياشارميش. بونلارين ياخشي ميوه باغلاري، محصول لي اكين ساحه لري، سرين سولي، تالا بولوتلي، شير- شير بولاقلي يايلاقلاري وارميش. ياي فصلي بو قارداشلار قويون سورولريني، آت ايلخيلاريني، ديزي قارا، گوزي قارا بوغالي ناخيرلاريني بو يايلاقلاردا ساخلارميش.
بوردا هامو بير قازانوب، هامو بير يئيه رميش. هارادا ائل اوستينه باسقين اولساايميش، او زمان بو ايگيد قارداشلار قلينج باغلايوب آت مينه ر، ياغيلاري اؤلكه دن قووارلارميش. بو قارداشلارين بويوگينين آدي داغ، اؤرتانجينين آدي ار، كيچيگينين آدي ايسه آراز ايميش.
آراز غضبله ننده دلي چاي كيمي آشوب داشارميش. دعوا ميدانيندا نعره چكنده بوغاز آتلار قولون سالارميش، قولاقلارين پرده لري پارتلارميش. داغ نهنگ بير داغ كيمي دشمن اؤخلارينا سينه گره رميش. ار ايسه هاراي ووراندا داغلار- داشلار سسله نرميش، ووروش ميدانيندا ار كيمي دوگوشرميش.
بير ايل قيش سويوق كئچدي. يامان اؤلدي، قار پوسكوردي، چوغون اؤلدي، بوران اؤلدي. آخار سولار بوز باغلادي. داغلار- دره لر اوزلرينه آغ پرده لي اؤرتوك سالدي.
قاري دشمن آلتي دفعه آت اؤيناتدي، ميدان آچدي. بو اوچ قارداش لاپ قاباقدا قيلينج ووروب اؤخ آتديلار. ديري داغين سينه سينده باش كسيلدي، قان توكولدي. يئنه دشمن مغلوب اولوب دالي- دالي گري قاچدي. قار اريدي، بوز يوخ اؤلدي. يئرين اوزي ياشيللاندي، غنچه گوللر گؤي شاليني باشلاريندان آلوب آتدي. نانه، ريحان يال- ياماجا عطر ساچدي. مرد اوغوللار آت بئلينده قيرغي كيمي اوتوراراق، جديرلاردا آت چاپديلار، قيلينج ووروب، اؤخ آتديلار. قيز- گلينلر اوزلرينه بزه ك ووروب جلوه لندي. ياقوت رنگلي دوداقلاردا تبسملر ظاهر اؤلدي. باخ، بو زمان بير ازدحام ديري داغدا دالغالاندي، بير طرفده آغ دوه لر مرواريله بزنميشدي. بير طرفده كهر آتلار آياق دؤيوب كيشنه شيردي، بير طرفده قيز- گلينلر آل- ياشيلا بورونموشدي. بير طرفده اوزان الده قوپوز دوتوب سوز اؤينادير. قاباق ياندا آغ ساققاللار يئريييردي، آغير- آغير. بو دسته نين قاباغينجا: آغ مرجاندان، كهربادان، مينجيقلاردان، سينه بندي پاريلدايان مخمر يهر دولت آتي گورونيردي. ايكي نفر زر جلوودان دوتوب آتي چكيرديلر. ياقوتلاردان نقش اولونموش، فيروزه دن قاش قويولموش، قبه لري آلماسلاردان ياراديلميش بير قيزيل تاج گورونيردي. سنبل نشان، آلما نشان، بوينوزلي قوچ، ساغمال اينك قيزيل تاجين اوزه رينه چكيلميشدي. بو قيزيل تاج يوز ياشيندا دنيا گورموش، باش آغارتميش، سوزي دوغري، اوره گي پاك بير آتانين، بير آنانين الينده ايدي. اونلار قاباقدا گئديرديلر.

آئل آخيشوب بو اوچ قارداشين قاپوسينا ييغيلدي. آراز، اونين آرخاسينجا قارداشلاري ايله باش اگديلر، باغير باسديلار. آغ ساققاللارين اليندن اؤپديلر.
ائل آرازي اللرينده گؤيه قالديردي. آرازين ادينا آلقيش اوجالدي. قيزيل تاجي گتيره ن، قوجا آتا، قوجا آنا آرازين لاپ يانينا گلديلر، بو خوشبختليك تاجيني اونين باشينا قويدولار. آرازي دولت آتينا مينديرديلر. هامو بير آغيزدان خير دعا سؤيله دي. ائل باباسي آرازا ياخين گلدي. اونا چوخلي- چوخلي نصيحت ائتدي. ائل آچاريني، ائل گونشينين اوره گيني اونا تاپشيردي. سونرا اوزوني جماعته دوتوب اوجادان دئدي: ائل بيلسين، اوبا بيلسين كي، بو گوندن بئله آراز بيزيم قدر بيلن خانيميز، عدالتلي سلطانيميز اولاجاق.
آرازين خان تيكيلمه سي شرفينه بويوك قوناقليقلار وئريلدي.
ائللر خاني ايش باشينا كئچن گوني امر ائيله دي وزيرينه: بويونلاردان كونده لري، آياقلاردان زنجيرلري پارچالايوب آتماق گره ك. اول ال چاتمايان ، اؤخ باتمايان سرت قلعه لر تيكيلمه لي. مدرسه لر آچيلمالي، دردليلري دردسيز ائده ن، كونوللره الهام وئره ن ايگيدلرين شرفينه ديز قاتلايوب، باش سينديروب داستان يازان شاعرلره، اوشاقلارا تعليم ائده ن عالملره، خسته لره شفا وئره ن طبيبلره حرمت اؤلسون، طاووس كيمي جلوه له نن قيز- گلينلر، سنبل بغلي، شمشاد بويلي گنج اوغلانلار، آزاد گزوب دولانسينلار.
آراز خانين امري يئرينه يئتيريلدي.
آيدان- آيا، ايلدن- ايله، آراز خانين اؤلكه سينده يئني يوللار چكيريلدي، يئني ائولر تيكيريلدي، بارلي باغلار سالينيردي، بئش ايل كئچدي. بو اؤلكه نين هر طرفي وار الينده ن آشدي- داشدي.
بير گون آراز، محاليني گزمگه چيخدي. او، تك آتلاندي، دولت آتيني تك سوزديردي.
باشي قارلي داغلار آشدي، بؤل ميوه لي باغلار كئچدي. آغير- آغير سورولري، خام ساخلانميش ايلخيلاري، بولوت- بولوت ناخيرلاري كئچوب گئتدي.
هانسي كنده اوز دوندردي، اوجا- اوجا قلعه لره، بويوك- بويوك شهرلره قدم باسدي، هامو گوله- گوله چيخوب اؤز خانيني قارشيلادي.
اج الينده ن جانا گلن، باشقاسيندان زيان چكه ن آداملارا راست گلمه دي. اوغورليقدان، يول كسنده ن بير سوز ائشيتمه دي.
خان اؤلكه ني چوخ شاد گؤردي، قلبي گولدي، اؤز ايشيندن راضي قالدي. سرايينا گئتمه ك ايچون گري دؤندي.

اؤلكه ده بير خايين وارميش. ائل وجدانيني، ائل ناموسيني تاپدالارميش. سعادتدن، آزادليقدان، عزيز گوندن، خوش سلامدان، هر اويماقا توي- بايرامدان، داغا بيته ن لاله لردن، ياز بزه گي گول- چيچكدن، گوزه للردن، گؤيچكلردن، يول گوسترن، ادب وئره ن، گله جكي گورنلردن، ائل قدريني بيلنلردن اوزاق قاچان بير آدام ايميش. آراز خانين زر تاجيني اؤز باشينا قويماق ايچون گئجه- گوندوز دوشونرميش. بو اؤلكه يه نئچه دفعه دشمن گلميش، هاموسينا يول گوسترن، خبر وئره ن بو حيله گر خايين اولموش.
قوجالارا حرمت ائده ن، جوانلارا قيمت وئره ن عقل كاني، ائل داياغي، اؤلكه دردين، وطن دردين دائم چكه ن آراز خانين اؤلوسينه قرار وئرميش.
او، فرصتي فوت ائتمه يوب، ائل خانينين تك باشينا اؤز اؤلكه سيني، عزيز اولان وطنيني گزمه ك ايچون گئتمه سيني ياغيلارا خبر وئردي.
ياغيلارا سؤيله دي كي، ائللر خاني، داغ آسلاني سرايينا قاييداندا، داغ آراسي او دار بندله بلور آخان، لپه ووروب گؤيه قالخان مرجان چايين اوزه ريندن طاق سالينميش خدافرين كورپوسيندن كئچه جكدير. لنگيمه يين، بجيد اولون. خدافرين كورپوسينين، ميس قايناقلي هورگوسينين هر طرفين حلقه له يين، ديري دوتين آراز خاني.

پارس آدلي بير نفر ياغيلارين باشچيسي ايدي. اؤزگه لرين ماليني يئيه ن انسانلاري قول ائيله ين، يورد داغيدان، ائولر ييخان ياغيلارين بو باشچيسي امر ائله دي وزيرينه: پهلوانلار سلاحلانسين، سواريلر آت اؤيناتسين. اؤن مين آدام جمع ائديلسين، آراز خانين سرايينا هجوم اؤلسون. مين نفرليك بير دسته ده خدافرين كورپوسيني هر طرفدن حلقه له سين. ائللر خاني او آراز خان، گلوب اؤردان كئچه ن زمان، دوتوب منيم حضوريمه گتيرسينلر.
ديري داغين سينه سينده ائللر خاني آراز خانين بر- بزه گي، بلور رنگلي، زمردنشان، باغچاباغلي، ياشيل باغلي، گور سرايي تيكيلميشدي.
يازين سرين گئجه سي ايدي. مرجان چايي گؤزگي كيمي پاريلدايان قوجاغيندا، گوزل آيين گوموش رنگلي تئللريني چيمديريردي. عيسي- موسي قوشلارينين كسيك- كسيك نغمه لري هر طرفه ياييليردي. ديري داغين جنوبيندان اسن كولك، گتيرديگي گوزي ياشلي بولوتلارلا گوموش آيين گول اوزونه پرده چكدي. يئر اوزونه گوز گورمه ين، اوغرولارا سيرداش اولان، ياغيلارا يول گوسترن بير قارانليق ساكن اؤلدو.
گئجه ياريسي خايين وايس ياغيلارا بلدچيليك ائده- ائده آراز خانين سرايينين كنارينا گلوب چيخدي. ائل خاييني، اطرافينا شاملار يانان، زمرد نشان، آينا كيمي ايشيق ساچان، گور سرايي ياغيلارا نشان وئردي. دؤرد طرفدن هجوم اؤلدي. شيپورلارين قورخونج سسي هر طرفه ياييليردي. بو هجومدان يئر ترپندي، گؤي قارالدي. قاراكولك اسن زمان شعله وئرن شاملار سؤندي. اؤخلار ياغيش كيمي ياغدي. ائولر ياندي كوله دؤندي. قيلينج سسي هر طرفه ياييليردي، يارالي آت، قؤلسوز آدام اينيلتيسي قولاقلاري باتيريردي. قاري دشمن ائل سراييني تئز كئچيردي اؤز الينه.
ماديان آتلار بوغازلاندي، آغ دوه لر قطارلاندي، قيزيل، گوموش خورجونلار دؤلديريلدي، پارس ائلينه آپاريلدي. اوجا داغلار شوخ ترلانلار، ايگيد جانلار، آزاد گزن قيز- گلينلر، گول- چيچكلر اؤلكه سينده ماتم چؤكدي افقلره.
ايندي سيزه خدافرين كؤرپوسيندن خبر وئريم: مين گناهسيز كؤرپه لرين، اوزي نورلي مين قؤجانين، مينا گردن مين گوزه لين، اوجا بؤيلي، قارا گؤزلي، لاله اوزلي مين گلينين، تميز اوره ك، مين بير قيزين قانين ايچن، دارا چكن، دشمن اؤلان باشچي پارسين بير امريله مين دلاور خدافرين كؤرپوسيني حلقه لدي.
ائللرخاني اؤ عزيز خان، ائلين اؤغلي اؤ پهلوان، خدافرين كؤرپوسيندن آت اؤينادوب كئچن زمان، مين آدامين ششبر اؤخي دؤلي كيمي اوزه رينه ياغديريلدي.
نعره چكدي ائللر خاني، داغ سسلندي، داش سسلندي. دومان چؤكدي يئر اوزونه، قوشلار قاناد سالوب كئچدي. قيزيل قيلينج چيخدي قيندان، گؤي اوزونده برق ويردي. جئيران يئريش دولت آتا مهميز ووردي، ائللرخاني آت سچرايوب ايلديريم تك دوشدي دشمن اؤرتاسينا، دولت آتي حريص- حريص كيشنه يه رك لاپ اوره كدن داغ- دره يه صدا سالدي.
اؤنين سسي بئلينده كي پهلوانا قووت وئردي. ائللرخاني شوقه گلدي. ساغا- سؤلا قيلينج ويردي. چؤخ پهلوان كلله سيني قانقال كيمي بيچوب تؤكدي. مين دلاور دسته- دسته قيلينج ووروب اؤخ آتديلار. يئنه آراز ائللرخاني محكم دوردي آت اوستينده. مين بير قيلينج، مين بير اؤخون ضربه سيندن دولت آتي قان ايچينه غرق اؤلموشدي. كمندچيلر آرخا ياندان كمند آتوب آراز خانا، اؤني چكوب آت بئليندن تئز ييخديلار قوري يئره، قؤللاريني باغلاديلار. آياق يالين، پاي- پيادا آرازخاني، ظاليم پارسين حضورينه گتيرديلر. پارس، آرازا ياخين گلوب سؤيله دي كي، اي دلاور! اگر دئسه ن داغين يئرين، بيل كي سنه اؤلوم يوخدور.
ائللرخاني ديله گلدي: اي ائللري دؤستاق ائدن، قوجالارا ظلم ائيله ين، جوانلارا زندان كسن، آنالارين جگرينه، اؤ مقدس اوره گينه چارپاز- چارپاز داغلار چكن آزغين ياغي! ايگد اؤلان، مرد اوغوللار اؤلوميندن قؤرخماميشدير.
پارس بو سوزدن غضبلندي، امر ائله دي جلادلارا: باشين كسين با آسلانين، بدنينده مرجان چايين دوري آخان گور سويونا آتين آخا- آخا گئتسين!

