فكر مي كنم اين مطلب در خريد لاستيك كمك بكنه ...
دانستنی هایی درباره لاستیک اتومبیل
یکی از بزرگترین اختراعات بشری ساختن چرخ بوده است که با این اختراع، حرکت و جابجایی بسیار تسهیل پیدا کرد و انسان توانست از چرخ در ساختن ارابهها و کالسکهها استفاده کند، اما ساختن چرخ، پایان کار نبود و بشر با توجه به رشد و پیشرفت روزافزون خود بر آن شد تا اختراع خود را در چرخه تکامل قرار دهد، گویی این ساخته هر روز کاملتر میشود.
اما برای بهینهتر شدن حرکت، نیاز به لاستیکهای بادی بود که توسط آقای جان بوید دانلوپ (۱۹۲۱-۱۸۴۰) که مقیم بلفاست بود اختراع شد. وی این لاستیک بادی را برای چرخهای سهچرخه پسرش که از جنس کائوچو بود ساخت. وی ورقه کائوچویی را به صورت لوله در آورد و دور تا دور چرخ قرار داده و داخل آن را از هوا پر کرد. بعدها این اختراع توسط برادران میشلین در اتومبیل به کار برده شد.
جان بوید دانلوپ
امروزه سازندگان لاستیک، گستره وسیعی از لاستیکها را برای خودروهای گوناگون تولید میکنند که از لحاظ اندازه، گل (آج)، جنس، ساختمان و کاربری انواع مختلفی دارند. همچنین برای شرایط آب و هوایی و جادههای متفاوت، انواع ویژهای از آنها ساخته میشود. جالب است بدانیم ترکیبات به کار رفته در لاستیک خودروهای سواری و وانتها، به ۲۰۰ مورد میرسد. هر چند برای نیازهای متنوع رانندگان، لاستیکهای مختلفی تولید میشود، اما کار اصلی هر لاستیک این است که به همراه رینگ، اتاقکی از هوا میسازد که وزن خودرو روی آن قرار میگیرد.
شاید تعجب کنید اگر بدانید بیش از ۹۵ درصد وزن خودرو را فشار باد درون لاستیک تحمل میکند و خود لاستیک، تنها ۵ درصد وزن را تحمل میکند. نکته جالب دیگر آن است که محل برخورد لاستیک با جاده، کمی کوچکتر از یک کارتپستال معمولی است و چرخش، شتاب و توقف خودرو، تنها از طریق همین سطح کوچک انجام میشود. لاستیک همچنین برای خنثی کردن ضربات و تکانهای ناشی از حرکت در جاده به سیستم تعلیق خودرو کمک میکند.
نحوه فرمان دادن، هدایت، شتابگیری و ترمز کردن مطلوب خودرو به سطح جاده و آج لاستیک بستگی دارد. وقتی سرعت خودرو کم و بار آن ناچیز و سطح جاده عادی باشد، کیفیت لاستیک چندان محسوس نیست، اما در سرعتهای بالا و بار زیاد و در جادههای کم اصطکاک، مثلا یخ زده و لغزنده، کنترل و هدایت مطمئن خودرو به لاستیک خوب بستگی دارد. لاستیک باید به اندازه کافی پهن باشد تا نیروی وارد شده از طرف جاده و وزن شاسی را تحمل کند و نیز نرم و الاستیک عمل نماید تا ضربات اولیه جاده را مانند فنر جذب کند.
اگر برای خرید لاستیک به بازار رفته باشید، پارامترهای مختلف و عبارتهای نامفهوم و گیج کنندهای که از سوی فروشندگان یا متخصصان لاستیک خودرو شنیده باشید، ممکن است شما را در خرید این کالا با مشکل مواجه کند. شاید ترجیح میدهید برای این کار، لاستیک فابریک خودرویتان را خوب بشناسید و با مفهوم تمام کدهای واقع روی دیواره آن آشنا شوید.
