[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
جوندگان به گروهی از جانوران پستاندار گفته می شود که از روی خصوصیات دندانها از سایر گروهها متمایز می شوند.
بدین ترتیب که در فک پائین دارای جفت و در فک بالا دارای یک یا دو جفت دندان ثنایا میباشند. این دندانها درشت و فاقد ریشه بوده و ارتفاع آن همیشه ثابت است. در این جانوران دندان آسیاب مطلقاً وجود ندارد و جای آنها روی فک خالی و نمایان است. در اغلب جوندگان رودة کور خیلی رشد کرده است. از نظر طبقه بندی جوندگان به دو زیر راسته تقسیم می شوند:
الف- زیر راسته Duplicidentata
که در فک بالا دو جفت دندان ثنایا دارند که جفت دوم به صورت ستونهای کوچکی در پشت دندانهای جفت اول قرار گرفته اند و خرگوشها از این گروهند.
ب- زیر راسته Sipmlicidentata
که در فک بالا فقط یک جفت دندان ثنایا دارند. انواع موشها در این گروه طبقه بندی شده اند. در زیر فقط به شرح مختصری راجع به گونههائی از این زیر راسته که در کشاورزی اهمیت دارند میپردازیم:
موش مغان Microtus Socialis و Microtus arvalis موش کلاهو Clitellus fulvus موش تاترا Tatera indica موش ورامین Nesokia indica موش سیاه Rathus rathus موش خانگی Mus musculus مریونها Meriones Spp موش شکول Glis-glis Caspicus
مبارزه با موشها:
1- تعیین نوع موش:
اول از همه باید نوع موشی را که در نظر است برای دفع آن مبارزه کنیم، مشخص سازیم. زیرا تا نوع موش مشخص نشود، تعیین نوع مبارزه و طعمه و حتی نوع سم غیر ممکن خواهد بود. مثلاً میدانیم برای مبارزه با موش کلاهو از فتوکسین استفاده میشود و تلفات هم تا 90 درصد میرسد ولی همین سموم را اگر در مبارزه با موش ورامین یا موش مغان به کار برند تلفات حداکثر به 60-50 درصد میرسد و یا برای مبارزه با موش انباری یا موش ورامین حداکثر 5-3 درصد فسفوردوزنگ مخلوط میکنند. بنابراین برای انجام یک مبارزه باید قبل از هر چیز نوع موش منطقه را شناخت تا مبارزه با موفقیت انجام شود.
2- فصل مبارزه:
فصل مبارزه خود اهمیت زیادی دارد. مثلاً برای مبارزه با موش مغان در طول پائیز و زمستان طعمة گندم با فسفوردوزنگ تا 98 درصد تلفات میدهد ولی همین طعمه در بهار 45-35 درصد تلفات وارد میآورد زیرا موشها در این فصل رغبتی به خوردن مواد پر کالری ندارند و در فصل بهار و تابستان طعمههايی که براساس علف سبز تهیه میشوند نتیجه بهتری میدهند و یا در موش ورامین در فصل پائیز و زمستان مصرف طعمه با مغز گردو نتیجه مطلوبی میدهد ولی در بهار و تابستان گردپاشی لانهها تلفاتی تا حدود 99-98 درصد میدهد. بنابراین باید دقت کامل به فصل مبارزه نمود و بعد طرز مبارزه را انتخاب کرد.
3- محل زندگی موشها:
انتخاب سم بایستی بر حسب محل زندگی موشها باشد. اگر مبارزه در صحرا و دور از آبادی انجام میشود، انتخاب نوع سم آسان است ولی اگر همین موش در محل زندگی انسان و شهرها دیده شود باید حتماً از سمومی که برای انسان و دام بی خطرند استفاده شود. مثلاً موش خانگی وقتی که به مزارع حمله می کند می توان از سموم فسفوردوزنگ به نسبت 3% استفاده کرد ولی اگر این موش در منازل دیده شود باید از سموم بی خطر مانند ترکیبات وارفاین-کومارین و برمولین و غیره استفاده کرد.