آخشام چاغي داغ دوشيندن، قؤلي باغلي ائل خانيني قيلينجلي بير ظالم جلاد، بير نئچه ده دشمن اهلي مرجان چايا انديريردي. بوني گؤرجك سينه لره داغ چكيلدي، جگرلرده لكه قالدي. گؤي كيشنه دي، آجيغيندان داغ- دره يه نعره سالدي. قارانليق دا چيچكلرين اوزه رينه پرده چكدي. نازلي گونش داغ داليندا گيزله نه رك قان آغلادي، قان گوروندي.
كول ديبينده تر گؤيرميش بؤيني بوكوك بنفشه لر، باغ قؤينوندان، داغ دؤشيندن، عطري گلن گول- چيچكلر، داش ديبيندن ظاهر اؤلان آينا سولي سرچشمه لر قان آغلادي، قان گوروندي. مرجان چايين كناريندان توراج، كهليك اوچوب گئتدي اوزاقلارا. بير ماتمه بورونموشدي ياشيل باغلار، گور مئشه لر. يئنه دشمن ال چكمه دي ائللر خاني خان آرازدان.
ائل خانيني ياواش- ياواش مرجان چايين كنارينا گتيرديلر. بير سيلديريم قاياليغين اوزه رينه چيخارديلار، اؤلوم اؤني حقله ميشدي. بوني آراز ياخشي بيلير. اونا گوره وطنيله وداعلاشماق ايسته ييردي. گوز گزديريردي گنيش داغلارا، خيالي اوچدي اوزاقلارا، گئدوب چيخدي كپز داغا، اوردان قاناد چالوب كئچدي آغ اؤرتوكلي شاه داغينا، شاه داغيله سلاملاشدي. بيردن- بيره يادا دوشدي: قيرقاووللار، چيل تؤراجلار، آغ جئيرانلار يوردي اؤلان موغان دوزي، قاناد چالدي، اؤ يئرلره، شاعرلرين، عالملرين، نقاشلارين، سراي تيكن معمارلارين عزيز يوردي تبريزه ده سفر ائتدي.
وطنينين هر يئريني خياليله گزدي. لاپ آخيردا قارداشلاري: داغي، اري خاطيرلادي. شيرين- شيرين اؤپوشمه ميش نشانليسي ائل گوزه لي خياليندان سوزدي كئچدي.
ياز گونينه غمزه ساتان، آي- اولدوزا گوز- قاش آتان ائل گوزلي، ائللر قيزي، سرايدا كي ووروشمالار اؤلان گئجه قاچوب گلوب گوللي داغدا گيزلنميشدي.
ائل چيچگي آخشام اوستي گوللي داغدان مرجان چايا مايل- مايل باخان زمان، بيرده گؤردي نشانليسي آراز خاني قؤلي باغلي بير سيلديريم قاياليغين اوزه رينه چيخارتميشلار. ائل گوزلي يقين ائتدي: دشمن اؤني اؤلدوره جك، ناحق يئره قان توكه جك. جان آتدي كي داغدان انوب گلسين، آرازايله وداعلاشسين، بيردن- بيره دوشوندي كي ياغي اؤني اسير ائدر، ناموسيني تاپدالايار. اؤ، آرازين ناموسيني آرازدان دا اوستون دوتموش، اؤنا گوره داغ دوشينده اووچي وورموش، قلب ائويندن يارالانميش، بؤيني بوكوك بير مارال تك، آرازخانين ياغيلارين قارشيسيندا دورماسيني دردلي- دردلي سير ائديردي. اؤنون كؤنول گؤيرچيني پرواز ائدوب قاناد چالدي، اوچدي- اوچدي، گلوب قؤندي آراز خانين سينه سينه. اؤنين لاچين گؤزلريندن، در توكولن دوداغيندان اؤپدي- اؤپدي، هئچ دؤيمادي! يئنه اوره ك تاب دوتمادي، كؤنول اونا امر ائيله دي: داغ سوناسي، ائل گوزلي آچدي ظريف دوداغيني، ديله گلدي: آند وئريرم سحر- سحر باش قالديران ساري تئللي زر گونشه، آند وئريرم گؤي اوزونين مرواريسي اولدوزلارا! تؤخونمايين آرازيما، تؤخونمايين ائل اؤغلونا! ظالم جلاد! نشانلييام، آراز منيم آداخليمدير، تؤخونمايين اؤ مقدس سئوگيليمه. بيز سئويشديك، گوروشمه ديك. زمان بيزه يؤل وئرمه دي تؤي ائيله يوب گردك قوراق. قؤلين سينسين ظالم جلاد! اوجا بؤيلي آرازيما ال وورما سن!...
ائللر قيزي اوزاقدايدي، جلاد اؤني ائشيتمه دي.
قؤلي باغلي ائللرخاني قاياليغين كلله سينده، مرجان چايين ساحلينده سار اوولاميش شاهين كيمي، قييا باخان قارتال كيمي گورونيردي. قانسيز جلاد بيردن- بيره قيلينج چكدي، آراز خانين بؤينون ووردي. اؤ مغرور باش گول بدندن آيريلاراق يئره دوشدي. ائل خانينين زر پالتاري آق قان ايله چيل- چيل اؤلدي. ائله بيل كي، آغ ايپكده داغ لاله سي سريلميشدي.
امره گوره آراز خانين بدنيني داشغين سئله توللاديلار. مرجان چايي اؤز خانيني آلدي بلور قوجاقينا. اؤنين تميز دوري سويي قان آغلادي، قان گوروندي.
طوفان اؤلدي، ياغيش ياغدي، قارانليق دا عزراييل تك چؤكدي يئرين سينه سينه، هامو ياتدي، هامي سوسدي. دردلي اوره ك، غملي كؤنول كيپريك بيله چالمادي، صبحه كيمي ياتمادي.

سحر- سحر دان يئرينه صدا دوشدي، گؤي دورولدي. صبا يئلي خير آتيني مينوب چاپا- چاپا گلدي، قارانليقي قوودي داغدان، دره لردن. آغ بوخاقلي، زر گئييملي بير غمزه لي پري كيمي گونش قالخدي يوخوسيندان. كول ديبينده ن بلبل اوچوب قؤندي گولين بوداغينا، ايسته دي كي، وجده گلوب قيزيل گوله نغمه دئسين. اؤ دقيقه آراز خانين اؤلوميني خاطيرلادي. عشقي سوندي، نطقي باتدي، كدرلندي شيدا بلبل.
گوللي داغين چيچگيله گيزله ديلميش ائل گوزلي، ياواش- ياواش گؤزين آچوب اطرافينا نظر سالدي. بيرده گؤردي: ساغ طرفده آل لاله نين سينه سينه داغ چكيلميش، بنفشه ده سؤل طرفده بؤينين اگميش. ائللر قيزي سؤيله دي كي، اي داغلارا زينت وئره ن، شاعرلره لذت وئره ن تر چيچكلر! نه اؤلموشدور دردليسينيز؟ شوخ چيچكلر غملي- غملي ائل قيزينا دئديلر كي، اي ائل قيزي، ائل چيچگي! بو داغلارين، بو دوزلرين، مئشه لرين، بوتون ائلين، بيزده سنين دردلرينه شريك اؤلدوق. ائللرخاني آرازخانين اؤلومينه ياس دوتميشيق.
ائل چيچگي گول صباحدان، سوسنلردن، سنبللردن دسته- دسته گول باغلايوب، نشانليسي خان آرازين گول بدنين چيچكلرله بزه مگه قدم قؤيدي، مرجان چايين ساحلينه گلوب چيخدي. چؤخ آختاردي، چؤخ دؤلاندي، آرازخاندان بير نشانه گورونمه دي. اوزون دوتدي مرجان چايا: سن دئمه سن آرازيمين يئريني، سني گوروم قان آخاسان، اي تميز سو!
مرجان چايي ديله گلدي: آراز خانين گول بدني منيم داشغين قوجاغيمدا ايللر بؤيي ياتاجاقدير. خان آرازين آل قانيله منيم دوري آخان سويوم قان آغلادي، قان گوروندي.
داغلار، دره لر و بوتون خلق مرجان چايينين بو سوزلريني ائشيتدي.
هامو بير آغيزدان بئله اؤخودي:

آراز، آراز، خان آراز
سلطان آراز، خان آراز
سن ائيله دين بو چايين
دوري سويين قان، آراز

اؤ وقتدن مرجان چايين آدي آراز قالدي.

پس ائل گوزلي نئجه اولدي؟ بو داغ چيچگينه، آرازسيز ياشاماق چؤخ چتين ايدي. اؤ، قرارا گلدي كي، اؤزيني مرجان چايا آتوب آرازلا گؤروشسين.
ائل گوزلي بو فكرله((آراز اؤلديريلن)) يئره اوز قؤيدي. همين قاياليغين يانينا چاتميشدي كي، گوردي وايس، آراز خانين قيزيل تاجيني باشينا قؤيموش، بير نئچه ياغي ايله قيرخ يئريندن يارا آلميش پولاد قؤللي، دمير بدن داغي اسير دوتوب گتيريرلر.
ائل چيچگي اؤني گؤيده آختاريردي. اودوركي فرصتي فوت ائتمه يوب تك قالان بير اؤخوني كمانا قؤيدي. وايسين اوره گينين باشيني نشان آلدي. كمانين آياغيني چكدي. اؤخ گئدوب دوز وايسين اوره گينين باشينا سانجيلدي. وايس آت بئليندن يئره دوشدي. دشمنلر بوني گوره ركن ائل قيزيني دوتماق ايچون آت چاپديلار. ائل قيزي تله سيك ائللر خاني اؤلديريلن قايانين اوستينه چيخدي. اوزيني كوكره يوب آخان مرجان چايا دوتاراق: اي كؤپوكلي مرجان چاي! مني ده آرازيمين قانيله بؤيانان ياقوت رنگلي قوجاغينا آل، دئيوب اؤزيني سويا آتدي.
زر- زيبادان گئيينميش، جواهردن نقش اؤلونموش ائل گوزلي، بير اولدوز پارچاسي كيمي سوزه رك مرجان چايين كوكره يوب آخان كؤپوكلي دالغالارينين قؤينونا دوشدي. ياغيلار چايين ساحلينه چاتاندا سويين اوزه رينه بير نئچه چيچك دسته سينين اخديغيني گورديلر. سونرا دشمن آتليلاري گري دؤنوب پلنگ داغي، قؤلي باغلي باشچي پارسين حضورينا گتيرديلر. پارس امر ائتدي: گرك داغين سينه سينه يئددي چارپاز داغ چكيلسين. قارا ايلان دريسيندن قارا پالتار گئيديريلسين، چؤخ دوگولسين، چؤخ ازيلسين، قارا قولا دونده ريلسين، گوللي داغين كلله سينده زنجيرله نوب ساخلانيلسين.
پارسين امري يئرينه يئتيريلدي.
دوگولمكدن داغين بدني قاپ- قارا قارالميشدي. اؤنا قارا ايلان دريسيندن بير دست پالتار گئيديرميشديلر. خلق اؤني بو حالدا گوروب قاراداغ دييه سسله دي. گوللي داغين دا آديني اونين آديله چاغيرديلار. قؤجا آتالار، قؤجا آنالار، هامو بير آغيزدان بئله بير باياتي دئديلر:

من عاشقم قارا داغ
قان آغلايير قارا داغ
داغ ايگيدين سينه سينه
دشمن چكوب قاراداغ

اؤ گوندن بو داغين آدينا قاراداغ دئديلر.

