سوختگی با برق
عبور جريان برق از بدن احتمالاً باعثايجاد جراحتهاي وخيم و حتي مرگ آور مي شود . جريان برق ممکن است از يکمنبع توليد برق با ولتاژ پايين ( وسايل الکتريکي خانگي ) يا ولتاژ بالا ( بيش از ۱۰۰۰ ولت - معمولاً در کارخانه ها يا در خيابان ) و يا احتمالاً ازصاعقه ( برق زدگي )باشد . وقتي جريان برق از نقطه اي وارد بدن مي شود ازمحل ديگر که در آن بدن با زمين تماس دارد خارج مي شود . نقاط ورود و خروججريان برق از بدن آسيب مي بيند و آسيب اين نقاط به صورت حفره اي شبيه بهمحل ورود گلوله به چشم مي خورد . به غير از محل ورود و خروج جريان برق،بافتهايي که در مسير اين دو نقطه قرار دارند نيز تحت تأثير جريان برق وحرارت توليد شده تخريب مي شوند به طوري که هرچه ولتاژ برقي که وارد بدن ميشود بيشتر باشد ، سوختگي ايجاد شده عميق تر و جراحتهاي باقي مانده وخيم ترخواهند بود . علاوه بر اين ، جريان الکتريکي ضمن عبور از بدن در اعصاب ( محيطي و مرکزي ) ، ماهيچه ها و قلب تغييرات شيميايي قابل توجهي ايجاد ميکند و باعث اختلال در واکنش هاي بدن شده و يا به طور کلي باعث توقف آنهامي شود ، در بسياري از موارد اگر چه سوختگي خارجي ( محل ورود و خروج جريانبرق ) به طور فريبنده اي کوچک است اما اين مقدار کوچک نبايد پوششي بر آسيبهاي وخيم تر عمقي باشد و ما را به اشتباه بياندازد .
ابزار و سيمهاي برق با ولتاژ پايين کهدر خانه يا محل کار يافت مي شوند مي توانند باعث برق گرفتگي بشوند . اکثرسيمها و ابزار الکتريکي توسط روکش هاي عايق پوشانده شده اند تا انسان تماسمستقيم با برق نداشته باشد . بسياري از برق گرفتگي ها ناشي از خراب بودنکليدها ، سائيده شدن روکش سيمها يا خرابي خود وسيله الکتريکي است . کودکانبيشتر در معرض خطر برق گرفتگي قرار دارند چرا که دوست دارند با کليدها ،سيمها و يا پريزها بازي کنند .
آب يک هادي خوب جريان برق است لذاتماس با وسايل الکتريکي با دست خيس يا زماني که زير پاها خيس است ، خطربرق گرفتگي را افزايش مي دهد .
صاعقه يک منبع طبيعي توليد الکتريسيته ( جريان مستقيم با سرعت و ولتاژ فوق العاده زياد ) است که به طور عاديبراي رساندن خود به زمين از نزديکترين زائده بلندي که در آن حوالي وجوددارد استفاده مي کند و اگر شخصي در تماس با ، يا حتي نزديکي به يک زائدهطبيعي مانند درخت ، برج يا دکل باشد صدمه شديدي خواهد ديد . الکتريسيتهتوليد شده به وسيله برق آسمان عمرش فوق العاده کوتاه است اما مي تواندموجب مرگ آني ( به علت ايست قلبي - تنفسي ) يا حداقل سبب به آتش کشيدنلباس شخص شود ( اما صدمات بافتهاي عمقي به نسبت سبکتر است ) . بنابراين درزمان رعد و برق بايد به سرعت از محلهاي خطرناک دور شد.
عوارض تهديد کننده جان مصدوم در صدمات الکتريکي
با ورود جريان برق به بدن در اثرانقباضهاي الکتريکي سفت ( کزازي شکل ) عضلات تنفسي يا آسيب مراکز تنفسي درمغز ( در بصل النخاع ) ايست تنفسي عارض مي شود و پس از مدتي قلب نيز ازحرکت مي ايستد . البته اگر جريان برق از خود قلب نيز عبور کرده باشد باايجاد انقباضات کرمي شکل و غيرمؤثرو اسپاسموديک در بطن ( فيبريلاسيون بطني ) ايست قلبي اوليه خواهيم داشت . پس از ايست قلبي - تنفسي اگر در عرض ۴ تا۶دقيقه عمليات احياء شروع نشود مرگ قطعي و حتمي خواهد بود . اما قبل ازشروع عمليات احياء ابتدا بايد تماس مصدوم را با جريان برق از بين ببريم .
قطع جريان کم ولتاژ
معقولترين کار قطع کليد کنتور است . اگر دسترسي سريع به فيوز امکان پذير نبود دو شاخه را از پريز بيرونبياوريد يا سيم روکش دار را بکشيد تا از پريز خارج شود و مطمئن شويد کهخود در يک محل بي خطر و سالم قرار گرفته ايد . اگر نتوانستيد جريان برق رابه اين ترتيب قطع کنيد روي يک ماده عايق خشک مثل روزنامه يا يک تخته چوبييا لاستيک بايستيد و با يک وسيله چوبي بلند ( مثل جارو ) منبع برق را ازمصدوم دور کنيد . يا اينکه يک طناب را به دور رانها يا دست مصدومبياندازيد و او را به سمت خود بکشيد تا از منبع دور شود .
توجه کنيد : از به کار بردن وسايلفلزي يا مرطوب يا از تماس با بدن لخت مصدوم کاملاً خودداري کنيد . اگر هيچراهي وجود نداشت گوشه لباس مصدوم را که خشک است بگيريد و او را بکشيد .
برق گرفتگي با جريانهاي پر ولتاژ
در مواردي که با برق گرفتگي ولتاژبالا روبرو هستيد به هيچ عنوان به مصدوم نزديک نشويد مگر اينکه از طرفپليس يا شخص مسئولي به شما اطمينان داده شود که مي توانيد به مصدوم نزديکشويد . تماس با برق هاي پرولتاژ در خطوط فشارقوي هوايي معمولاً سبب مرگآني مي شود . در چنين مواردي ضمن ايجاد سوختگي هاي شديد ، در اثر نيرويناشي از اسپاسم ناگهاني ماهيچه اي ، مصدوم به مساحتي دورتر از محل تماسپرت مي شود . اگر مصدوم همچنان در تماس با برق مانده بود يا اينکه کمتر از۱۸متر از خطوط فشار قوي فاصله داشت هرگز کوشش نکنيد که او را نجات دهيد ،حتي به او نزديک هم نشويد تا اينکه برق به وسيله مسئولين قطع شود چرا کهبرق فشار قوي حالت قوسي داشته و مي تواند مسافتهاي دور را نيز تحت تأثيرقرار دهد در اين موارد مواد عايق ، مانند چوب خشک يا لباس خشک به هيچ وجهحفاظتي براي شما ايجاد نخواهد کرد . بلافاصله به پليس خبر دهيد و اجازهندهيد کسي به مصدوم نزديک شود و زماني کمک هاي اوليه را شروع کنيد که ازطرف مسئولين يا مراجع رسمي به شما اطلاع داده شود که برق قطع شده است .