آشنایی با آبله مرغان
آبلهمرغان مسری است، مراقب باشید
یکی از بیماریهای شایعی که تقریبا بیشتر مردم در طول زندگی خود و بهویژه در دوران کودکی آن را تجربه میکنند، آبلهمرغان است.
نام این بیماری برای همه ما آشناست و تداعی کننده تاولهای پوستی و خارشدار است. دانههای قرمزی که با خارش شدید همراه هستند و آرام و قرار را ازانسان میگیرند. ملاقات این بیماران بهویژه برای کودکان و کسانی کهتابهحال سابقه ابتلا به آن را نداشتهاند تقریبا ممنوع است.
عامل آبلهمرغان ویروس واریسلازوستر است. واریسلازوستر از خانواده هرپسویروس است. این ویروس بعد از ایجاد آبلهمرغان در همه افراد به صورتنهفته، در مسیر رشتههای عصبی که از نخاع خارج میشوند، جایگزین میشود وفعالیت مجدد آن منجر به بیماری زونا و یا هرپس زوستر میشود.
● علائم
ضایعات پوستی (بثوارت وزیکولی) اولین مشخصه بیماری آبلهمرغان است. اینجوشهای پوستی درمدت سه، چهار روز اول بدتر شده و بر تعدادشان افزودهمیشود اما بعد از این مدت کمکم رو به بهبود میروند و التیام پیدامیکنند. این جوشها در ابتدا شبیه گزش یک حشره است که بعد از گذشت مدتی،یک تاول صاف کوچک در وسط آن ایجاد میشود.
بیشتر این تاولها میترکند و لکههای قهوهای جای آنها را میگیرد. بثورات معمولا از روی تنه شروع میشود و بهسمت اندامها و صورت پخشمیشوند. در نهایت بثورات در همه جای بدن از سر و غشاهای مخاطی دهان وپلکها گرفته تا دست و پا ظاهر میشوند.
این جوشها با خارش زیادی همراه هستند.
گاهی آبلهمرغان با علائم سرماخوردگی خفیف ظاهر میشود و همراه تب است. تبدر این بیماری ممکن است گاهی پایین باشد و گاهی تا حد ۵/۴۰ درجه هم برسد. درد شکمی، احساس ناخوشی عمومی، بیاشتهایی، بیحالی و سردرد از دیگر علائمآبلهمرغان هستند.
این بیماری بیشتر در اواخر زمستان و اوایل بهار در نواحی معتدل بروزمیکند. گروه سنی ۵ تا ۹ سال مستعدترین افراد در ابتلا به آن هستند و سپسافراد زیر ۱۵ سال بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند. این در حالی است کهابتلا به آبلهمرغان در افراد بالای ۱۵ سال فقط در حدود ۱۰ درصد است. درنواحی معتدل معمولا ۹۰ تا ۹۵ درصد افراد در دوران کودکی به این بیماریمبتلا میشوند.
آبلهمرغان یک بیماری بسیار مسری است که از طریق ترشحات تنفسی و یا تماسبا مایع موجود در ضایعات پوستی از فرد مبتلا به دیگران منتقل میشود. میزان ابتلای آبلهمرغان در افراد حساس حداقل ۹۰ درصد است. افراد مبتلا بهآبلهمرغان از یکی دو روز قبل از ظهور ضایعات پوستی تا حدود ۷ روز بعد ازبروز بثورات میتوانند باعث انتقال بیماری به فرد دیگری شوند.
دوره نهفتگی این بیماری که از زمان ورود عامل بیماریزا تا زمان بروزعلائم آن طول میکشد، حدود ۱۴ تا ۲۱ روز است و علائم خفیف و سبکی دارد.
اگرچه آبلهمرغان عمدتا بیماری خطرناک و خیلی جدی نیست اما گاهی میتواندباعث ایجاد عوارضی مانند عفونت پوست، عفونت ریه و بیماری زونا شود. شایعترین عارضه عفونی آبلهمرغان اضافهشدن عفونت ثانویه باکتریال رویضایعات پوستی است. علت این عفونت خراشیدگی آنها بهدنبال خاراندن است. همچنین برخی اوقات جای تاولها در صورت عفونی شدن باقی میماند.
