نیش زدن مرواریدهای نوزادی
شاید اندكی پس از تولد، نیش زدن دندان ها، اولین مشكل جدی والدین باشد؛ چرا كه نوزاد با تحولات رفتاری- جسمی چون تب، اسهال، آبریزش بینی و چشم، كج خلقی و... این خبر را به والدینش مژده می دهد! تشابه علایم سرماخوردگی با علایم روییدن دندان ها یكی دیگر از مشكلاتی است كه والدین با آن روبه رو هستند و در بسیاری موارد نیز زمانی كه والدین سرگرم درمان به اصطلاح سرماخوردگی نوزادشان هستند؛ به ناگاه مروارید كوچكی را در دهان فرزندشان می یابند! آن چه در پی می خوانید، نگاهی است به علایم روییدن دندان در نوزادان و نحوه مراقبت از دندان های شیری.
نیش زدن و مشكلات آن
بعضی از نوزادان با دندان متولد می شوند و در بعضی نیز اولین دندان شیری حدود ۶ ماهگی نیش زده و در گروهی دیگر، تا حدود یك سالگی دندانی دیده نمی شود؛ كه این تفاوت به مسایل مختلفی چون مسایل ژنتیكی، تغذیه مادر و... مرتبط است.
گرچه همان طور كه گفتیم، سن نیش زدن دندان متفاوت است، اما در اغلب نوزادان حداكثر تا سن دو تا دو و نیم سالگی، دندان های شیری كامل شده و با ورود به سن ۶ سالگی، اولین دندان دائمی، ظاهر می شود.
نیش زدن دندان با علایمی چون تب- خفیف یا شدید- بدخلقی، بی اشتهایی، گریه كردن؛ بی خوابی و بیدار شدن های مكرر همراه با گریه، آبریزش بینی و آب دهان، اسهال و حالت هایی شبیه به سرما خوردگی و... همراه است. این علایم گاه چنان شبیه به سرما خوردگی است كه والدین برای جلوگیری از شدت یافتن علایم، درمان دارویی را آغاز می كنند. اما با توجه به تشابه علایم نیش زدن دندان و سرماخوردگی، لازم است تا پیش از هر اقدامی با پزشک مشورت كرد؛ چرا كه مصرف بعضی از داروها، به رشد دندان ها آسیب جدی وارد می كند.
علاوه بر علایمی كه برشمردیم، قرمز شدن و تورم لثه ها عاملی جهت كلافگی نوزاد و شدت گرفتن ناآرامی ها و گریه كودك است.
یكی از علایمی كه كودك به صورت ناخودآگاه از خود بروز می دهد، جویدن انگشتان است كه این خود راهی برای آگاهی والدین از نیش زدن دندان های كودك است.
چگونه نوزاد را یاری دهیم؟
۱- توجه كردن به نوزاد: از آن جایی كه نیش زدن دندان با علایمی ویژه و شبیه به سرماخوردگی همراه بوده و نوعی بیماری محسوب می شود، لازم است تا والدین توجه ویژه ای به تغذیه و استراحت نوزاد داشته باشند.
۲- استفاده از ژل های دندانی: با مشورت پزشك می توانید از ژل های دندانی غیرشیرین (Suger-free) استفاده كنید. این ژل ها باعث بی حسی موضعی لثه ها و از بین رفتن حالت تورم، خارش و سوزش شده و تأثیر به سزایی در تخفیف درد دارد. توجه كنید این ژل ها نباید برای نوزادان پایین تر از ۴ ماه استفاده شوند.
۳- مصرف دارو: اگرچه مصرف دارو چندان توصیه نمی شود- اشاره كردیم كه بعضی از داروها به دندان آسیب وارد می كنند- اما برای مصرف دارو حتماً باید با پزشك مشورت كرد؛ این نكته به ویژه درباره نوزادانی كه زودتر از موعد مقرر دندان در می آورند، مهم است.
۴- استفاده از حلقه های دندانی: حلقه های دندانی (Teething ring) یا لاستیك های دندانی، در اشكال مختلف ویژه نوزادان طراحی شده است تا با جویدن و دندان زدن نوزاد به این حلقه ها، خارش و سوزش لثه ها تخفیف پیدا كند. برای انتخاب این حلقه ها، اطمینان از كیفیت آن ها بسیار مهم است؛ این حلقه های لاستیكی باید از جهت نوع مواد مصرفی و رنگ به كار رفته در رنگ آمیزی آنها مطمئن باشند.
