درخواست تغيير نام خانوادگي
الف) کليّات 1- دارنده حق تقدم نام خانوادگي کسي است که براي اولين باردرقلمرو هر اداره ثبت احوال مستقل نام خانوادگي خاص به نام او ثبت شده باشد.(ملاک تشخيص , تاريخ صدور سند سجّلي خواهد بود) 2- حق تقدم نام خانوادگي پس از فوت دارندگان آن به وراث قانوني آنها که داراي همان نام خانوادگي هستند، منتقل مي شود. 3- هر کس مي تواند پس از رسيدن به سن قانوني (18 سال) با رعايت مفاد اين دستورالعمل، نام خانوادگي خود را از طريق انتخاب واژه بلامعارض يا با کسب اجازه از دارنده حق تقدم براي يکبار تغيير دهد. تبصره : در موارد استثنايي و با ارايه دلايل موجه، رئيس سازمان ثبت احوال مي تواند با رعايت مقررات، با تقاضاي تغيير نام خانوادگي براي بار دوم موافت نمايد
- تغيير نام خانوادگي و ايجاد حق نسبت به آن از تاريخ اجراي آن در سند سجلي محقق مي شود.
- چنانچه متقاضي يا وراث قانوني او ظرف مدت 6 ماه پس از تصويب نام خانوادگي پيشنهادي، درخواست اجرا به اداره ثبت احوال تسليم ننمايد واژه تصويب شده بلامعارض تلقي مي گردد.
- برگشت به نام خانوادگي قبلي تا وقتي ممکن است که شناسنامه با واژه تصويبي صادر و تحويل متقاضي نشده باشد.
- افرادي که قبل از 18 سالگي نام خانوادگي آنان تغيير يافته است , مي توانند پس از رسيدن به سن مزبور به نام خانوادگي قبلي خود برگردند.
4- درصورتي که نام خانوادگي پدر تغيير يابد، تغيير نام خانوادگي فرزندان کمتر از 18 سال با درخواست کتبي پدر امکان پذير خواهد بود. فرزندان کبير مي توانند با اخذ اجازه نامه از پدر، از نام خانوادگي جديد وي استفاده نمايند. 5- قيم يا وصي مي توانند براي تغيير نام خانوادگي اطفال تحت سرپرستي خود تغيير نام خانوادگي آنان را درخواست نمايند. 6- استفاده از نام خانوادگي زوج براي زوجه در زمان زوجيت با ارايه اجازه نامه از زوج بدون رعايت حق تقدم بلامانع است . در صورت انصراف زوجه و درخواست وي , به نام خانوادگي قبلي برگشت داده مي شود.
- پس از وقوع طلاق يا فسخ نکاح، در صورت درخواست يکي از زوجين، نام خانوادگي زوجه به نام خانوادگي قبلي برگشت داده مي شود.
- پس از فوت زوج , چنانچه زوجه از نام خانوادگي همسر استفاده مي کرده است، مي تواند کماکان از نام خانوادگي همسر متوفايش استفاده نمايد يا به نام خانوادگي خود برگردد.
7- انتخاب واژه هايي که در محل صدور سند متقاضي داراي معارض باشد، براي نام خانوادگي ممنوع است. 8- مشمولين بندهاي 4 الي 7 ماده 976 قانون مدني مي توانند نام خانوادگي قبلي خود را حفظ نمايند.