وخیمترین عارضه آبلهمرغان هم عفونت ریه است که اغلب بزرگسالان مبتلا رادرگیر میکند. عفونت ریه حدود ۵-۲ روز بعد از شروع بیماری با علائم تنگینفس، سرفه، تند شدن تنفس و تب ظاهر میشود و حتی ممکن است باعث نارساییتنفسی شود.
بیماری زونا هم یکی دیگر از عوارض احتمالی آبلهمرغان است. گاهی بعد ازطیشدن سیر بیماری آبلهمرغان، ویروس به حالت نهفته در بدن باقی میماند( احتمالا در ریشه اعصاب نزدیک نخاع). این ویروس خفته ممکن است سالها بعددوباره بیدار شود و بیماری زونا را ایجاد کند
این بیماری ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر در رشته عصبینخاعی است که با درد شدید و ضایعات پوستی مشخص میشود. عفونت مغز یاپردههای مغزی بهوسیله ویروس واریسلا زوستر، التهاب قلب، قرنیه، مفاصل وکبد و پانکراس از دیگر عوارض احتمالی آبلهمرغان هستند.
● هشدار به مادران باردار
بهبود آبلهمرغان در کودکان معمولا در مدت حدود یک هفته تا ۱۰ روز خود بهخود انجام میشود. در حالیکه این مدت در بزرگسالان بیشتر است و احتمالبروز عوارض هم در آنها بیشتر میشود. نکته دیگری که در مورد این بیماریباید جدی گرفته شود، ابتلای مادران باردار به این بیماری است. در مواردنادر آبلهمرغان مادر منجر به سندرم مادرزادی آبلهمرغان میشود که علائم،کوچکی سر(میکروسفالی)، ناهنجاری در یک اندام، نقایص چشمی و ضایعات پوستیبه هنگام تولد را به دنبال خواهد داشت.
زمانی که مادر در فاصله زمانی ۵ روز قبل از زایمان تا ۲ روز بعد از آنمبتلا به آبلهمرغان شود، نوزاد مبتلا به آبلهمرغان پیشرونده میشود ومیزان مرگ و میر بالاست.
اگرچه برای رفع این بیماری باید صبر کرد تا مدت آن طی شود اما لازم استبا مشاهده علائم آن حتما به پزشک مراجعه شود. در این مدت انجام برخی ازاقدامات هم میتواند تحمل این دوران را راحتتر کند. بهطور مثال استفادهاز پارچه، حوله یا کمپرس آب سرد میتواند در تسکین خارش مفید باشد. در اینمدت باید بیمار را تا حد امکان آرام و خنک نگهدارید.
میتوانید او را با آب ولرم حمام کنید و حتی او را در آب ولرم وانی که کمیهم بلغور جو در آن ریختهاید قرار دهید. اضافهکردن بلغور جو به آب بهتسکین خارش پوست بیمار کمک میکند. بعد از استحمام هرگز حوله را روی پوستنمالید و فقط خودتان را به حوله بپیچید تا خشک شوید.
در این شرایط مالیدن لوسیون کالامین هم میتواند مفید باشد اما مراقبباشید آن را روی صورت نمالید. گرما و تعریق باعث بروز خارش میشود. حتمابه خصوص اگر بیمارتان کودک است ناخنهایش را کوتاه کنید تا نتواند پوستخود را بخاراند، چون خاراندن تاولها باعث عفونت ثانویه می شود. از داروهاو کرمهای ضدخارش و مسکن استفاده کنید.
البته در مورد استفاده از داروها و بیحس کنندههای موضعی حتما باید باپزشک مشورت کنید چون حتی استفاده از برخی داروهای ساده در این دوران هممیتواند خطرساز باشد.
در این بیماری ضرورتی برای پرهیز غذایی و استراحت در رختخواب وجود ندارد وبیمار میتواند در محیطی خنک فعالیتهای آرامی داشته باشد. نکته مهم دراین بیماری خودداری از تماس با دیگران است، در این دوران کودک نباید بهمدرسه برود چون به سرعت بیماری را منتقل میکند.