ايندي سيزه اوچونجي قارداش، ار دن خبر وئريم.

گوللي داغدان قووت آلميش، آينا سولي قايناقلارين سرين- سرين سويين ايچميش، مين قؤيونين، مين قوزونين، مين توغلونين، مين اوچ ايلليك قارا ديشين، اتين يئميش، سودين ايچميش، مين قيزيل بوز، مين قمرين، مين گؤي دمير، مين دايلاغين، ايلخيلارين كئشيكچيسي، مين آيغيرين كوك بئلينه يهر باسوب اليكلري، جئيرانلاري اوولاماغا هر گون گئدن ديزي قارا، گؤزي قارا مين بؤغانين، شئشه بوينوز مين جونگه نين، آلتي ياشار مين اوكوزين امگيله يئر شوملاميش، توخوم اكميش ار اؤغلي ار، محاربه گئدن گئجه دشمنلردن مين پهلوان قيروب تؤكدي، ميني ني ده يارالادي. سونرا اوزي سيوري اوجلي مين- بير اؤخدان، مين قيلينجين ضربه سيندن، چؤخ يئريندن يارا آلدي. بدنيندن قان چؤخ گئتدي. قول بوشالوب، گوز قارالدي. اوره ك دوام گتيرمه دي. او نر بدن آت بئليندن آشوب دوشدي تورپاق اوسته. قيلينج سسي آرا ويردي، بولوتلار دا ياواش- ياواش گؤي اوزوندن چكيليردي.
گونين نازلي نشانليسي غمزه لي آي، قارا بولوت گردگينين آرخاسيندان گوز سوزديروب باخدي يئرين سينه سينه، بيردن- بيره لاله رنگلي قان سئلينده غرق اولونان بيهوش اولموش اري گوردي. الين آتوب ساچين يولدي، اوزون جيردي. قان توكولدي آل ياناقدان، گول اوزونده لكه قالدي. گونش قالخوب نشانليسي آيين اوزون قارا گوردي. غضبله نوب سوال ائتدي: اي سئوگيليم، ايلك نشانليم، نازلي پري، سويله گوروم، هانسي غريب گول اوزوندن اؤپوب سني ديشله ميشدير؟ من كي سني چيچكلردن، گؤي باغلاردان، مئشه لردن، سيلديريملي قايالاردان، درين- درين دريالاردان قيسقانميشام. گوندوزلري سير ائتمه گه قويماميشام، آنجاق- آنجاق گئجه وقتي كائناتي دولانماغا يول وئرميشم.
آي گونشه جواب وئردي: غريب مني گوره بيلمز، من صادقم سئوگيليمه. سنين ار اوغلي ار قان سئلينده بوغولاركن گورديم اوني، اوندا يولديم ساچلاريمي، اوندا جيرديم گول اوزومي.
بو كدرلي، پيس خبري ائشيدركن سولدي گونش، سحر- سحر افقلرده قان آغلادي، قان گوروندي.

ايكي نفر قوجا آتا، ايكي نفر قوجا آنا، اري اورادان گوتوره رك مرجان چايين شماليندا بولوتلارين هر گون نملي دوداغيني تئز- تئز اؤپن تونج داغينا گتيرديلر. يارالارين ساريديلار. قيرخ گون كئچدي، ار آييلدي، يارالاري ياخشي اولدي. هر طرفدن ائل آخيشوب گلدي ارين دسته سينه. ار اوغلي ار خلق گوجيندن قووت آلدي، ياغيلارلا ووروشمالار اوزون ايللر دوام ائتدي. ار اوستينه پارس نسليندن نئچه شاهلار، نئچه لوپا بيغلي خانلار باسقين ائتدي، مغلوب اولوب دسته سيله غملي- غملي گري دوندي.
ار آخيردا دشمنينه غالب گلدي. خوشبخت، آزاد اؤلكه قوردي. بويوك دولت و شهرته مالك اولدي. تونج داغينين سينه سينده آزادليغي، سعادتي اله آلميش خلقين عزيز بايراميني كئچيردي. بو بايراما زر گونشي دعوت ائتدي. زهره اولدوز ساغ طرفده، غمزه لي آي سول طرفده، اولدوزلاردا آرخا ياندا، نورلي گونش لاپ قاباقدا دوز گلديلر تونج داغينا.
گونشله ار بو مجلسين لاپ باشيندا اوتورديلار، اولدوزلاردا تونج داغينين سينه سينه سپه لندي، بو يئرلرين هر طرفي چهلچراغا دونده ريلدي.
تر ساخلانميش قيز- گلينلر، انلي كوره ك گنج اوغلانلار، آغ ساققاللار، آغ بيرچكلر هامو گولدي بير اغيزدان، نغمه دئدي بير دوداقدان. ايشيغينين ياريسيني گونش وئردي دوستي اره. ارده ياندي گونش كيمي، ايشيق ساچدي هر طرفه. خلق سويله دي بير آغيزدان، بيزيم ياخين دوستيميز ار، گونشدير، ار، گونش. او وقتدن تونج داغينين آدينادا ارگونش دئديلر.
ايندي يئنه ارگونشين هر طرفي ايشيق ساچير، چونكي اونين زحمت آدلي يولداشي وار.
اما بيرده اوز قارداشي قاراداغا باخان زمان اوزون- اوزون كدرله نير.
تاريخ بئله سويله يير كي، سعادتله قلبي دوگونن آزادليغا تئز قووشار. بير گون گلر قاراداغ دا اوز قارداشي ارگونشله قوجاقلاشوب اؤپوشه جك. بير گون اودا وطنيني ياشاداجاق، ياشاداجاق.


یازان: ستار آخوندوف

vahid_shokrzadeh
28-07-2007, 13:42
قیسمت:20:

باخیرام گول اوزووه هر زامان حسرت له گوزل:46:

سینیرام من سنه خاطیر بئله هیبت له گوزل:5:

دئدیلر ایسته میر او هئچ سنی اوننان اوزاق اول:31:

یانیرام سئوگی اوتوودا دوزی رغبت له گوزل:11:

میلیین اولسا سنی من یار الرم حتی اگر:40:

لازیم اولسا ساواشام مین دنه میللت له گوزل:18:

بیلیرم واردی سنین ناز و ادان دونیا قدر:46:

عیبی یوخ من چکرم نازیوی لذت له گوزل:21:

سئوه سن سئومیه سن من سنی چوخلی سئویرم:11:

اولا بولمز قاچاسان سن بو حقیقت له گوزل:27:

آننیوا بویله یازیلمیش کی منه یار اولاسان:31:

اوزاق اولماز گزه سن یازیلی قیسمت له گوزل:10::11::40:

t.s.m.t
08-08-2008, 16:47
Türkiş***Persian

واژه های اساسی موجود در شعر ترکی و معادل فارسی آنها.( یه چیزی در مایه های فرهنگ لغت ترکی -فارسی منتها به صورت کاربردی، در مایه های آموزش ترکی، ولی کلماتی که بیشتر در شعر و ادبیات کاربرد دارند .مثلا:

گئجه= Gecə=شب

دئمدین بیر گئجه کیمدیر بونجا افغان ائیلسین

Demədin bir gecə kimdir bunca əfğan eyləsin

توجه:برای استفاده از این تایپیک ابتدا از قسمت کنترل پنل به فولدر زبان رفته و از قسمت مر بوط به زبان ،زبان ترکی آذربایجان را به زبانِ کی برد کامپیوترتان اضافه کنید.زبان ترکی سیریلیک و ترکیش با زبان ترکی آذربایجان فرق می کند و در هنگام نصب دقت فرمایید.بدون نصب زبان ترکی آذربایجان ممکن است برخی از حروف لاتین این زبان در کامپیوتر شما نمایان نشود و به جای آن از علایم و سنبول ها استفاده شود.

t.s.m.t
09-08-2008, 11:57
و هو الرحیم




مقدمه:




بی شک زبان، از بزرگترین نعمت های اعطایی خداوند به انسان است.و اهمیت آن از آیه ها قرآنی معلوم است.مثلأ در جایی خداوند قسم می خورد به قلم و این اوج مقدس بودن نوشتن،حفظ کردن،یاد دادن و تکلّم است.و یا در جایی می فرماید:


...علمه البیان ،...فبای الاءِ ربکما تکذّبان (...(خدایی که) یاد داد بیان را ،...پس کدامین نعمت های پروردگارتان را تکذیب می کنید.)




فرض کنید 1 روز نتوانید باکسی صحبت کنید (حتی با خودتان) تصوِر آن تقریبأ غیر ممکن است. در ایّام دور انسانها هنگام روبرو شدن باهم و به جای سلام دادن یا دست دادن بر هم شمشیر می کشیدند و همانند حیوان به جان هم می افتادند و در این ملاقات یکی باید با زندگی وداع می کرد.علتش واضح است چون آنها وسیله ی ارتباطی با هم نداشتند و به علت شناخت نداشتن از همدیگر و ترس از دیگری همواره در حال جنگ بودند.این که اولین زبان چگونه بوجود آمد و کدام زبان بود بر همه پوشیده است به جز ابهاماتی که زاییده ی تخیل محققان است.اما آنچه که واضح است و البته مهم، اینه که باید قدر این نعمت الهی را بدانیم.




زبان ها ی آدمی بر اساس موقعیت های جغرافیایی و احساس نیاز آنها شکل و تو سعه یافته است.مثلأ آواهای آفریقایی اکثرأ به هنگام دم از حنجره تولید می شوند و به همین جهت تلفّظ آنها به قدری برای ما سخت است که هنگام تلفّظ احساس خفگی می کنیم بر خلاف زبان هایی که ما با آن ها آشنا هستیم و کلمات آنها را به راحتی (هر چند با لهجه های گوناگون) تلفظ می کنیم.


مورد دیگر اینکه ،شاید در قدیم بشر نیاز به آموختن زبان های دیگر را لازم نمی دید و لی هم اکنون با پیشرفت صنعت و تکنولوژی احساس نیاز به این کمبود همواره حس می شود چون در هر لحظه می تواند با هر نقطه از جهان ارتباط برقرار کنی در واقع مجبور به این ارتباط هست.تاجری را فرض کنید که برای تجارت به چین میرود ولی وی زبان چینی بلد نیست ،اوّلین ضربه آشکارا متوجه خود فرد خواهد شد.کشور ما علی رغم چند زبانه بودن متأسفانه تنها یک زبان را به عنوان زبان رسمی شناخته است و اوّلین ضربه ی اتّخاذ این تصمیم متوجّه خود جامعه است.


شما کشوری مانند فرانسه را در نظر بگیرید که دارای بیش از 80 زبان مختلف است که مشترکأ دو زبان از این تعداد را به عنوان زبان رسمی شناخته است(قابل ذکر است که زبان فرانسه به عنوان دوّمین زبان زنده ی دنیا و از لحاظ ساختاری سوّمین زبان دنیا محسوب می شود)


تاسّف انگیز است که در یک کشوری که دم از اتّحاد زده می شود دو هم وطن حتی زبان همدیگر را هم نمی فهمند و جالب تر این که نه خود در برطرف کرد این مشکل می کوشند و نه...


به هر صورت آنچه که مشخّص است کشور ما کشوری پهناور است و تا به حال اراضی بسیاری را به علت عدم درایت حاکمان گذشته از دست داده است که موارد زیادی در بوجود آمدن این اوضاع پیش آمده است که مهمترین آن همین اختلاف زبان است که پیامد های دیگری هم به دنبال دارد که فاصله ای بسیار در بین اقوام کشور انداخته است .هم اکنون وظیفه ی ما چیزی جز به هم پیوند دادن دوبار ه ی این قوم یکپارچه نیست که هر کس در نوبه ی خود وظایفی دارد که در صورت کوتاهی عواقبی به مراتب بد تر از این متوجه نسل آینده خواهد شد.




زبان هایی در دنیا هستند که تنها چند صد نفرمتکلّم دارند و زبان هایی هستند که متکلّمان آنها میلیاردی هستند. اما علت طبقه بندی این زبان ها چیزی جز کمیت آنها می باشدوزبان ها از دو طریق دسته بندی می شوند:


یک از طریق زنده بودن آن که به این صورت بررسی می شوند که کدامیک پر کاربرد ترین در عرصه ی بین المللی هستند باز تاکید بر این است که کمیت حرف اول را در این زمینه نمی زند.مثلا انگلیسی اولین زبان زنده ی دنیا است که لازم نیست توضیحی در مورد علت آن بدهیم و فرانسه دومین جایگاه در این رده بندی را به خود اختصاص داده است و متأسفانه زبان ترکی به عنوان سومین زبان زنده ی دنیا به علّت کاربرد آن شناخته شده است. تاسف ما از این است که به جای توسعه ی آن سعی در تخریب و مدفون کردن آن هستیم.


