استرس و نحوه مقابله با آن
استرس و نحوه مقابله با آن
استرس چیست؟
هر تغییری، باعث استرس می شود.
زیرا تغییر سبب به هم خوردن تعادل فرد با زندگی می شود. و او باید دوباره برای سازگاری با شرایط جدید، تلاش کند.
بنابراین، استرس یعنی دوباره سازگار شدن فرد با تغییرات جدید.
هر وقت، شرایط یا موقعیتی تازه به وجود بیاید فرد باید خودش را دوباره با شرایط جدید، وفق دهد.
آن معنایی که از کلمه استرس در عامیانه تحت عنوان نگرانی و اضطراب استنباط میشود، معنای کاملا اشتباهی است.
انواع استرس
- از نظر شدت روانی:
- شدید : تغییر بسیار شدید و بزرگی در زندگی رخ می دهد. مانند سیل، زلزله، جنگ .
- معمولی و متداول : تغییری که معمولا همه ما در زندگی آنها را تجربه میکنیم. مثل رفتن به مدرسه، امتحان دادن، اشتغال، ازدواج .
- کوچک :تغییرات بسیار کوچکی که اصلا شدید نیستند ولی به تعداد زیادی در زندگی ما بوجود می آید. مثل دیر رسیدن به کلاس، معطل شدن در صف .
- از نظر کیفیت :
- منفی : اتفاقات ناخوشایند مثل طلاق، از دست دادن.
- مثبت : اتفاقات خوشایند مثل ازدواج، بچه دار شدن.
- از نظر مدت :
- کوتاه مدت : مدت آن کوتاه است و فرد زمان زیادی برای آن صرف نمیکند.
- بلندمدت و مزمن : استرس هایی که در زمان طولانی، فرد را درگیر خود میکند. مثل معلول شدن، بدهکاری.
مراحل واکنش بدن به استرس :
- هشدار :
مرحله ای است که فرد به طور ناگهانی با تغییر رو به رو می شود و سازگاری خود را با شرایط از دست می دهد. در چنین حالتی، چون بدن برای تغییر، از قبل، آمادگی ای نداشت، واکنش های مختلفی از خود نشان می دهد، مثل کاهش حرارت بدن، تپش قلب، کاهش فشارخون و ... .- مقاومت :
اگر فرد نتواند استرس به وجود آمده را کم کند و یا از بین ببرد، بدن شروع به مقاومت میکند. یعنی با تمام نیرو، مقابل تغییر ایستادگی میکند. به همین خاطر، مقاومت خود را در مقابل شرایط دیگر مثل بیماری و ... از دست میدهد. به همین سبب ما، در موقعیت های استرس زا بیشتر بیمار میشویم.- فرسودگی :
اگر فرد نتواند خودش را با تغییر سازگار کند، بدن دچار فرسودگی میشود. و آن علایم جسمی که در مرحله هشدار نمایان شده بود، کم کم ادامه می یابد و تبدیل به بیماری و یا حتی مرگ میشود.
چه توانایی هایی باعث کاهش اثرات آن میشود؟
- حمایت اجتماعی :
ارتباطات اجتماعی باعث میشود تا فرد بتواند ناراحتی های خودش را با دیگری در میان بگذارد، مشورت بگیرد و... .- مهارت مقابله :
تلاش هایی عملی و یا روانی که فرد انجام میدهد تا استرس را از میان بردارد و یا کاهش دهد و یا با آن کنار بیاید و تحملش کند. مهارت مقابله دو نوع است:
- مقابله مساله مدار : در این روش، فرد به صورت مستقیم کاری را انجام میدهد که عامل را از بین ببرد، کاهش دهد و یا تحمل کند. فعالیت هایی مثل : راهنمایی گرفتن، برنامه ریزی کردن، استفاده از حل مساله و ... .
- مقابله هیجان مدار : در این روش فرد، فعالیتی انجام نمیدهد، بلکه فقط سعی میکند خود را آرام سازد تا ناراحتی هایی که در اثر استرس ایجاد شده را کاهش دهد. این نوع مقابله به فرد کمک میکند تا آرامش و تعادل روانی خود را به دست آورد و آمادگی لازم برای مقابله مساله مدار را داشته باشد. مانند دعا کردن، گریه کردن، مثبت اندیشی، توکل و ... .
" مقابله هیجان مدار اگر به عنوان تنها روش مقابله استفاده شود نه تنها کارساز نیست، بلکه در طولانی مدت فرد را دچار استرس های غیر قابل جبران میکند".
" هر یک از مقابله های مساله مدار و هیجان مدار می توانند سالم یا ناسالم باشند " .
چه مواردی به ما کمک می کنند تا توانایی بیشتری برای مقابله، در شرایط استرس زا داشته باشیم :
- به اندازه کافی بخوابید.
- تغذیه سالمی داشته باشید.
- در طول روز، زمانی را برای استراحت، اختصاص دهید.
- ورزش کنید.
- زمانی برای گردش و یا انجام فعالیت مورد علاقه، در نظر بگیرید.
- مثبت نگر باشید.
- برنامه ریزی داشته باشید.
- روابط اجتماعی خوبی داشته باشید.
- هدف داشته باشید.
- روش های تنفس شکمی را بیاموزید و انجام دهید.
مقالات مرتبط :
مدیریت هیجان
جواب بصورت نقل قول