استفاده از تكه های نان، هویج پوست كنده، سیب، كرفس و... نیز توصیه می شود اما باید توجه داشت تا تكه های جدا شده از این خوراكی ها باعث خفگی نوزاد نشود.
مراقبت از دندان ها
دندان های شیری ۲۰ عدد- ۱۰ دندان در فك بالا و ۱۰ دندان در فك پایین- است. این دندان ها اگر چه دایمی نبوده و حداكثر ۵ سال- فاصله بین یك تا ۶ سالگی- كارایی دارند، اما مراقبت از آن ها ضروری است، چرا كه پوسیدگی و شكستگی دندان ها نه تنها باعث اختلال در جویدن و هضم غذا می شوند بلكه زمینه ساز خراب شدن دندان های دایمی نیز می شود.
اصولی ترین، مهم ترین و رایج ترین شیوه مراقبت از دندان ها مسواک زدن، حداقل ۲ بار در طول شبانه روز، یك بار صبح و یك بار پیش از خوابیدن است. هر چند كودكان از مسواك زدن سرباز می زنند، اما والدین وظیفه دارند تا با نظارت دقیق و اتخاذ تدابیری مفید، این مشكل را برطرف كنند. برای این منظور:
- برای كودك، مسواك ویژه كودكان تهیه كنید؛ این مسواك ها نه تنها از جهت اندازه، جنس و كیفیت مطابق با سن كودك طراحی شده اند بلكه باعث ترغیب كودك به مسواك زدن می شوند.
- خمیر دندان نیز باید ویژه كودك خریداری شود؛ چرا كه خمیر دندان كودكان از جهت طعم و بو متفاوت از خمیر دندان بزرگسالان بوده و به جهت تفاوت در رنگ و عطر و طعم كودك را به مسواک زدن تشویق می كند. در انتخاب نوع خمیر دندان به میزان «فلوراید» آن توجه كنید.
- زمان مسواك زدن فرزندتان را با مسواك زدن خودتان تنظیم كنید؛ این كار او را به مسواك زدن ترغیب می كند.
- تا پیش از زمانی كه كودك خود بتواند مسواك بزند، دندان های او را مسواك بزنید.
- در نوزادان پس از نوشیدن شیر، به ویژه پیش از درآمدن دندان ها، لثه های نوزاد را با پنبه آغشته به آب ولرم، شست وشو دهید.
- به شیوه تغذیه كودك توجه كنید؛ مصرف شیر پس از یك سالگی باید با لیوان- نه با شیشه- صورت بگیرد چرا كه مكیدن شیر باعث بد فرم شدن دندان ها و متمایل شدن آن ها به سمت جلو می شود.
- به تغذیه كودك توجه داشته باشید؛ اگرچه نمی توان مصرف شیرینی، شكلات، نوشیدنی های شیرین و... را ممنوع كرد؛ اما می توان با اتخاذ تدابیری از مضرات مصرف این خوراكی ها كاست. مثلاً پس از خوردن شیرینی، خوردن سیب یا هویج را در برنامه غذایی كودك قرار بدهید تا با این شیوه ذرات باقی مانده شیرینی از سطح و بین دندان ها خارج شده و PH دهان نیز تغییر كند تا فعالیت باكتری های عامل پوسیدگی دندان متوقف و مختل شود.
- عادات تغذیه ای كودك را به سوی مصرف مواد غذایی بی ضرر، میوه و سبزی و نوشیدنی های بدون قند چون دوغ و... سوق دهید. این مسأله نه تنها مانع از پوسیدگی دندان می شود بلكه از ابتلای كودك به اضافه وزن نیز جلوگیری می كند.
و در پایان؛ نوع و شیوه تغذیه كودک از دوران جنینی و سپس مراقبت های دوران كودكی و بزرگسالی از مهم ترین عوامل حفظ سلامت دندان ها است...
جواب بصورت نقل قول
نکاتی درباره خمير دندان