دومین طبقه بندی که جنبه شهودی ندارد و طبقه بندی از آن طریق نیاز به تحقیقات گسترده ای دارد به این صورت است که زبان ها را بر اسا س ساختار آنها بررسی می کنند که توضیح مفصل خواهیم داد.در این رده بندی زبان ترکی اوّلین رتبه را به خود اختصاص داده است و زبان های انگلیسی و فرانسه در رتبه های بعدی قرار دارند(1)


این توضیحات را واجب دانستم تا علاقه مندان آن به اهمیت موضوع پی ببرند. چون زبان اول کشور ما زبان فارسی است لذا ما از این زبان معادلأ در آموزش ترکی استفاده خواهیم کرد که بی شک در کشور ما کمتر کسی پیدا می شود که فارسی بلد نباشد و ازاین بابت مشکلی نخواهد داشت.لازم به توضیح مجدد است که بیشتر روی واژه هایی کار خواهیم کرد که در شعر کاربرد دارند.


توضیح(1):




بر اساس تحقیقات زبان شناسان اروپایی، 40% ایتالیایی 20،%انگلیسی،17%آلمانی و...از واژه های ترکی بر گرفته شده است. ولی تنها 2%از کل زبان های دنیا وارد ترکی شده است آن هم به صورت قرنتینه یعنی کلمه ای از این کلمات در زبان ترکی مشتق نشده است و این کلمات به صورت جدا گانه و مستقل کاربرد دارند.به عنوان مثال واژه ی مرسی که از زبان فرانسه وارد ترکی شده است.


اما بر خلاف آن اکثر واژه هایی که به دیگر زبانان وارد شده در صورت امکانات آن زبان مشتقات آن واژه نیز وارد زبان شده است.به عنوان مثال:


PART


که از واژه ی ترکی و از مصدر


PARTLAMAQ


به معنی جدا کردن،بخش کردن،تقسیم کردن،منفجر کردن و... وارد انگلیسی شده است.


دلیل محققان اروپایی به این شرح می باشد:


اولا قدمت زبان ترکی قابل قیاس با زبان انگلیسی نیست ، باستان شناسان نوشته هایی بر روی دیوارها به خط ترکی باستان یافته اند که قدمتی بالای 7000 سال دارد.


دوم دلیل موجود بودن مشتقات این کلمه در زبان ترکی بوده است که گواه بر ریشه داشتن این کلمه در ترکی است.


و مهمترین دلیل یافتن واژه هایی مشابه با این ساختار در زبان ترکی است.




80%واژه های زبان انگلیسی- به عنوان اولین زبان زنده دنیا و دومین زبان دنیا از لحاظ ساختاری- دارای ریشه اصلی هستند.و زبان های فرانسه و ...در رتبه های بعدی قرار دارند.


اما زبان ترکی 100%واژه هایش دارای ریشه اصلی می باشد.


همچنین از لحاظ فرمول بندی زبان انگلیسی در رتبه ی دوم و فرانسه در جایگاه سوم قرار دارد به همین دلیل است رایانه ها با این زبان ها ساز گاری بیشتری دارند و به راحتی از زبان نوشتاری به زبان ماشین ترجمه می شوند.


در این میان زبان ترکی در جایگاه نخست قراردارد.در واقع واژه ای در ترکی نمی توان یافت که بدون فرمول ساخته شده باشد.


زبان شناس فرانسوی در این باره می گوید:از یک طرف این زبان دارای قدمت بالاست و به نظر می رسید که کاملا ابتدایی باشد، اما چنان ساختار پیچیده و منظمی دارد که گویی یا از طرف خدا وحی شده ویا مردمان مریخی آنرا با خود به زمین آورده اند!


به همین دلیل است که در ساختار هواپیماهای پیشرفته فقط از سه زبان ترکی ،انگلیسی و فرانسه استفاده می شود و در ماهواره ها و موشکها تنها زبان ترکی کاربرد دارد.به هر حال این مسأله برای همه متخصصان واضح و روشن است و علت احاطه ی انگلیسی و حکمرانی مطلق آن بر دنیا و کنار گذاشته شدن ترکی جنبه ای سیاسی دارد .و البته سودی سرشار از بین المللی شدن انگلیسی در جیب های آقایان می رود .قابل ذکر است که اولین تحریم ضد ترکی و شوونیستی توسط انگلیسی ها و به دست شاهان بی کفایت اجرا شد تا حدی که در صورت مشاهده ی افراد هنگام تکلم ترکی به شدت برخورد می کردند.




آموختن ترکی از انگلیسی آسان تر است چون هر واژه به همان گونه که نوشته می شود نیز، خوانده می شود دوم ماشینی بودن زبان در بالا بردن سرعت یادگیری بسیار مؤثر است.

t.s.m.t
09-08-2008, 12:05
زبان ترکی از لحاظ نسبی و نژادی جزو زبان های اوال- آلتائی،ویا به بیان صحیح تر،از گروه زبان های آلتائی است.زبان های اورال- آلتائیک به مجومه ی زبانهایی گفنه می شود که سخنگویان آنها از منطقه بین کوه های اورال و آلتای(در شمال ترکستان) ریشه گرفته و هر گروه در زمان های مختلف به نقاط مختلف مهاجرت کرده اند.این گروه زبانها شامل زبان های فنلاند،مجارستان،قبرس و...(اورالیک) و زبان های ترکی،مغولی،منچو،و تونقوز(زبان های آلتائیک)است. مؤسس این نظریه و مکتب یک افسر سوئدی به نام استرالنبرگ است.(برای کسب اطلاعات بیشتر به کتاب مطاله ی ساختار نحوی زبان ترکی از دیدگاه رده شناسی به نوشته ی حسین خوش باطن مراجعه کنید)
آنچه که ما بررسی خواهیم کرد زبان ترکی آذربایجان از گروه آلتائیک است که اکنون در کشور و خارج کشور 50 میلیون نفر به این زیر شاخه از زبان تکلم می کنند. این زبان دارای قدیمی ترین نسخه های خط ی است که تا به حال کشف شده من جمله خط اویغور که به علت سخت بودن کنار گذاشته شد بعد سیریلیک که هم اکنون مورد استفاده ی زبان روسی واروپای شرقی است و سپس به خط لاتین تغییر یافت که بعدها مورد استفاده ی اکثریت اروپائیان و آمریکای لاتین قرار گرفت بعد از آمدن اسلام خط ترکی آذربایجان به خط عربی تغییر یافت ولی به علت عدم پوشش زبان ترکی با خط عربی مجبوریم همزمان از نوشتار اصلی ترکی یعنی لاتین نیز استفاده کنیم.

Persian Türkiş
Aa آا
Bb ب
Cc ج
Çç چ
Dd د
Əə َ
Ee ِ
Ff ف
Gg گ
Qq ق
Ğğ غ
Hh ه ح
Xx خ
Iı معادل ندارد شبیه صدای" ای" ولی از ته حنجره شروع می شود.
İi ای
Jj ژ
Kk ک
Ll ل
Mm م
Nn ن
Oo ُ
Öö معادل ندارد هماند صدای ُ ولی از ته حنجره شروه می شود
Pp پ
Rr ر
Ss س ث ص
Şş ش
Tt ت ط
Uu او
Üü معادل ندارد شبیه صدای "او" ولی از ته حنجره شروع می شود
Vv و
Yy ی
Zz ز ذ ظ ض

t.s.m.t
09-08-2008, 18:28
سال هاست که برای نوشتن ترکی با خط عربی تلاشهایی شده است و هر سال قردادی تازه جایگزین دستور قبلی می شود و هر بار مشکل جدید پیش می آید چون کار از اصلش غلط است انگار که آب بشکه ای را می خواهی در لیوانی جا دهی. اما ما با این رون استاندارد کار نخواهیم کرد و بیشتر با خط لاتین کار خواهیم کرد با این اوصاف زین پس
Öö
را با" ء" یا" ئ " یا " ؤ"
Üü
را با "أ" یا" ؤ"

را با" ائ " یا" ئ "
برای قاتی نشدن این حالت ها در هنگام خواندن معمولأ از خط لاتین نیز همزمان استفاده می کنیم تا اشکالی پیش نیاید.همچنین اگر فقط با خط عربی مواجه شدیم از معنی تشخیص خواهیم داد.البته می توانستیم از قرار داد استاندارد استفاده کنیم که برای هر حرفی یک خط جداگانه وجود دارد که هم باعث مشکل شدن نوشتن می شود وهم چون به صورت قانونی کلی نیست به کار نخواهد آمد.
لذا بعد از مدتی فقط از خط لاتین استفاده خواهیم کرد و روی خط عربی زیاد تأکید نمی کنیم چون نمی توان به صورت فرمولی خاص از آن استفاده کرد و یادگیری را بسیار سخت می کند.

نکته:در ترکی تشدید وجود ندارد و در این حالت حرف دو بار تکرار می شود حتی ممکن است سه بار متوالی این مسأله پیش آید.
نکته:در ترکی به جای همزه معمولأ از یک خط تیره مانند" – " استفاده می شود.و همچنین صدای "آ ا "کوتاه تلفظ می شود در غیر این صورت علامتی بر روی حرف لاتین خواهد آمد که نشان از کشیده بودن "آ" است البته این موضوع به ندرت اتفاق می افتد.

در ترکی 9 حرف صدا دار وجود دارد که در بین تمامی زبان ها بیشترین حروف صدادار را به خود اختصاص داده و بشرح زیر می باشند.
Aa,Əə,Ee,Iı,İi,Oo,Öö,Uu.Üü
مثال:
Baba=بابا
Maman= مامان
Baci=خواهر=باجی
Dadaş=داداش
Tehran=تِهران
Təbriz=تبریز
Xama=خامه=خاما
Gecə=شب=گئجه
Gündüz=روز=گؤندؤز
Axşam=عصر=آخشام
Çəmən=چَمَن
Həsən=حسن
Ehsan=اِحسان
İsfəhan=اصفهان=ایصفهان
Ildırım=رعد و برق =ائلدئرئم
Uç=پرواز کن= اوچ
Üç=سه=أوچ
Oldum= متولّد شدم= اُلدوم
Öldüm = مُردم= ئولدؤم

زبان ترکی در تلفظ همانند عربی و در گرامر تقریبأ شبیه انگلیسی می باشد.بدین ترتیب که برای هر حرفی در عربی یک علامت وجود دارد مانند" عَهَدَ". در ترکی نیز همچنین است مانند
Tehran
در حالی که در فارسی معمولا این علامات را مشخص نمی کنند به همین علت کسی که مبتدی است در خواندن با مشکل مواجه خواهد شد.همچنین در انگلیسی یک حرف گاه صدای" آ" دارد و گاه" اِی" و یا دو حرف ترکیب و هر بار صدایی جدید تولید می کنند ولی در ترکی هر کلمه ،همان گونه که نوشته می شود خوانده نیز می شود.

همانگونه که اشاره شد در ترکی تشدید وجود ندارد و به جای همزه از خط تیره استفاده می کنند.
مثال

Geddim= رفتم=گددیم

Tən=تن
Tə-n=طعن

توضیح:چون گفتیم زبان ترکی از یک فرمول خاصی پیروی می کند لذا حتی در هنگام پذیرش کلمه ی بیگانه روی آن تغییراتی انجام می دهد و بدون انجام تغییرات گویی -قاعده ی زبان- به کلمه اجازه ی ورود به زبان را نمی دهد.اکثرا این موضوع را با لهجه خلط می کنند.
مثال:

İsfəhan
به نظر می رسید که این کلمه چون ترکی نیست و اصلا اسم خاص است باید این گونه نوشته می شد
Esfehan

ولی اکثرا این موضوع را به این ربط می دهند که ترک زبان ها با لهجه موجب تغییر این موضوع می شوند در حالی که این قانون زبان ترکی است که باعث تغییر صدا ها می شود زیرا همچنان که گفتیم زبان ترکی دارای همه ی صداها می باشد و به نظر می رسد متکلمان این زبان در تلفظ سایر زبان ها مشکلی نخواهند داشت.
موارد زیادی شبیه بالا وجود دارد در واقع این زبان قدرتمند حتی در مواقعی که با حالتی خاص روبرو می شود ،در عین واحد، کلمه ی بیگانه را در دسته ای خاص قرار داده و سپس روی هر دسته ی تغییرات مشابه ای انجام میدهد نظیر:
İmtəhan
که مثل بالا اصلش کلمه ای عربی و با تلفظ فارسی به صورت زیر است
Emtehanامتحان=

در ترکی ممکن است دو حرف صدادار بدون اینکه بین آنها حرف بی صدایی باشد نوشته و تلفظ شود
مانند:
Dua=دعا=دوعا
که" ع" با صدای" آ "قاتی و به یک صدا خوانده میشود.