ب) موارد تغيير نام خانوادگي اشخاص واجد شرايط مي توانند در موارد زير درخواست تغيير نام خانوادگي نمايند : 1 - نام خانوادگي از واژه هاي نامناسب باشد , مانند : پالاني , بيچاره , گدا , آشوغ , درويزه و امثال آن. 2 - نام خانوادگي بيش ازدوکلمه باشد , مانند : خنجري برار عزيزي , فلاح ناگزير لنگرودي , قره خاني علي آبادي , اميري پور مقدم و نظاير آن . تبصره:کلماتي که به (ياء نسبت) به صورت مفرد يا جمع ختم شوند يک کلمه محسوب مي شوند , مانند : حسيني , حسينيان وغيره . 3 - نام خانوادگي از واژه هاي خارجي يا با آن ترکيب شده باشد , مانند: علي اف , چارلتون , جانسون و غيره 4- نام خانوادگي از کلمات مذموم و يا مغاير با ارزشهاي فرهنگ اسلامي باشد. مانند: بي دين، شيطان پرست، شاه پرست و نظاير آن . 5 - نام خانوادگي از واژه هاي منسوب به مناصب يا القاب و عناوين باشد , مانند : سرهنگ , خان , مهندس و … 6 - نام خانوادگي از اسامي محل يا منسوب به محل و نامناسب باشد. 7 - هرگاه محکوميت جزايي موثر براي يکي از افراد خانواده پيش بيايد و داشتن آن نام خانوادگي موجب ننگ و سرافکندگي باشد. (ارايه رونوشت مصدق دادنامه قطعي، الزامي است)
- محکوميت موثر کيفري عبارت است از محکوميت به حد، محکوميت به قطع يا نقص عضو، محکوميت به مجازات حبس از يک سال به بالا در جرايم عمدي، محکوميت به جزاي نقدي به مبلغ دو ميليون ريال و بالاتر، سابقه محکوميت لازم الاجرا دو بار يا بيشتر به علت جرمهاي عمدي مشابه با هر ميزان مجازات (جرمهاي عمدي مشابه نظير سرقت، کلاهبرداري، اختلاس، ارتشاء و خيانت در امانت)
8- هرگاه تغيير نام خانوادگي به منظور وحدت با نام خانوادگي پدر، جد پدري، فرزند، برادر، خواهر و عمو باشد.
- تغيير نام خانوادگي به منظور وحدت با نام خانوادگي مردي که مادر پس از فوت پدر طفل با وي مزاوجت مي نمايد با رعايت ساير مقررات مربوطه بلااشکال است.
ج) موارد حذف پيشوند يا پسوند نام خانوادگي اشخاص واجد شرايط مي توانند در موارد زير حذف پيشوند يا پسوند نام خانوادگي خود را درخواست نمايند: 1- نام خانوادگي , ترکيبي از يک واژه و نام محل يا منسوب به محل باشد. مانند: افتخاري تهراني , تبريزي رادمنش و نظير آن. 2- نام خانوادگي , ترکيبي از يک واژه و نام ايل يا طايفه باشد , مانند : محسني قشقائي , زرالوندي احمدي و … 3- نام خانوادگي , ترکيبي از يک واژه و نام يکي از حرف يا مشاغل باشد، مانند : بنکدار قاسمي، مجيدي سقطچي و غيره. 4- هرگاه پيشوند يا پسوند نام خانوادگي، حرف، عدد يا کلمه زايد باشد، مانند : م قاسمي، شکوهي هفت، مرحومه حسني و غيره. تبصره 1 - هرگاه نام خانوادگي ترکيبي از دو نام محل يا منسوب به محل، دو شغل يا دو ايل و طايفه يا ترکيبي از آنها باشد، به انتخاب متقاضي يکي از دو جزء قابل حذف است، مانند : شيرازي مشهدي، قناد زرگر، موگوئي بختياري و نظاير آن. تبصره 2 - چنانچه نام خانوادگي ترکيبي از يک واژه و نام محل يا منسوب به محل به همراه يک کلمه يا پسوند بعد از نام محل باشد به هنگام حذف نام محل، کلمه مزبور نيز حذف مي گردد، مانند : اميري دزفولي زاده تبصره 3 - تغيير نام خانوادگي ازطريق وحدت (رديف 8 بند "ب" ) ازشمول موارد بند "ج" مستثني خواهد بود.
ملاحظات : 1- تغيير نام خانوادگي و يا حذف پيشوند و پسوند نام خانوادگي نيازي به تکميل برگ حل اختلاف ندارد. 2- ارجح است متقاضي تغيير نام خانوادگي ضمن پيشنهاد واژه بلامعارض براي نام خانوادگي جديد خود، واژه هاي متعدد ديگري را نيز معرفي تا در صورت وجود معارض , امکان موافقت با واژه بعدي ميسر گردد.
مدارک لازم: متقاضيان واجد شرايط بندهاي "ب" و "ج" , با رعايت موارد مندرج در بند "الف" مي توانند با ارائه مدارک زير درخواست تغيير نام خانوادگي يا حذف پسوند يا پيشوند نام خانوادگي نمايند :