اجزای ساختاری لاستیک خودرو
آج لاستیک
این قسمت به عنوان رابط بین سطح جاده و لاستیک، با ترکیبی از لاستیکهای طبیعی و مصنوعی به عنوان لایه خارجی، وظیفه محافظت از بدنه لاستیک را در برابر سایش و صدمات احتمالی بر عهده دارد. طرحهای مختلف آج برای تخلیه بهتر آب از زیر لاستیک و افزایش قابلیت لاستیک در برخورد با شرایط گوناگون سطح جاده ساخته میشود. میتوان به طرحهای «رگهای»، «عرضی»، «ترکیبی از عرضی و رگهای» و «بلوکی» اشاره کرد که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند.
برای مثال طرح رگهای در لاستیکها جهت استفاده در جادههای هموار برای حرکت سریع کاربرد دارد. مقاومت بالا در برابر لغزش و صدای کم از جمله ویژگیهای این طرح است. همچنین در مورد طرح عرضی میتوان گفت لاستیک با این آج نسبت به طرح رگهای، کشش بهتری دارد، اما صدای آن زیاد است و مقاومت کمی هم در برابر لغزش دارد. این طرح به طور کلی بیشتر مناسب خودروهایی است که در مسیرهای ناهموار تردد میکنند. طرح بلوکی آج نیز بیشتر در لاستیکهای ویژه برف کاربرد دارد، زیرا باعث کاهش لغزش در جادههای برفی میشود.
لایههای پوششی
لاستیکها با دارا بودن ۲ یا چند لایه از جنس پلیاستر جهت نگه داشتن هر چه بهتر بقیه اجزای داخلی لاستیک خصوصا در سرعتهای بالا انتخاب مناسبی برای خودروهای پرسرعت هستند.
نوارهای فولادی
در لاستیکهای رادیال، نوارهای محافظ فولادی مانند حلقهای پیرامون لاستیک، بین آج و بدنه قرار میگیرند و علاوه بر ایجاد اتصال بین این دو قسمت و جذب ضربات ناشی از سطح جاده، مانعی در مقابل سوراخ شدن بدنه ایجاد میکنند. البته در لاستیکهای بایاسپلای نیز لایههای محافظی از جنس نایلون و بعضا در خودروهای سواری از جنس پلیاستر وجود دارد.
لایههای شعاعی
این بخش از لاستیک، متشکل از لایههایی از رشتههای مقاوم و مستحکم است که مجموعا قابلیت تحمل فشار داخلی لاستیک و همچنین جذب نیروهای وارده از سطح جاده را داراست. معمولا در خودروهای سواری، جنس این لایه از الیاف پلیاستر است و در خودروهای سنگین از فولاد استفاده میشود. زاویه نصب این لایهها نسبت به محیط لاستیک در نوع رادیال بین ۸۸ تا ۹۰ درجه (زاویه α در شکل زیر) و در نوع بایاسپلای ۳۰ تا ۴۰ درجه (زاویه β و γ در شکل زیر) است. استحکام یک لاستیک معمولی با تعداد لایههای بدنه بیان میشود.
پرکننده و مفتول فولادی
زهوار، حلقهای از سیمهای فولادی با استحکام بالاست که با لاستیک پوشانده شدهاند و جهت حفظ وضعیت لاستیک در رینگ و جلوگیری از خروج لاستیک به کار میرود.
دیوارههای کناری
پایداری جانبی لاستیک توسط این دیوارهها فراهم میشود و مشخصات لاستیک و نام سازنده آن نیز بر روی این قسمت نوشته میشود.
آستر داخلی لاستیک
این لایه لاستیکی که جایگزینی برای تیوپ در لاستیکهای بدون تیوپ است، جهت جلوگیری از نشت هوا به بیرون از لاستیک به کار میرود.
آشنایی با مشخصات لاستیک خودرو
۱٫ تاریخ تولید
آیا میدانید که لاستیکهای خودرو نیز مانند بسیاری از فراوردههای مصنوعی دیگر، تاریخ مصرف دارند؟ این تاریخ ۴ سال پس از تاریخ تولید آنهاست که معمولاً بهصورت عددی ۴ رقمی بر روی لاستیک درج شده است.