6 حرف از 9 حرف صدادار را دوبه دو دسته بندی میکنیم
Oo,Öö
Uu,Üü
İi,Iı
در هر دسته دو حرف با صدای نزدیک به هم تلفظ می شود ولی اشتباه در تلفظ معنی را کلا عوض می کند:

Oldum=متولد شدم
Öldümمُردم=


Uçپرواز کن=
Üç(عدد)سه=

Aydın=آیدین=آیدئن

آخری که در معنی فرقی ندارد ولی کلمه را بی معنی می کند مخصوصا برای کسی که فارسی بلد نباشد صداها بی معنی به نظر می رسد.

t.s.m.t
10-08-2008, 10:56
نثر رسمی ترکی بسیار سخت تر از نظم و زبان محاوره ای آن است چون در آن نه خبری از کلمات عربی هست و نه فارسی و هیچ کلمه ی دیگری از سایر زبان ها نمی توان در آن یافت مگر کلمه ای تخصصی که هنوز معادل آن در زبان جا نیفتاده است،که آن هم در نثر قدیم به هیچ وجه وجود ندارد. به همین خاطر بیشتر روی زبان محاوره ای و زبان شعر تأکید خواهیم کرد. اما بدون اشاره به دستور و گرامر زبان، گاهاً ممکن است خواننده دچار سردرگمی بشود.چون ساختار زبان ترکی با زبان هایی که اغلب آشنا هستیم مانند عربی ،فارسی ،انگلیسی،فرانسه و .. تفاوتی چشمگیر دارد و در عین داشتن فرمول منظم، ساختاری بسیار پیچیده دارد. لذا مجبوریم چند تایپیک را به طور فشرده به این موضوع اختصاص دهیم.

منابع:
1:مبانی دستور زبان ترکی آذربایجان به تألیف م.ع. فرزانه ،انتشارات فرزانه
2:مطالع ساختار نحوی زبان ترکی از دیدگاه رده شناسی،تألیف حسین خوش باطن
3:آموزش لغات ترکی آذربایجان به تألیف دکتر جواد هیأت
4:آموزش منظوم لغات ترکی به فارسی ،تألیف محمد صادق نائبی
5:قرارداد نوشتار ترکی به عربی دکتر جواد هیأت و جمعی از نویسندگان
6:فرهنگ لغات ترکی آذربایجان- فارسی، داشقین
7:فرهنگ لغات ترکی آذربایجان- فارسی ، بهزاد بهزادی
8:فرهنگ لغات ترکی آذربایجان- فارسی، کتابخانه دی دیجیتال اوروم
9: دیوان لغات الترک دیزینی
10:دستور زبان ترکی آذربایجان اثر علی م. گونیلی
* در صورت استفاده از هر منبعی دیگر حتماً نام آن ذکر خواهد شد *

.

t.s.m.t
10-08-2008, 20:05
1.حروف صدادار و تقسیم بندی آنها:
نه حرف صدادار که قبلاً اشاره شد به دو دسته تقسیم می شوند:
گروهی که نرم و یا صدایشان بم شنیده میشود و آهنگ پایینی دارند.این حروف 4 تا هستند؛
A,O,I,U
حروفی که صدایشان تیز و یا نازک و بعبارتی آهنگ بالایی دارند.5 تای بعدی این حروف ها هستند؛
Ə,E,Ü,Ö,İ
2.ساختار کلمات و تولید کلمات جدید:
در ترکی(آذربایجان)همانند سایر زبان ها اصل کلمه را ریشه یا مصدر می نامند و بقیه ی کلمات از آن ساخته می شود،اما این روند در سایر زبانها تا حدی امکان پذیر است در صورت طولانی شدن،مصدری دیگر اضافه و از آن کلمه ی جدید ساخته می شود.اما در تر کی این کار با اضافه شدن پسوند ها امکان پذیر است،در واقع چندین پسوند متوالی میتوانند پشت سر هم به آخر کلمه وصل شود این در انگلیسی یا فارسی امکان پذیر نیست.
مثال:
Kitabımdakılar

در این کلمه چهار پسوند ،پشت سر هم بکار رفته است که هر کدام وظیفه ی خاص خود را داراست و از آوردن حرف های اضافی و احتمالاً واژه های جدید جلوگیری میکند.اگر این عبارت را به فارسی ترجمه کنیم باید بنویسیم:

آن چیزهایی که در کتابم(کتاب من) است.

و یا در انگلیسی:

The things are inside of my book

3.پسوند ها:
بنابراین پسوند ها نقش بسزایی در این زبان دارند.اما یک پسوند می تواند فقط متشکل از یک حرف باشد و یا از 3 و بیش از سه حرف تشکیل شده باشد.آنچه که مهم است است پسوند ها یک و فقط یک حرف صدادار دارند.
این حرف صدادارِ پسوند با آخرین حرف صدادارِ عبارت هماهنگ می شود.این هماهنگی را به دو صورت کوچک و بزرگ مینامند.


اگر حرف صدادار پسوند یکی ازدو حرف زیر باشد ،هماهنگی کوچک مینامند.

Ə,A


و اگر حرف صدادار پسوند یکی از 4 حرف صدادار زیر باشد هماهنگی بزرگ می نامند.


U,Ü,İ,I

3 حرف صدادار باقی مانده در پسوند ها به کار نمی رود،یعنی حروف زیر:

O,Ö,E

این هماهنگی بدین صورت است که:اگر هماهنگی کوچک باشد به صورت زیر عمل می کنیم،
A,O,I,U→A
Ə,E,Ü,Ö,İ→Ə

یعنی اگر آخرین حرف صدادارِ واژه اصلی به حروف صدادار با آهنگ پایین ختم شوند،حرف صدادار پسوند ،صدای زیر است.
A
و اگر آخرین حرف صدادارِ واژه اصلی به حروف صدادار با آهنگ بالا ختم شوند،حرف صدادار پسوند ،صدای زیر است.
Ə

ولی اگر هماهنگی بزرگ باشد به صورت زیر عمل می کنیم،

İ,E,Ə→İ
A,I→I
O,U→U
Ö,Ü→Ü

یعنی اگر آخرین حرف صدادارِ واژه ی اصلی یکی از 3 حرف زیر باشد:
İ,E,Ə
آنگاه حرف صدادار پسوند صدای زیر است:
İ
، اگر آخرین حرف صدادارِ واژه ی اصلی یکی از2 حرف زیر باشد:
A,I
آنگاه حرف صدادار پسوند صدای زیر است:
I
، اگر آخرین حرف صدادارِ واژه ی اصلی یکی از 2 حرف زیر باشد:
O,U
آنگاه حرف صدادار پسوند صدای زیر است:
U
و اگر آخرین حرف صدادارِ واژه ی اصلی یکی از 2 حرف زیر باشد:
Ö,Ü
آنگاه حرف صدادار پسوند صدای زیر است:
Ü

توجه:منظور از واژه ممکن است یک اسم خاص باشد،فعل،مصدر و...آنچه که مد نظر است باید اولین پسوند را از کلمه ی ماقبل جدا کرد،حال که صدای پسوند معلوم گردید در صورت داشتن پسوند دوم،کلمه ی اصلی به همراه پسوند اول واژه ی جدید ماست،و در این صورت آخرین حرف صدادار ،صدای پسوند اول خواهد بود،به همین ترتیب برای پسوند سوم و...
توجه:ممکن است یک ترک زبان و حتی یک شاعر ترک زبان قانون کلی فوق را رعایت نکند و صدا ها را بر اساس لهجه ای که آموخته تلفظ کند که اساساً غلط است ولی برای حفظ اصل شعر آنرا در بازنویسی دستکاری نمی کنند.

توجه:این قانون زمانی اجرا میشود که پسوندی در کار باشد و گرنه در یک کلمه ی بدون پسوند چنین عملی معنی ندارد.

به همان مثالی که قبلاً گفته شد دقت می کنیم:
Kitabımdakılar

اصل کلمه همان واژه ی کتاب است

Kitab
این واژه دارای 2 حرف صدادار است اما دومی که همان آخری است، صدای زیر است
A
شاید این سؤال پیش آید که ما اکنون باید با کدام هماهنگی حرف صدادار پسوند را معین کنیم اگر هماهنگی پایینی باشد صدای پسوند هست:
A
اما اگر این هماهنگی از نوع دومی باشد باید صدای زیر را برای پسوند داشته باشیم:
I

پاسخ اینست:ما که نمی خواهیم واژه ای جدید بسازیم که تا به حال وجود نداشته بلکه به خاطر نزدیکی اصواتِ حروف صدادار به هم،می خواهیم به خصوص در گفتار ها از اشتباه تلفظ کردن کلمه جلوگیری کنیم.وهمچنین نوع و نقش پسوند است که مشخص می کند این هماهنگی از نوع کدام است،مثلاً پسوند هایی که برای جمع بستن بکار می رود همواره از نوع هماهنگی کوچک هستند که بعداً مفصّلاً در مورد آنها صحبت خواهد شد.در واقع ما نمی خواهیم فعلاً از حفظ تشخیص دهیم فعلاً به عبارات نگاه می کنیم و میبینیم که چگونه این قانون اجرا میشود.

حال که آخرین حرف صدادار مشخص شد و اینکه هماهنگی بزرگ است لذا باید حرف صدادار اولین پسوند صدای زیر باشد:
I
حال واژه ی جدید ،واژه ی زیر است:
Kitabım
کتاب من
پس بدین گونه آخرین حرف صدادار عوض میشود و صدای زیر میشود:
I
ولی این بار هماهنگی کوچک است لذا حرف صدادارِ دومین پسوند، صدای زیر میشود:
A
Kitabımda
در کتابِ من(است)

واژه ی جدید ما اکنون واژه ی زیر است
Kitabımda
وآخرین حرف صدادار واژه،صدای زیر است:
A
و هماهنگی بزرگ است لذا حرف صدادار سومین پسوند ،خواهد شد:
I
این بار واژه ی جدید ما هست:
Kitabımdakı

آن چیز ی که در کتاب من( است)
وآخرین پسوند که پسوند جمع ساز است و جزو هماهنگی های کوچک حساب میشود صدای زیر را میگیرد:
A
زیرا آخرین حرف صدادار واژه ی بالا صدای زیر است:
I
Kitabımdakılar
آن چیز هایی که در کتاب من( است)

برای کسانی که علاقه مندند تمرین هایی در نظر خواهیم گرفت که می توانن در خانه تمرین کنند و در پست بعدی جواب ها ا خواهیم آورد
تمرین:مثالهای زیر جزو هماهنگی های کوچک اند،اولاً پسوند و در صورت وجود پسوندها را مشخص کنید،وسپس جاها ی خالی را پر کنید.

1)Gələrəm
2)Gülərəm
3)Ağlaram

4)Qızlr
5)Aşnalr
6)cücəlr
تمرین:اولین پسوندمثالهای زیر جزو هماهنگی های کوچک اند،و دومین آنها جزو هماهنگی بزرگ ،پسوندها را مشخص کنید،وسپس جاها ی خالی را پر کنید.

1) Qızlarım
2)Çüçələrim
3)Balalarm
4)Gördüklrm

t.s.m.t
04-10-2008, 00:57
برای این که تایپیک خسته کننده نباشد در بین دو پست مربوط به دستور زبان ،پستی منحصر به معنی خواهیم کرد،و البته با واژه های بیشتر مربوط به شعر:

1) Könül
1)کؤنول
1) قلب،دل،باطن، هوس،تمایل،آرزو،تقاضای داخلی،

2)Budur
2)بودور
2)این است

3)Gün
3) گؤن
3) خورشید،نور خورشید؛روز،فاصله ی میان طلوع و غروب خورشید

4)Kim/Ki
4)کیم،کی
4)که

5)Ol/O
5)اول،اُ
5)او،آن

6)Döndərər
6)دؤندئرر
6)تغییرمی دهد،سرنگون می کند،منصرف می سازد،متحول می سازد،متفاوت می سازد؛برای دومین بار آبیار می کند(محصول و کشت)،در پوش حصیری و چوبی ظروف ماست و شیر و غیره؛به پهلو می خواباند؛به نقطه ی اول باز می گرداند،سرپیچی می کند

7)Ayırd
7)آیئرد
7)جداسازی،انتخاب،آشکار سازی

8)Ayırma
8)آیئرما
8) جداسازی ،آشکار سازی

9)ayırar
9)آیئرار
9)جدا می کند

10) Günün
10)گؤنؤن
10)روزِ...

11)Cümə Günün
11)جومه گؤنؤن
11)روزِ جمعه

Budur fərqi könül, məhşər günün ruzi hicrandan
Kim ol can döndərər cismə bu cismi ayırar candan
Füzuli
بودور فرقی کؤنؤل،محشر گونون روزی هیجراندان
کیم اول جان دؤندئرر جیسمه،بو جیسمی آیئرار جاندان

ای دل،اینست فرقِ روز محشر با روز هجران
که( در) آن(روز محشر) به جسم بی جان،روح را خواهد دمید( و دوباره زنده خواهند کرد این جسم مرده را)در حالی که(روز) هجران، روح را از بدن خارج می کند.