4- غلظت سم:
دستوراتی که برای مبارزه با موش داده میشود از روی مطالعات زیادی به دست آمده است که هم از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه باشد و هم مؤثر واقع شود. لذا پیروی از دستورات صادر شده اجباری است. مثلاً موش مغان با اینکه جثه کوچکی دارد در دستورات مبارزه طعمه را با 10 درصد فسفوردوزنگ آلوده می سازند. زیرا با تراکم زیادی که این موش در هکتار دارد جمع وزن زندة موش در هکتار بالا است و باید طعمه را با دُز حداکثر مصرف کرد. در صورتی که با مبارزه با موش ورامین که جثة نسبتاً درشتی دارد، دُز فسفوردوزنگ مصرفی 50 درصد خواهد بود. چون با توجه به تراکم موش در هکتار جمع وزن موجود زنده در هکتار خیلی کمتر از موش اولی است و مصرف سم زیادی از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نمیباشد. 5
- بیولوژی:
قبل از اقدام به مبارزه، بیولوژی موش مورد نظر را کاملاً مورد توجه قرار دهید تا از نقاط ضعف آن حداکثر استفاده را برای بالا بردن نتیجة مبارزة بدست آورید. مثلاً مبارزه شیمیایی با موش کلاهو یا موش شکول در فصولی که قسمتی یا همة موشها به خواب زمستانه رفتهاند بینتیجه است و باید از مبارزة مکانیکی و يا تلفيقي استفاده نمود.
6- رعایت کامل اصول زراعی:
برای جلوگیری از خسارت موشها مخصوصاً در باغات و مزارع صیفی، پاک کردن مزارع از علف هرز یا زدن شخم عمیق در پائیز اهمیت زیادی دارد و از تراکم موشها در بهار خواهد کاست.
7- دقت برای انتخاب ماده برای طعمه:
در این امر در صحرا و برای مبارزه با موشهای صحرائی میتوان فرمولهای کلی توصیه کرد. مثلاً میگوییم در مبارزه با موش مغان در فصل زمستان به عنوان طعمه گندم مصرف کرد و در بهار از طعمة سبز استفاده نمود. این دستور کلی است و نتیجة مطلوب هم میدهد. ولی در مبارزه با موشهای خانگی یا انباری وضع اینطور نیست و نمیتوان فرمول کلی برای انتخاب طعمه بدست آورد و در هر مورد باید کسی که مبارزه را سرپرستی میکند قبل از طعمه گذاری با انجام آزمایشهايی نوع طعمه مورد لزوم خانه یا انبار را پیدا کند. اگر موشی در انباری دیده شد باید قبلاً چند نوع ماده بدون سم در گوشه و کنار انبار قرار داد و دو یا سه روز مراقب بود که موشها به کدام طعمه توجه خواهند داشت. پس از پیدا کردن نوع غذای مورد علاقه موشهای این انبار یا منزل، طعمه را براساس آن ماده تهیه میکنند. در اینجا باید متذکر شد که موش خانگی یا انباری به انواع غذاهای مختلف دسترسی دارد. اگر کمبودی احساس کند ممکن است از خانهها و انبارهای مجاور آن را تهیه کند لذا انتخاب طعمه برای اینگونه اماکن 3-2 روز مطالعه مقدماتی لازم دارد.
فرمولهای مبارزه با جوندگان و طرز تهیه آنها:
1- طعمه گندم مسموم:
برای تهیه طعمه 100 کیلوگرم گندم و 2 لیتر روغن پارافین و 10 کیلو فسفوردوزنگ مورد احتیاج است. برای تهیه اول 2 لیتر روغن را با 100 کیلوگرم گندم با پاروک خوب مخلوط کرده و سپس فسفوردوزنگ را به تدریج به گندم اضافه کرده و با پاروک هم می زنند تا سم با گندم به طور یکنواخت مخلوط شود. از این طعمه برای مبارزه با موش مغان در فصل پائیز و زمستان از قرار 2- 1.5 کیلو طعمه در هکتار به طور دست پاش استفاده میکنند. طعمه تهیه شده را در همان روز باید مصرف نمود. اگر بخواهند با این طعمه با موشهای جنس Meriones در پائیز و زمستان استفاده کنند به جای 10 درصد فسفوردوزنگ باید میزان فسفوردوزنگ را تا 5 درصد تقلیل داد.
چنانچه بخواهند از این طعمه در مبارزه با موش خانگی که در مزارع زندگی میکنند یا موش جنگلی استفاده کنند، میزان فسفوردوزنگ را تا 3 درصد باید پايین آورد.
2- طعمه با مغز گردو:
10کیلو مغز گردو و 200 گرم روغن پارافین، 0.5 کیلو فسفودوزنگ و طرز تهیه مثل طعمه گندم میباشد. این طعمه را می توان در فصل پائیز و زمستان برای مبارزه با موش ورامین در باغات بکار برد. برای این کار طعمه را با قاشقک در داخل لانههای فعال میگذارند. در این روش باید کلیه لانهها را یک روز قبل از انجام مبارزه کوبید و روز بعد طعمه گذاری را فقط در سوراخهايی که باز شدهاند، یعنی لانههای فعال انجام داد. مقدار مصرف طعمه در یک هکتار حدود 0.5 تا یک کیلوگرم طعمه خواهد بود.