پیدا کردن تاریخ انقضای مصرف لاستیک، کاری بسیار آسان است. اگر به نوشتههای درج شده در کنار لاستیک دقت کنید، عددی ۴ رقمی را خواهید دید که هفته و سال میلادی تولید آن را مشخص میسازد. در واقع لاستیک ۴ سال پس از این تاریخ، قابل استفاده نیست.
برای مثال در نمونه زیر، عبارت ۰۸۰۶ نشان دهنده این است که لاستیک در هفته ۸ (یعنی ماه فوریه) سال ۲۰۰۶ میلادی تولید شده و تا قبل از مارس سال ۲۰۱۰ قابل استفاده است.
نمونه تاریخ تولید واقع بر دیواره لاستیک خودرو
درصورتیکه تاریخ مصرف لاستیک شما گذشته باشد، این احتمال که به دلیل ترکیدن ناگهانی آن باعث تصادف شده و یا حتی مرگآور شود، بسیار زیاد است. تاریخ تولید میتواند هشداری برای ما باشد تا با بررسی آن، از پایان نیافتن مهلت مصرف لاستیک خودروی خویش مطمئن شویم.
۲٫ حداکثر فشار باد
مطلب حائز اهمیت دیگری که غالبا آن را فراموش کرده و یا به آن اهمیتی نمیدهیم، میزان فشار باد مجاز لاستیک است. در صورتی که قصد سفر داشته باشید، فشار لاستیکها را نسبت به فشار توصیه شده در شرایط عادی به مقدار ۴psi کاهش دهید، زیرا لاستیکها بههنگام رانندگی طولانی در بزرگراهها، گرم شده و فشار باد درون آنها بالا میرود.
تاثیر فشار باد لاستیک بر ساییدگی آجها
میزان حداکثر فشار باد مجاز برای هر لاستیک را میتوانید بر روی دیواره کناری آن مشاهده کنید. حداکثر فشار مجاز برای بعضی لاستیکها ۳۲psi، برای برخی ۴۴psi و برای بعضی دیگر از انواع لاستیکها حتی تا ۵۰psi در نظر گرفته شده است. اطلاعات لاستیک خودروی خود را بررسی کنید تا از میزان فشار مجاز واقعی آن مطلع شوید. تنظیم فشار باد تا چند پوند کمتر از حداکثر فشار مجاز، عملی قابل قبول است، ولی نباید در این کاهش افراط کنید.
لاستیکهای مختلف بر حسب کاربردهای گوناگون، برای تحمل فشارهای مختلفی طراحی شدهاند. فشار کم باد داخل لاستیک، موجب بالا رفتن حرارت آن میشود. عکسبرداری مادون قرمز از لاستیکی با فشار باد کم که در سرعت بالا تست شده است، نشان میدهد که دمای مخرب آن بالا میرود.
حرارت ایجاد شده در بخشهای مختلف لاستیک
3. بار مجاز
مطلب مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، میزان باری است که میتوانیم روی لاستیکها وارد کنیم که به آن شاخص وزن لاستیک گفته میشود. در بسیاری مواقع بدون توجه به فشاری که بار اضافی درون خودرو به لاستیکها وارد میکند، اقدام به حمل بار با خودرو میکنیم. عبور از مرز مجاز بار، امکان انهدام لاستیک را افزایش داده و حتی ممکن است عاملی موثر در وقوع تصادفات باشد.
این عدد، نماینده حداکثر وزنی است که هر لاستیک میتواند تحمل کند، هنگامی که حداکثر مقدار مجاز فشار را داشته باشد و بین صفر تا ۲۷۹ متغیر است. برای خودروهای سواری، عدد شاخص وزن بین ۷۵ تا ۱۰۵ است. برای مثال، شاخص وزن برای خودروی پراید ۷۶ و معادل ۴۰۰ کیلوگرم بار است، یعنی این لاستیک هنگامی که حداکثر فشار باد مجاز را دارد، حداکثر ۴۰۰ کیلوگرم را میتواند حمل کند. توجه داشته باشید هرگز لاستیکی را که شاخص وزن آن کمتر از میزان توصیه شده از سوی سازنده خودروست، روی رینگ نصب نکنید.