شاعر روز هجران را با روز محشر مقایسه می کند، وجه تشابه این که :هر دو را سخت می پندارد،ولی فرقی که در این دو می بیند ، آسان تر بودن روز محشر بر روز هجران است،چون در روز محشر روح به جسم بر می گردد و در روز هجران روح از جسم عاشق بیرون می رود.

t.s.m.t
21-10-2008, 00:35
حروف بی صدای ضعیف(بی ثبات):



حروفی هستند که صدای آنها واضح و ثابت نبوده و در مواردی بویژه در بعضی اشعار و در کتب قدیمی تغییر صدا می دهند.

حروف مذکور 8 عدد بوده و به قرار زیرند:

K,H,Q,Ç,T,Ş,S,P

از حروف فوق 5 تای آنها در هنگام صرف با قرار گرفتن در بین دو حرف صدادار تغییر صدا می دهند.این تغییر به صورت زیر صورت میگیرد:
K→Y
Q→Ğ
Ç→C
P→B
T→D




علاوه بر آن اگر آخرین حرف کلمه ای به یکی از حروف بی صدای ضعیف ختم شود و پشت سر آن نیز حرف((د)) صرف شود،((د))تبدیل به ((ت)) می شود.به عنوان مثال:
Gəlmək),Gəlməkdə→Gəlməktə


و همچینین برعکس یعنی ((ت)) به((د)) تبدیل می شود:
Dağıt→Dağıddım
Dört→Dördüm





کلماتی که دارای یک بند(تک هجایی)هستند تغییر صدا نمی دهند:
Ət→Ətim
İp→İpim




کلماتی که از زبان های دیگر وارد ترکی شده اند از این قاعده پیروی نمی کنند به عنوان مثال:
Xaliq→Xaliqim



حروف بی صدای قوی(با ثبات):



حروفی هستند که تغییر صدا نمی دهند.ولی حرف ((ر)) در مواردی به شکل قوی صرف میشود طوری که به نظر میرسد ((ر))دوبار تلفظ میشود((رر)).گاهی نیز این حرف به صورت ضعیف تلفظ میشود،مثل:
Gəlir→Gəlirr
Bir dənə→Bi dənə




چند مثال دیگر:
Oxumaq→Oxumağım
Gülmək→Gülməyim
Ağlamaq→Ağlamağım
İtmək→İtməyim
Dinmək→Dinməyim
Demək→Deməyim

t.s.m.t
21-10-2008, 00:37
Bax=باخ=نگاه کن
İç=داخل،میان،مغز،تو،وسط؛ بنوش (فعل امر)= ایچ
İçdigim=آنچه که نوشیده ام=ایچدیگیم
İndi=الان،هم اکنون،حالا=ایندی
Eylə=این چنین،چنین؛بکن،انجام بده(فعل امر)=ایله
Al=آل=پسوندی که از اسم صفت میسازد؛سرخ؛حیله،دروغ،حقه؛ هیولا،جن،موجود وحشتناک؛مخفف آلومینیم؛رنگارنگ
Gəl=بیا=گئل
Cananə=به جانان= بر جانان= جانانه

Şəm e roxe cananə pərvanə mənəm indi
Bax içdigim al qanə,məstanə mənəm indi

Fəryadımı guş eylə,uşşaqi xəmuş eylə
Gəl badəni nuş eylə,xumxanə mənəm indi

LEYLA XANIM

شمع رخ جانانه پروانه منم ایندی
باخ ایچدیگیم آل قانه،مستانه منم ایندی

فریادیمی گوش ایله،عشّاقی خموش ایله
گئل باده دنی نوش ایله،خمخانه منم ایندی

لیلا خانم

بر رخ شمع گونه ی یار پروانه منم اکنون
به خون سرخ رنگی که مینوشم نظاره کن
به فریادم گوش کن،عشّاق را خموش کن
بیا و باده را بنوش،خمخانه منم اکنون

شاعره در مصرع دوم از خوردن خون دل مست است.در مصرع چهارم منظور از باده، خون دل شاعره است زیرا که سرآخر خود را خمخانه خوانده است.



بر حسب عادت برای مشخص کردن تکرار یک حرف ،از علامت تشدید استفاده کردیم در حالی که گفتیم در ترکی این چنین علامتی وجود ندارد و حرف را دوبار پشت سر هم مینویسند.عشّاق=عششاق.

t.s.m.t
21-10-2008, 14:19
کلمه:

کلمه از حروف مختلف ساخته میشود.در ساختمان کلمه ساده ترکی،حروف صدادار کلمه را یکی از دو گروه آن که با آهنگ بالایی(5تا) ویا با آهنگ پایینی(4تا) می باشد،تشکیل میدهد.



اما کلماتی که از زبان های دیگر وارد ترکی شده اند اکثراً به شکل اصلی خود ظاهر شده اند،ولی پسوندهای آنها با قانون زبان ترکی ساخته می شود.مثلاً:



رنگ+لر(پسوند جمع ساز، معادل با"ها""ی فارسی)=رنگلر(رنگها)



انواع کلمه:

کلمه ی ساده:همان طور که از نام آن مشخص است این نوع کلمه دارای پسوند وپیشوند نمی باشد و تنها از یک جزء تشکیل شده است(جزء را با هجا خلط نکنید)مثال:



1)یاشار

2)حوسِین=حسین

3)ایران
1)Yaşar
2)Hüseyn
3)İran



کلمه ی ترکیبی با پسوند:کلمه ای که دارای پسوند یا پیشوند است،ممکن است هر دو را همزمان داشته باشد ویا حتی چندین پسوند پشت سر هم بعد از کلمه واقع شود.مثال:
1)Hüseyndə
2)Evmizdəkilər


1)حوسینده=در پیش(نزد)حسین

2)ائومیزده کی لر=آن چیزهایی(کسانی)که در خانه ی ماست.



کلمه ی مرکب:کلمه ای که با ترکیب چند اسم و یا کلمه ی ساده ساخته میشود.به عنوان مثال:

1)محمد علی

2)ائل گؤلی


1)Məhəmmədəli
2)Elgöli


مثال دوم کلمه ای مرکب از دو اسم و یک پسوند است:ائل+گؤل+پسوند ائی

ائل به معنای ملت،مردم،خلق و گؤل به معنی دریاچه،استخر



کلمه ممکن است اسم باشد،ممکن است فعل،صفت،قید،ضمیر،کلمه ی ربطی،کلمه ی تشبیهی،کلمه ی اضافی،حروف اضافی و...باشد .با توجه به آشنایی هرکدام از این نوع کلمات در زبان فارسی از تعریف مجدد آنها خودداری میکنیم.



هجی کردن کلمه:چون در ترکی دو حرف صدادار ویا بی صدا میتوانند پشت سر هم قرار گیرند لذا در تلفظ این گونه کلمات باید دقت کرد که:نباید دو حرف صدادار و یا بی صدا در کنار هم (در یک بند)،قرار گیرند.به مثال زیر توجه کنید:


Sa-at


ساعات=ساعت



در واقع خط تیره همان نقش ((ع))در عربی و فارسی را دارد با این تفاوت که در عربی و فارسی به عنوان یک صامت و در ترکی برای جدا کردن صامت ها و مصوت ها بکار گرفته میشود.قبلاًمثالی از این قبیل زده ایم که در صورت رعاین نکردن معنی عوض میشود.



مثالی برای مصوت:
Gəl-mək


گئل+مئک=گئلمئک=آمدن

توجه:این علایم فاصله ای در صورتی که خواننده را دچار اشتباه نکند می توانند حذف شوند در واقع این علایم را به خصوص در مورد حروفات بی صدا اصلاًنمی نویسند فقط برای نحوه ی هجی کردن کلمه مشخص کردیم.



معمولا کسانی که یک زبان دیگر را یاد میگیرند بعد از تلفظ صحیح به اولین مشکلی که برخورد می کنند مسأله ی" تکیه" است.بدین گونه که نمی دانند کی و چگونه و در کجای کلمه بر یک حرف به خصوص تکیه کنند یعنی کی با شدت زیادی یک حرف را هجی کنند و کی خفیف از کنار آن رد شوند.در واقع این مسأله آنچنان از قانونیت خاصی تبعیت نمی کند باید خودآموز زبان با تمرین و افزایش دایره ی لغات این مشکل را برطرف سازد.سعی خواهیم کرد مثال های متنوعی در آینده برای این مسأله بیاوریم.هم اکنون به چند مثال توجه کنید:


1)Uşaq→U-şaq
2)Ana→A-na
3)Görmək→Gör-mək
4)Bağlarda→Bağ-lar-da



باز بر این نکته تأکید میکنیم که این علایم برای درست تلفظ کردن و نشان دادن تکیه گاه های کلمات است و گرنه در هنگام نوشتن استفاده نمیشود مگر برای نشان دادن "همزه" و" عین".



معمولاً در محاوره به بخش آخر اسامی شهرها و دهات تکیه می کنند و آنرا به صورت کشیده تلفظ میکنند.
1)Teh ran
2)İstan bul
3)ba kı
4)Təb riz

t.s.m.t
21-10-2008, 14:20
1)Oldu=اولدو=شد
2)Yer=یئر=زمین
3)Gül=گؤل=گل،شکوفه؛زاویه،گوش ه؛ بخند (فعل امر)
4)Həryan=هریان=همه جا،هرکجا
5)İş=ایش=کار


Xürrəm oldu bağu yer güldən içimdə ğəm hənuz
Güldü həryan ğünçəvü könlüm işi matəm hənuz

NƏVAYİ

خؤررم اولدو باغ و یئر گؤلدن، ایچیمده غم هنوز
گؤلدؤ هر هریان غؤنچه و کؤنلؤم ایشی ماتم هنوز

نوایی

خرّم گشت باغ و زمین از گل،در درونم غم هنوز
همه جا از غنچه خندید و ،کارِ دلم ماتم هنوز(ویا همه جا گل است و غنچه،کار دلم ماتم هنوز)



توجه1:ممکن است معنی بعضی از کلمات را که به این بیت مربوط است ننوشته باشیم در آن صورت این کلمه تکراری بوده و در پست های قبلی حتماً به آن اشاره شده است.



توجه2:میدانیم که در انگلیسی یک کلمه ممکن است با معنی های گوناگون فقط به یک صورت نوشته شود که در این صورت باید از جمله پی به نقش آن کلمه ببریم تا بدانیم آن کلمه اسم است،صفت است،فعل است ویا... اما این موضوع در ترکی پیچیده تر هم میشود چون علاوه بر نقش ممکن است معنی هم عوض شود. به خصوص در شعر که قانون کلی دستور زبان رعایت نمی شود تشخیص نقش کلمه به مراتب سخت تر است به نمونه ی زیر توجه کنید:


1)Gül=گؤل=گل،شکوفه(اسم)
2)Gül=گؤل=زاویه،گوشه(اسم)
3)Gül=گؤل=بخند(فعل)
4)Gül-Çiçək=گؤل- چیچک=همه ی گلها و شکوفه ها،گل و غنچه(اسم ترکیبی)
5)Gülçü=گؤلچو=گلکار،گل پرور،گلباز،گل فروش،گل دوست(اسم)
6)Gülçülük=گؤل چؤلؤک=گل فروشی،گل پروری،گل دوستی(اسم)
7)Güldürmə=گؤلدؤرمه=متبسم و خوشحال سازی،ایجاد خنده(اسم)
8)Güldürmək=گؤلدؤرمئک=خنداندن، شاد کردن،خوشحال نمودن(فعل)
9)Güldürücü=گؤلدؤرؤجؤ=خنده آور،شاد(صفت)
10)Güldürücülük=گؤلدؤرؤجؤلؤک=خن ده آوری،موجب شادی و تبسّم بودن(اسم)
11)Gülər=گؤلر=خندان،شاد،متبسّ م(صفت)
12)Güləryüz=گؤلر یؤز=خوشرو،شاد،دارای چهره ی شاد وبشّاش(صفت)
.
.
.


شکل نگارش شماره ی 1 و 2 و3 به یک گونه است،حال آنکه 1و 2 اسم و 3 فعل است که هر کدام معنی متفاوتی دارند.اما شماره های 4 و5 و6 از خانواده ی شماره 1 هستند(یعنی هم معنی اند)و شماره های 7 تا 12 از خانواده ی شماره ی 3.

t.s.m.t
14-01-2009, 14:37
اسم:

اسم کلمه ای است که برای نامیدن همه موجودات به کار برده میشودودر به کار بردن اسم در جمله باید به فرمهای مختلف آن توجه کرد،تا بتوان اعضای دیگر جمله را با آن همگون ساخت.



انواع اسم:

اسم ساده:

اسمی است که تنها یک جزء دارد و با اسامی دیگر ترکیب نیافته است.

مثال:

علیƏli

باغBağ

آغاجAğac



اسم مرکب:

اسمی است که از ترکیب دو یا چند جزء بدست می آید،ولی بر اسم فرد و یا چیز مفردی دلالت کند.