3- طعمة سبز:
علف سبز (هر نوع علف هرز یا گیاه زراعی فرق نمیکند) 100 کیلوگرم، فسفوردوزنگ مخلوط با خاکستر یا پودر تالک حدود 10 کیلوگرم در این طریقه ابتدا پودر تالک و فسفوردوزنگ را با هم به خوبی مخلوط میکنند سپس فردي که مجهز به دستکش و ماسک و یک سطل با ظرفیت حدود یک کیلوگرم، کار را شروع میکنند. ضمن عبور از مزرعه به محض برخورد با لانه فعال، مقداری علف چیده و آن را به اندازۀ سوراخ خروجی موش گلوله کرده و یک طرف گلوله را با مخلوط سم و تالک آغشته کرده و طرف آلوده با سم را داخل سوراخ موش کرده و راه ورود لانه را میبندد و سراغ سوراخ بعدی میرود. در این روش باید یک روز قبل از مبارزه کلیه لانهها را لگد کوب کرد و روز بعد فقط در سوراخهای باز شده طعمه گذاری کرد. این طریقۀ مبارزه را در فصل بهار و تابستان برای موش مغان، موش آبی و مریونها میتوان به کار برد. با این مقدار میتوان 12-10 هکتار را سمپاشي کرد.
4- طعمة سیب زمینی یا هویج:
10کیلوگرم سیب زمینی یا هویج و 0.5 کیلوگرم فسفودوزنگ مورد احتیاج است. ابتدا هویج یا سیب زمینی را به قطعات کوچکی به اندازه حبه قند تقسیم میکنند. سپس فسفوردوزنگ را به تدریج روی این قطعات پاشیده و با پاروک آن را به هم میزنند تا سم بطور یکنواخت با طعمه مخلوط شود و باید بلافاصله طعمه گذاری را شروع کرد. این روش را میتوان برای موش آبی یا موشهای خانگی در مزارع در فصل تابستان و پايیز بکار برد و طعمه گذاری را باید هنگام عصر انجام داد.
5- طعمه با یونجه خشک:
یونجه خشک 10 کیلوگرم، ملاس چغندرقند یک لیتر،فسفودوزنگ یک کیلوگرم مورد احتیاج خواهد بود. این روش را در روزهای برفی برای مبارزه با خرگوش میتوان بکار برد. برای تهیه طرف صبح روی یونجه خشک ملاس چغندرقند یا محلول 10 درصد شیره را به تدریج پاشیده و یونجه را زیر و رو میکنند تا محلول به طور یکنواخت یونجه را خیس کند. سپس روی آن را با گونی یا نایلون میپوشانند و تا عصر به همان حال میگذارند تا یونجهها رطوبت بردارند. طرف غروب یونجهها را به دستههای کوچک (10-8 ساقة یونجه در هر دسته) تقسیم میکنند. سپس فسفور دوزنگ را روی آن پاشیده و آرام آرام بهم می زنند. این طعمه را طرف غروب در سطح باغی که پوشيده از برف میباشد و مورد حملة خرگوشها قرار میگیرد پخش میکنند. در هر 10 متر مربع یک دسته کوچک یونجه کافی است. صبح روز بعد طعمههايی که مورد استفاده خرگوش قرار نگرفته است باید از سطح باغ جمع آوری و معدوم شود.
6- طعمه با نان و مربا:
این روش مخصوص موش شکول میباشد. مواد مورد نیاز 10 کیلو نان سفید، 200 گرم مربا بهتر است مربای زردآلو باشد، نيم کیلو فسفوردوزنگ خواهد بود. هنگام غروب نانها را از وسط بریده و لای آن را مربا میمالند، سعی شود قطعات زردآلو لای نان وجود داشته باشد سپس فسفوردوزنگ را روی مربا میپاشند و دو طرف نان را روی هم می گذارند و سپس آن را به قطعات کوچک تقسیم می کنند و در محل رفت و آمد شکول قرار می دهند و صبح روز بعد طعمهها را جمع آوری و معدوم می سازند.
7- گردپاشی لانه ها:
مواد مورد نیاز: 20 کیلوگرم تالک و 10 کیلوگرم فسفوردوزنگ خواهد بود. تالک و فسفوردوزنگ را در ظرف سربسته با چرخانیدن ظرف به خوبی با هم مخلوط می نمایند. سپس این گرد را با گرد پاشهای دستی کوچک به داخل لانه میپاشند. در این طریقه هم باید یکروز قبل از مبارزه کلیه لانهها را بکوبند و روز بعد گردپاشی را فقط در لانههای باز شده انجام دهند. این روش بیشتر در مواقعی که موشهای صحرايی از قبیل موش مغان (در زمانی که علف بیابان خشکیده و هوا گرم است) یا موش ورامین (در فصل بهار) که از برداشتن طعمه خودداری می کند به کار میرود.
old.ksna.ir