۴٫ سرعت مجاز
سرعت مجاز هر لاستیک، حداکثر سرعتی است که لاستیک میتواند به مدت ۱۰ دقیقه تحمل کند. این شاخص با یکی از حروف لاتین A تا Z بیان میشود. برای مثال روی جداره لاستیک خودروی پراید، نماد H برای سرعت درج شده که نشان میدهد هنگامی که لاستیک دارای فشار باد و بارگذاری مناسب است، حداکثر توان حرکت ۳۲۰ کیلومتر در ساعت را داراست. واضح است اگر لاستیکی تحت تأثیر حداکثر سرعت واقع شود، اما فشار باد آن تنظیم نباشد و یا اضافه بار روی آن اعمال شود، آسیب میبیند و یا ممکن است بترکد.
5. اندازه
بسیاری از افراد، هنگامی که برای خرید لاستیک به فروشگاه مراجعه میکنند، در پاسخ به سوال فروشنده در زمینه اندازه لاستیک مورد نظرشان، بلافاصله اعداد و ارقامی را بیان میکنند که روی لاستیک قدیمی خود دیدهاند. آیا بهتر نیست بدانید که این شمارهها چه معنایی دارند؟
بخشهای تشکیل دهنده اندازه لاستیک
اندازه لاستیک خودرو با علایمی همچون ۱۶۵/۶۵-R13 (برای مثال، اعداد روی لاستیک پراید) نشان داده میشود. معنی این اعداد و حروف به شرح زیر است:
۱۶۵: پهنای لاستیک بر حسب میلیمتر
۶۵: نسبت ارتفاع دیواره لاستیک (فاق) به پهنای آن برحسب درصد
R: رادیال
۱۳: قطر رینگ بر حسب اینچ
۶٫ مقاومت حرارتی
مقاومت حرارتی لاستیکها با حروف لاتین مشخص میشوند. مقاومت حرارتی لاستیکها به ترتیب از بالاترین تا پایینترین درجه، با حروف A، B و C مشخص میشوند.
۷٫ چسبندگی
این واژه در یک لاستیک، میزان قابلیت متوقف کردن خودرو را در جادههای خیس نشان میدهد. داشتن چسبندگی بالا به این معنی است که این لاستیک، خودروی حامل خود را در جادههای خیس، در مسافت کوتاهتری نسبت به لاستیک با چسبندگی پایینتر، متوقف میکند. میزان چسبندگی از بیشترین تا کمترین، به ترتیب با حروف AA، A، B و C تعریف میشود.
۸٫ ساییدگی
این عدد، میزان سایش لاستیک را به ما نشان میدهد. عدد بالاتر بیانگر این است که ساییده شدن لاستیک زمان بیشتری طول میکشد. به عنوان مثال، زمان ساییده شدن یک لاستیک با کد ساییدگی ۴۰۰ دو برابر لاستیکی با کد ساییدگی ۲۰۰ است.
کد سایش ۳۴۰
9. ترکیبات سازنده لاستیک
این عبارت، مواد سازنده لاستیک را توضیح میدهد. به عنوان مثال، عبارت TREAD PLIES=1-PLY POLYESTER+2 STEEL یعنی رویه لاستیک مرکب از یک رویه پلیاستری به همراه دو لایه سیم فولادی است.
چند توصیه مهم درباره لاستیک خودرو
1. حتما از لاستیک استاندارد استفاده کنید.
۲٫ در هنگام انتخاب و تهیه لاستیک به نوع خودرو، سرعت، شرایط رانندگی، سطح جاده، شرایط محیط و فصل توجه کنید.