مثال:

علی ریضاƏliriza

باداملیق(بادامستان)Badamlıq



اسامی که از سایر زبان ها و به خصوص از زبان عربی گرفته شده اند و در زبان فارسی با اصول عربی جمع بسته یشوند،در دستور زبان ترکی همانند اسامی ساده و مرکب با قانون خاص ترکی یعنی بوسیله ی "لر"و "لار" به سادگی جمع بسته میشوند و نیازی به یادگیری و به کار بردن علائم جمع عربی نیست.



مثال:

(موتتفیق لر)متفقینMüttəfiqlər

(خالقلار)خلایق Xalqlar

t.s.m.t
14-01-2009, 14:39
کلماتی که قبلاً یاد گرفته ایم نیازی نمیبینیم که دوباره آنها را یاد آوری کنیم


Də=ده=معادل با در
Meyxanədə=میخانه ده=در میخانه
Kaşanədə=کاشانه ده=در کاشانه
Tapmaq=تاپماق= پیدا کردن،یافتن،بدست آوردن،کشف کردن،به نتیجه و هدف رسیدن،دیدن
Tapdım=تاپدیم=پیدا کردم
Tapdı=تاپدی=پیدا کردبه نتیجه رسید
Bu=بو=ضمیر اشاره"این"


*:بحث ضمایر و حروف اضافه و غیره به طور مفصل در بخض دستور توضیح داده خواه شدو

Dil=دیل=دل

Tutmaq=توتماق=گرفتن،دچار شدن،بستن،بدست آوردن،شکار کردن،مال خود کردن،تصرف کردن،جای شدن،رشد ونموکردن، سبز شدن،پیوند یافتن،پنهان کردن،برازنده شدن،مناسب شدن،بکار گفتن،قرار دا بستن،مؤثر شدن مقایسه کردن


**:تنها به چند مورد اشاره میکنیم.


Tutuşdurmaq=توتوشدورماق=مقاسیه کردن(مثلا دو چیزی که شبیه به هم اند)؛پیوند زدن(درخت و نهال و غیره...)
Tutmaq=توتماق=گرفتن(بیشتر در اینجا به معنی سرایت کردن بیماری از شخصی به دیگری)


Babəkə soyuq dəymiş idi,bəndə(noxoşluqu) ondantutdum


Tutmuş=در اینجا(شعری که در زیر آمده است)بیشتر به معنی گرفتار شدن آمده است؛دچار شدن
İdi=ایدی=بوده
Bir=بیر=یک،واحد،تک ،تنها،یگانه،اوّل،بی همتا،برابر،غریب
İlk=ایلک=اوّل،نخت،پیش
İlə=ایله=برابر،دوتانه،موقع ّت،حال،ارتباط،حرف ربط به معنی" با"
İsə=ایسه=اگر،شاید،و،در حالیکه
Genə=گئنه=تکرار،بازهم
Yenə=یئنه=تکرار،دوباره،عینا ،مثل،سابق،بازهم،یک بار دیگر،همانگونه


***:معمولا این دو کلمه به جای هم به کار میروند.

Necə=نئجه=چگونه،چه طور،به هر ترتیب،مثل،هر جور




Meyxanədə mey əcəb bəha tapdı genə,
Hər rindü gəda bu gün nəva tapdı genə,
Aineyi-dil ki, zəngi-qəm tutmuş idi,
Bir cam ilə gör necə səfa tapdı genə!

میخانه ده می عجب بها تاپدی گئنه
هر ریندو گدا بو گون نوا تاپدی گئنه
آئینه ی دیل کی،زنگی-غم توتموش ایدی
بیر جام ایله گؤر نئجه صفا تاپدی گئنه

اگر به معنی کلمه به کلمه ی رباعی بالا(که یک رباعی عرفانی و فلسفی اجتماعی است)بپردازیم بی شک راه را اشتباه رفته ایم،زین سبب فقط به مفهوم شعر می پردازیم.

شاعر، از با ارزش شدن دوباره ی می سخن میگوید که در عرفان واسطه ای است برای درک انوار معنوی برای سالک، اینکه دقیقاً منظور همان است معلوم نیست.چرا که مصرع دوم حالتی طعنه آمیز دارد به همین سبب شاید بیت اول نیز حالت طعنه و کنایه داشته باشد.
شاعر در مصرع سوم و چهارم ،دفع غم و بلا را در رویارویی با همین واسطه(می) می داند و صاف شدن دوباره ی دل و ازبین بردن کدورت های آن که بر اثر توجه به این دنیا و دغدغه های آن حاصل شده ،تنها در سایه ی همین واسطه و اثرات آتی آن می داند.

t.s.m.t
14-04-2009, 19:11
مصدر:
مصدر کلمه ای است که از دو قسمت تشکیل می شود.به بخش اول آن ریشه ی فعل و به قسمت آخری آن پسوند مصدری می گویند.

علامت مصدر در زبان ترکی
Mək
و
Maq
می باشد.

حرف صدادار پسوند مصدر وابسته به آخرین حرف صدادار ریشه ی فعل است، در نتیجه پسوند مصدری به شکل
Mək
و
Maq

در می آید.(هماهنگی کوچک)

افعالی که آخرین حرف صدادار آنها با آهنگ پایینی
A,I,O,U
باشد،به خود پسوند مصدری
Maq
می گیرد.

مثال:
Almaq
آلماق(گرفتن)

Durmaq
دورماق(ایستادن)

Olmaq
اولماق(شدن)

İnanmaq
اینانماق(باور کردن)

افعالی که آخرین حرف صدادار آنها با آهنگ بالایی
Ü,Ö,İ,E,Ə
باشد،به خود پسوند مصدری
Mək
می گیرد.

مثال:

Gəlmək
گلمک(آمدن)

Yemək
(خوردن)

İçmək
(نوشیدن)

Öpmək
(بوسیدن)

Üşümək
(یخ زدن،احساس سرما کردن)

توجه:پسوند مصدرهایی که آخرین حرف صدادار آنها با آهنگ پایینی باشد،در محاوره به جای پسوند
Maq
از پسوند
Max
استفاده میکنند(این یک قانون نیست ولی در صورت محاوره اکثراً این تغییر را صورت می دهند)

ولی این پسوند در صرف درست به کار گرفته می شود.،یعنی
Maq
به شکل ِ
Mağım
صرف میشود.(رجوع کنید:به تغییر شکل حروف بی ثبات ضعیف یا بی ثبات)

مثال:

ریشه
Al
آل(بگیر)
است.
این ریشه از دو حرف تشکیل یافته است:
AوL
تنها حرف صدادار آن
A
است،پس در این مثال، آخرین حرف صدادار ریشه، همان اولین حرف ریشه است.لذا هماهنگی از نوع اول(آهنگ پایینی)است.پس پسوند مصدری این ریشه،
Maq
است.یعنی داریم:
Almaq

همین کلمه در محاوره(به صورت غیر قانونی) به شکل زیر تلفظ میشود:
Almax

در صرف این کلمه در محاوره،دوباره
X
به
Q
تبدیل می شود.وبنا بر تغییر حروف بی صدای بی ثبات:
Q
به
Ğ
تبدیل می شود.
Almağım
آلماغیم(گرفتنم).

t.s.m.t
14-04-2009, 19:13
Var
وار(موجود،هستی،هست،در دسترس،قابل ملاحظه و مشاهده؛ثروت،دارائی،مال،مل ک.)

Varlı
وارلی(دارا،ثروتمند،پولدار)

Varlıq
وارلیق(موجودیت،هستی،هر آنچه که موجود است،طبیعت،ماده،وجود،دنیا، کائنات،حیات،منبع همه چیز،زندگی،هست و نیست.)

Varlılıq
وارلیلیق(ثروتمندی دارائی،دارای هر گونه امکانات مادی بودن.)

Varlığım
وارلیغیم(هر آنچه که دارم،هست و نیستم،...)

Çən
چن(تانکر،ظرفبزرگ،منبع؛مه، وای رطوبی و ابری)

Bənzəmək
بنزه مئک(شبیه شدن،رفتن و مانند و مثل شدن،برابر شدن)

Bənzər
بنزه ر(شبیه،مانند،عین،برابر)

Bənzəyir
بنزه ییر(شبیه است،مانند است،...)

Gözəl
گؤزه ل(زیبا،قشنگ،جذاب،بی عیب و نقص،کامل،درست)

Tel
تئل(موی جلوی سر که به پیشانی می ریزد؛تار،رشته،شعاع،بند،ار تباط،سیم،مفتول؛نوعی شیرینی که از آرد برنج و شکر تهیه می شود؛مخفف تلگراف و تلفن)

Dən
ده ن(تخم،دانه،بذر؛لکه و خال سفید،سفیدی مو)

Boğulmaq
بوغولماق(خفه شدن،مردن،گرفته شدن،جلوگیری شدن)

Boğulan
بوغولان(آنچه که خفه می شود،در حال خفه شدن،در حال گرفته شدن9

Nisgil
نیسگیل(حسرت،آرزو،غم،درد)



Varlığım dağlarda çənə bənzəyir
Gözəllər telində dənə bənzəyir
Qurbət pəncəsində boğulan axşam
Həsrətə,nisgilə,mənə bənzəyir
Həmidə rəis zadə(H.R.Səhər)

وارلیغیم داغلاردا چنه بنزه ییر
گؤزه للر تئلینده دنه بنزه ییر
غربت پنجه سینده بوغولان آخشام
حسرته،نیسگیله،منه بنزه ییر

حمیده رئیس زاده(ح.ر.سحر)

هست و نیستم همانند مه کوه ها است،(هست و نیستم جز تاریکی و نیستی،نیست)
هست و نیستم همانند دانه های سفید بر موی زیبارویان است
عصری که(شبی که) میمیرد در پنجه ی غربت
شبیه حسرت،شبیه درد و غم،شبیه من است.

t.s.m.t
15-04-2009, 19:54
فعل:

فعل به کلمه ای گفته می شود که مشخصات زیر را داشته باشد.
-کار عملی شده را در زمان های مختلف(گذشته،حال،آینده)بیان کند.
-مفرد و یا جمع بودن فاعل را ذکر کند.
-کاری را که بوسیله ی کسی انجام شده و یا به کسی یا چیزی اعمال می شود،نشان ده8د.
-شکل مثبت و منفی بودن عمل انجام شده را روشن کند.
-نحوه ی ربطی و شرطی بودن کار عملی شده ا بیان کند.

شکلهای مختلف افعال ترکی به وسیله ی پسوند های گوناگون ساخته می شوند.در بخش های بعدی شما را با نحوه ی صرف فرم های افعال آشنا خواهیم کرد.

علائم جمع:
جمع بندی ترکی بوسیله ی دو پسوند
Lar
لار
و
Lər
لر

(با هماهنگی کوچک)انجام می گیرد.
افعالی که آخرین حرف صدادار آنها با آهنگ پایینی
A,I,O,U
است با پسوند
Lar
لار
جمع بسته می شود.

به مثال های زیر توجه کنید:

Adam
آدام(آدم)
Adamlar
آداملار(آدم ها)

İnsan
اینسان(انسان)
İnsanlar
اینسانلار(انسان ها)

Işıq
ایشیق(نور)
Işıqlar
ایشیقلار(نورها)

Pul
پول(پول)
Pullar
پوللار(پول ها)

Noxud
نوخود(نخود)
Noxudlar
نوخودلار(نخودها)

تذکر:اگر یک کلمه ی غیر ترکی در زبان ترکی جا بیفتد،با فرمول ترکی جمع بسته میشود.

مثال:

Biyaban
بیابان
Biyabanlar
بیابانلار

اگر آخرین حرف صدادار کلمه ای با آهنگ بالائی
Ü,Ö,İ,E,Ə
باشد،جمع بستن آن با پسوند
Lər
لر
انجام می گیرد.

مثال:

İp
ایپ(طناب)
İplər
ایپلر(طناب ها)

Söz
سؤز(حرف،سخن)
Sözlər
سؤزلر(حرف ها،سخنان)

Gül
گؤل(گل)
Güllər
گؤللر(گل ها)

El
ائل(ایل)
Ellər
ائللر(ایل ها)

توجه:هماهنگی حروف صدا دار پسوند با ریشه و یا واژه ی ماقبل خود قبلاً به طور مفصل توضیح داده شده است،پسوند های جمع ساز نیز از همان قاعده ی کلی تبعیت می کنند.در هر صورت چگونگی کاربرد ِ پسوندهای جمع ساز،به طور خلاصه توضیح داده شد.

t.s.m.t
15-04-2009, 19:55
Göz
گؤز(چشم،ارگان دید،سوراخ،روزنه،هر چیز شبیه چشم)

Gözləmək
گؤز لئمئک(چشم دوختن،منتظر بودن،مراقب و مواظب بودن،،نگاه کردن،رعایت کردن،امیدوار بودن)

Yaş
یاش(سن،سال؛اشک،اشک چشم؛مرطوب،خیسفتر،آبدار،رط وبت،نم)

Dil
دیل(ارگان موجود در دهان انسان و حیوان)
اگردر شعر ترکی از کلمه ی فارسی" دل"، استفاده شود،به صورت دیل نوشته و تلفظ میشود.در این شعر منظور همان دل است.