۳٫ بازدیدهای دورهای لاستیکهای خودرو به منظور ماندگاری بیشتر، ایمنی بالاتر، راندمان بهتر و مصرف سوخت کمتر امری حیاتی است.
۴٫ باد لاستیکها هر دو هفته یک بار کنترل شود.
۵٫ بهتر است تمام لاستیکهای خودرو از یک نوع باشند، مشخصات یکسانی داشته باشند و در صورت استفاده از لاستیکهای تیوبدار، بهتر است تیوب داخل لاستیک نیز در صورت تعویض لاستیک عوض شود.
۶٫ هیچگاه لاستیکهای رادیال و بایاس پلای را به طور همزمان بر روی یک خودرو استفاده نکنید.
۷٫ از بالانس چرخها هرگز غافل نشوید.
۸٫ در هنگام کنترل فشار باد، لاستیکها بایستی سرد باشند و در حالتی که لاستیکها گرم میباشند، از خالی کردن باد اضافی بپرهیزید.
۹٫ هر ۸۰۰۰ کیلومتر لاستیکهای بایاسپلای به صورت ضربدری و لاستیکهای رادیال به دلیل جهتدار بودن، به صورت طولی جابهجا شوند
۱۰٫ یک باور اشتباه وجود دارد و آن این است که لاستیکهای نو را در اکسل جلوی خودرو نصب میکنند تا با توجه به وزن بیشتر در اکسل جلو و کنترل بهتر فرمان، ایمنی خودرو بیشتر شود، در صورتی که به دلیل کمی وزن خودروها در اکسل عقب، باید چسبندگی خودرو به سطح جاده را با لاستیکهای سالمتر و با آج بیشتر جبران کرد و از انحراف خودرو در پیچهای تند جلوگیری کرد.
۱۱٫ هیچگاه از رینگ و لاستیک معیوب یا تعمیر شده استفاده نکنید.
۱۲٫ در صورت تجهیز خودرو به سیستم ضد قفل ABS یا سیستم ضد لغزش ASR هیچگاه سایز رینگ و لاستیک را بدون اصلاح وضعیت سیستم مدیریت مرکزی ECU تعویض نکنید. چون سیستمهای مذکور، قابلیتهای خود را از دست خواهند داد.
۱۳٫ لاستیک زاپاس را در شرایط مناسبی نگهداری کرده و باد آن را همراه با فشار باد لاستیکهای دیگر کنترل کنید.
۱۴٫ نتیجه استفاده از لاستیکهای غیر استاندارد خودرو، وارد شدن آسیب جدی به سیستم تعلیق و دستگاه انتقال قدرت خودرو خواهد بود.
۱۵٫ فشار باد زیاد و فشار باد کم هر دو باعث آسیب رساندن به لاستیک ها میشوند. پایین بودن فشار باد در هنگام رانندگی باعث اصطکاک بیشتر و در نتیجه تولید حرارت بیش از حد در لاستیک میشود و عمر لاستیک را به شدت کاهش میدهد. اگر لاستیک از دو طرف خورده شود ولی در بخش میانی سالم بماند نشانه کم بودن فشار باد لاستیک در طول رانندگی است و اگر فقط در وسط سائیده شود نشانه زیاد بودن فشار باد لاستیک است.
۱۶٫ لاستیک نخ زده به هیچ وجه قابل اطمینان نیست، زمانی که لاستیک خودرو نخ زده شد به منظور حفظ جان سرنشینان و ایمنی خودرو سریعا باید لاستیک تعویض شود.
۱۷٫ از رینگ های زنگ زده ، پوسیده ، تاب دار و جوشکاری شده نباید به هیچ وجه استفاده شود.
۱۸٫ عمق آج لاستیک های خودرو را باید مرتبا بررسی و کنترل کرد. بهتر است قبل از اینکه کاملا لاستیک صاف شود از زیر خودرو خارج شود تا از به مخاطره افتادن سلامتی سرنشینان جلوگیری شود. در ضمن امکان روکش کردن مجدد لاستیک هم وجود خواهد داشت.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]