Dolu
دولو(پر،دانا،قوی،کامل؛تگگ باران منجمد)

Bil
بیل(مطلع شو،متوجه شو،خبر دار شو)
Bilmək
بیلمئک(مطلع شدن،خبردار شدن،متوجه شدن)

Bildirilmək
بیلدیریلمئک(رجوع کن به بیلمئک)

Bildiriş
بیلدیریش(اعلان،اطلاعیه)

Bilə-bilə
بیله-بیله(آگاهانه،دانسته)

Bileydim
بیلئیدیم( (ای کاش)مطلع می شدم،(ای کاش)متوجه میشدم)
حالتی که فرد دوست داشت(دوست دارد) که از چیزی مطلع می شد(شود).

Çətin
چتین(سخت،مشکل،سنگین)

Çətinmiş
چئتینمیش(سخت بود،سنگین بود،مشکل بود)

Yol
یول(راه،محل عبور،مذهب،عقیده،اصول،روش، طریق،جاده،چاره،تدبیر،علاج ،وسیله ی ...،جهت،مقصد،هدف،مسلک،طریق ،مسافرت،گذرگاه،خط شیار،خط،زهوار)

Yolu
یولو(راهش،...)






Gözlərim yaşlı, ürək qəmli, dilim ahla dolu,

Nə bileydim ki, çətinmiş bu qədər eşq yolu.

Saib təbrizi

گؤزلریم یاشلی،أوره ک غملی،دیلیم آه لا دولو
نه بیلیدیم کی،چئتینمیش بو قده ر عشق یولو

صائب تبریزی


چشمانم اشک آلود،دلم غمگین،دلم پر آه
از کجا می دانستم(مطلع می شدم) که، این چنان سخت می بود راه عشق

t.s.m.t
22-04-2009, 17:56
ضمایر:
ضمیر شخصی:ضمیر شخصی به کلمه ای گفته می شود که جایگزین اسم در جمله باشد:
ضمیر شخصی منفصل:

Bən
بن(من)

Sən
سن(تو)

Ol
اول(او)

Biz
بیز(ما)

Siniz
سینیز(شما)

Onlar
اونلار(ایشان،آنها)

اونلار را در محاوره، اولار نیز می گویند.
اول را در محاوره، اُ نیز می گویند.
سینیز را در محاوره، سیز نیز می گویند.
بن را در محاوره، من نیز میگویند.

ضمایر شخصی جمع، دوباره جمع پذیراند:

مثلاً:
Bizlər
بیزلر(ما ها)

ضمایر اشاره ای:

ضمیر اشاره ای کلمه ای است که به جای اسمی نهاده میشود که به آن اشاره شده و یا نشان داده می شود:

ضمایر اشاره ای مفرد:

Bu
بو(این)

Ol
اول(آن،او)

Bura
بورا(اینجا)

ضمیر اشاره ای جمع:

Bunlar
بونلار(این ها)

Onlar
اونلار(آنها،ایشان)

Ora
اورا(آن جا)

توجه: شو،صورت کلاسیک بو، می باشد.همانگونه که اول،صورت کلاسیک اُ می باشد.

Şu=Bu
Ol=O

بونلار را در محاوره، بولار نیز می گویند.

t.s.m.t
22-04-2009, 17:57
İyirmi
اییئرمی(بیست)

Beş
بئش(پنج،عدد بعد از شش؛هیزم خشک و مشتعل)

İyirmibeş
اییئرمی بئش(بیست و پنج)

İllik
ایللیک(...ساله)

Beşillik
بئش ایللیک(پنج ساله)

Yetişmək
یئتیشمئک(رسیدن،پخته شدن،ملحق شدن،تعلیم و تربیت دادن)

Yetişdi
یئتیشدی(رسید،پخته شد،ملحق شد،تربیت یافت)

Sınmaq
سئنماق(شکستن،شکسته شدن،تکه تکه شدن،مغلوب شدن،خرد شدن،خجیل شدن،کوچک شدن)

Sındırmaq
سئندئرماق(شکستن،قطع کردن،جدا کردن،خرد کردن،خجیل و شرمنده کردن،موجب قهر کسی شدن)

Sındı
شکست،قطع شد،جدا شد،خرد شد،شرمنده و خجل شد،پریشان و غمگین شد،شکسته شد)

Bulundu
بولوندو(پیدا شد،ظاهر شد،بدست آمد،بوجود آمد) از مصدر بولونماق در معنی: پیدا شدن،ظاهر شدن،بدست آمدن،بوجود آمدن


Xomi-Dövranda iyirmi beş illik şərab
Yetişdi,lakin qiyməti əyyami-şəbab
Meyi ğiflətlə məstidik ta ki zərli cam
Əlində sındı saqinin,bulundu sərab

Aşıq pəkər

خُم دوراندا اییئرمی بئش ایللیک شراب
یئتیشدی ،لاکین قیمتی اییامی شباب
میی غیفلت له مست ایدیک تا کی زرلی جام
الینده سیندی ساقینین،بولوندو سراب

ص.تبریزی

معنی:

شراب بیست و پنج ساله،در خم دوران
رسید،ولی به قیمت ایّام جوانی
از می غفلت مست بودیم تا اینکه جام زرین
در دست ساقی شکست،سراب ظاهر شد

تفسیر:

بر خلاف اکثر اشعار،می و ساقی و مستی ،در این شعر بار منفی دارد؛
دوران و دنیا شبیه به خمی گشته که به جای می،انسانها را می رساند(پخته می کند)
اما قیمت این رسیدن و به این مرحله رسیدن،چیزی نیست جز از دست دادن 25 سال عمر که شاید بهترین زمان عمر یک انسان تلقی شود(0-25)؛
حال تأسف انگیز تر است که،این 25 سال (اوج ظرافت و قدرت یک انسان)به بطالت صرف شود!
بعد از گذران این زمان،انسان زمانی بیدار می شود که بسیار دیر شده،این می،غفلت به بار آورده و این مستی ،مستی غفلت است.

زرق و برق جام ساقی(جام زرین) بیشتر موجب گمراهی خلایق است،بعد از شکسته شدن این جام،و بی اعتبار گشتن ساقی،انسان از حالت مستی بیدار میشود و در دیدگان او چیزی جز تباهی و سراب - آنچه که واقعیت عمر او در دوران مستی بود- پدیدار نیست.

t.s.m.t
16-09-2009, 18:12
İmək
نحوه ی صرف فعل ایمک:

در زبان ترکی ضمایر شخصی را بوسیله ی ریشه ی مصدر ایمک که تنها فعل بی قاعده ی این زبان است صرف می کنند.فعل مذکور عملکردی همانند فعل بودن در زبان فارسی دارد که به همان معنی نیز بکار گرفته می شود.خود مصدر ایمک به شکل بودن مورد استفاده قرار نمی گیرد،بلکه صرف آن به شکل هستم،هستی و... بکار گرفته می شود.و برای ضمایر شخصی صرف می شود.

فارسی-------------------ترکی-------------------علامت صرفی

من هستم----------------mənəm منم-------------------ام əm
تو هستی----------------sənsən سن سن----------------سن sən
او هست---------------- odur او دور----------------دور dur
ما هستیم---------------- bizik بیزیک---------------- ایک ik
شما هستید---------------sizsiniz سیز سینیز-----------سینیز siniz
آنها هستند----------------onlardırlar اونلار دیرلار-----دیرلار dırlar

صرف فعل ایمک را پسوند صرفی و یا ضمیر متصل شخصی نیز می نامند.
من وارام و منم(موجود بودن،هستی)در زبان فارسی معنی من هستم را می دهند.

Mən varam من وارام
Sən varsan سن وارسان
O vardır او واردیر
Biz varıq بیز واریق
Siz varsınız سیز وارسینیز
Onlar vardırlar اونلار واردیرلار


دقت کنید که علامت صرفی نیز همانند سایر پسوند ها ،با نزدیکترین مصوت قبلی خود هماهنگ است.

مثلا اگر بگوییم:
آنها گاو هستند؛
اونلار اینک دیرلر
Onlar İnəkdirlər

حال اگر گوییم :
آنها انسان هستند؛
اونلار آدامدیرلار یا اونلار اینساندیرلار
Onlar Adamdırlar ya Onlar İnsandırlar

در واقع اگر کسی علامت صرفی یک زمان و شخص را فراگرفت،باقی هماهنگ سازی اصوات مربوط به درس های قبلی می باشد...

به این نکته نیز توجه داشته باشید که در محاوره ،کلمات رقیق تلفظ می شوند مثلاً:

اونلار آدامدیرلار تلفظ می شود به صورت اولار آدامدیلار

اگر آخرین حرف صدادار کلمه ای مختوم شود به:
Ə,E,İ,Ö,Ü
صرف فعل ایمک همشکل با ضمیر شخصی در می آید،مثلاً

Sənsən
سن سن
تو هستی

و یا:

Sən bənim gülümsən
سن بنیم گؤلؤمسن
تو گل من هستی

فعل مذکور در شاخه ی زبان ترکی آنادولو(ترکیه) به شکل:sin,sın,sun صرف می شود که آن از همشکل بودن فعل با ضمیر شخصی جلوگیری می کند،و در صرف آرزوئی و غیره دچار اشکال می کند،

قانونی که در زبان ترکی آزربایجان اجرا می شود مشترک در بین تمامی زبانهای ترکی هست حال آنکه تلفظ همراه با لهجه در شاخه ی آنادولو سبب جا افتادن این مورد غلط شده است.

کلمه ای که آخرین حرف صدادار آن ختم شود به: Ə,E,İ,Ö,Ü

به شکل زیر صرف می شود:

من پدر هستم----------------məndədəyəm من ده ده یه م
تو پدر هستی----------------səndədəsən سن ده ده سن
او پدر هست---------------- o dədədir او ده ده دیر
ما پدرهستیم---------------- biz dədəyik بیز ده ده ییک
شما پدر هستید---------------sizdədəsiniz سیز ده ده سینیز
آنها پدر هستند----------------onlar dədədırlər اونلار ده د ه دیرلر

با مقایسه ی جدول حاضر با جدول قبلی باید که دانسته باشید:
1.ضمایر منفصل به کلمه می چسبند،مانند sənsən
2.ضمایر متصل هر چند که عین ضمایر منفصل باشند باید از واژه جدا باشند،مانند:sən dədəsən
که اولین سن متصل و دومین سن منفصل است.
3.هر وقت در صرف،دو حرف صدادار کنار هم قرار گرفتند یک حرف تکمیلی(ی=Y)بین آن دو قرار می گیرد.

صرف کلمه ای که آخرین مصوت آن U,O,I,A هست:

به I ,A :

من آدم هستم----------------Mən Adamam من آدامام
تو آدم هستی----------------Sən Adamsan سن آدامسان
او آدم هست---------------- O Adamdır او آدامدیر
ما آدم هستیم---------------- Biz Adamıq بیز آدامیق
شما آدم هستید---------------Siz Adamsınız سیز آدامسینیز
آنها آدم هستند----------------Onlar Adamdırlar اونلار آدام دیرلار





به : U,O

من خسته هستم----------------Mən Yorqunam من آدامام
تو خسته هستی----------------Sən Yorqunsan سن آدامسان
او خسته هست---------------- O Yorqundur او آدامدیر
ما خسته هستیم---------------- Biz Yorqunuq بیز آدامیق
شما خسته هستید---------------Siz Yorqunsunuz سیز آدامسینیز
آنها خسته هستند----------------Onlar Yorqundurlar اونلار آدام دیرلار


تذکر:به یاد داشته باشید که صداهای
İ,I
O,Ö
U,Ü
دو به دو متمایزند به گونه ای که تلفظ اشتباه،موجب تغییر معنی و یا بی معنی شدن واژه درست می شود.همچنین برای متمایز ساختن آنها به خط عربی ،یا فارسی اکتفا نکنید زیرا که متمایز ساختن آنها با این دو خط قدری دشوار است.به عنوان مثال ما siniz و sınız ،هر دو را با سینیز نشان دادیم!

Alireza_SA
12-10-2010, 19:19
دوستان من میخوام ترکی مردم کشور خودمون مثلا ترکی تبریز و اردبیل رو یاد بگیرم که فارسی هم قاطیش شده نه ترکی جمهوری آذربایجان ...
چی کار باید بکنم؟؟؟

محمد88
10-11-2010, 18:24
دوستان من میخوام ترکی مردم کشور خودمون مثلا ترکی تبریز و اردبیل رو یاد بگیرم که فارسی هم قاطیش شده نه ترکی جمهوری آذربایجان ...
چی کار باید بکنم؟؟؟
اردبیلی ها که تقریبا مثل جمهوری آذربایجان حرف میزنند
ارومیه و تبریز هم فرق هایی دارن با هم ... فکر کنم شما هر کدوم رو که بخوای بشه رو نت پیدا کرد